Zakład Kinezyterapii - Treści programowe

Zakład Kinezyterapii - Treści programowe
Kinezyterapia
Cele, zadania i zasady kinezyterapii. Schemat badania narządu ruchu, podstawowe metody
goniometryczne badań zakresów ruchów, zasady dokonywania pomiarów, aparatura pomiarowa.
Podstawowe testy funkcjonalne - metodyka i interpretacja. Podstawy badania siły mięśni metodą
Lovett'a. Czynniki testowania, zasady dokumentacji badań. Systematyka kinezyterapii, kryteria podziału
ćwiczeń, rodzaje ćwiczeń biernych, czynnych i specjalnych. Przyczyny powstawania przykurczów
stawowych. Zasady i formy prowadzenia redresji. Ćwiczenia czynno-bierne. Systematyka ćwiczeń
czynnych. Rodzaje synergizmów mięśniowych, uwarunkowanie siły synergizmów bezwzględnych.
Ćwiczenia czynne izometryczne: cele, wskazania, przeciwwskazania i zasady prowadzenia. Ćwiczenia
synergistyczne, ipsilateralne i kontralateralne. Warunki "przerzutu" kontralateralnego. Uwarunkowania i
formy wspomagania, istota ćwiczeń samowspomaganych. Zadania, cele, wskazania i przeciwwskazania
prowadzenia ćwiczeń czynnych w odciążeniu. Zwalczanie zjawiska substytucji i inkoordynacji. Ćwiczenia
czynne z oporem, formy oporu a rodzaj skurczu mięśnia. Metody treningu z oporem progresywnie
wzrastającym i progresywnie malejącym. Trening leczniczy oparty na dynamicznej i statycznej pracy
mięśni. Grupy metod terapeutycznych w kinezyterapii. Założenia, cele, wskazania i przeciwwskazania
względne i bezwzględne do reedukacji metodą PNF. Schematy i wzorce łopatki, miednicy ruchów dla
kończyn górnych, dolnych, tułowia szyi i głowy. Irradiacje i przenoszenie pobudzeń w pracy na macie,
przechodzenie z pozycji niskich do wysokich, funkcjonalna analiza nauki chodu. Grupy technik ułatwień
proprioceptywnego, nerwowo - mięśniowego torowania. Cele, wskazania i przeciwwskazania do
stosowania metody McKenziego. Neurofizjologiczne podstawy poizometrycznej relaksacji mięśni i jej
efektywność. Cele, wskazania i przeciwwskazania do prowadzenia ćwiczeń ogólnousprawniających, tok i
formy ćwiczeń. Kompozycja osnowy. Cele, zadania, rodzaje ćwiczeń oddechowych. Właściwości
środowiska wodnego, cele, wskazania i przeciwwskazania do ćwiczeń w wodzie, warunki bezpieczeństwa.
Formy ćwiczeń rozluźniających. Metodyczne wskazówki ćwiczeń równoważnych i koordynacyjnych,
stopniowanie trudności ćwiczeń. Przygotowanie chorego do nauki chodzenia. Rodzaje chodu o kulach.
Testy lokomocyjne. Dokumentacja wyników usprawniania ruchowego.
Literatura podstawowa:
1. Buckup K. Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. Wydawnictwo PZWL, Warszawa
1998.
2. Dega W, Milanowska K. Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1993.
3. Dega W. Ortopedia i rehabilitacja. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1996.
4. Evjenth O, Hamberg J. Muscle stretching in manual therapy. A clinical manual. Volume I (The
Extremities) i II (The spinal column). Wydawnictwo Alfta Rehab, Szwecja 1993.
5. Nowotny J. [red.]. Podstawy fizjoterapii. Część 1,2 i 3. Wydawnictwo Kasper, Kraków 2004.
6. Pąchalski A, Gawinek M, Walaszek R. Metody badania narządu ruchu w rehabilitacji klinicznej.
Wydawnictwo Skryptowe AWF Kraków 1991.
7. Pieniążek M. Zestaw podstawowych, miejscowych ćwiczeń leczniczych w zależności od wyników
testu Lovetta. Wydawnictwo Skryptowe AWF Kraków 1984.
8. Pieniążek M. Wybrane zagadnienia kinezyterapii. Wydawnictwo Skryptowe AWF Kraków 1988.
9. Szprynger J., Sozańska G.: Neuromechanika i neuromobilizacje w fizjoterapii. Wydawnictwo
Czelej, Lublin 1998.
