spo£eczna odpowiedzialnoœć biznesu i jej znaczenie we
advertisement
65 dr Bart³omiej Zinczuk SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU I JEJ ZNACZENIE WE WSPÓ£CZESNYM PRZEDSIÊBIORSTWIE CORPORATE SOCIAL RESPONSIBILITY AND ITS IMPORTANCE IN CONTEMPORARY ENTERPRISE STRESZCZENIE Problematyka spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu (CSR) jest w obecnych czasach czêsto poruszan¹ kwesti¹ zarówno w œrodowiskach naukowych jak i wœród praktyków zarz¹dzania. Z adaptacj¹ jej g³ównych zasad wi¹¿¹ siê niew¹tpliwie pozytywne wyniki dla prowadzonej dzia³alnoœci gospodarczej oraz pewna doza niepewnoœci. Prze³amanie w¹tpliwoœci, co do sensu wdro¿enia CSR w przedsiêbiorstwie, jest zale¿ne od w³aœciwego nastawienia organizacji, pragn¹cych wykorzystaæ za³o¿enia koncepcji spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu oraz od samego przeprowadzenia zmian utrwalonych wczeœniej zasad i wartoœci. Wi¹¿e siê to bezpoœrednio z kultur¹ organizacyjn¹ instytucji, 66 ZARZ¥DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 mniej lub bardziej sprzyjaj¹c¹ przeprowadzeniu szeroko rozumianej zmiany organizacyjnej. Ka¿dorazowa zmiana wi¹¿e siê z okreœlonym oporem wobec jej przebiegu i skutków. Aby móc go zminimalizowaæ nale¿y pamiêtaæ o w³aœciwym procesie przekazywania informacji, który wyeliminuje niepewnoœæ cz³onków organizacji. Przeprowadzanie zmiany, bez udzia³u zatrudnionych, jest z regu³y skazane na niepowodzenie. Niezale¿nie jednak od wielu trudnoœci, które w przypadku ka¿dej transformacji s¹ nieuniknione, warto spojrzeæ na pozytywne efekty, które bez w¹tpienia, zarówno w wymiarze etycznym, spo³ecznym, organizacyjnym jak i biznesowym, przyniesie zastosowanie CSR w dzia³alnoœci przedsiêbiorstwa. S£OWA KLUCZE CSR, wizerunek publiczny firmy, zarz¹dzanie proaktywne. SUMMARY This paper presents the concept of corporate social responsibility, which arouses great interest among both theoreticians and practitioners of management. In the article was presented the origins, development and links with disciplines such as ethics, management, sociology, ecology. The author also presented the application areas as well as positive and negative aspects of the application of CSR in the modern enterprise. KEY WORDS CSR, public image of the company, proactive management. Bart³omiej Zinczuk – SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU... 67 Intensywne zmiany, zachodz¹ce w otoczeniu przedsiêbiorstw, nasilaj¹ce siê procesy globalizacji oraz problemy ¿ycia spo³ecznego sprawiaj¹, ¿e wspó³czesne organizacje s¹ zmuszone do sta³ego poszukiwania skutecznych sposobów adaptacji do nowych warunków, panuj¹cych zarówno w sferze spo³ecznej jak i gospodarczej. Wysokie tempo procesów integracyjnych oraz rozwój nowoczesnych technologii teleinformacyjnych sprawia, ¿e wiele wspó³czesnych organizacji wchodzi w nowe relacje z otoczeniem, zarówno w wymiarze biznesowym, jak równie¿ spo³ecznym. Tworzenie i umacnianie korzystnych stosunków, pomiêdzy przedsiêbiorstwami a spo³eczeñstwem, stanowi dziœ wyzwanie w wymiarze organizacyjnym, konkurencyjnym a przede wszystkim etycznym, jako efekt d¹¿enia