III rok socjologii pierwszego stopnia – studia - Socjologia
advertisement
III rok socjologii pierwszego stopnia – studia stacjonarne 2009/2010 L p. Przedmiot Forma V semestr zaliczenia Wykł. konw. Egzamin - VI semestr wykł. konw. 30 30 Prowadzący zajęcia Wykład: prof. Ryszard CICHOCKI Gr.1 dr Piotr JABKOWSKI Gr.2 dr Piotr JABKOWSKI Gr.3 mgr Andrzej SIATKOWSKI Gr.4 mgr Andrzej SIATKOWSKI Wykład: prof. Rafał DROZDOWSKI 1. Teorie zmiany społecznej 2. Współczesne teorie socjologiczne egzamin 3. Metody badań jakościowych Egzamin 30 30 - - 4. Socjologia gospodarki Zaliczenie z oceną - 30 - - 5. Socjologia problemów społecznych Socjologia polityki Polityka społeczna Egzamin 30 - - - Gr.1 dr Maja Brzozowska -Brywczyńska Gr.2 mgr Łukasz ROGOWSKI Gr.3 mgr Marta SKOWROŃSKA Gr.4 mgr M. mgr Bogumiła ZAWODNA/ I sem. MATEJA/II sem. Wykład: prof. Krzysztof PODEMSKI Gr.1 dr Alicja RACINIEWSKA Gr.2 dr Alicja RACINIEWSKA Gr.3 dr Alicja RACINIEWSKA Gr.4 dr Alicja RACINIEWSKA Gr.1 dr Marek NOWAK Gr.2 dr Marek NOWAK Gr.3 dr Marek NOWAK Gr.4 dr Marek NOWAK Wykład: prof. Anna MICHALSKA Egzamin - - 30 - Wykład: dr Krzysztof BONDYRA Egzamin 30 30 - - Wykład: dr hab. Aldona ŻUREK Gr.1,2 mgr Ryszard NECEL 6. 7. 30 30 30 30 Gr.3,4 mgr Ryszard NECEL 8. 9. 10. 11. 12. 13. Etyczne problemy zawodu socjologa Socjologia młodzieży Socjologia zdrowia i medycyny. Historia polskiej socjologii Wykład fakultatywny I Wykład fakultatywny II - - - 30 dr Barbara PAWŁOWSKA 30 - - - Wykład: prof.: Witold WRZESIEŃ Zaliczenie z oceną 30 - - - Wykład: prof. Zbigniew WOŹNIAK Zaliczenie z oceną Zaliczenie z oceną Zaliczenie z oceną - - 30 - Wykład: dr Jerzy KACZMAREK 30 - - - * Wykład do wyboru - - 30 - ** Wykład do wyboru - 30 - 30 - - - - 210 150 150 120 Zaliczenie z oceną Egzamin 14. Przygotowanie i Zaliczenie realizacja z oceną projektu badawczego 15. Indywidualne Egzamin przygotowanie do licencjacki egzaminu lic. Razem godziny Gr.1 dr Maciej KOKOCIŃSKI Gr.2 dr Maciej KOKOCIŃSKI Gr.3 dr Agnieszka FIGIEL Gr.4 dr Barbara PAWŁOWSKA Razem punkty Nazwa przedmiotu: 2. WSPÓŁCZESNE TEORIE SOCJOLOGICZNE KOD: 08-SODL-WTS1, 08-SODL-WTS2 LICZBA PUNKTÓW ECTS: ROK STUDIÓW: 3. SEMESTR: 5. 6. LICZBA GODZIN wykładów: 60 LICZBA GODZIN ćwiczeń: 60 NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr hab. Rafał Drozdowski (wykład), dr Maja BrzozowskaBrywczyńska, mgr Bogumiła Mateja, mgr Łukasz Rogowski, mgr Marta Skowrońska, mgr Marta Zawodna (ćwiczenia) METODY OCENY: Egzamin kończy się JĘZYK WYKŁADOWY: polski pisemnym egzaminem testowym RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Pierwszy semestr I. Status i funkcje teorii socjologicznej 1. Funkcje teorii socjologicznej 2. Poziomy teorii socjologicznej 3. Status wiedzy socjologicznej 4. Zakres przedmiotowy teorii socjologicznej 5. Kryteria dobroci teorii socjologicznych 6. Typologia teorii socjologicznych; paradygmaty teoretyczne w socjologii II. Teorie konfliktu 1. Teoria konfliktu społecznego według L. Cosera przyczyny konfliktów typy konfliktów (realistyczne i nierealistyczne, funkcjonalne i dysfunkcjonalne) 2. 3. przebieg konfliktów społecznych (gwałtowność, czas i czynniki decydujące o przebiegu konfliktów) funkcje konfliktów społecznych R. Dahrendorf. Konflikt w nowoczesnym społeczeństwie industrialnym założenia koercyjnej teorii społeczeństwa koncepcja związku opartego na władzy (zrzeszenia imperatywnie skoordynowanego) przebieg konfliktów (interesy jawne i utajone, grupy quasi-konfliktowe i konfliktowe) motywy konfliktów (konflikty jako mechanizm redystrybucji władzy) nakładanie się versus pluralizm konfliktów R. Dahrendorf: konfliktogenne sprzeczności celów solidarności, efektywności i wolności III. Kontynuacje teorii konfliktu 1. M. Castells: podział cyfrowy, nierówności i antagonizmy społeczne w warunkach społeczeństwa informacyjnego 2. R. Collins – konfliktowa teoria stratyfikacji IV. Funkcjonalizm, neofunkcjonalizm 1. T. Parsons: koncepcja funkcjonalnego zróżnicowania społeczeństwa pojęcie orientacji aktora w sytuacji koncepcja układu pięciu zmiennych koncepcja imperatywów funkcjonalnych systemu koncepcja funkcjonalnego zróżnicowania systemu (LIGA) 2. Paradygmat analizy funkcjonalnej R. Mertona 3. Neofunkcjonalizm. Koncepcja J.C. Alexandra V. Teorie systemu 1. Teoria działań komunikacyjnych J. Habermasa Typy działań społecznych Funkcje działań komunikacyjnych i celowo-racjonalnych Struktura świata życia (kultura – społeczeństwo – osobowość) Świat życia – system. Komponenty, wzajemne relacje (kolonizacja – demokratyzacja) 2. N. Luhmann: pojęcie społeczeństwa, teoria systemów autopojetycznych 3. P. Bourdieu: teoria pola VII. Teoria racjonalnego wyboru 1. James Coleman: perspektywa racjonalnego wyboru w socjologii ekonomicznej 2. Elemer Hankiss: pułapki społeczne, racjonalność jednostkowa versus interes zbiorowy Dylematy wyboru społecznego „Dylemat więźnia” „Tragedia wspólnego pastwiska” Syndrom „NIMBY” 3. Twierdzenie K. Arrowa 4. R. Putnam: koncepcja kapitału społecznego 5. J. Coleman: kapitały fizyczny, ludzki i społeczny 6. A. Portes: negatywny kapitał społeczny 7. Socjologiczne koncepcja zaufania (P. Sztompka, F. Fukuyama) 8. M. Olson: dobra publiczne i problem „pasażera na gapę” VIII. Nowy instytucjonalizm (nowa analiza instytucjonalna - NAI) 1. Rozumienie instytucji w NAI, instytucje jako forma kapitału 2. Pojęcie i funkcje ram instytucjonalnych 3. Pojęcie zasobów wspólnych XII. Socjologia fenomenologiczna 1. 