10. Szczechowicz J. Pomiary kątowe zakresu ruchu. Zapis pomiaru metodą SFTR. Wydawnictwo
Skryptowe AWF, Kraków 2004.
11. Zembaty A. [red.] Kinezyterapia. Tom 1 i 2. Wydawnictwo Kasper, Kraków 2002.
Literatura uzupełniająca:
1. Chojnacka-Szawłowska G. Rehabilitacja. Wydawnictwo MAWI, Warszawa 1994.
2. Kochanowicz J. Lecznicza rehabilitacja oddechowa w chorobach płuc. Wydawnictwo PZWL,
Warszawa 1972.
3. Kolster B. Poradnik Fizjoterapeuty. Ossolineum.
4. Kuch J. Rehabilitacja. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1989.
5. Lewit K. Leczenie manualne zaburzeń czynności narządu ruchu. Wydawnictwo PZWL, Warszawa
1984.
6. Milanowska K. Kinezyterapia. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1985.
7. Milanowska K, Rosławski A. Podstawy rehabilitacji ruchowej. Wydawnictwo Sit, Warszawa 1981.
8. Nowotny J. Podstawy kinezyterapii. Wydawnictwo Skryptowe AWF Katowice 1985.
9. Pąchalski A, Orzech J. Leksykon rehabilitacji. Wydawnictwo Skryptowe AWF Kraków 1980.
10. Rosławski A. Badania czynnościowe w kinezyterapii. Wydawnictwo Skryptowe AWF Wrocław
1978.
11. Rosławski A, Skolimowski T. Kinezyterapia ogólna. Badanie narządu ruchu. Część I.
Wydawnictwo Skryptowe AWF Wrocław 1974.
12. Rosławski A, Skolimowski T. Ćwiczenia lecznicze. Wydawnictwo Skryptowe AWF Wrocław 1985.
13. Rosławski A, Skolimowski T. Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych. Wydawnictwo PZWL,
Warszawa 1997.
14. Rosławski A, Woźniewski M. Kinezyterapia oddechowa. Wydawnictwo Skryptowe AWF Wrocław
1988
15. Rosławski A. [red.]. Podstawy rehabilitacji ruchowej. Tom I i II. Wydawnictwo Sport i
Turystyka, Warszawa 1981.
16. Walicki K. Trening leczniczy. Wydawnictwo Skryptowe AWF Warszawa 1975.
17. Weiss M. Podstawowe zagadnienia rehabilitacji schorzeń narządu ruchu. Wydawnictwo
Skryptowe AWF Warszawa 1969.
18. Zembaty A. Fizjoterapia. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1987.
19. Zembaty A. Pomiary zakresów ruchów w stawach człowieka. Wydawnictwo Skryptowe AWF
Warszawa 1989.
Techniki diagnozy i terapii manualnej.
Historia rozwoju terapii manualnej. Organizacje terapii manualnej na świecie i w Polsce. Pojęcia
podstawowe: terapia /medycyna/ manualna, mobilizacje stawowe /wolne i szybkie/, odwracalne
dysfunkcje narządu ruchu. Podstawy terapii manualnej-wprowadzenie do diagnostyki narządu ruchu.
Przedstawienie i omówienie koncepcji leczenia i usprawniania pacjentów metodą Kaltenborna.
Podstawowe założenia koncepcji Briana Mulligana, Lewita, Cyriaxa, Maitlanda. Wskazania i
przeciwwskazania dla stosowania mobilizacji stawowych i wybranych technik terapii manualnej. Techniki
stosowane w terapii manualnej. Biomechanika i neurofizjologia stawów obwodowych i kręgosłupa.
Funkcje i rodzaje receptorów /mechanoreceptorów i nociceptorów/. Założenia teoretyczne medycyny
manualnej. Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu terapii manualnej. Zablokowanie w stawie - objawy
zablokowania, "gra stawowa" /joint play/, płaszczyzna leczenia (treatment plane), wzorzec torebkowy
(capsular pattern), maksymalnie rozluźniona pozycja w stawie (MLPP), rzeczywista pozycja w stawie,
zaryglowana pozycja w stawie (CPP). Zakres ruchu-opór końcowy (end feel) - klasyfikacja. Wartości
kątowe maksymalnie rozluźnionej pozycji w poszczególnych stawach (MLPP) i wzorca torebkowego.