organizacji biznesowych do osi¹gniêcia dobrobytu spo³ecznego, wraz z uwzglêdnieniem potrzeb interesariuszy oraz respektowaniem wszelkich norm i wartoœci. Obecnie coraz wiêkszym zainteresowaniem, zarówno wœród teoretyków jak i praktyków zarz¹dzania, wzbudza tematyka spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu (Corporate Social Responsibility – CSR). Zauwa¿alna jest tendencja do wiêkszego zainteresowania firm w³aœciwym powi¹zaniem interesów ekonomicznych z normami etycznymi oraz poszanowaniem œrodowiska naturalnego. Aby proces realizacji spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu móg³ wyst¹piæ i przynieœæ zamierzony efekt, niezwykle wa¿ne jest zaanga¿owanie wszystkich uczestników, takich jak: pracodawcy, pracownicy, instytucje publiczne oraz spo³ecznoœæ lokalna. Warunkiem koniecznym jest równie¿ d¹¿enie do rozwoju dialogu spo³ecznego, który pozwala na zlikwidowanie wszystkich barier oraz wypracowanie wspólnych rozwi¹zañ, daj¹cych satysfakcjê wszystkim uczestnikom tego przedsiêwziêcia. 68 ZARZ¥DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU (CSR) – ISTOTA I OBSZARY ZASTOSOWANIA Koncepcja spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu (CSR – Corporate Social Responsibility) jest upowszechniana w Polsce od pocz¹tku lat 90. XX-go wieku. W literaturze przedmiotu istnieje wiele definicji opisuj¹cych j¹ jako: „okreœlon¹ wra¿liwoœæ na sprawy otoczenia zewnêtrznego (wra¿liwoœæ spo³eczna, ekologiczna), zdolnoœæ do utrzymania równowagi pomiêdzy interesami klientów, pracowników i akcjonariuszy, a tak¿e œwiadczenia pewnych us³ug na rzecz spo³ecznoœci lokalnej”1. Wed³ug innej definicji spo³eczna odpowiedzialnoœæ biznesu to „nowy, œwiatowy kierunek zmian w zarz¹dzaniu strategicznym przedsiêbiorstwem, który zobowi¹zuje firmy do zrównowa¿onego rozwoju z poszanowaniem zasad ekonomii, ekologii i etyki”2. J. Adamczyk definiuje CSR jako „zobowi¹zanie do transparentnego i etycznego prowadzenia dzia³alnoœci, wed³ug zasad zrównowa¿onego rozwoju oraz w d¹¿eniu do dobrobytu spo³ecznego uwzglêdniaj¹c oczekiwania interesariuszy zgodnie z prawem i normami zachowañ”3. W przytoczonych powy¿ej definicjach spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu, podkreœliæ mo¿na jej interdyscyplinarny charakter, bêd¹cy przedmiotem zainteresowania m.in: filozofii, etyki, ekonomii, socjologii oraz nauki o zarz¹dzaniu. CSR obejmuje swym zasiêgiem ca³oœæ relacji przedsiêbiorstwa, ze wszystkimi uczestnikami rynku, podkreœlaj¹c przede wszystkim ich etyczny wymiar. Wzrost zainteresowania wspó³czesnych przedsiêbiorstw spo³eczn¹ odpowiedzialnoœci¹ biznesu jest konsekwencj¹4: 1 ¯emiga³a M., Jakoœæ w systemie zarz¹dzania przedsiêbiorstwem, Placet, Warszawa 2008, s. 15. 2 Korpus J., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstw w obszarze kszta³towania œrodowiska pracy, Placet, Warszawa 2006, s. 11. 3 Adamczyk J., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstw, PWE, Warszawa 2009, s. 10. 