karne.28 - Magisterskie24.pl

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Zaliczenie – kartkówka na końcu.
Lit: Kasprzak, Bór – Prawo karne islamu.
Prawo muzułmańskie – trzeci globalny system prawa na świecie (po stanowionym i common
law). Jest to prawo naturalne (pochodzi od boga). Powstał w VIIw. NE trwa i rozwija się do
dziś.
Szeroko stosowana kara śmierci (najczęściej za dilowanie narkotykami – zabójstwo
pośrednie).
Kary przez obcięcie ręki lub stopy (mutylacyjne) – praktycznie tylko w Arabii Saudyjskiej
(ewentualnie gdzieś w Afryce). W innych zazwyczaj zamieniane na pozbawienie wolności.
Jihad – wojna obronna w obronie wiary i własnego terytorium. Rozpoczął się wraz z
wyprawami krzyżowymi. (terroryzm – błędna interpretacja Koranu).
Pozycja kobiety w islamie – Koran – „mężczyźni są nad kobietami”, wyraźne rozróżnienie ról
biologicznych, kobieta – matka i opiekunka dzieci oraz ogniska domowego. Mężczyzna zapewnia rodzinie środki do utrzymania. Muzułmanin może mieć 4 żony – znaczenie
historyczne (z czasów sprzed islamskich – Beduini wciąż ze sobą walczyli, wielu mężczyzn
ginęło, itp.). Kobieta może pracować, ale nie musi. Mężczyzna ma obowiązek współżyć z
kobietą (po równo z każdą z żon). Kobieta ma prawo do posiadania dziecka.
Aborcja – do czwartego miesiąca ciąży dopuszczalna (w 4. Miesiącu życia płodu archanioł
Gabriel tchnie w płód duszę). Dopuszczalna szczególnie, gdy ciąża zagraża zdrowiu lub życiu
kobiety.
Antykoncepcja – dopuszczalna (jeśli bóg będzie chciał to kobieta zajdzie w ciążę mimo
środków).
Podarunek ślubny (mahrum) – w Kuwejcie 100 000 – 500 000 USD (potrzebny do zawarcia
ślubu – daje mężczyzna).
1. Udzielanie pożyczek na procent jest w islamie zabronione (lichwa) – udziela się je na zasadzie
biznesplanu (przedstawia się plan i przewidywane zyski, a bank zabiera określoną część
zysku). Jeśli interes się nie powiedzie to oddaje się tylko pożyczoną kwotę.
2. Handel – co do zasady uczciwie (w prawdziwych krajach arabskich). Zakaz oszustwa w
Koranie. Nie chcesz kupić to się nie targuj! (obraza).
3. 2 formy osadnictwa w historii – miasta przy oazach i uprawy mirry i kadzidła (Jemen i Oman)
4. Okres przed islamem nazywa się dżahilija (okres ciemnoty, niewiedzy)
5. Tereny Jemenu i Omanu to Arabia Felix (Arabia szczęśliwa) – żyzne tereny.
6. Ówczesne problemy: pijaństwo, bardzo rozwiązłe życie seksualne (kazirodztwo,
homoseksualizm, porwania kobiet), spożywanie określonych pokarmów (w czasach przed
Mahometem mięso wieprzowe było jedynym, którego nie dało się zakonserwować – wysoka
umieralność po spożyciu), hazard (kości, strzałki)
7. Referaty: ok. 20 minut, 5 grudnia
- rys prawa konstytucyjnego, gospodarczego, cywilnego i rodzinnego
- podręcznik, Marlena Zyzik – muzułmańskie prawo małżeńskie (warto skonfrontować z
referatem o sytuacji kobiet),
1. Mahomet urodził się w 570 r. w Mekce (średnio zamożna rodzina). Został sierotą,
wychowywany przez wuja. Potem podróżował z karawanami. W 595 r. zaczął pracę u bogatej
wdowy Hadidży i się z nią ożenił. Ok. 610 r. zaczął interesować się życiem duchowym.
