ZESTAW PYTAŃ EGZAMINACYJNYCH NA EGZAMIN DYPLOMOWY STUDIÓW JEDNOLITYCH MAGISTERSKICH NA STUDIACH STACJONARNYCH KIERUNKU OCHRONA ŚRODOWISKA KATEDRA OCHRONY I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA 15 pytań z zakresu treści przedmiotów kierunkowych i podstawowych 1. Budowa Ziemi i siły wewnętrzne. 2. Układy koryt rzecznych, działalność rzek meandrujących. 3. Powstawanie lodowców górskich i ich działalność. 4. Moreny czołowe i moreny denne, rodzaje, budowa wewnętrzna. 5. Kemy, ozy i sandry, charakterystyka, powiązanie z przebiegiem deglacjacji. 6. Klasyfikacja genetyczna i biologiczna jezior, osady jeziorne. 7. Działalność morfogenetyczna wiatru i formy eoliczne. 8. Procesy denudacyjne na stokach dojrzałych i formy rzeźby z nimi związane. 9. Kompleks sorpcyjny i rodzaje sorpcji w glebie. 10. Próchnica glebowa, powstawanie, formy próchnicy gleb uprawnych i leśnych, znaczenie próchnicy w glebie. 11. Gleby brunatne, płowe i bielicowe. 12. Gleby bagienne i murszowe. 13. Struktura administracyjna ochrony przyrody w Polsce. 14. Cechy szaty roślinnej Polski. 15. Regionalizacja geobotaniczna. 15 pytań z zakresu treści przedmiotów specjalizacyjnych 1. Znaczenie łąk naturalnych w środowisku. 2. Sposoby ochrony gleb przed erozją wodną powierzchniową. 3. Ochronno–użytkowe zagospodarowanie wąwozów. 4. Fitomelioracje. 5. Agromelioracje. 6. Rekultywacja terenów zdewastowanych po eksploatacji torfu. 7. Źródła i formy zanieczyszczeń chemicznych gleb na terenach rolniczych, sposoby rekultywacji. 8. Mokradła (typy i rodzaje) i ich rola w przyrodzie. 9. Wpływ melioracji na siedliska mokradłowe i gleby organiczne. 10. Wpływ melioracji na gleby mineralne. 11. Ogólne zasoby użytkowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej na terenach chronionych. 12. Wpływ mechanizacji rolnictwa i źle prowadzonej agrotechniki na gleby. 13. Gleby marginalne i możliwości poprawienia ich produkcyjności. 14. Systemy punktowej oceny gleb, rodzaje, ogólna charakterystyka. 15. Metody bioindykacyjne, budowa i praktyczne wykorzystanie na przykładzie metody Ramienskiego. 16. Instrumenty prawne ochrony środowiska. 17. Źródła finansowania inwestycji służących ochronie środowiska. 18. Urzędy i organizacje systemu sterowania ochroną środowiska. 19. Syndynamika - definicje i kryteria klasyfikowania procesów ekologicznych 20. Metody biologiczne ochrony środowiska leśnego. 21. Procesy synantropizacji szaty roślinnej. 22. Porównaj typologię leśną z klasyfikacją fitosocjologiczną zbiorowisk leśnych Polski. 23. Historia szaty roślinnej w plejstocenie i holocenie. 24. Biogeograficzna teoria wysp. 25. Formy konserwatorskiej ochrony przyrody w Polsce. 26. Korytarze ekologiczne – typy, geneza, funkcje. 27. Typologia i klasyfikacje krajobrazów. Facje, uroczyska i inne przestrzenne jednostki przyrodnicze. 28. Metody kartowania terenowego. 29. Metody prezentacji kartograficznej cech ilościowych. 30. Metody prezentacji kartograficznej cech jakościowych. KATEDRA SYSTEMÓW INŻYNIERII ŚRODOWISKA Scharakteryzuj rodzaje i cel prowadzenia analiz jakościowych odpadów. Scharakteryzuj metody prowadzenia analiz ilościowych odpadów. Wymień rodzaje wskaźników ilościowych odpadów i krótko je scharakteryzuj. Wyjaśnij, z czego wynikają różnice w składzie morfologicznym odpadów z dużych oraz małych jednostek osadniczych. 5. Wymień warunki/kryteria lokalizacji składowisk odpadów. 