4 Jak wy¿ej, s. 18. Bart³omiej Zinczuk – SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU... 69 wzrostu oczekiwañ spo³ecznych wobec niezdolnoœci instytucji pañstwowych do zapewnienia podstawowych potrzeb spo³ecznych, socjalnych oraz ochrony œrodowiska, • procesu globalizacji gospodarki, • postêpuj¹cych oczekiwañ w zakresie przejrzystoœci prowadzenia dzia³alnoœci i poprawy wiarygodnoœci przedsiêbiorstw, w obliczu afer gospodarczych znanych dziêki mediom, • nieakceptacji agresywnego marketingu i poszukiwania nowych sposobów konkurencji opartej na zaufaniu. Uwzglêdnienie wszystkich aspektów prowadzenia dzia³alnoœci gospodarczej, w wymiarze zgodnym z przyjêtymi wzorcami prawnymi i moralnymi, jest odpowiedzi¹ na poszukiwanie miejsca wspó³czesnego przedsiêbiorstwa, w zmieniaj¹cym siê otoczeniu. Ukierunkowanie przedsiêbiorstwa, jedynie na jak najszybsze osi¹gniêcie zysku, powoduje niejednokrotnie powstanie szeregu niekorzystnych zjawisk, takich jak: nieuczciwa walka konkurencyjna, ³amanie okreœlonych standardów postêpowania w biznesie, czy degradacjê œrodowiska naturalnego. Powo³uj¹c siê na s³owa Jana Paw³a II, wed³ug jego opinii ,celem przedsiêbiorstwa „nie jest po prostu wytwarzanie zysku ale samo jego istnienie jako wspólnoty ludzi, którzy na ró¿ny sposób zd¹¿aj¹ do zaspokojenia swych potrzeb i s³u¿¹ ca³emu spo³eczeñstwu. Zysk nie jest jedynym regulatorem ¿ycia przedsiêbiorstwa. Obok niego nale¿y braæ pod uwagê czynniki ludzkie i moralne, które z perspektywy d³u¿szego czasu okazuj¹ siê przynajmniej równie istotne dla ¿ycia przedsiêbiorstwa”5. W dobie procesu globalizacji i nasilaj¹cej siê walki konkurencyjnej, zastosowanie CSR wydaje siê byæ koniecznoœci¹, przed któr¹ staj¹ wspó³czesne przedsiêbiorstwa zarówno w kraju jak i za granic¹. Eliminowanie nieetycznych przedsiêwziêæ oraz podejmowanie aktywnoœci w zakresie programów spo³ecznych, poprawia wizerunek przedsiêbiorstw na rynku, zwiêksza do nich zaufanie a w d³u¿szym okresie przyczynia siê do wzrostu • 5 Jan Pawe³ II, Centesimum Annus, Wydawnictwo Wroc³awskiej Ksiêgarni Archidiecezjalnej TUM, Wroc³aw 2000, s. 72. ZARZ¥DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 70 sprzeda¿y6. Wartym podkreœlenia jest równie¿ fakt, ¿e organizacja odpowiedzialna spo³ecznie to organizacja ucz¹ca siê, s³u¿¹ca spo³eczeñstwu a tak¿e gotowa do zmian, s³u¿¹cych nie tylko jej samej ale ca³emu œrodowisku, którym siê otacza. Organizacje przysz³oœci musz¹ nauczyæ siê zaspokajaæ potrzeby spo³eczne, musz¹ umieæ tworzyæ dobro publiczne a tak¿e poczuæ siê integraln¹ czêœci¹ spo³eczeñstwa7. W kontekœcie zastosowania CSR w dzia³alnoœci przedsiêbiorstwa, postulowane jest zastosowanie zarz¹dzania proaktywnego, którego idea wyra¿a siê poprzez: • akceptacjê zasady, wed³ug której przedsiêbiorstwo nie jest centraln¹ instytucj¹ w spo³eczeñstwie ale jedynym z jego cz³onków, solidarnie zwi¹zanym z interesem innych cz³onków spo³eczeñstwa, • koniecznoœæ brania pod uwagê, przy formu³owaniu w³asnych celów dzia³ania, równie¿ interesów wszystkich swoich partnerów, • uznanie, ¿e w³asne decyzje oddzia³ywuj¹ na ca³y kompleks œrodowiska zewnêtrznego przedsiêbiorstwa, • zrozumienie procesów, które kreuj¹ i przekszta³caj¹ podstawowe ¿¹dania, pod adresem przedsiêbiorstwa, ze strony partnerów spo³eczno-politycznych, • przewidywanie, dotycz¹ce powstania