Odkrycie pierwszej planety, która przetrwała fazę czerwonego

Kalendarium Konferencje Życie akademickie Fotoreportaże Ważne informacje Życie akademickie Strona główna > Życie akademickie Strona główna > Życie akademickie Jaki los może spotkać Ziemię za kilka miliardów lat. Odkrycie pierw szej planety, która przetrw ała fazę czerw onego olbrzyma gw iazdy macierzystej. Wskazówka jaki los może spotkać Ziemię za kilka miliardów lat Planeta typu Jowisza wokół zaawansowanej ewolucyjnie gwiazdy została odkryta przez międzynarodowy zespół astronomów pod kierunkiem Roberto Silvotti (Osservatorio Astronimico Capodimonte, Wlochy). W pracach zespołu prowadzących do tego odkrycia wzięło udział trzech polskich naukowców: dr A. Baran z Katedry Astronomii Akademii Pedagogicznej w Fot: the EU (FP6) HELAS consortium Krakowie, P. Moskalik z Centrum Astronomicznego im. M. Kopernika w Warszawie oraz S. Zoła z Obserwatorium Astronomicznego UJ. Odkrycie to, opublikowane dziś w czasopismie Nature, wskazuje jaki prawdopodobnie los czeka nasz układ planetarny, a w szczególności Ziemię, gdy Słońce wyczerpie zapas wodoru, podstawowego źródła jego energii. Nowo odkryta planeta o nazwie V391 Pegasi b jest pierwszą planetą krążąca wokół gwiazdy o wieku ok. 10 miliardów lat, po fazie czerwonego olbrzyma i jedną z najstarszych dotąd odkrytych planet. Obecnie, znamy już ponad 200 planet poza naszym układem słonecznym. Planeta V391 Peg b jest pierwszą, która przetrwała „fazę czerwonego olbrzyma”, etap ewolucji gwiazd gdy po wyczerpaniu paliwa wodorowego w ich centrum, ich promień gwałtownie rośnie. Wtedy, gwiazda jest tak duża, że może „połknąć” bliższe planety. Taki sam etap czeka nasze Słońce. Odkrycie tej planety, w odległości około 1.7 jednostki astronomicznej (czyli średniej odległości Ziemi od Słońca) od gwiazdy centralnej (V391 Peg) wskazuje nam prawdopodobny scenariusz ewolucji naszego układu planetarnego: Merkury i Wenus zostaną pochłonięte przez Słońce­olbrzyma, podczas gdy planety Mars i dalsze nie. Co się stanie z Ziemią jest mniej pewne, choć bardziej prawdopodobne jest to, że za około 5 miliardów lat podzieli los Merkurego i Wenus. Odkryty układ jest bardzo szczególny: planeta jest jedną z najstarszych dotąd znanych a gwiazda centralna jest najgorętsza (Temperatura jej to ok. 30000K) w dotąd znanych układach planetarnych co powoduje, że temperatura powierzchni planet może sięgać około 200 stopni Celsjusza mimo względnie dalekiej odległości od gwiazdy. Odkrycie tej planety odbyło się w zasadzie przypadkowo, przy okazji badania zmienności gwiazdy centralnej, znanej też pod nazwą HS2201+2610, w ramach projektu nazywanego Teleskopem Globalnym. Głównym celem tych badań było znalezienie okresowych zmian jasności tego obiektu, który pulsuje z kilkoma okresami, główny ma długość około 6 minut. Okazało się, że oprócz spodziewanych zmian okresów pulsacji występuje też dodatkowa zmienność, która może być powodowana przez planetę obiegającą pulsująca gwiazdę centralną. Obserwacje trwały 7 lat zanim odrzucone zostały inne możliwości wytłumaczenia tego faktu pozostawiając tylko hipotezę planety o masie co najmniej 3.2 masy Jowisza jako przyczyny 5 sekundowych sinusoidalnych zmian widocznych w 2 okresach pulsacji.