Podczas wizji ukazał mu się Archanioł Gabriel i przekazał mu słowa Koranu. W 615 r. zaczął
głosić zasady wiary w świątyni Al-Khaba. Jego nauka uderzała w interesy gospodarcze jego
rodu, ale nie można było go zabić, więc tępiono jego uczniów. W 620 r. umarł wuj Mahometa
i jego żona. Nowy szef rodu postanowił zabić Mahometa przy pomocy płatnego zabójcy. Do
Mahometa zwróciła się jednak Medyna. (mieli konflikty religijne i potrzebowali rozjemcy, a
on był idealnym kandydatem). W 622 r. uciekł z Mekki do Medyny (hidżra). 622 r. to pierwszy
rok kalendarza muzułmańskiego. W medynie nastał kryzys gospodarczy, więc zaczęto
napadać na karawany. Po klęsce w jednym z napadów postanowił zmienić źródło przychodów
i zaczął nawracać Żydów, którzy go wyśmiali. Od tego czasu nienawidził Żydów (od tego czasu
muzułmanin modli się do mekki, a nie do Jerozolimy, a dniem świętym jest piątek, a nie
sobota). Potem zaczął wyganiać żydowskie plemiona i przejmować ich majątki. W latach 626627 Kuraiszydzi (Mekka) zaatakowała Medynę. Odbyła się bitwa rowu, wygrana przez
Muzułmanów. Potem Mahomet uderzył na północ (Bizancjum i Persja). Przegrali z
Bizancjum, winą obarczyli Żydów i Mekkę. Zdobyli Mekkę i zniszczyli wszystkie bożki.
Mahomet nakazał pielgrzymki do Mekki (czarny kamień – najprawdopodobniej meteoryt).
Wprowadził równość ludzi. Miejscem świętym jest Mekka, ale stolicą administracyjną jest
Medyna. Władzę sprawuje kalif. Mahomet zmarł w 632 r. Po nim kilka frakcji muzułmańskich:
Kuraiszydzi (późniejsi sunnic i), towarzysze Mahometa (późniejsi szyici).
Abu Bakr (sunnici)  Ali Ibn Abu Talib (szyici)
Jedna z żon Mahometa (Aisha) nienawidziła drugiego, a pierwszy był jej ojcem, więc
przykombinowała tak, że Abu Bakr został kalifem po Mahomecie. Panował w latach 632-634
(zamordowany). Kolejnym kalifem był Umar (634-644) – podbił Persję, oblegał
Konstantynopol. Trzeci kalif – Usman (644-656) – umocnił władzę kalifatu, w 649 r. nakazał
uczonym spisanie Koranu (spisywano 2 lata – tylko język arabski). Czwarty kalif – Ali Ibn Abu
Talib (656-658) – oskarżony o zabójstwo Usmana i abdykował – zabito go 2 lata później.
Trzech pierwszych wywodziło się z sunnitów, czwarty to szyita.
Kolejny to Muaivila (?) – prześladowanie szyitów.
Wiara muzułmańska
Islam jest prostą religią, przystępną (musieli zrozumieć ją prymitywni Beduini).
5 filarów islamu:
- wiara w jednego boga,
- wiara w anioły i szatana,
- wiara w święte księgi: Torę, ewangelię i koran,
- wiara w wysłanników boga – proroków,
- wiara w dzień sądu ostatecznego.
Wiara w jednego boga – Allah (nie ma innych bogów), nikt nie wie jak wygląda (jest transcendentny,
jest wszędzie – jest różnica z biblią, bo bóg w biblii stworzył człowieka na swoje podobieństwo, a więc
jest podobny do boga), można go wyrażać przez „99 pięknych imion” – bóg, wielki, wspaniały,
miłościwy, itp., istnieje zakaz przedstawiania postaci boga, a w ortodoksyjnym islamie także postaci
ludzkich i zwierzęcych; gdy ojcem jest muzułmanin, religia automatycznie przechodzi na dzieci.
Wiara w anioły i szatana – aniołowie pomagają bogu, ich szefem jest Archanioł Gabriel; szatan to
upadły anioł (bóg stworzył człowieka z grudki ziemi, kropli nasienia i kropli skrzepłej krwi – po tym
bóg kazał aniołom oddać pokłon człowiekowi, wszystkie to zrobiły poza jednym, który nazywał się
Ibliz – bóg strącił go do piekieł i jest szatanem); do tego dużo wierzeń ludowych, np. są jeszcze złe
duchy – Dżiny (silny i głupi duch), Gule (złe, podstępne, płci żeńskiej, prowadzą człowieka do śmierci,
są sprytne i mądre – kojarzyły się ze złymi warunkami przyrody).
Wiara w święte księgi – ludzie spisali słowo boże, które przekazywali posłańcy boga (Tora – Mojżesz,
Ewangelia – Chrystus, Koran – Mahomet), ludzie przekręcili słowo boże w torze i ewangelii – też są
święte, mimo że niedokładne, dokładna jest tylko Tora; muzułmanin może się ożenić z żydówką lub
chrześcijanką, bo pochodzą z ludów księgi, odwrotnie nie, bo tylko muzułmanin może zapewnić
muzułmance szczęście. Koran podzielony jest na 114 sur, a każda sura podzielona jest na wersety,
Koran jest świętą księgą tylko po arabsku.
Wiara w wysłanników boga – (duży panteon proroków), pierwszym prorokiem był Adam, Jezus też
był prorokiem, (w islamie uważa się, że Chrystus nie zginął na krzyżu tylko został uratowany),
Mahomet ostatnim prorokiem.