w d³u¿szym okresie wtórnych efektów swoich decyzji, • zdolnoœæ szybkiego reagowania na radykalne nieraz zmiany w œrodowisku spo³eczno-politycznym. Wed³ug za³o¿eñ spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu, moralna oraz prawna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa musi byæ skierowana do wszystkich uczestników rynku jak: w³aœciciele, akcjonariusze, pracownicy, klienci, organizacje spo³eczne i ekologiczne, dostawcy, kooperanci, administracja pañstwowa, z uwzglêdnieniem ich oczekiwañ oraz potrzeb8. Wspó³czeœnie przedsiêbiorstwo 6 Bojar M., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ w biznesie, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2007, s. 14. 7 ¯emiga³a M., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa. Budowanie zdrowej, efektywnej organizacji, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007, s. 12. 8 Zbiegieñ-Maci¹g L., Etyka w zarz¹dzaniu, Centrum Informacji Mened¿era Salon Manager, Warszawa 1997, s. 143–146. Bart³omiej Zinczuk – SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU... 71 powinno spe³niaæ oczekiwania zró¿nicowanych grup interesów, wchodz¹cych tak¿e miêdzy sob¹ w liczne interakcje. Kluczowym celem staje siê dochodzenie do stanu równowagi, pomiêdzy organizacj¹ a innymi uczestnikami rynku oraz œwiadczenie us³ug maj¹cych zaspokoiæ potrzeby podmiotów wchodz¹cych w sk³ad otoczenia. Wed³ug R. Speamanna mo¿na wyodrêbniæ nastêpuj¹ce sfery odpowiedzialnoœci przedsiêbiorstwa dotycz¹ce9: • eliminowania lub os³abiania sprzecznoœci interesów wynikaj¹cej z diastazy celu obiektywnego i subiektywnego, • zabezpieczenia satysfakcji pracowników z wykonywanej przez nich pracy, • dbania o dobro w³asnego spo³eczeñstwa, • uchronienia œrodowiska przyrodniczego przed zniszczeniem i pozostawienie go w takim stanie przysz³ym pokoleniom, aby by³o mo¿liwe dalsze, godne cz³owieka ¿ycie, • zadbania o dobro ludzkoœci. J. Adamczyk wyró¿nia cztery obszary spo³ecznej odpowiedzialnoœci przedsiêbiorstw10: • obszar ekonomiczny, • obszar socjologiczny, • obszar ekologiczny, • obszar etyczny. W przypadku obszaru ekonomicznego wielu autorów ma ró¿ne podejœcie do interpretowania odpowiedzialnoœci przedsiêbiorstwa. M. Friedmann uwa¿a, ¿e przedsiêbiorstwo przede wszystkim powinno siê skoncentrowaæ na zwiêkszaniu zysku, a nie rozwi¹zywaniu problemów spo³ecznych. Pogl¹d ten jest niejednokrotnie krytykowany, ze wzglêdu na uproszczenie roli przedsiêbiorstwa w otoczeniu gospodarczym, a tak¿e na jed9 ¯emiga³a M., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa. Budowanie zdrowej, efektywnej organizacji, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007, s. 51 za: Filek J., Wolnoœæ i odpowiedzialnoœæ w dzia³alnoœci gospodarczej, [w:] Etyka biznesu, gospodarki i zarz¹dzania, pod red. Gacparski W., Lewicka-Strzelecka A., Miller D., Wydawnictwo Wy¿szej Szko³y Humanistyczno-Ekonomicznej w £odzi, £ódŸ-Warszawa 1999, s. 118. 