6. Scharakteryzuj metody/sposoby ograniczania negatywnego wpływu składowiska na środowisko. 7. Omów zasady monitoringu składowisk odpadów. 1. 2. 3. 4. 8. Wymień właściwości odpadów decydujące o ich przydatności do termicznego unieszkodliwiania. 9. Podaj kryteria opłacalności budowy stacji przeładunkowych odpadów oraz wyjaśnij celowość ich tworzenia. 10. Scharakteryzuj pojemniki do gromadzenia odpadów w zależności od rodzaju zabudowy, w której są stosowane. 11. Rodzaje i kryteria optymalizacji. Przykłady zastosowania w ochronie środowiska. 12. Wskaźnik gotowości obiektu odnawialnego - definicja, postać stacjonarna i niestacjonarna. 13. Rodzaje struktur niezawodnościowych i przykłady ich występowania w obiektach gospodarki wodno-ściekowej 14. Zasady obliczania niezawodności struktur podstawowych i mieszanych. 15. Etapy projektowania sieci wodociągowych z zastosowaniem zasad teorii niezawodności 16. Zasady wyznaczania niezawodności sieci wodociągowej z wykorzystaniem metody przeglądu zupełnego 17. Klasyfikacja modeli i metod modelowania. 18. Podstawowe etapy i zasady modelowania. 19. Doświadczenie jednoczynnikowe i dwuczynnikowe. Analiza Wariancji. 20. Doświadczenie wieloczynnikowe. Zastosowanie kwadratów łacińskich i greckołacińskich. 21. Testowanie hipotez statystycznych. 22. Klasyczny model regresji liniowej z jedną zmienną niezależną. 23. Sposoby redukcji hałasu przemysłowego. 24. Metody oceny drgań na konstrukcje budowlane i przebywających w nich ludzi. 25. Uwarunkowania formalno- techniczne pomiaru hałasu przenikającego do środowiska. 26. Parametry fizyczne determinujące propagację hałasu w przestrzeni otwartej. 27. Podaj praktyczne sposoby minimalizacji drgań. 28. Opisz parametry akustyczne źródeł hałasu. 29. Opisz metody prognozowania rozkładu poziomu ciśnienia akustycznego. 30. Skuteczność zabezpieczeń przeciwhałasowych obiektów komunalnych. 31. Akty prawne wspomagające ochronę środowiska przed emisją energii (wibracji i hałasu). 32. Opisz metody pomiaru i akwizycji sygnałów wibroakustycznych. 33. Prawa psychofizyczne określające intensywność zapachu. 34. Krajowe i unijne ograniczenia emisji. 35. Dezodoryzacja gazów odlotowych metodami biologicznymi. 36. Opisz zasady terenowych pomiarów odorymetrycznych jakości powietrza. 37. Wyjaśnij rolę prawa Wbera-Fechnera w ocenie skuteczności dezodoryzacji z obiektów projektowanych. 38. Metody oceny zapachowej jakości powietrza. 39. Sposoby oceny stężenia odorantów. 40. Zastosowania metod mokrego utleniania gazów odlotowych z obiektów komunalnych. 41. Oznaczanie jakości odorów. 42. Opisz praktyczne metody pomiarów emisji odorantów ze źródeł istniejących. 43. Instrumenty finansowe w ochronie środowiska 44. Organizacje zajmujące się finansowaniem przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska 45. Pozarządowe organizacje ekologiczne w Polsce i na świecie. KATEDRA TECHNOLOGII W INŻYNIERII I OCHRONIE ŚRODOWISKA Ogólne 1. Wymień główne zagrożenia cywilizacyjne w zakresie ochrony środowiska. 2. Wymień obszary ekologicznego zagrożenia w Polsce. 3. Przyczyny i skutki globalnego ocieplenia. 4. Przyczyny i skutki degradacji gleb oraz ich rekultywacja 5. Rola lasów w biosferze. 6. Przedstaw obieg i zasoby wód w przyrodzie. 7. Przyczyny i skutki zanieczyszczenia wód w Polsce. 8. Alternatywne źródła energii.. 9. Oddziaływanie składowisk odpadów komunalnych na środowisko. 