Liceum dla Dorosłych semestr 1 FIZYKA MAŁGORZATA OLĘDZKA Temat 8 : ŚWIAT PLANET. 1) Odkrycia planet Już w starożytności zaobserwowano z Ziemi, że Mars wykonuje tzw. ruch błądzący. Planeta wykonuje momentami ruch wsteczny tzn. na pewien czas (kilka tygodni) zawraca ze swej drogi i porusza się w drugą stronę nieba. Podobnie poruszało się 5 obiektów . Obiekty te nazwano gwiazdami błądzącymi, czyli planetami [gr . planetes – wędrujący]. Nadano im imiona mitologicznych Bogów: Merkury. Wenus, Mars, Jowisz, Saturn. Według Ptolemeusza (II w.n.e.), wokół Ziemi porusza się środek mniejszego okręgu zwanego epicyklem, a po nim dopiero planeta. W XVI wieku Kopernik wyjaśnił, że pętle zakreślane przez planety wynikają z faktu, że planety, obiegając Słońce, poruszają się (w tę samą stronę) z różnymi szybkościami, przy czym, im bliżej Słońca porusza się planeta, tym jej szybkość jest większa. Dzięki temu Ziemia co pewien czas „wyprzedza” np. Marsa. W chwili wyprzedzania Mars pozostaje w tyle, co obserwujemy jako „cofanie się „ planety w jej ruchu wśród gwiazd stałych. W 781r. Brytyjski astronom Wiliam Hershel odkrył kolejną planetę – Uran. Odkrycie to zmieniło poglądy na budowę Układu Słonecznego. Okazało się bowiem że Układ jest co najmniej dwa razy większy niż sądzono dotychczas. 1846r. – odkrycie Neptuna (Francuz Urbain Le Verrier teoretycznie przewidział położenie Neptuna , a Johann Galle odkrył go). 1930r. – odkrycie Plutona przez Amerykanina Clyde’a Tombaugha. 2) Układ Słoneczny W 2006r. Międzynarodowa Unia Astronomiczna określiła, jakie warunki ma spełniać ciało niebieskie, aby było planetą. Pluton został „wyrzucony” z Układu Słonecznego. Uważa się obecnie, że jest planetą karłowatą. „stary” Układ Słoneczny „nowy” Układ Słoneczny Merkury Wenus Ziemia Mars Jowisz Saturn Uran Neptun 3. Co oprócz Słońca i planet wchodzi w skład Układu Słonecznego? Planety karłowate Księżyce obiegające planety Pierścienie materii otaczające niektóre z planet Planetoidy – skaliste ciała o średnicach większych od 10m, których większość obiega Słońce po orbitach pomiędzy Marsem a Jowiszem meteoroidy – niewielkie ciała o średnicach mniejszych od 10m Komety – ich centralna część ma średnicę od kilkuset metrów do kilkudziesięciu kilometrów Materia midzyplanetarna – bardzo drobne pyły i gazy. Co to jest meteor i meteoryt? Meteor (in. spadająca gwiazda)– zjawisko polegające na tym, że do atmosfery ziemskiej wpada drobne ciało (meteoroid) i wskutek tarcia znacznie się rozgrzeje (kilka tysięcy st.)i spowoduje krótkotrwałe świecenie atmosfery wzdłuż toru swego lotu. Meteoryt – bryła materii, na tyle duża, że nie ulegnie spaleniu w atmosferze, ale uderzy w Ziemię. Meteoryt z Marsa Krater powstały w wyniku uderzenia meteorytu w Peru