2. Fenomenologiczna koncepcja socjologii A. Schutza pojęcie typizacji koncepcja wiedzy potocznej i ról poznawczych koncepcja wielości rzeczywistości/ obszarów wyodrębnionego znaczenia struktura świata społecznego P. Berger, T. Luckmann – koncepcja rzeczywistości życia codziennego XIII. Etnometodologia 1. 2. Podstawowe założenia etnometodologii Cicourel, H. Garfinkel: metody konstruowania i podtrzymywania poczucia intersubiektywności (wskaźnikowa funkcja interakcji, zasada „et cetera”, zasada przekładalności perspektyw, poszukiwanie „normalnej formy”) XIV. Strukturalistyczny konstruktywizm, teorie podmiotowości i zmiany społecznej 1. P. Bourdieu: habitus, kapitał symboliczny, społeczny, materialny i kulturowy, koncepcja „przemocy symbolicznej” 2. A. Giddens: teoria strukturacji (produkcja i reprodukcja życia społecznego, pojęcie zasobów i reguł) 3. P. Sztompka: teoria stawania się społeczeństwa 4. P. Berger, T. Luckmann: koncepcja społecznego tworzenia rzeczywistości 5. Konstruktywizm społeczny XV. Socjologia historyczna 1. Ch. Tilly: historia i wyobraźnia społeczna 2. Socjologia historyczna N. Eliasa XVI. Wybrane współczesne teorie włazy i panowania 1. Trzy wymiary władzy. Koncepcja S. Lukesa 2. Koncepcja „władzy miękkiej” J. Nye’a 3. M. Foucault: dyskurs i władza Archeologia wiedzy, wiedza i władza Teoria władzy – trzy typy władzy Pojęcia władzy bez podmiotu i biowładzy 4. Władza w dobie globalizacji: J. Staniszkis: władza relacyjna versus władza sieciowa XIX. Socjologia postmodernistyczna 1. Postmodernizm ekonomiczny (Lash i Urry, J. Rifkin, P. Drucker) 2. Postmodernizm kulturowy (J. Baudrillard, Z. Bauman) XX. Teoretyczne ujęcia wybranych aspektów późnej nowoczesności 1. A. Giddens, charakterystyka późnej nowoczesności 2. R. Inglehart: materializm versus postmaterializm 3. Ryzyko i niepewność społeczna (A. Giddens, U. Beck) 4. J. Straub: tożsamość osobista i zbiorowa 5. N. Glazer: wielokulturowość XXI. Perspektywy teorii socjologicznej 1. S. Seidman i Z. Bauman – koniec teorii socjologicznej? CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Celem wykładu z przedmiotu Współczesne teorie socjologiczne jest zapoznanie studentów z wybranymi współczesnymi orientacjami teoretycznymi w socjologii, które (1) zachowują swoją aktualność w tym sensie, że mogą być dalej „poręcznymi” i użytecznymi narzędziami analizy współczesnej rzeczywistości społecznej oraz (2) wyznaczają kierunki rozwojowe socjologii i nadają kształt dzisiejszej debacie teoretycznej toczonej zarówno w obrębie samej socjologii jak również w ramach dyscyplin pokrewnych (ekonomii, filozofii, antropologii społecznej, psychologii, politologii). W tym drugim przypadku chodzi przede wszystkim o to aby pokazać „teoretyczne otoczenia” socjologii, które zarówno oddziałuje na nią, jak i jest – w określonych przypadkach – przez nią współkształtowane. Wykład stara się być maksymalnie pełnym przeglądem najważniejszych szkół teoretycznych układających się w trwałe tradycje socjologiczne. Równocześnie, wykład stara się być – w miarę możliwości – reprezentatywnym przeglądem szeregu postaw i propozycji teoretycznych, które nie układają się w nurty teoretyczne, lecz mają charakter „propozycji autorskich”. Pierwsza część wykładu jest pomyślana jako zarazem krytyczny jak i życzliwy przegląd teorii socjologicznych powstałych po 1945 roku (jakkolwiek zdarzą się nieuniknione wyjątki od tej zasady). Druga część wykładu ma koncentrować się na orientacjach teoretycznych, które (1) uznać można za współczesną kontynuację (i za swoiste rozszerzenie) szeregu wprawdzie stosunkowo nowych, lecz już – tak naprawdę - klasycznych koncepcji i ujęć teoretycznych (np. socjologii fenomenologicznej, interakcjonizmu symbolicznego) oraz (2) które traktować trzeba – póki co – jako nie do końca zweryfikowane przez czas „nowinki teoretyczne”. W tym drugim przypadku celem wykładu ma być przede wszystkim: (1) przekazanie studentom niezbędnej wiedzy na temat absolutnie najnowszych (choć jak się rzekło niekoniecznie bezdyskusyjnych z uwagi na rzeczywistą wartość) tendencji rozwojowych w teorii socjologicznej oraz (2) ich krytyczna a zarazem życzliwa interpretacja mająca dopomóc w ich obiektywnej ocenie i w umiejętności posługiwania się nimi jako wystarczająco „poręcznymi” narzędziami służącymi analizie współczesnego społeczeństwa. ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Ziółkowski M. (1988), O zadaniach socjologii i pożytkach z teorii socjologicznej. W: W kierunku współczesnej socjologii. R. Suchocka (red.). Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej Sztompka P. (1985). Teoria socjologiczna końca XX wieku. [w:] Struktura teorii socjologicznej. J.H. Turner, Warszawa: PWN. Ziółkowski M. (2006), Teoria socjologiczna początku XXI wieku. [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar. Giddens A. (2005), Czym zajmują się socjologowie? [w:] Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.). Kraków, Wydawnictwo Znak. Coser L. (1975). Społeczne funkcje konfliktu. [w:] Elementy teorii socjologicznej. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.). Warszawa: PWN lub Coser L. (2006), Społeczne funkcje konfliktu, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. JasińskaKania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar. Coser L. (2005), Konflikt z grupami zewnętrznymi a struktura grupowa, [w:] Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.). Kraków, Wydawnictwo Znak. Dahrendorf R. (1975). Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym. [w:] Elementy teorii socjologicznej. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.). Warszawa: PWN lub Dahrendorf R. (2006), Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar. Dahrendorf R. (2005), O pojęciu szans życiowych, [w:]: Socjologia. Lektury, P. Sztompka, M. Kucia (red.). Kraków, Wydawnictwo Znak. Turner J.H. (2004). Struktura teorii socjologicznej. Wydane nowe. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa (rozdział 17, str. 258-260). Turner J.H. (2004) Struktura teorii socjologicznej. Wydanie nowe, Warszawa, Wydawnictwo PWN, ss. 258-262, 211-222. Castells M. (2003) Galaktyka Internetu. Refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeństwem, Poznań, Dom Wydawniczy Rebis, ss. 275-301. Collins R. (2006), Konfliktowa teoria stratyfikacji, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, A. Jasińska-Kania, L. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar. WYMAGANIA WSTĘPNE: Studenci uczęszczający na wykład Współczesne teorie socjologiczne zobowiązani są posiadać ugruntowaną wiedzę z zakresu historii myśli społecznej i socjologicznej. Wykład stanowi bowiem - w istocie - kontynuację przedmiotu Historia myśli społecznej. Studenci uczęszczający na wykład Współczesne teorie socjologiczne powinni posiadać ugruntowaną wiedzę z historii filozofii Nazwa przedmiotu: 3. METODY BADAŃ JAKOŚCIOWYCH KOD: 08-SODL-MBJ LICZBA PUNKTÓW ETCS: 5 ROK STUDIÓW: III SEMESTR: 5 LICZBA GODZIN wykładów: 30 LICZBA GODZIN ćwiczeń: 30 NAZWISKO PROWADZĄCEGO: prof UAM, dr hab. Krzysztof Podemski (wykład), dr Alicja Raciniewska (ćwiczenia) METODY OCENY: egzamin JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: metodologiczny, obowiązkowy POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Wybrane techniki i metody zbierania i analizy danych jakościowych; badania terenowe, obserwacja, wywiady pogłębione, zogniskowane wywiady grupowe itd., teoria ugruntowana, fenomenologia, semiotyka, hermeneutyka CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Celem zajęć jest przedstawienie kluczowych podejść socjologii jakościowej i ich założeń oraz podstawowych jakościowych metod zbierania danych i najważniejszych rodzajów analizy jakościowej w naukach społecznych ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Hammersley M., Atkinson P., Metody badań terenowych, Poznań 2000 Konecki K., Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa 2000 Kostera M., Antropologia organizacji. Metodologia badań terenowych, Warszawa 2003 Kvale S., InterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, Białystok 2004 Silverman D., Interpretacja danych jakościowych, PWN, Warszawa 2007 Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych, PWN, Warszawa 2008 WYMAGANIA WSTĘPNE: zaliczenie Ilościowych Metod Badań Socjologicznych Nazwa przedmiotu: 4. Socjologia gospodarki KOD: 08-SODL-SGO LICZBA PUNKTÓW ETCS: 4 ROK STUDIÓW: III rok socjologii SEMESTR: 6 LICZBA GODZIN wykładów: 30 h LICZBA GODZIN ćwiczeń: NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr Marek Nowak METODY OCENY: Egzamin pisemny JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: specjalizacyjny (fakultatywny) POZIOM ZAJĘĆ: zaawansowany TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Socjologia gospodarki jest dyscypliną usytuowaną na styku obszarów przedmiotowych socjologii i ekonomii. Obydwie dyscypliny dzieli nie tylko przedmiot zainteresowań, ale także uogólnione stanowisko teoretyczne i paradygmatyczne. Z jednej strony (ekonomii) mamy do czynienia z dominacją jednego paradygmatu i jednego modelu rozwijania teorii, z drugiej (socjologii), jest to złożenie szeregu odmiennych ujęć o różnym