Zasady stosowania technik mobilizacyjnych diagnostycznych i terapeutycznych dla stawów obwodowych,
zasada "wklęsłości i wypukłości" wg. Kaltenborna. Znaczenie poizometrycznej relaksacji w procesie
usprawniania pacjenta. Podstawy i założenia nowoczesnej koncepcji diagnozowania pacjenta przez
fizjoterapeutę -terapeutę manualnego/: historia pacjenta, wywiad - obserwacja, badanie /ocena ruchów
czynnych, biernych i testy oporowe, testy specjalne - kliniczne, badanie odruchów i czucia skórnego, gra
stawowa /techniki trakcyjne, kompresyjne i ślizgowe/, badanie palpacyjne, ocena dodatkowa /w
konsultacji z lekarzem specjalistą - RTG, MRI, CT i inne/. Stawy obwodowe: Osteokinematyka i
artrokinematyka - odniesienie do praw i zasad medycyny manualnej. Aspekty anatomicznodiagnostyczne /anatomia funkcjonalna/. Testy specjalne. Mobilizacje stawowe. Założenia teoretyczne i
praktyczne badania pacjenta z dysfunkcją w obrębie stawów kończyn górnych i dolnych. Kręgosłup:
odcinek szyjny /C/, piersiowy /TH/ i lędźwiowy /L/: diagnostyka i terapia. Nowoczesne metody i techniki
diagnostyczne i terapeutyczne stosowane w ramach terapii manualnej: Metoda K. Lewita, F.Kaltenborna,
koncepcja i metoda B.Mulligana. Reguły Frayette'a. Przedstawienie założeń teoretycznych i praktycznych
diagnozowania postawy ciała i funkcji kręgosłupa przy użyciu nieinwazyjnych, skomputeryzowanych
metod i technik /urządzenie Metrecom System/ - omówienie uzyskanych rezultatów badań w różnych
schorzeniach: skoliozy, dolegliwości bólowe kręgosłupa, wady postawy ciała w aspekcie stosowania
technik terapii manualnej. Techniki terapeutyczne tzw."łańcuchy zamknięte".
Literatura podstawowa:
1. Bochenek A.: Anatomia człowieka. PZWL, Warszawa 1986.
2. Kaltenborn F.M.: Manualne mobilizacje stawów kończyn. Wydawnictwo Comer, Toruń 1996
3. Lewit K.: Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu (red. Stodolny J.).
Wydawnictwo ZL Natura. Kielce 2001.
4. Neumann H,D.: Medycyna manualna. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1992.
5. Sachse J.: Manualne badanie i leczenie uruchamiające stawy kończyn. Wydawnictwo PZWL,
Warszawa 1980.
6. Rakowski A.: Kręgosłup w stresie. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1995.
7. Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni. Wydawnictwo PZWL, Warszawa,
1997.
8. Frisch H.,Roex J.: Terapia manualna
- poradnik wykonywania ćwiczeń. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2001.
9. Kaltenborn F.M.: Kręgosłup badanie manualne i mobilizacje. Wydawnictwo Rolewski, Toruń
1999.
Literatura uzupełniająca:
1. Terapia Manualna - kwartalnik Polskiego Towarzystwa Medycyny Manualnej. Wydawnictwo
Biomem, Głogów.
2. Munro J., Edwards CH.: Badanie kliniczne. Wydawnictwo PZWL, Warzsawa 1993.
3. Ackermann WP.: Chiropraktyka ukierunkowana. Wydawnictwo Natura Medica, Poznań 1998.
4. Arkuszewski Z.: Podręcznik Medycyny Manualnej, Wydawnictwo ELIPSA-JAIM, Kraków 2001
Fizjoterapia ogólna
4 pkt ECTS
Sem I,II
45 godzin wykładów
15 godzin ćwiczeń
6 godzin praca własna
Egzamin w sem II
Literatura podstawowa:
1. Dega W., Milanowska K.: Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1993.
2. Dega W. Ortopedia i rehabilitacja. Wydawnictwo PZWL, Warszawa 1996.
3. Kiwerski J. (red).: Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo PZWL, Warszawa2005.
4. Kwolek A. (red).: Rehabilitacja medyczna. Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2004.
5. Nowotny J. (red).: Podstawy fizjoterapii. Wydawnictwo Kasper, Kraków2004.
6. Zembaty A. (red).: Kinezyterapia. Wydawnictwo Kasper, Kraków2002.
7. Pąchalski A., Gawinek M., Walaszek R.: Metody badania narządu ruchu w rehabilitacji klinicznej.
Wydawnictwo Skryptowe AWF Kraków 1991.