Wiara w dzień sądu ostatecznego – nadejdzie, gdy bóg zważy dobre i złe uczynki wszystkich ludzi. Po
śmierci człowieka dusza oddziela się od ciała i trafia w miejsce oczekiwania na sąd ostateczny (nie jest
to czyściec – w islamie go nie ma). Niebo to miejsce, gdzie jest dużo zieleni, w cieniu drzew można
odpocząć od słońca, itp. (czyli to, czego brakowało na pustyni). Piekło to straszne miejsce, gdzie dusza
będzie przez całą wieczność płonąć, itp.
5 obowiązków muzułmanina:
- wyznanie wiary, czyli szahadę,
- modlitwa,
- post,
- jałmużna,
- pielgrzymka
Wyznanie wiary – w każdym wznioślejszym momencie – szahada: nie ma boga prócz allaha, a
Mahomet jest jego prorokiem (a Ali pierwszym ze sprawiedliwych – u szyitów),(np. rozpoczęcie
modlitwy, itp.).
Modlitwa – 5 razy na dobę (podczas widzenia Mahomet widział się z bogiem, który chciał, aby ludzie
modlili się 50 razy na dobę, Mahomet wytargował 5): o wschodzie słońca, w południe, po południu, o
zachodzie słońca, w pierwszej części nocy; na modlitwę wzywa muezin z minaretu, jeśli jest
możliwość to muzułmanin powinien raz w tygodniu modlić się w meczecie (piątek dniem świętym);
modli się w czystym, schludnym, spokojnym miejscu,
Post – raz w roku przypada ramadan, w czasie ramadanu na pamiątki postu i medytacji Mahometa,
wierni muszą się powstrzymać od wschodu do zachodu słońca, od jedzenia, picia, palenia, stosunków
seksualnych i używania pachnideł; ludzie chorzy, kobiety w ciąży, itp. są wyłączeni z postu (po
chorobie w innym czasie trzeba odrobić post),
Jałmużna – na rzecz biednych, obecnie odprowadza się 5% dochodu na rzecz biednych, żebrakom
można dać dodatkową jałmużnę,
Pielgrzymka – wierny raz w życiu musi odbyć pielgrzymkę wielką – hadż (w określonym miesiącu
trzeba udać się do Mekki, specyficzne rytuały),
Niektórzy dołączają szósty obowiązek muzułmanina – Dżihad (opacznie rozumiany w świecie
zachodnim) – naprawdę jest to święta wojna obronna (rzadziej stosowane pojęcie) lub walka samego
siebie z samym sobą, samodoskonalenie się,
Główne „przestępstwa” (odpowiedź na nie w Koranie):
- alkoholizm,
- hazard,
- wszelkiego rodzaju kradzieże,
- upadek obyczajów (cudzołóstwo, stosunki homoseksualne, kazirodztwo),
Literatura adabowa – literatura popularnonaukowa, poradniki (za Mahometa rozwinęło się pismo i w
VIII w. była dość popularna) – wydawano wykazy przestępców i popełnianych przez nich czynów, były
też wykazy żebraków i sposobów żebrania (są w książce),
Źródła PK islamu (przede wszystkim 2 pierwsze):
- Koran (coś w rodzaju kodeksu, bo jest w nim uregulowanych wiele zachowań, szczególnie te
zakazane – haram),
- Sunna proroka – spisane dzieje Mahometa (składa się z hadisów – krótkich powitań z życia
Mahometa),
- opinie uczonych (jako źródło prawa przyjmują je tylko niektóre szkoły muzułmańskie),
- analogia
Etapy rozwoju prawa muzułmańskiego:
a) działalność prawodawcza Mahometa (sam nauczał + jego zachowanie),
b) etap 4 kalifów sprawiedliwych (kształtowanie się prawa po śmierci Mahometa),
c) powstanie klasycznych szkół prawa muzułmańskiego (za czasów dynastii umajadów – 4 szkoły
prawa sannickiego i jedną szkołę prawa sunnickiego)
- malikicka – twórcą Malik Ibn Anas, założona w Medynie, źródłem prawa Koran i sunna, przyjmował
prawo tak jak Mahomet,
- hanaficka – Hanif, w Kufie (Irak), interpretacja Koranu i Sunny, nie znał praktyki, uwzględniał też
analogię i zdania uczonych, doprowadziła do perfekcji sferę wybiegów i kruczków prawnych,
- szaficka – starała się pogodzić te 2 szkoły, szereg reguł procesowych (większe dobro, itp.),
- hanbalicka – należy dosłownie interpretować Koran i sunnę, najbardziej ortodoksyjna,
- dżafarycka – Szyicka, obok podanych źródeł prawa jest też sunna allego,
