DZIAŁ: Wybrane funkcje życiowe organizmów

DZIAŁ: Wybrane funkcje życiowe organizmów
Temat
od 2 do 3+
Fotosynteza proces warunkujący
życie na Ziemi.
Czynniki decydujące o przebiegu
fotosyntezy - znaczeni fotosyntezy
Cudzożywność na przykładzie
grzybów oraz bezkręgowców
Cudzożywność na przykładzie
kręgowców
Oddychanie wewnątrzkomórkoweźródło energii życiowej
Wyjaśniasz na czym polega cudzożywność i samożywność.
Przedstawiasz przebieg procesu fotosyntezy (produkty i
substraty) wyjaśniasz znaczenie światła dla przebiegu
fotosyntezy oraz rolę chlorofilu w roślinie
Wymieniasz związki organiczne, które powstają w roślinie
(wyjaśniasz ich rolę w roślinie)
Opisujesz doświadczenie Josepha Priestleya.
Wymieniasz czynniki wpływające na tempo i intensywność
fotosyntezy
Wyjaśniasz znaczenie fotosyntezy w przyrodzie i
gospodarce człowieka
Opisujesz strategie odżywiania się organizmów; autotrofizm
i heterotrofizm
Opisujesz odżywianie jako proces obejmujący:
pobieranie składników pokarmowych trawienie;
wchłanianie i przyswajanie usuwanie niestrawionych resztek
pokarmu
Opisujesz w jaki sposób przebiega pobieranie i trawienie
pokarmów przez: pierwotniaki grzyby, bezkręgowce
( stułbia, wypławek glista i pozostałe grupy –
zróżnicowanie na wyspecjalizowane odcinki)
Wymieniasz w odpowiedniej kolejności odcinki układu
pokarmowego zwierząt kręgowych, wyjaśniasz ich rolę
Wyjaśniasz jak uzębienie kręgowców wskazuje na związek
budowy z funkcjami: chwytaniem, pobieraniem i
mechanicznym rozdrabnianiem pokarmów.
Wskazujesz na modyfikacje w układzie pokarmowym
ptaków związane z brakiem zębów
Wyjaśniasz czym różnią się procesy: wymiana gazowa i
oddychanie komórkowe.
Wyjaśniasz rolę ATP w organizmie
od 4 do 6
Lokalizujesz proces fotosyntezy; organella fotosyntezujące, organy
fotosyntetyzujące, tkanka w której zachodzi fotosynteza
Wyjaśniasz dlaczego fotosynteza jest procesem anabolicznym;
Wyjaśniasz na czym polegają przemiany zachodzące w kolejnych
etapach fotosyntezy;
*Wyjaśniasz rolę i opisujesz występowanie barwników roślinnych
biorących udział w fotosyntezie.
Tablice biologiczne (nowe) str. 84
Wyjaśniasz pojęcia: rośliny światło- i cieniolubne (podajesz przykłady)
*Wyjaśniasz jak rośliny osiągają optymalne oświetlenie?
Tablice biologiczne (nowe) str.125
Wyjaśniasz w jaki sposób aparaty gębowe owadów są wyrazem
przystosowania do pobierania różnych pokarmów
*Wyjaśniasz pojęcia: melitofag, filtrator, detrytusożerca saprofag.
D. Burnie
Ilustrowany słownik szkolny BIOLOGIA str.110 - 111
Wyjaśniasz jak zachodzi trawienie i wchłanianie składników
pokarmowych u ssaków mięsożernych i roślinożernych
(wyjaśniasz rolę symbiotycznych mikroorganizmów w jelicie
ślepym przeżuwaczy)
Wyjaśniasz pojęcia: kloaka (stek). Podajesz przykłady odpowiednich
organizmów
*Podajesz przykłady monofagów pokarmowych wśród kręgowców
i bezkręgowców, podajesz rodzaj pobieranego przez nie pokarmu.
Tablice biologiczne (nowe) str.147
Wyjaśniasz w jaki sposób reakcje oddychania wewnątrzkomórkowego
są źródłem energii życiowej
Przedstawiasz etapy oddychania tlenowego(lokalizacja etapów)
Opisujesz w jaki sposób oddziaływają czynniki wpływające
na intensywność oddychania wewnątrzkomórkowego
Oddychanie beztlenowe fermentacja alkoholowa
Wymiana gazowa - różnorodne
mechanizmy
Ruchy roślin - wyrazem ich
wrażliwości na bodźce
środowiskowe
Ruchy lokomotoryczne
bezkręgowców.
Opisujesz przebieg fermentacji (oddychania beztlenowego)
- fermentacja alkoholowa i mlekowa cukru (glukozy)
Wyjaśniasz jakie są różnice w wydajności energetycznej
oddychania tlenowego i fermentacji.