10. System Natura 2000 w Polsce. 11. Omów cykle geochemiczne 12. Niedobory wodne w środowisku i metody ich szacowania 13. Finansowanie przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska 14. Monitoring środowiska. Cele i zadania. 15. Podaj definicje biocenozy i biosfery, omów różnice. Szczegółowe 1. Definicja ekorozwoju i etapy jego realizacji 2. Omów proekologiczne działanie gospodarki po roku 1989 ( Okrągły Stół) 3. Podaj przyrodnicze i antropogeniczne przyczyny zakwaszenia gleb i wód 4. Omów wtórne skutki zakwaszenia gleb 5. Źródła metali ciężkich w środowisku 6. Oddziaływanie metali ciężkich na organizmy żywe w środowisku 7. Sposoby i możliwości wykorzystania osadów ściekowych. 8. Omów mikrozanieczyszczenia organiczne w środowisku 9. Pozostałości pestycydów i ich trwałość w środowisku 10. Formy wody w glebie 11. Podaj i scharakteryzuj stany uwilgotnienia profilu glebowego 12. Ewapotranspiracja i sposoby jej określania 13. Sposoby regulowania stosunków wodnych w środowisku przyrodniczym (melioracje) 14. Pojęcie melioracji w kontekście ochrony środowiska. 15. Zagrożenia różnorodności biologicznej 16. Struktura funkcjonowania PMŚ. 17. Omów podsystem monitoringu jakości powietrza. 18. Omów podsystem monitoringu jakości wód powierzchniowych i wód podziemnych. 19. Podsystem monitoringu powierzchni ziemi. 20. Eutrofizacja wód powierzchniowych, przyczyny i skutki 21. Co to jest modelowanie zanieczyszczeń środowiska? 22. Przykłady programów-modeli do modelowania jakości wód powierzchniowych 23. Pojęcia: kalibracja i symulacja w modelowaniu zanieczyszczeń środowiska. 24. Podział typologiczny użytków zielonych i ich znaczenie w środowisku 25. Nowoczesne technologie stosowane w nawadnianiu 26. Hałas, jego źródła i skutki środowiskowe. 27. Wpływ czynników zoobiotycznych na występowanie roślin trawiastych 28. Funkcja klimatyczna trawiastych zbiorowiska roślinnych. 29. Zagrożenia środowiska toksycznymi środkami produkcji. 30. Oddziaływanie składowisk odpadów komunalnych na środowisko ZAKŁAD BIOLOGII Pytania podstawowe 1. Omów przyczyny i skutki eutrofizacjii wód; przedstaw sposoby przeciwdziałania eutrofizacji 2. Omów procesy metaboliczne zachodzące w komórkach organizmów żywych; przedstaw rolę enzymów w tych procesach 3. Wyjaśnij istotę utleniania biologicznego 4. Przedstaw podział organizmów ze względu na sposób odżywiania i charakter pobieranych składników pokarmowych; podaj przykłady 5. Przedstaw różnice pomiędzy materią żywą a nieożywioną oraz omów poziomy organizacji żywej materii 6. Przedstaw udział drobnoustrojów w przemianach związków azotu 7. Omów rolę drobnoustrojów w przemianach związków bezazotowych 8. Omów proces fotosyntezy; porównaj fotosyntezę w komórkach roślinnych i bakteryjnych 9. Wyjaśnij na czym polega chemosynteza; podaj przykłady bakterii wykorzystujących ten proces 10. Przedstaw budowę i znaczenie aminokwasów oraz białek 11. Przedstaw krótko charakterystykę organizmów należących do królestwa Protista i omów ich rolę ekologiczną 12. Omów krótko budowę, rodzaje i chorobotwórczość wirusów 13. Omów najważniejsze cechy morfologiczne i fizjologiczne grzybów; przedstaw ich rolę ekologiczną 14. Wyjaśnij rolę organizmów tworzących główne ogniwa łańcucha troficznego 15. Omów wpływ temperatury na drobnoustroje Pytania specjalistyczne Przedstaw zespoły organizmów w wodach stojących Scharakteryzuj zespoły organizmów wód