d) okres naśladownictwa – XII-XIIIw., upadek świata muzułmańskiego, napływ plemion z ościennych
regionów, inwazja Mongołów – należy przestać już tworzyć prawo, należy zamknąć bramy Idżtihadu,
można prawo interpretować,
Rodzaje krajów muzułmańskich:
a) bezpośrednio stosowany wariat – Arabia Saudyjska (nie ma nawet kodeksu karnego, bo jest w
Koranie),
b) istnieją kodeksy karne, ale każdy kodeks karny odwołuje się do tradycji koranicznych (np. w
preambule, a w tekście są ujęte przestępstwa przewidziane w Koranie + przestępstwa współczesne –
odejście od kar mutylacyjnych, itp.) – Kuwejt, Egipt, Libia, Algieria, Syria, Jordania,
c) kraje w tradycji muzułmańskie, ale w prawie świeckie – Turcja, Azerbejdżan, Tadżykistan,
Kazachstan, Kirgistan,
Zasady prawa karnego islamu:
a) zasada boskiego pochodzenia prawa – prawo jest wieczne tak jak bóg, (było przed człowiekiem i
będzie po nim),
b) zasada wszechobecności prawa – prawo jest wszędzie, obejmuje cały świat,
c) zasada obiektywności – sprawa powinna być rozpatrzona sprawiedliwie,
d) zasada zdolności człowieka do popełniania przestępstw – przestępstwo może popełnić tylko
człowiek, musiał być sprawny umysłowo (nie odpowiadał chory psychicznie), pełnoletni (różne
definicje zależnie od szkoły – najczęściej dojrzałość płciowa 14-16 lat),
e) zasada legalizmu – człowiek ma słuchać boga, Mahometa i władzy; może wystąpić przeciwko
władzy, jeśli panujący jest bezbożnikiem i łamie zasady islamu,
f) zasada celowości karania – kara musi mieć określony cel, celem jest sprawiedliwość i naprawienie
wyrządzonej przestępstwem krzywdy,
g) zasada konieczności kary – nie można odstąpić od kary, bo bóg powiedział, że ten człowiek musi
być ukarany i odstąpienie od kary byłoby obrazą boga,
h) zasada rozstrzygnięcia wątpliwości na korzyść oskarżonego
i) zasada określoności prawa – prawo powinno wyraźnie określać zachowania, które są
przestępstwami,
j) zasada ogłoszenia prawa – w meczecie czyta się Koran, żeby ludzie znali prawo,
k) zasada poczucia sprawiedliwości,
l) zasada sprawiedliwej odpłaty,
Rodzaje procesu:
- policyjny (szybki i radykalny),
- przed sądem (zachowane gwarancje)
Klasyfikacja przestępstw (podział na rodzaje przestępstw i sposób karania jednocześnie):
- kisas i dija – zabójstwo, usiłowanie zabójstwa i uszkodzenie ciała – korzenie w prawie staro
beduińskim,
- hudut – przestępstwa określone w Koranie, przestępstwa pełne (znamiona i sposób karania
określony w Koranie) – cudzołóstwo, fałszywe oskarżenie o cudzołóstwo, kradzież, rozbój, rebelia,
odstępstwo od wiary i bluźnierstwo, picie wina (katalog zamknięty),
- ta’zir – wszystko, co pozostało
Zabójstwo – 3 podstawowe rodzaje:
a) z premedytacją – chce zabić i zabija – praktycznie zawsze kara śmierci
b) z quasi premedytacją – nie ma zamiaru zabicia, ale zabija – najbliżsi mogą odstąpić od kary śmierci
i zażądać odszkodowania (do momentu egzekucji),
c) nieumyślne – odszkodowanie z urzędu,
Za zabójstwo kara śmierci, można przebaczyć i wtedy odszkodowanie pieniężne (dija)
Uszkodzenie ciała – także
- z premedytacją – karą wyrządzenie takiej samej krzywdy sprawcy (co do zasady), jeśli nie można
takiej krzywdy wyrządzić to płaci się diję,
- z quasi premedytacją - dija
- nieumyślnie – dija
Cudzołóstwo – jest nim tylko stosunek, przytulanie się to nie cudzołóstwo, ale wstęp do niego lub
naruszenie moralności,
- jeśli oboje są wolni to wymierza się im po 100 batów,
- jeżeli chociaż jedno jest w małżeństwie to ukamienowanie,
Fałszywe oskarżenie o cudzołóstwo – 80 batów
Kradzież – kary mutylacyjne, decyduje wartość przedmiotu (kradzież przedmiotu o wartości większej
niż 4,5g złota
Rozbój – podobnie jak za kradzież, chyba że kogoś zabili to kara śmierci