statusie teoretycznym. W konsekwencji znalezienie wspólnego obszaru przedmiotowego obydwu dyscyplin jest trudne. Dominuje jak się wydaje praktyka intensywnego poszerzania refleksji i nakładania się na siebie odmiennych stanowisk i dyskursów. Socjologia gospodarki na przestrzeni, co najmniej kilkudziesięciu lat swojego istnienia, wypracowała metody aplikacji refleksji i danych z ekonomii zachowując jednocześnie swoją integralność i odrębny język. Celem wykładu jest przekazanie podstawowych koncepcji społecznych dotyczących gospodarki (ze zwróceniem uwagi na stosowany tu język opisu), ale także określenie „katalogu rozbieżności” pomiędzy konkurującymi stanowiskami. CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Wprowadzenie najważniejszych stanowisk z zakresu socjologii ekonomicznej oraz przedstawienie podstawowej literatury dającej podstawy do poszerzenia kwalifikacji we wspólnym obszarze przedmiotowym ekonomii i socjologii. Student uzyskuje podstawy do interpretacji podstawowych procesów i zjawisk ekonomicznych w języku socjologii ekonomicznej oraz uzyskuje kwalifikacje w zakresie humanistycznej interpretacji pieniądza, pracy, własności, instytucji, nowoczesnego Welfare state, kapitalizmu, inflacji, czy rynku pracy. ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Lektury obowiązkowe: Witold Morawski, Zmiana Instytucjonalna. Społeczeństwo. Gospodarka. Polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, rozdział 3. Urynkowienie, czyli o barierach komplementarności rynku i państwa Witold Morawski, Socjologia ekonomiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001. Sławomir Patrycki, Zarys teorii socjologii gospodarki, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2004; Lektury dodatkowe: Artykułu naukowe publikowane w: “American Journal of Economics and Sociology, dostępne w pełnotekstowej bazie danych ERiC udostępnianej przez Bibliotekę Uniwersytecką na podstawie nru PESEL i nru karty bibliotecznej Kazimierz Doktór, Socjologia gospodarcza. Kilka tez o socjologii gospodarczej – szkic do dyskusji, w: Eugeniusz Kośmicki i Wojciech L. Janik, Akademia Rolnicza w Poznaniu, Poznań 1995; Wiesława Kozek, Praca w Polsce. Miedzy etosem a anomią, w: Eugeniusz Kośmicki i Wojciech L. Janik, Akademia Rolnicza w Poznaniu, Poznań 1995 Witold Morawski, Demokracja w miejscu pracy i procesy transformacji: dylematy i rozwiązania, w: Eugeniusz Kośmicki i Wojciech L. Janik, Akademia Rolnicza w Poznaniu, Poznań 1995; Michael Novak, Chrześcijaństwo, kapitalizm, demokracja, w: Michale Nova, Anton Rauscher SJ, Maciej Zięba OP, Chrześcijaństwo Demokracja Kapitalizm, Wydawnictwo W drodze, Poznań 1993; Andrzej Rychard, Przestrzeń instytucjonalna (rozdz. IV), w: Anna Giza-Poleszczuk, Mirosława Marody, Andrzej Rychard, Strategie i system, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2000. Joseph Schumpeter, Kapitalizm, socjalizm, demokracja, Wydawnictwo Naukowe PWN; Geogrg Simmel, Filozofia pieniądza, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 1997; Neil J. Smelser and Richard Swedberg, The Handbook of Economic Sociology, Second Edition, Princeton Univ. Press, Pronceton 2005. WYMAGANIA WSTĘPNE: Ukończony podstawowy kurs socjologii (cztery semestry studiów socjologicznych) Nazwa przedmiotu: 5. Socjologia problemów społecznych KOD: 08-SODL-SPS LICZBA PUNKTÓW ECTS: ROK STUDIÓW: trzeci rok pracy socjalnej SEMESTR: piąty LICZBA GODZIN wykładów: 30 LICZBA GODZIN ćwiczeń: NAZWISKO PROWADZĄCEGO: prof. dr hab. Michalska Anna METODY OCENY: egzamin JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: wykład POZIOM ZAJĘĆ: obligatoryjny TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Przegląd głównych koncepcji problemu społecznego. Różne perspektywy teoretyczne w ujmowaniu problemu społecznego. Przegląd definicji problemu społecznego. Wykaz problemów społecznych. Alkoholizm i ubóstwo jako główne problemy społeczne. Przyczyny alkoholizmu. Pojęcie choroby alkoholowej. Skutki alkoholizmu. Ubóstwo jako istotny problem społeczny. Miary ubóstwa. Przyczyny ubóstwa. Typy i przyczyny bezrobocia. Wskaźniki bezrobocia. Skutki długotrwałego bezrobocia. Kategorie bezrobotnych. Przebieg i cechy polskiego bezrobocia Dysfunkcjonalność rodziny jako problem społeczny. Rodziny dysfunkcjonalne, zdezintegrowane i zdezorganizowane. Przyczyny i skutki dysfunkcjonalności. Niewydolność wychowawcza i dylematy wychowawcze w rodzinach polskich. Przejawy i skutki niewydolności w sferze wychowania i socjalizacji. Niepełnosprawność jako problem współczesnych społeczeństw. Model indywidualny i społeczny w interpretacji niepełnosprawności. Kategorie niepełnosprawnych. Choroby psychiczne jako współczesny problem. Dynamika rozwoju zachorowań. Postawy społeczne wobec chorych. Trudności w funkcjonowaniu chorych psychicznie. Niepewność społeczna jako problem współczesnych Polaków. Przyczyny mikrostrukturalne