płynących Wyjaśnij istotę i przedstaw metody biologicznego oczyszczania ścieków Wyjaśnij na czym polega oczyszczanie ścieków metodą osadu czynnego; scharakteryzuj biocenozę kłaczków osadu czynnego w warunkach prawidłowej i nieprawidłowej eksploatacji osadu 5. Przedstaw charakterystykę organizmów wchodzących w skład błony biologicznej i osadu czynnego 6. Wyjaśnij istotę procesu samooczyszczania wód powierzchniowych i omów wpływ czynników fizycznych i chemicznych na przebieg tego procesu 7. Przedstaw klasyfikację zbiorników wodnych w zależności od ich troficzności 8. Przedstaw rolę organizmów wodnych w procesach oczyszczania wód powierzchniowych 9. Scharakteryzuj poszczególne strefy wód zanieczyszczonych 10. Scharakteryzuj drobnoustroje występujące w sieci wodociągowej, kanalizacyjnej oraz w innych instalacjach sanitarnych 11. Omów rolę mikroorganizmów glebowych 12. Przedstaw warunki jakie powinny spełniać drobnoustroje uznawane za wskaźniki stanu sanitarnego wód; omów najważniejsze bakterie wskaźnikowe 1. 2. 3. 4. 13. Omów metody mikrobiologicznej analizy powietrza 14. Jakie drobnoustroje chorobotwórcze mogą pojawiać się w osadach ściekowych i w jaki sposób można je zwalczać? 15. Wskaż najbardziej istotne cechy mikroflory powietrza 16. Omów rolę sinic w powstawaniu zakwitów w zbiornikach wodnych 17. Omów toksyczność metali ciężkich w stosunku do organizmów żywych 18. Przedstaw podstawowe zasady wykonywania toksykologicznych testów ostrych i chronicznych 19. Omów czynniki wpływające na toksyczność związków chemicznych 20. Wyjaśnij jak przebiega oczyszczanie ścieków w oczyszczalniach hydrobotanicznych 21. Omów sposoby biologicznego usuwania substancji biogennych ze ścieków 22. Przedstaw główne źródła i rodzaje ścieków 23. Przedstaw sposoby dezynfekcji wody 24. Omów mechanizmy obronne organizmów żywych przed zanieczyszczeniami 25. Przedstaw wpływ organizmów żywych na powstawanie efektu cieplarnianego 26. Omów sposoby przeciwdziałania wymieraniu gatunków 27. Przedstaw drogi wchłaniania substancji toksycznych do organizmu człowieka; opisz dokładnie jedną z nich 28. Podaj możliwości wykorzystania trucizn roślinnych i zwierzęcych 29. Przedstaw pozytywne i negatywne skutki promieniowania jonizującego 30. Scharakteryzuj złoża biologiczne wieżowe i rotacyjne ZAKŁAD CHEMII Zagadnienia podstawowe i kierunkowe 1.Omówić szczególnie toksyczne pierwiastki oraz grupy związków chemicznych powodujących skażenie środowiska. 2. Podaj najczęstsze obszarowe źródła zanieczyszczeń i omów ich wpływ na jakość wód. 3. Jakie są podstawy fizykochemiczne występowania efektu cieplarnianego. 4. Jakie są przyczyny powstawania kwaśnych deszczy i jak przyroda przeciwdziała skutkom tego zjawiska. 5. Właściwości fizykochemiczne ozonu oraz jego znaczenie w przyrodzie. 6. Wolne rodniki i ich rola w przyrodzie. 7. Typy układów koloidalnych i ich właściwości. Układy koloidalne występujące w poszczególnych elementach środowiska. 8. Omówić czynniki powodujące procesy koagulacji. Zastosowanie koagulacji w procesie technologicznym oczyszczania wody i ścieków. 9. Powszechne zastosowanie produktów przetwarzania ropy naftowej, a ochrona środowiska. 10. Przedstawić i krótko scharakteryzować rolę wybranych ważnych biologicznie ligandów. 11. Omówić co to jest twardość wody, rodzaje, metody usuwania. 12. Przedstawić układ węglanowy w wodzie. 