pieniadz-kruszcowy

2
26 Pieniądz kruszcowy
Jeśli pominąć różne przedhistoryczne formy pieniądza (o których mówiliśmy w rozdziale 3),
pieniądz kruszcowy to pierwszy rozwinięty system pieniężny, który, w różnych odmianach, działał
przez wiele wieków.
Pieniądz kruszcowy, początkowo „odważany”, przekształcił się w pieniądz „bity” w postaci monet
(np. z brązu, srebra, złota). Istniały systemy monometaliczne, w których jednostką pieniężną była
określona wagowo ilość jednego metalu szlachetnego, lub bimetaliczne, gdzie jednostką pieniężną
były jednocześnie monety srebrne i złote.
Pieniądz kruszcowy jest pieniądzem pełnowartościowym w odróżnieniu od znanych dzisiaj
pieniędzy papierowych lub monety zdawkowej. Te bowiem reprezentują tylko pewną siłę
nabywczą, podczas gdy tamten sam był wart tyle, ile wart był kruszec, z którego został zrobiony.
Ilość pieniądza kruszcowego w danym kraju uzależniona była od krajowych zapasów złota, od
możliwości ewentualnego jego wydobycia oraz od importu z zagranicy. Każdy, kto posiadał np.
złoto, mógł pójść do mennicy i za odpowiednią opłatą wybić monety. Przedtem w wielu krajach
prawo bicia monety miały władze lokalne, miasta, a nawet prywatne osoby.
Wzrost podaży monet złotych, przy tej samej masie dóbr na rynku, powodował spadek ich siły
nabywczej i wzrost cen towarów. Ceny dóbr wzrastały z powodu spadku ceny rynkowej kruszcu,
czyli materiału pieniężnego. Jednak w gospodarce istniały procesy samoregulacji. Kruszce
szlachetne były me tylko materiałem pieniężnym, ale również surowcem do produkcji różnych
wyrobów. Jeśli w kraju było za dużo monet złotych, to znikały one z obiegu: były tezauryzowane
przez ludność, przerabiano je na wyroby ze złota bądź złoto odpływało za granicę. Kiedy złoto było
tańsze, ludzie mogli sobie pozwolić na to, aby więcej go odkładać „na czarną godzinę” i więcej
kupować złotych ozdób. Odpływ złota za granicę wynikał z tego, że towary importowane taniały w
stosunku do krajowych. Zwiększał się więc import, malał popyt na wyroby krajowe. Gdy z kolei
zmniejszała się podaż złota w kraju, następował wzrost siły nabywczej jednostki pieniężnej (cena
rynkowa złota wzrastała), co prowadziło do spadku cen dóbr. Wówczas następował proces
detezauryzacji, przerabianie wyrobów ze złota na monety i napływ złota z zagranicy.
Ten automatyzm dopływu i odpływu złota był mechanizmem równoważenia rynków krajowych i
bilansów handlowych. Pieniądz pełnowartościowy swobodnie przekraczał granice i krążył w
różnych krajach niezależnie od tego, w jakim języku był napis na monetach.
System pieniądza kruszcowego gwarantował w dłuższych okresach stabilność siły nabywczej tego
pieniądza. Nie było inflacji w znanej nam dzisiaj postaci. System ten jednak miał też wady.
Wielkość podaży pieniądza kruszcowego, związana w ostatecznym rachunku z możliwościami
wydobycia złota, często nie była dostosowana do popytu gospodarki na pieniądz. Gwałtowny wzrost
podaży pieniądza wywoływał poważne zaburzenia w gospodarce (przykładem może być zalewanie
Hiszpanii srebrem z tzw. Indii Zachodnich). Natomiast niedostatek pieniądza kruszcowego hamował
wymianę towarów i ich produkcję. To drugie zjawisko zresztą przeważało. W efekcie wprawdzie
automatyzm pieniądza kruszcowego systematycznie przywracał równowagę, ale była to zbyt często
równowaga na niskim poziomie aktywności gospodarczej.
(…)
… 19wieku. System waluty złotej został po raz pierwszy wprowadzony ustawowo w Wlk. Brytanii
w 1816 roku, we Francji i Niemczech w łatach siedemdziesiątych XIX wieku, podobnie w Stanach
Zjednoczonych. Pod koniec XIX wieku system waluty złotej był już systemem międzynarodowym.
W klasycznej formie funkcjonował do 1914 roku.
W tym systemie jednostka monetarna danego kraju miała ściśle ustaloną wartość…
EWOLUCJA MIĘDZYNARODOWYCH RYNKÓW FINANSOWYCH I SYSTEMU
FINANSOWEGO
Polityka pieniezna,pieniądz towarowy i kruszcowy
Pieniądz - emisja, rodzaje
Pieniądz - wykład
System gold standard - omówienie
Czym jest pieniądz-oparcowanie
Reklama































Prawa autorskie
Reklama
Kontakt