WYŻSZA SZKOŁA INFORMATYKI, ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI W WARSZAWIE WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ FORMA I STOPIEŃ STUDIÓW INFORMATYKI i TELEKOMUNIKACJI INFORMATYKA WSZYSTKIE STUDIA NIESTACJONARNE I STOPNIA KARTA PRZEDMIOTU ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZAWODOWA i ETYCZNA Nauczyciel odpowiedzialny za przedmiot: Michiejewa Irina Kontakt dla studentów: E-mail: [email protected] GSM: + 48 79 2375643 (Polska); +375 29 6364412 (Białoruś) Nauczyciel/e prowadzący: Katedra/Zakład/Studium NAZWA PRZEDMIOTU Semestr 2 Całkowita liczba godzin 30 W CA CL CP P (S) ECTS 30 - - - - 3 PRZEDMIOTY POPRZEDZAJĄCE WRAZ Z WYMAGANIAMI TREŚCI KSZTAŁCENIA WG PROWADZONYCH RODZAJÓW ZAJĘĆ Wykład: ETYCZNE PODSTAWY INFORMATYKI: HISTORIA A WSPÓŁCZESNOŚĆ Fenomen społeczeństwa informacyjnego: ogólny zarys. Podstawowe etapy historyczne, właściwości i funkcje społeczeństwa informacyjnego. Główne opozycje filozoficzno-kulturoznawcze społeczeństwa informacyjnego. Społeczeństwo obywatelskie – społeczeństwo informacyjne społeczeństwo wiedzy. Informatyka a informacja w społeczeństwie informacyjnym. Technologie informacyjne w filozoficzno-etycznej perspektywie: podstawowe zasady filozofii techniki. Filozofia techniki: historia, zasady, nurty. Opozycja „organizmu” i „organizacji” w filozofii M. Bierdiajewa. “Pytanie o technikę” w niemieckim egzystencjalizmie (K. Jaspers, M. Heidegger). Technosceptycyzm (neoluddyzm) - technoentuzjazm (technoutopizm) - techno-realizm: główne postulaty i aspekty etyczne. Etyczny wymiar transhumanizmu jako ideologii dominacji wysokich technologii. Transhumanizm jak filozofia i ideologia: problem definicji, humanistycznych korzeni, klasyfikacji nurtów. Transhumanizm a humanizm: analiza komparatywna. Transhumanizm a technologia. Perspektywy ludzkości i nauki w transhumanizmie: aspekt etyczny. Krytyka transhumanizmu (zastrzeżenia LICZBA GODZIN 3 3 3 praktyczne oraz natury moralnej). Teoria przyjaznej sztucznej inteligencji E. Yudkowsky’ego i jej społecznoetyczna wartość. “Sztuczna inteligencja” jak termin naukowy i metafora. “Etyczne kodeksy” robotyki (SI) Asimowa, Langforta, Tildena. E. Yudkowski: sztuczna inteligencja jak pozytywny i negatywny czynnik zagrożeń globalnych. Podstawowe warunki przyjaznoości sztucznej inteligencji. Krytyka teorii przyjaznej sztucznej inteligencji. Etyka informacji. Kodeksy etyczne i kodeksy postępowania. Etyka - etyka informacji – etyka zawodowa informatyka: historyczne podstawy a teoretyczne zagadnienia. Fenomen etyki zawodowej. Dekalog oraz przysięga Hipokratesa jak paradygmalne kodeksy etyczne. Kodeksy etyczne i kodeksy postępowania w informatyce. Kodeks etyczny Stowarzyszenia Sprzętu Komputerowego. PRAWNY KONTEKST INFORMATYKI: TEORIA A PRAKTYKA Ochrona przed wyciekami informacji i danych osobowych w społeczeństwie informacyjnym: podstawowe regulacje prawne. Ochrona danych osobowych: regulacje prawne w informatyce. Prywatność anonimowość - bezpieczeństwo teleinformatyczne. Kryptologia i je klasyfikacja. Prawne podstawy ochrony prywatności w prawie międzynarodowym, wspólnotowym oraz polskim. Technologie informatyczne w ochronie przed wyciekami informacji. Systemy DLP, IRM, DRM. Własność