i makrostrukturalne niepewności. Niezaradność życiowa i apatia społeczna. Uwarunkowania psychologiczne i społeczne bierności. Skutki niezaradności i bierności. Sieroctwo społeczne jako problem społeczny. Przyczyny sieroctwa społecznego i sposoby rozwiązywania problemu. Opieka zastępcza i jej formy. Wielodzietność jako problem społeczny. Uwarunkowania trudności w rodzinach wielodzietnych. Cechy rodzin wielodzietnych i stan badań socjologicznych i pedagogicznych nad tym typem rodzin. Problem samotności i poczucia osamotnienia w świetle badań socjologicznych. Modele badań samotności. Czynniki generujące poczucie osamotnienia. Samotne macierzyństwo jako problem społeczny. Kategorie samotnych matek. Formy pomocy społecznej dla samotnych matek. Starość jako faza życia i problem społeczny. Postawy ludzi starych wobec własnej starości. Problemy życiowe ludzi starych i sposoby ich rozwiązywania. Stan badań nad starością w Polsce. CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Zapoznanie studentów z wybranymi teoriami wyjaśniającymi przyczyny, przebieg i skutki głównych problemów społecznych. Scharakteryzowanie specyfiki problemów oraz ich dynamiki. Prezentacja głównych wyników badań nad uwarunkowaniami i przebiegiem problemów w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem trudnego okresu transformacji ustrojowej. Halik J., Starzy ludzie w Polsce. Społeczne i zdrowotne skutki starzenia się społeczeństwa, Warszawa 2002, Kotlarska-Michalska A., Poczucie niepewności społecznej jako nowy problem społeczny w Polsce (w:) Współczesna Europa (red.) S. Wojciechowski, Poznań 2004, Kotlarska-Michalska A., Samotność i poczucie osamotnienia jako problemy współczesnej socjologii (w:) Między przeszłością a przyszłością (red.) J. Włodarek, Poznań 1998 Kotlarska-Michalska A., Główne problemy społeczne w Polsce (w:) My w Europie (red.) R. Suchocka, Zielona Góra 2002, Kwak A., Z opieki zastępczej w dorosłe życie. Założenia a rzeczywistość, Warszawa 2006, Ostrowska A., Sikorska J., Syndrom niepełnosprawności w Polsce, Warszawa 1996, Rymsza M., (red.) Samotne macierzyństwo i polityka społeczna, Warszawa 2001, Wald I., Alkohol oraz związane z nim problemy społeczne i zdrowotne, Warszawa 1986, Lektury uzupełniające Cierpiałkowska L., Alkoholizm. Małżeństwa w procesie zdrowienia, Poznań 1997, Kolankiewicz M., Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i i instytucjonalne formy opieki, Warszawa 1998, Kowaleski J., Szukalski P., Starość i starzenie się jako doświadczenie jednostek i zbiorowości ludzkich, Łódź 2006, Pawłowska R., Grzywacz Z., Dysfunkcjonalność rodziny a rozwój osobowości dzieci i młodzieży, Koszalin 1998, Nazwa przedmiotu: 6. SOCJOLOGIA POLITYKI KOD: 08-SODM-SPO LICZBA PUNKTÓW ECTS: ROK STUDIÓW: 4. SEMESTR: 7. LICZBA GODZIN wykładów: 30 LICZBA GODZIN ćwiczeń: NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr Krzysztof Bondyra METODY OCENY: Esej i obrona ustna JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Tematyka zajęć: Nowoczesna zbiorowość polityczna; Legitymizacja systemów politycznych; legitymizacja w ujęciu S. M. Lipseta; legitymizacja poprzez procedury; Tendencje jurydyzacji; Typologia systemów demokratycznych; Elity polityczne; Trzecia fala demokratyzacji; cykle polityczne; Transformacja ustrojowa; Systemy partyjne - czynnik konfliktu oraz narzędzia integracji; Teorie elekcji - władze centralne i samorządowe; Marketing polityczny; Zastosowanie narzędzi marketingu politycznego; Polska transformacja systemowa - odgórna i oddolna; Dynamika rozwoju systemu partyjnego w Polsce po 1989 roku. Wymiary podziałów politycznych współczesnego społeczeństwa polskiego. Polska a Unia Europejska. CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Celem wykładu jest zapoznanie słuchaczy ze społecznymi uwarunkowaniami polityki. Wykład obejmuje klasyczne koncepcje socjologiczne oraz szeroki zakres materiału o charakterze historycznoporównawczym. Wykład w szerokim zakresie uwzględnia analizę procesów politycznych zachodzących współcześnie w społeczeństwa polskim, w tym szczególnie w zbiorowościach samorządowych. ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Bondyra K., Szczepański M. S., Śliwa P. (red.), Państwo, samorząd i społeczności lokalne, Poznań 2005. Buczkowski P., Matczak P. (red.), Konflikt nieunikniony. Władze i społeczności lokalne wobec konfliktów spowodowanych rozwojem, Poznań 2001. Dzieniszewska – Naroska K., Radny – sąsiad i polityk. Reprezentacja polityczna na szczeblu lokalnym, Warszawa 2004. Grabowska M., Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Warszawa 2004. Huntington S. P., Trzeci fala demokratyzacji, Warszawa 1995. Kowalczyk R., Media lokalne i społeczeństwo, Poznań 2003. Lipset S. M., Homo politicus. Społeczne podstawy polityki, Warszawa 1995. Mazur M., Marketing polityczny, Warszawa 2002. Misztal B., Ruch społeczny, w: Encyklopedia socjologii t. III, Warszawa 2000. Perez-Diaz V. M., Powrót społeczeństwa obywatelskiego w Hiszpanii, Kraków 1996. Putnam R., Demokracja w działaniu, Kraków 1995. Regulski J., Samorząd III Rzeczypospolitej, Warszawa 2000. Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1994. Skarżyńska K. (red.), Psychologia polityczna, Poznań 1999. Szczupaczyński J. (red.), Elity. Demokracja. Wybory, Warszawa 1993. Sztompka P., Kucia M. (red.), Socjologia. Lektury, Kraków 2005. Śmigielska J., Teatr władzy lokalnej, Warszawa 2004. Śpiewak P., Obietnice demokracji, Warszawa 2004. Therborn G., Drogi do nowoczesnej Europy, Warszawa-Kraków 1998. Weber M., Polityka jako zawód i powołanie, Kraków 1998. Weber M., Trzy czyste typy panowania, w: W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki (red.), Elementy teorii socjologicznych, Warszawa 1975. Wnuk-Lipiński E., Polityka, w: Encyklopedia socjologii t. III, Warszawa 2000. Woroniecka G., Działanie polityczne, Warszawa 2001. Ziółkowski M., Pawłowska B., Drozdowski R., Jednostka wobec władzy, Poznań 1993. Nazwa przedmiotu: 7. Polityka społeczna KOD: 08-SODL-PSP LICZBA PUNKTÓW ETCS: 4 ROK STUDIÓW: 3 SEMESTR: 6 LICZBA GODZIN wykładów: 30 LICZBA GODZIN ćwiczeń: NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr hab. Aldona Żurek (wykład), mgr Ryszard Necel (ćwiczenia) METODY OCENY: praca zaliczeniowa, egzamin pisemny JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: specjalizacyjny, wykład POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): W ramach kursu polityka społeczna przedstawiona jest w ujęciu teoretycznym i praktycznym. Przedstawione zostaną podstawowe koncepcje i teorie polityki społecznej; modele polityki społecznej; rozwój polityki socjalnej i społecznej; podmioty polityki społecznej; programy polityki społecznej; główne kwestie społeczne ujęte w lokalnej i ponadlokalnej perspektywie; polityka społeczna w Polsce: programy polityki społecznej CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Student: 1) uzyskuje wiedzę: na temat historii opieki społecznej, rozwoju polityki społecznej, ponadczasowego charakteru kwestii społecznych; nowych kwestii społecznych; zależności między rozwojem społecznym a realizowana polityką społeczną 2) rozumie: specyfikę badań prowadzonych przez polityków społecznych; związki między badaniami polityków społecznych a badaniami prowadzonymi przez socjologów, demografów, ekonomistów, prawników; jakie uwarunkowania społeczne wpływają na pojawienie się kwestii społecznych; rolę polityki społecznej w rozwiązywaniu problemów społecznych i kierowania społecznym rozwojem; 3)posiada umiejętność: posługiwania się podstawowymi koncepcjami polityki społecznej dla wyjaśnienia zadań stojących przed polityka społeczną; oceny dolegliwości kwestii społecznych; przygotowania wstępnej diagnozy występujących w Polsce kwestii społecznych ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Auleytner. J., Polityka społeczna. Warszawa 1997 Auleytner. J., Instytucje polityki społecznej. Warszawa 1996 B. Balcerzak – Paradowska, Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków. Warszawa 2004 Kaźmierczak T., Rymsza Ryksza.(red.), W stronę aktywnej polityki społecznej. Warszawa 2003 Polityka społeczna. Wybrane problemy. Wybór artykułów z lat 1999 – 2005. Warszawa 2005 Rajewicz.A., Supińska.J., Księżopolski.M., (red.) Polityka społeczna. Warszawa 1996 Nazwa przedmiotu: 8. Etyczne problemy zawodu socjologa KOD: LICZBA PUNKTÓW ETCS: ROK STUDIÓW: III SEMESTR: 6. LICZBA GODZIN wykładów: LICZBA GODZIN ćwiczeń: 30 NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr Barbara Pawłowska METODY OCENY: JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy, POZIOM ZAJĘĆ: TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Każdy, kto jest zaangażowany w prowadzenie naukowych badań społecznych (w tym także badań z zakresu marketingu) powinien znać powszechnie przyjęte normy określające, co w działalności badawczej jest, a co nie jest dopuszczalne. Odpowiedzialność zawodowa socjologa dotyczy relacji z ludźmi w czterech płaszczyznach. Po pierwsze – odpowiedzialność wobec społeczeństwa w ogóle (współpraca z uprawnionymi reprezentantami społecznymi, jawność metodologii, zgoda na upublicznienie wyników badań). Po drugie – relacje ze zleceniodawcami i sponsorami badań (techniczne możliwości wykonania badań, ideologia versus nauka, polityczne aspekty badań, zakres lojalności wobec zleceniodawcy). Po trzecie – odpowiedzialność wobec społeczności zawodowej socjologów (autorstwo koncepcji i rozwiązań badawczych, kodeks etyki i praktyki zawodowej). I po czwarte (najważniejsze) – stosunek do respondentów (ochrona anonimowości, poufność badań, informacja o losach wyników badań, przymus i posłuszeństwo jako problem etyczny, zakres eksperymentowania). CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Student nabywa wiedzę o możliwych problemach etycznych, które towarzyszą badaniom społecznym. Przedmiot jest uzupełnieniem wiadomości z metodologii badań społecznych wskazującym, co jest możliwe, a co niedopuszczalne w badawczych kontaktach społecznych. Podstawowe umiejętności uzyskane na kursie to: zagwarantowanie anonimowości i poufności respondentom, uzyskanie świadomej zgody na udział w badaniach, realizacja reguły Primum non nocere wobec badanych, przestrzeganie reguł obiektywności naukowej, umiejętność poddania się różnorodnym metodom kontroli wyników badań. ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Literatura podstawowa: Babbie E. (2003) Badania społeczne w praktyce. Warszawa: PWN. Babiński G., Metodologia a rzeczywistość społeczna. Dylematy badań etnicznych, Kraków 2004. Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D. (2001) Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: Zysk i S-ka. Badania empiryczne w socjologii. Wybór tekstów, t.II (1997) Malikowski M., Niezgoda M. (red.) Tyczyn: WSS Tyczyn. Kodeks ESOMAR (Międzynarodowy kodeks postępowania w badaniach rynkowych i społecznych): http://www.ofbor.pl/start.php Literatura uzupełniająca: Babiński G. (1980) Wybrane zagadnienia z metodologii socjologicznych badań empirycznych. Kraków. Domański H., Lutyńska K., Rostocki A. W. (red.), Spojrzenie na metodę. Studia z metodologii badań socjologicznych, Warszawa 1999. Giedymin J. Problemy, założenia, rozstrzygnięcia. Studia nad logicznymi podstawami nauk społecznych. Poznań, 1964. Gostkowski Z., Lutyński J. Analizy i próby technik badawczych w socjologii, t.1-10. Wrocław: Ossolineum. Gostkowski Z. Wywiad kwestionariuszowy. Analizy teoretyczne i badania empiryczne. Ossolineum, 1983. Gruszczyński L. A., Kwestionariusz w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych, Katowice 2001. Lutyńska K., Wejland A. P. (red.), Wywiad kwestionariuszowy. Analizy teoretyczne i badania empiryczne, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1983. Lutyński J. (1994) Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia. Łódź: ŁTN. Mayntz R., Holm K., Hübner P. (1985) Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej. Warszawa: PWN. Nowak S. (1965) Metody badań socjologicznych. Warszawa: PWN. Nowak S. (1970) Metodologia badań socjologicznych. Zagadnienia ogólne. Warszawa. Oppenheim A. N., Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, Poznań 2004. Sołoma L. (1997) Metody i techniki badań socjologicznych. Wybrane zagadnienia. Olsztyn: WSP Olsztyn. Sułek A. (2002) Ogród metodologii socjologicznej. Warszawa. Sułek A. (red.) (1986) Metody analizy socjologicznej. Warszawa: UW. Sułek A.(1979) Eksperyment w badaniach społecznych, Warszawa 1979. Nazwa przedmiotu: 9.Socjologia młodzieży KOD: 08-SODL-SOM LICZBA PUNKTÓW ETCS: ROK STUDIÓW: III SEMESTR: 5. LICZBA GODZIN wykładów: 30 LICZBA GODZIN ćwiczeń: NAZWISKO PROWADZĄCEGO: Prof. UAM dr hab. WITOLD WRZESIEŃ METODY OCENY: egzamin JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: wykład POZIOM ZAJĘĆ: TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): 1. Młodzież – kategoria niejednorodna, propozycja systematyzacji pojęcia. 2. Adolescent, teenager, dorosły normals – różnice w koncepcjach opisu młodzieży. 3. Kultura młodzieżowa. Historia i współczesność aktywnych i biernych form jej współtworzenia. 4. Moda – fascynacja – subkultura. Trzy wymiary kultury młodzieżowej. 5. Kultura młodzieżowa a system ekonomiczny. 6. Produkt na rynku kultury młodzieżowej. 7. Pokolenie – kategoria opisu i wyjaśnienia zjawisk świata młodzieży. 8. Proces dyferencjacji pokoleń. 9. Zmiana pokoleń – chocholi taniec czy postęp i rozwój? 10. Tożsamość społeczna pokoleń. 11. Tożsamość społeczna pokoleń a subkultury i ruchy młodzieżowe. 12. Innowatorzy, uwsteczniający konserwatyści, maruderzy – postawy i role w procesie wymiany pokoleń. 13. Charakterystyka współczesnej historii kultury młodzieżowej – Pokolenie X i Pokolenie Końca Wieku. 14. Cechy identyfikacyjne młodzieży a tworzenie kręgów pokoleniowych. 15. Pokolenie Y i Europejscy Poszukiwacze – kolejne ogniwa wymiany pokoleń. CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Prezentacja podstawowych cech autonomicznej kategorii społecznej młodzieży odpowiedzialnych za jej istotne miejsce w rzeczywistości społecznej. Na zajęciach analizowane są wybrane aspekty świata życia codziennego młodzieży i tworzonej przez nią kultury. Ponadto szczegółowo omówiona kategoria pokolenia służy do opisu i charakterystyki współczesnej młodzieży zarówno w Polsce i na Zachodzie. ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): Literatura podstawowa: Fatyga B. (1999), Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej, Warszawa. Griese H.M. (1996), Socjologiczne teorie młodzieży, Kraków. Kłoskowska A. (1987), Socjologia młodzieży: przegląd koncepcji, „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2. Świda-Ziemba H. (1999), Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych, Warszawa. Świda-Ziemba H. (2005), Młodzi w nowym świecie, Kraków. Wertenstein-Źuławski J., Pęczak M. (red), (1991), Spontaniczna kultura młodzieżowa, Wrocław. Wrzesień W. (2001), Style zachowań w Pokoleniu Końca Wieku, w: M. Golka (red.), Nowe style zachowań, Poznań. Wrzesień W. (2003), Jednostka – rodzina – pokolenie, Poznań. Wrzesień W., Żurek A., Przybył I. (2005), Rodzice i ich dzieci w tańcu pokoleń, Poznań. Literatura uzupełniająca: Bauman Z., (1995), Wieloznaczność nowoczesna, nowoczesność wieloznaczna, Warszawa. Bauman Z., (1995), Wśród nas, nieznajomych - czyli o obcych w (po)nowoczesnym mieście, „Magazyn Sztuki” nr 6/7. Bernstein B., (1990), Odtwarzanie kultury, Warszawa. Hall S., Jefferson T. (1976), Resistance through Rituals, London. Mikułowski-Pomorski J. (1968), Pokolenie jako pojecie socjologiczne, „Studia Socjologiczne”, nr 3-4. Sałustowicz P. (1978), Koncepcja pokolenia w badaniach postaw innowacyjnych wśród młodzieży, „Studia Socjologiczne”, nr 1. Siciński A. (red), (1988), Style życia w miastach polskich, Wrocław. Siemaszko A., (1993), Granice tolerancji, Warszawa. Street J. (1986), Rebel Rock: The Politics of Popular Music, London. Świda-Ziemba H. (2000), Obraz świata i bycia w świecie, Warszawa. Nazwa przedmiotu: 10. Socjologia zdrowia i medycyny KOD: 08-SODL-SZM LICZBA PUNKTÓW ETCS: 3 ROK STUDIÓW: III SEMESTR: 5. LICZBA GODZIN wykładów: LICZBA GODZIN ćwiczeń: 30 NAZWISKO PROWADZĄCEGO: prof. dr hab. Zbigniew Woźniak METODY OCENY: JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: obowiązkowy, POZIOM ZAJĘĆ: TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Celami zajęć są: osadzenie problematyki zdrowia i choroby w ogólnoteoretycznej ramie socjologicznej, określenie miejsca socjologii zdrowia i medycyny wśród innych subdyscyplin socjologicznych, zastosowanie pojęć i kategorii socjologicznych w opisie i wyjaśnianiu zjawisk oraz procesów związanych ze zdrowiem, chorobą i niepełnosprawnością oraz funkcjonowaniem systemu zdrowia; prezentacja instrumentarium socjologii medycyny przydatnego w budowaniu profili socjomedycznych na potrzeby diagnozy społecznej; dostarczeniu przesłanek dla indywidualnej refleksji nad własną kulturą zdrowotną. CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): A. Giddens, Socjologia, Warszawa 2005 – rozdz. 6; Sokołowska M., Socjologia medycyny, Warszawa 1986. – Woźniak Z., Socjomedyczne aspekty funkcjonowania rodziny, Poznań 1990. - Woźniak Z., Niepełnosprawność i niepełnosprawni w polityce społecznej. Społeczny kontekst medycznego problemu. Warszawa 2008 – Karski J., Słońska Z., Wasilewski B., Promocja zdrowia. Wprowadzenie do zagadnień krzewienia zdrowia, Warszawa 1994 (rozdziały: I, II). – Woźniak Z., Globalizacja problemów zdrowotnych i starzenia się a rodzina, w: Z. Tyszka (red.) Współczesne rodziny polskie. Ich stan i kierunek przemian, Poznań 2001. WYMAGANIA WSTĘPNE: UWAGI DODATKOWE: Nazwa przedmiotu: 11. Historia polskiej socjologii KOD: 08-SODM-HPS LICZBA PUNKTÓW ETCS: ROK STUDIÓW: III, studia pierwszego stopnia SEMESTR:5 LICZBA GODZIN wykładów: 30 LICZBA GODZIN ćwiczeń: NAZWISKO PROWADZĄCEGO: dr Jerzy Kaczmarek METODY OCENY: egzamin pisemny JĘZYK WYKŁADOWY: polski RODZAJ PRZEDMIOTU: wykład POZIOM ZAJĘĆ: podstawowy TREŚCI PRZEDMIOTU (do 1000 znaków): Na wykładzie omawiane są najważniejsze koncepcje i sylwetki myślicieli z obszaru socjologii polskiej od czasu jej powstania do współczesności. Przedstawiony został okres kształtowania się socjologii w Polsce jako samodzielnej dyscypliny, jej instytucjonalizacja, szybki rozwój w okresie międzywojennym oraz jej losy po drugiej wojnie światowej. Ukazano także związki polskiej socjologii z socjologią światową. Analizowane koncepcje przedstawione zostały na szerokim tle społecznym, aby ukazać wzajemne związki pomiędzy nim a socjologią. CELE I EFEKTY KSZTAŁCENIA (do 2000 znaków): Student: 1) uzyskuje podstawową wiedzę na temat: historii polskiej socjologii od czasu jej powstania do okresu po drugiej wojnie światowej; wpływu ideologii na socjologię; instytucjonalizacji socjologii w Polsce; 2) rozumie: społeczne korzenie analizowanych koncepcji i ich znaczenie w poszczególnych okresach; znaczenie wpływu socjologii światowej na socjologię polską; 3) posiada umiejętności: zastosowania przedstawianych koncepcji do wyjaśniania zjawisk współczesnego świata i ich krytycznej oceny; analizy tekstów źródłowych polskich socjologów. ZALECANA LITERATURA (do 2000 znaków): J. Szacki (red.), Sto lat socjologii polskiej: od Supińskiego do Szczepańskiego, Warszawa 1995; K.Z. Sowa (red.), Szkice z historii socjologii polskiej, Warszawa 1983; J. Szacki, Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Warszawa 2003; A. Kwilecki (red.), 60 lat socjologii poznańskiej, Poznań 1981