10 Adamczyk J., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstw, PWE, Warszawa 2009, s. 53–63. ZARZ¥DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 72 nowymiarowy sposób widzenia jego misji. Wielu badaczy zjawiska przedsiêbiorczoœci oraz roli przedsiêbiorstwa we wspó³czesnej gospodarce rynkowej jest zdania, ¿e celem priorytetowym dla ka¿dej firmy, oprócz zdolnoœci do osi¹gania zysku oraz minimalizowania strat, powinno byæ d¹¿enie do jej ci¹g³ego rozwoju, posiadanie umiejêtnoœci dostosowywania siê do zmieniaj¹cych siê warunków panuj¹cych w otoczeniu, sta³ym podnoszeniu konkurencyjnoœci, jakoœci, stosowania innowacyjnych zachowañ na rynku a tak¿e kreowaniu pozytywnego wizerunku organizacji. Wynikiem realizowanej, ekonomicznej odpowiedzialnoœci spo³ecznej przedsiêbiorstwa jest11: • przep³yw inwestycji i przychodów, • zatrudnienie, • wytwarzanie dóbr i us³ug, • tworzenie infrastruktury rozwoju spo³ecznego, • transfer technologii, • wdra¿anie sprawdzonych standardów i praktyk dzia³ania, • rozwijanie lokalnej przedsiêbiorczoœci. Socjologiczny obszar spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu, zorientowany jest na odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa wobec spo³eczeñstwa, z uwzglêdnieniem interesów pracowników, klientów, dostawców, inwestorów oraz spo³ecznoœci lokalnej. Dzia³ania przedsiêbiorstwa w tym zakresie powinny dotyczyæ przede wszystkim troski o podnoszenie dobrobytu spo³ecznego, tworzenie nowych miejsc pracy, edukacjê i podnoszenie kwalifikacji zatrudnionych, bezpieczeñstwo i higienê pracy. Ze wzglêdu na wyodrêbnienie spoœród zasobów przedsiêbiorstwa – ludzi jako najcenniejszego kapita³u organizacji, szczególna atencja powinna dotyczyæ ich potrzeb, oczekiwañ oraz warunków œrodowiska pracy. Koncepcja zarz¹dzania kapita³em ludzkim eksponuje podejœcie przedsiêbiorstwa do pracowników jako proces ukierunkowany, na zapewnienie organizacji, w okreœlonym miejscu i czasie, wymaganej liczby pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, 11 Adamczyk J., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstw, PWE, Warszawa 2009, s. 55 za: Nelson J., Business as partners in development, creating wealth for countries, companies and communities, The Prince of Wales Business Leaders Forum, The World Bank and The United Nations Development Programme, London 1996, s. 96–97. Bart³omiej Zinczuk – SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU... 73 oraz tworzenie warunków, stymuluj¹cych efektywne zachowanie, zorganizowanie i wykorzystanie zatrudnionego personelu, zgodnie z nadrzêdnym celem organizacji12. Trzecim obszarem spo³ecznej odpowiedzialnoœci przedsiêbiorstwa jest obszar ekologiczny. Wspó³czesna zmiana w podejœciu do ochrony œrodowiska naturalnego jest zasadnicza. Uwzglêdnia ona zarówno uwarunkowania zdrowotne ¿ycia mieszkañców naszej planety ale tak¿e walory estetyczne krajobrazu. Troska o œrodowisko przyrodnicze a co za tym idzie jakoœæ naszego ¿ycia, jest dziœ uwa¿ana za jeden z najwa¿niejszych celów spo³ecznych. Aby móg³ on zostaæ realizowany, nale¿y nie tylko unikaæ dzia³añ, maj¹cych negatywny wp³yw na œrodowisko obecnie ale tak¿e przewidywaæ przysz³e nastêpstwa bêd¹ce efektem degradacji œrodowiska naturalnego. Zwiêkszona œwiadomoœæ ekologiczna ludzi i wra¿liwoœæ spo³eczeñstwa na problem ochrony œrodowiska wywiera istotny wp³yw na