Notatka w sprawie gospodarki finansowej rad rodziców

Stanowisko Fundacja „Rodzice szkole” nt. gospodarki finansowej rad rodziców
1.
Zgodnie z art.53 ustawy o systemie oświaty w szkołach i przedszkolach - dla których
organami
prowadzącymi są samorządy terytorialne - działają rady rodziców, które reprezentują ogół
rodziców uczniów.
2.
Rady rodziców są organami szkoły (podobnie jak dyrektor szkoły, rada pedagogiczna i
samorząd
uczniowski) mogącymi, zgodnie z art. 54.ust 8 ustawy o systemie oświaty, gromadzić fundusze
z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rady
rodziców określa jej regulamin.
3.
Od wprowadzenia w roku 2007 w/w. regulacji prawnych pojawiło się pytanie jak w
świetle
powyższych zapisów powinna być prowadzona gospodarka finansowa rady rodziców?
Brak w tej kwestii jednoznacznych wykładni MEN, samorządów terytorialnych, urzędów
skarbowych, Regionalnych Izb Obrachunkowych oraz orzeczeń sądowych skutkuje
różnorodnością rozwiązań, niejednokrotnie zdecydowanie z sobą sprzecznych.
4.
Z czasem wytworzyła się jednak pewna praktyka sprowadzająca się do tego, że:

urzędy skarbowe przyznawały radom rodziców NIP i akceptowały zawierane przez nie
umowy
o pracę, umowy zlecenia i umowy o dzieło,

ZUS akceptował zasadę, że rada rodziców jest płatnikiem składek na ubezpieczenie
społeczne
i zdrowotne,

banki otwierały radom rodziców, po potwierdzeniu przez dyrektora szkoły ich
formalnego powołania , odrębne rachunki bankowe.

rady rodziców samodzielnie dokonywały zakupów towarów i usług służących wspieraniu
działalności statutowej szkoły.
5.
Jednocześnie pojawiła się interpretacja., że środki finansowe zgromadzone przez radę
rodziców są
własnością organu prowadzącego - samorządu terytorialnego, w którego imieniu dysponuje nimi
dyrektor szkoły (po ewentualnej akceptacji celu tych wydatków przez radę rodziców).
6.
W roku 2014, w odpowiedzi na interpelację posła RP Lecha Sprawki , Minister Edukacji
Narodowej, przedstawił opinię w której stwierdził, że: ustawodawca nie powołał rady rodziców
jako podmiotu autonomicznego, ale działającego wewnątrz poszczególnych jednostek systemu
oświaty [...] Rada rodziców, nie będąc zatem podmiotem samodzielnym, nie ma możliwości
zakładania odrębnego rachunku bankowego, jak również samodzielnego dokonywania zakupów
[...]. W ślad za powyższym rada rodziców w szkołach, dla których organem prowadzącym jest
jednostka samorządu terytorialnego, nie może również mieć nadawanego numeru NIP i REGON,
a także, nie działając w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, nie może być
pracodawcą, stroną umowy, dawać zleceń i odpowiednio być płatnikiem składek na
ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.
7.

Upowszechnienie powyższego stanowiska spowodowało:
wstrzymanie przez część urzędów skarbowych nadawanie radom rodziców NIP

brak zgody wielu banków na o otwierania przez rady rodziców samodzielnych
rachunków bankowych.
W praktyce skutkuje to obniżeniem aktywności rodziców i rad rodziców na terenie szkół oraz
zaniechaniem, na co wskazują liczne współpracujące z Fundacją „Rodzice Szkole” rady rodziców,
płacenia dobrowolnych składek i gromadzenia funduszy z innych źródeł. Taka sytuacja wyraźnie
pogarsza kondycję finansową poszczególnych szkół.
8.
W świetle przedstawionych faktów i opinii istnieje pilna potrzeba wprowadzenia
jednoznacznych regulacji ustawowych - być może poprzez nowelizację prawa dotyczącego
finansów publicznych
i ustawy o systemie oświaty - umożliwiających radom rodziców:

posiadanie NIP.,

posiadanie własnych rachunków bankowych,

nawiązywanie stosunków pracy w formie umów o dzieło, umów zleceń i umów o pracę

dokonywanie zakupów towarów i usług służących wspieraniu działalności statutowej
szkoły.
9.
W odpowiedzi na felieton „Niejasny status i finanse rad rodziców” opublikowanym 30
kwietnia br.
w dzienniku Rzeczpospolita, pisałem: najwyższy czas, aby złe prawo dostosować do dobrej
praktyki, a nie skupiać się na wydawaniu dwuznacznych opinii niszczących obywatelskie inicjatywy
i ograniczających, zgodne z interesem społecznym, działania rodziców.
Tak sformułowana opinia jest ciągle aktualna.
10.
Fundacja „Rodzice Szkole” kilkakrotnie zwracała się do kolejnych ministrów edukacji
narodowej
(przedstawiając m. in. własne propozycje regulacji ustawowych) z propozycją podjęcie wspólnych
prac na rzecz jednoznacznego rozstrzygnięcia powyższych kwestii i wyraźnego określenia praw oraz
obowiązków rad rodziców w zakresie prowadzonej przez nie gospodarki finansowej.. Ponieważ
nasze inicjatywy nie spotkały się z jakąkolwiek reakcją postanowiliśmy wystąpić w powyższej
sprawie do Ministra Finansów. Mamy nadzieję, że doceniając potrzebę wypracowania rozwiązań
będących niezbędnym warunkiem poszerzania kapitału społecznego, dla budowy którego szkoła
i aktywni rodzice są jednym z najważniejszych środowisk w życiu publicznym, podejmie on
działania zgodne z oczekiwaniami tysięcy rodziców, uczniów i nauczycieli.
W imieniu Fundacji „Rodzice Szkole”
Wojciech Starzyński – Prezes Zarządu