intelektualna a Internet: problemy i zagadnienia prawne. Własność intelektualna: terminologia i zasady prawne. Ochrona własności intelektualnej na świecie i w Polsce. Prawo autorskie: podstawowe zagadnienia. Światowa Organizacja Własności Intelektualnej. Prawo polskie a prawo unijne w zakresie własności intelektualnej. Prawa autorskie w zakresie programów komputerowych i do stron WWW. Uregulowania prawne korzystania z programów komputerowych. Plagiat. System patentowy i prawne podstawy ochrony prywatności. Ochrona patentowa i prawnoautorska: podstawowe rozróżnienia. Aspekty prawne zastrzeżeń patentowych. Patenty w Polsce i w Unii Europejskiej. Problem patentów na oprogramowanie komputerowe. Ochrona programów komputerowych w oparciu o Prawo własności przemysłowej i Konwencję o udzielaniu patentów europejskich. Subkultury sieciowe: regulacje prawno-etyczne. Subkultury w Internecie: zarys ogółny. Klasyfikacja subkultur medialnych a sieciowych. Społeczność i ideologia hakerska: podstawy, zasady, ewolucja. Przestępczość komputerowa w społeczeństwie informacyjnym: zarys prawny. Hacking - cracking – cyberterroryzm. Przestępstwa komputerowe: definicje, klasyfikacja, etapy rozwoju. Przestępstwa internetowe i przestępstwa przeciw ochrony informacji. Piractwo komputerowe. Specyfika i zwalczanie przestępstw komputerowych. Ćwiczenia Audytoryjne: Ćwiczenia Laboratoryjne: Ćwiczenia Projektowe: Konwersatoria: 3 3 3 3 3 3 3 Proseminarium (Seminarium): Łączna liczba godzin: 30 Dyżury dydaktyczne (konsultacje): EFEKTY KSZTAŁCENIA – UMIEJĘTNOŚCI KSZTAŁCENIA Student powinien posiąść umiejętność dostrzegania i doceniania społecznego kontekstu informatyki i związanego z nią ryzyka oraz oceny sytuacji pojawiających się w życiu zawodowym informatyka, zarówno pod względem prawnym, jak i etycznym FORMA I WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU (RODZAJU ZAJĘĆ) Test piśmowy WYKAZ LITERATURY PODSTAWOWEJ 1. Cieciura Marek, Wybrane problemy społeczne i zawodowe informatyki, Vizja Press&IT, Warszawa 2009, http://pi.vizja.net.pl 2. Kostański Piotr, Marek Dawid (red. naukowa), Prawo własności intelektualnej, Wolters Kluwer Polska sp. z o.o., Warszawa 2008 3. Nowakowski Zdzisław, Użytkowanie komputerów, MIKOM, Warszawa 2004 4. Szewczyk Agnieszka (red.), Społeczeństwo informacyjne. Problemy rozwoju, Difin, Warszawa 2007 5. Waglowski Piotr, Prawo w sieci. Zarys regulacji Internetu, HELION, Gliwice 2005 1. 2. 3. 4. 5. WYKAZ LITERATURY UZUPEŁNIAJĄCEJ Jakub Zemánek. Cracking bez tajemnic (2004, Wyd. Helion, Gliwice, ISBN 83-7361444-3) Dziuba Dariusz Tadeusz, Gospodarki nasycone informacją i wiedzą, Nowy Dziennik sp. z o.o. i Katedra Informatyki Gospodarczej i Analiz Ekonomicznych, Warszawa 2000 Grzenia Jan, Komunikacja językowa w Internecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Kasprzak Tadeusz, Biznes i technologie informacyjne Perspektywa integracji strategicznej, Nowy Dziennik sp. z o.o. i Katedra Informatyki Gospodarczej i Analiz Ekonomicznych, Warszawa 2003 Marek Łazewski, Mariusz Gołębiowski, Własność intelektualna, Warszawa 2006 Podpis nauczyciela odpowiedzialnego za przedmiot Podpis kierownika katedry (zakładu/studium) Data i podpis dziekana właściwego wydziału