przedsiêbiorstwa oraz na ca³e bran¿e. Efektem tego staje siê tworzenie i stanowienie prawa z poszanowaniem œrodowiska przyrodniczego, jak równie¿ podejmowanie szeregu inicjatyw proekologicznych przez same przedsiêbiorstwa. Ma to nie tylko konsekwencje, przejawiaj¹ce siê w wiêkszej trosce o œwiat, który nas otacza ale równie¿ pozytywnie wp³ywa na postrzeganie przedsiêbiorstwa w oczach innych uczestników rynku i podnoszenie jego pozytywnego wizerunku. Ostatnim z wymienionych obszarów jest etyczny wymiar spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu. Wi¹¿e siê on z odpowiedzialnoœci¹ przedsiêbiorstwa za prowadzone swojej dzia³alnoœci zarówno w wymiarze etycznym jak i moralnym. Etyczn¹ stron¹ dzia³alnoœci firmy jest dostrzeganie skutków w³asnych decyzji i ponoszenie za nie odpowiedzialnoœci a tak¿e kierowanie siê dobrem ogó³u nawet za cenê utraty czêœci zysków13. Etyka w przedsiêbiorstwie wi¹¿e siê z wprowadzaniem okreœlonych regu³ formalnych zgodnie z poszanowaniem prawa. Aby móg³ zaistnieæ 12 Zarz¹dzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapita³u ludzkiego organizacji, praca zb. pod red. H. Króla i A. Ludwiczyñskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 55–56. 13 Etyka w biznesie, praca zb. pod red. P. Minusa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995, s. 37. ZARZ¥DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 74 i sprawnie funkcjonowaæ proces stanowienia etycznych wzorów zachowañ w przedsiêbiorstwie, nale¿y nie tylko upowszechniaæ wskazówki dotycz¹ce przyjêtych standardów, szkoliæ personel w tym zakresie czy monitorowaæ ich dzia³ania ale przede wszystkim stworzyæ sprawny system otwartej komunikacji. POZYTYWNE I NEGATYWNE STRONY ZASTOSOWANIA SPO£ECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŒCI BIZNESU W PRZEDSIÊBIORSTWIE Wokó³ problematyki spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu toczy siê wiele sporów. Teoretycy jak i praktycy tej koncepcji przedstawiaj¹ wyniki swoich prac na ³amach literatury przedmiotu. Za przyjêciem za³o¿eñ i zastosowaniu spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu w przedsiêbiorstwie przemawiaj¹ nastêpuj¹ce argumenty14: • spo³eczna odpowiedzialnoœæ firm odpowiada wspó³czesnym oczekiwaniom, jest oparta na pod³o¿u kulturowym i pobudzana przez wspó³czesn¹ naukê oraz politykê, • spo³eczna odpowiedzialnoœæ firmy sprzyja przyjêciu jej oferty na rynku, • organizacje gospodarcze powinny byæ spo³ecznie odpowiedzialne i w okreœlonych sytuacjach wykazywaæ, ¿e potrafi¹ kierowaæ siê tak¿e swoim w³asnym sumieniem, • spo³eczna odpowiedzialnoœæ firmy kszta³tuje jej wizerunek publiczny i przyczynia siê do pozyskania wiêkszej liczby klientów oraz wzmacnia ich lojalnoœæ, • przyjmuj¹c spo³eczn¹ odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa w dziedzinie ochrony œrodowiska naturalnego, firma dzia³a na rzecz jego poprawy, co z kolei podnosi jakoœæ ¿ycia mieszkañców danego kraju, 14 Robbins P.R., De Cenzo D.A., Podstawy zarz¹dzania, PWE, Warszawa 2002, s. 99. Bart³omiej Zinczuk – SPO£ECZNA ODPOWIEDZIALNOŒÆ BIZNESU... 