Literatura uzupełniająca:
1. Pieniążek M. Wybrane zagadnienia kinezyterapii. Wydawnictwo Skryptowe AWF Kraków 1988.
2. Rosławski A. Badania czynnościowe w kinezyterapii. Wydawnictwo Skryptowe AWF Wrocław
1978.
3. Rosławski A., Skolimowski T.: Kinezyterapia ogólna. Badanie narządu ruchu. Część I.
Wydawnictwo Skryptowe AWF Wrocław 1974.
4. Szczechowicz J.: Pomiary kątowe zakresu ruchu. Zapis pomiaru metodą SFTR. Wydawnictwo
Skryptowe AWF Kraków 2004.
Cele nauczania
Przedstawienie podstawowych pojęć dotyczących niepełnosprawności i rehabilitacji. Znajomość badań i
testów stosowanych w fizjoterapii. Umiejętność analizowania i interpretowania w ramach podstawowej
diagnostyki fizjoterapeutycznej.
Treści kształcenia
Problematyka niepełnosprawności. Podstawowe pojęcia, definicje. Rehabilitacja medyczna. Rehabilitacja
społeczna i zawodowa. Aktywność zawodowa i społeczna. Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej.
Powiatowy UP, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, ZUS i in. – podmioty realizujące cele rehabilitacji
zawodowej i społecznej. Renta, pomoc socjalna, legitymacja osoby niepełnosprawnej. Aktywność
zawodowa osób niepełnosprawnych. Orzekanie o niepełnosprawności. Chroniony rynek pracy: Warsztaty
Terapii Zajęciowej, Zakłady Pracy Chronionej, Zakłady Aktywności Zawodowej. PFRON i jego rola w
procesie aktywizacji zawodowej. Relacja pracodawca – niepełnosprawny pracownik Polityka UE wobec
osób niepełnosprawnych. Pomoc finansowa UE na rzecz osób niepełnosprawnych. Organizacje
pozarządowe działające na rzecz osób niepełnosprawnych. Osoba rehabilitowana jako podmiot.
Interdyscyplinarność rehabilitacji. Ogólna metodyka rehabilitacji i taktyka postępowania
fizjoterapeutycznego - cele, zasady doboru środków, form i metod fizjoterapii. Organizacja rehabilitacji i
fizjoterapii. Zespół rehabilitacyjny. „Polska koncepcja rehabilitacji”. Wyrównywanie ubytków
funkcjonalnych - regeneracja, kompensacja, adaptacja. Diagnostyka fizjoterapeutyczna. Badanie układu
ruchu – ocena zakresu ruchu, ocena siły mięśniowej. Ocena stanu funkcjonalnego. Dokumentacja
badania i zabiegów fizjoterapeutycznych. Kwestionariusze oceny czynności życia codziennego.
Rehabilitacja szpitalna, ambulatoryjna i domowa oraz w sanatorium i ośrodku rehabilitacyjnym. Obozy i
turnusy rehabilitacyjne. Etyka i moralność. Etyka zawodów medycznych (lekarska, pielęgniarska). Etyka
fizjoterapeuty. Kryteria służące służbie życia i zdrowia człowieka. Tzw. „wartości medyczne”. Problem
śmierci. Eutanazja. Aborcja. Stany terminalne i opieka paliatywna (hospicyjna). Eksperyment medyczny.
Odpowiedzialność prawna i moralna w zawodach medycznych. Prawa pacjenta. Polski i światowy kodeks
etyki lekarskiej. Ćwiczenia i metody terapeutyczne stosowane w rehabilitacji Badania jako podstawa
tworzenia, weryfikacji i modyfikacji programu rehabilitacji oraz kontroli jej wyników. Nowoczesne metody
diagnostyczne. Testy funkcjonalne w fizjoterapii. Testy specyficzne dla różnych metod fizjoterapii,
schorzeń i dysfunkcji. Wykorzystanie aparatury w diagnostyce funkcjonalnej, terapii oraz kontroli
wyników rehabilitacji.
Nabyte umiejętności
Znajomość pojęć związanych z rehabilitacją, fizjoterapią, niepełnosprawnością. Znajomość podstaw
badania, diagnostyki, ordynacji, kontroli i interpretacji wyników w fizjoterapii.
Praca własna
Przygotowanie pracy pisemnej o tematyce związanej z niepełnosprawnością, diagnostyką lub metodami
fizjoterapeutycznymi.