13. Omówić główne zanieczyszczenie powietrza (podać wzory i nazwy związków). 14. Źródła i rodzaje zanieczyszczeń antropogenicznych wód. 15. Omówić czynniki wpływające na szybkość korozji elektrochemicznej urządzeń stosowa- nych w uzdatnianiu i transporcie wody oraz w transporcie i oczyszczaniu ścieków. . Zagadnienia specjalnościowe i specjalizacyjne 1. Zastosowanie mas jonowymiennych w technologii uzdatniania wody i ścieków. 2. Omówić cykl pracy wymienników jonowych. 3. Polielektrolity i ich zastosowanie 4. Jakie procesy zachodzą na złożu filtracyjnym. 5. Demineralizacja i zmiękczanie wody. Omówić metody. 6. Przedstawić proces odżelaziania i odmanganiania wody. 7. W jaki sposób wykorzystuje się adsorpcję na węglach aktywowanych w uzdatnianiu wód? 8. Omów wpływ gazów cieplarnianych na pogłębianie się efektu cieplarnianego. 9. Podział i ogólne zasady poboru próbek środowiskowych do wykonania analizy fizykochemicznej. 10. Przygotowania próbek środowiskowych w postać gotową do wykonania pomiarów metodami instrumentalnymi. 11. Podstawowe techniki rozkładu (mineralizacji) próbek środowiskowych. 12. Przygotowanie próbek środowiskowych do wykonania oznaczenia metodami GC i HPLC (zwrócić uwagę na specyfikę przygotowania tego typu próbek). 13. Co to jest analiza specjacyjna (specjacja)? Jakie ma znaczenie w ocenie zanieczyszczenia (skażenia) środowiska? 14. Przykłady i sposoby wykrywania substancji i czynników wywołujących tak zwane odległe skutki biologiczne (rakotwórcze, mutagenne, teratogenne, embriotoksyczne). 15. Zasada działania i zastosowanie monitoringu lidarowego (LIDAR=Light Detection and Ranging) w kontroli zanieczyszczeń warstw atmosfery. 16. Spektroskopia elektronowa, cząsteczkowa w zakresie widzialnym i w ultrafiolecie. Zastosowanie w kontroli zanieczyszczeń środowiska. 17. Emisyjna spektrometria atomowa ESA (atomowa emisja spektrometryczna-AES). Zasada metody, zastosowanie w kontroli zanieczyszczeń środowiska. Co to jest ICP-AES? 18. Absorpcyjna spektrometria atomowa-ASA (Atomowa absorpcja spektrofotometrycznaAAS), zasada metody, zastosowanie w kontroli zanieczyszczeń środowiska. 19. Metody elektrochemiczne (potencjometria, konduktometria), przykłady zastosowania w kontroli zanieczyszczeń środowiska. 20. Omówić budowę i działanie zestawu do chromatografii gazowej (GC). 21. Zastosowanie chromatografii gazowej w kontroli zanieczyszczeń środowiska. Podać przykłady. 22. Omówić budowę i działanie zestawu do wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC). 23. Zastosowanie wysokosprawnej chromatografii cieczowej w kontroli zanieczyszczeń środowiska. Podać przykłady. 24. Powstawanie kwasów chlorooctowych (HAA) w procesie uzdatniania wody. Prekursory HAA, wpływ różnych czynników na wielkość końcowego stężenia. 25. Powstawanie halometanów (THM-ów) w wodzie. Prekursory THM-ów, wpływ różnych czynników na wielkość końcowego stężenia. 26. Omówić zasadę spektroskopii jądrowego rezonansu magnetycznego (NMR) i zastosowanie tej metody. 27.Omów typowy schemat technologiczny uzdatniania wód powierzchniowych charakteryzujących się podwyższoną mętnością i intensywnością barwy. 28. Pierwotne zanieczyszczenia powietrza i mechanizm samooczyszczania. 29.Wtórne zanieczyszczenie powietrza. Powstawania smogów. 30. Omówić uboczne produkty chlorowania i ozonowania wody (UPCh i UPO), jako przykład substancji wywołujących odległe skutki biologiczne (kancerogenne, mutagenne).