75 rozwój spo³ecznej odpowiedzialnoœci firm danego kraju zmniejsza zapotrzebowanie na regulacje pañstwowe w tych dziedzinach i obszarach, których dotyczy. W ten sposób zmniejsza siê tendencja do biurokratyzacji gospodarki i spo³eczeñstwa oraz ograniczane s¹ jej koszty, • spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa sprzyja zachowaniu równowagi pomiêdzy odpowiedzialnoœci¹ a w³adz¹, • spo³eczna odpowiedzialnoœæ firmy rozwija i wzmacnia wiêŸ pomiêdzy przedsiêbiorstwem a jego interesariuszami oraz u³atwia rozwi¹zywanie sytuacji konfliktowych, • przedsiêbiorstwa dysponuj¹ zasobami, w tym zw³aszcza wiedz¹ i umiejêtnoœciami, dziêki którym nie nara¿aj¹c w³asnych interesów mog¹ wspieraæ przedsiêwziêcia o charakterze publicznym, • rozwijanie spo³ecznej odpowiedzialnoœci firmy pozwala zapobiegaæ lub ³agodziæ konflikty, wystêpuj¹ce pomiêdzy firm¹ a jej œrodowiskiem wewnêtrznym i zewnêtrznym. Stanowi to zestaw dzia³añ profilaktycznych, zmniejszaj¹cych czy zapobiegaj¹cych skutkom tych zjawisk. Argumenty przeciw przyjêciu spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu dotycz¹15: • naruszenia zasady maksymalizacji zysku, • mo¿e ona przyczyniæ siê do rozproszenia si³ i œrodków firmy oraz obni¿yæ jej efektywnoœæ ekonomiczn¹, • wiele spo³ecznie odpowiedzialnych dzia³añ jest nieop³acalnych ze wzglêdu na wysokie koszty, • firmy rozbudowuj¹ce swoj¹ spo³eczn¹ odpowiedzialnoœæ zwiêkszaj¹ w³adzê nad spo³eczeñstwem, • wystêpuj¹ argumenty za tym, ¿e przedsiêbiorstwo nie ma kwalifikacji do rozwijania dzia³alnoœci spo³ecznej. W odniesieniu do zacytowanych powy¿ej argumentów za i przeciw wprowadzeniu spo³ecznej odpowiedzialnoœci biznesu w przedsiêbiorstwie, nale¿y zaznaczyæ zdecydowanie wiêksz¹ iloœæ zwolenników tej teorii. Zaprezentowane kontrargumenty • 15 Jak wy¿ej, s. 100. 76 ZARZ¥DZANIE I EDUKACJA nr 76/77 maj - czerwiec/lipiec - sierpieñ 2011 s¹ cenne ze wzglêdu na s³abe punkty tej koncepcji, które po ich pog³êbionej analizie mo¿na wykorzystaæ w skuteczniejszym wykorzystaniu CSR w przedsiêbiorstwie. BIBLIOGRAFIA Adamczyk J., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstw, PWE, Warszawa 2009 Bojar M., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ w biznesie, Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2007 Etyka w biznesie, praca zb. pod red. P. Minusa, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995 Jan Pawe³ II, Centesimum Annus, Wydawnictwo Wroc³awskiej Ksiêgarni Archidiecezjalnej TUM, Wroc³aw 2000, Korpus J., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstw w obszarze kszta³towania œrodowiska pracy, Placet, Warszawa 2006. Robbins P.R., De Cenzo D.A., Podstawy zarz¹dzania, PWE, Warszawa 2002. Zarz¹dzanie zasobami ludzkimi. Tworzenie kapita³u ludzkiego organizacji, praca zb. pod red. H. Króla i A. Ludwiczyñskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006. Zbiegieñ-Maci¹g L., Etyka w zarz¹dzaniu, Centrum Informacji Mened¿era Salon Manager , Warszawa 1997. ¯emiga³a M., Jakoœæ w systemie zarz¹dzania przedsiêbiorstwem, Placet, Warszawa 2008. ¯emiga³a M., Spo³eczna odpowiedzialnoœæ przedsiêbiorstwa. Budowanie zdrowej, efektywnej organizacji, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2007.
