Metadane scenariusza

1.
2.
3. Systemy totalitarne w dwudziestoleciu międzywojennym
a. 1. Cele lekcji
i. a) Wiadomości
Uczeń:

potrafi wyjaśnić pojęcia: totalitaryzm, faszyzm, kolektywizacja, nacjonalizacja,
Międzynarodówka, pucz,

wie, jakie były kolejne etapy rewolucji w Rosji,

wie, na czym polegała Nowa Ekonomiczna Polityka (NEP),

zna główne założenia ideologiczne faszyzmu.
ii. b) Umiejętności
Uczeń:

potrafi porównać sytuację polityczną, rysującą się w okresie międzywojennym w ZSRR,
Włoszech i Niemczech

potrafi wskazać podobieństwa i różnice ustrojowe takich międzywojennych państw
europejskich, jak: ZSRR, Włochy oraz Niemcy,

doskonali umiejętność pracy z podręcznikiem, mapą, słownikiem wyrazów obcych, tekstem
źródłowym.
b. 2. Metoda i forma pracy
Opowiadanie, wykład, pogadanka (rozmowa nauczająca), dyskusja, praca z podręcznikiem, mapą,
słownikiem wyrazów obcych, tekstem źródłowym.
c. 3. Środki dydaktyczne
Podręcznik
Mapa
Tekst źródłowy
Słownik wyrazów obcych
d. 4. Przebieg lekcji
i. a) Faza przygotowawcza
Nauczyciel sprawdza stan wiedzy uczniów na temat systemów totalitarnych w okresie
międzywojennym – pogadanka (rozmowa nauczająca). Nauczyciel próbuje dowiedzieć się, czy
uczniowie potrafią wyjaśnić znaczenie następujących pojęć: totalitaryzm, faszyzm, kolektywizacja,
nacjonalizacja, po czym przedstawia temat lekcji.
ii. b) Faza realizacyjna
1. Nauczyciel wymienia kraje, w których w okresie międzywojennym, ukształtowała się
totalitarna forma państwowości. Uczniowie wyszukują w słowniku wyrazów obcych znaczenie
pojęcia totalitaryzm, po czym zapisują jego definicję do zeszytów.
2. Nauczyciel opowiada o przebiegu rewolucji 1905 roku, a następnie o przewrocie bolszewickim
w Rosji. Wyjaśnia pojęcia: nacjonalizacja i kolektywizacja.
3. Uczniowie wyszukują w podręczniku informacje na temat Nowej Ekonomicznej Polityki
(NEP).
4. Nauczyciel zapisuje na tablicy datę powstania ZSRR (1922 rok). Opowiada o Włodzimierzu
Leninie, o prowadzonej przez niego polityce, jak również charakteryzuje działalność kolejnych
Międzynarodówek (w tym Komunistycznej).
5. Uczniowie wyszukują w słowniku wyrazów obcych znaczenie pojęcia faszyzm, po czym
zapisują definicję do zeszytów. Nauczyciel opowiada o narodzinach faszyzmu we Włoszech
oraz w Niemczech, wspominając o Benito Mussolinim i Adolfie Hitlerze. Nauczyciel wyjaśnia
pojęcia: pucz, NSDAP, narodowy socjalizm, jak również przedstawia sytuację polityczną w
Niemczech, po przejęciu władzy przez Adolfa Hitlera.
6. Nauczyciel przytacza fragmenty prac Benito Mussoliniego, zatytułowanej Doktryna faszyzmu
oraz Adolfa Hitlera, pod tytułem Mein Kampf (teksty źródłowe zaczerpnięte z: A. Radziwiłł, W.
Roszkowski, Historia 1871-1939, Wydaw. Szkolne PWN, Warszawa 1998, s. 270-273).
Uczniowie dyskutują na temat treści zawartych w źródłach.
iii. c) Faza podsumowująca
W ramach utrwalenia wiadomości, uczniowie wykonują ćwiczenie, polegające na przyporządkowaniu
za pomocą strzałek, poszczególnym państwom totalitarnym, odpowiadających im cech
charakterystycznych:
ZSRR
Nazistowskie Niemcy
Faszystowskie Włochy
wodzem był Józef Stalin
chcieli obalenia postanowień traktatu
wersalskiego
dążyli do ekspansji na wschód
wodzem i ideologiem był Adolf Hitler
antysemityzm, przekonanie o wyższości swojego narodu nad innymi
skupienie całego narodu wokół wodza i partii
wodzem był Benito Mussolini
e. 5. Bibliografia
1. Bonecki J., Smutek Z., Telicka-Bonecka A, Historia i wiedza o społeczeństwie, Operon, Gdynia
2003.
2. Radziwiłł A., Roszkowski W., Historia 1871-1939, Wydaw. Szkolne PWN, Warszawa 1998.
3. Słownik wyrazów obcych, pod red. E. Sobol, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 1995.
f. 6. Załączniki
i. Zadanie domowe
Pisemnie wyjaśnij znaczenie pojęcia antysemityzm.
g. 7. Czas trwania lekcji
45 minut
h. 8. Uwagi do scenariusza
brak