Wyjaśniasz na czym polega pasteryzacja i jak może być
wykorzystywana przez człowieka
Podajesz przykłady organizmów posiadających określone
rodzaje narządów wymiany gazowej
(- skrzela zewnętrzne,
- skrzela wewnętrzne,
- płuca,
- tchawki i płucotchawki)
- i takich, u których wymiana gazowa zachodzi przez całą
powierzchnię ciała.
Wyjaśniasz jaka różnica istnieje pomiędzy tropizmami i
nastiami.
Wymieniasz rodzaje tropizmów (reakcje na różne bodźce),
wyjaśniasz ich znaczenie dla rośliny
Wymieniasz i opisujesz ruchy nastyczne organów
roślinnych
Porównujesz budowę tkanek mięśniowych i wyjaśniasz
związek budowy ze skurczem (siłą, szybkością i
długotrwałością) określonej tkanki mięśniowej
Porównujesz działanie i występowanie tkanek mięśniowych
gładkiej i poprzecznie prążkowanej u bezkręgowców.
Opisujesz budowę i działanie stawu kręgowca i stawonoga.
Wyjaśniasz w jaki sposób ryby są przystosowane do
*Nazywasz i lokalizujesz rodzaje rezerw energetycznych w organizmie
zwierząt.
Tablice biologiczne (nowe) str.149
Uzasadniasz i oceniasz w jakich przypadkach fermentacja jest
korzystna dla organizmu mimo, że jest mniej wydajna energetycznie.
(podajesz odpowiednie przykłady)
*Opisujesz przebieg innych rodzajów fermentacji (substraty, produkty)
Tablice WSiP str. 31
Opisujesz mechanizm wymiany gazowej u roślin i zwierząt:
dyfuzja gazów oddechowych przez całą powierzchnie ciała i przez
narządy wymiany gazowej;
- skrzela zewnętrzne,
- skrzela wewnętrzne,
- płuca,
- tchawki i płucotchawki,
Analizujesz stopniowe doskonalenie się budowy płuc oraz
mechanizmów wymiany gazowej wśród kręgowców lądowych.
Oceniasz wydolność układu oddechowego na podstawie jego budowy.
UWAGA zwróć uwagę na rolę worków powietrznych w podwójnym
oddychaniu ptaków oraz przepony u ssaków
Wyjaśniasz jaki sposób zachodzi wentylacja powierzchni
oddechowych u zwierząt.
Tablice biologiczne (nowe) str.153
Wyjaśniasz mechanizm działania auksyn powodujący wydłużanie się
komórek roślinnych
Projektujesz doświadczenia ilustrujące powstawanie tropizmów.
Opisujesz ruchy roślin.
Tablice biologiczne (stare) str. 41
Lokalizujesz komórki nabłonkowo-mięśniowe i wyjaśniasz ich funkcję.
Wymieniasz przystosowania larw płazów do życia w wodzie.
Przystosowania ryb do poruszania
się w środowisku wodnym
Przystosowania ptaków do lotu.
Ssaki - przystosowania układu
ruchu do poruszania się we
wszystkich środowiskach.
Rozmnażanie się organizmów różnorodność strategii
Zróżnicowane strategie
rozmnażania się roślin.
Zapylenie i rozwój owoców
poruszania się w środowisku wodnym (kształt i pokrycie
ciała, płetwy, narząd hydrostatyczny, linia boczna)
Opisujesz ustawienie kończyn u poszczególnych gromad
kręgowców.
Wyjaśniasz w jaki sposób ptaki są przystosowane do
aktywnego lotu (sylwetka, pokrycie ciała, przystosowanie
szkieletu)
Porównujesz je z przystosowaniami ryb.
Wyjaśniasz pojęcie narząd homologiczny (podajesz odpowiednie
przykłady)
Analizujesz budowę narządów homologicznych i wyjaśniasz na t ej
podstawie przyczynę różnic w budowie tych narządów.
Wyjaśniasz znaczenie ustawienia kończyn dla mechanizmu
poruszania się poszczególnych gromad kręgowców .
Wyjaśniasz pojęcie narząd analogiczny (podajesz odpowiednie
przykłady)
Opisujesz (charakteryzujesz) typy lotu u ptaków.
Tablice biologiczne (nowe) str.169
Przedstawiasz budowę szkieletu ssaka.
(Wskazujesz i nazywasz części szkieletu i
poszczególne kości )
Wyjaśniasz znaczenie modyfikacji szkieletu kończyn
pojawiające się u różnych rzędów ssaków.
Wyjaśniasz na czym polega rozmnażanie bezpłciowe:
pączkowanie i fragmentacja
Wyjaśniasz na czym polega rozmnażanie płciowe,
Wyjaśniasz pojęcia rozdzielnopłciowość i obupłciowość,
samozapłodnienie i zapłodnienie krzyżowe, dymorfizm
płciowy.
Wyjaśniasz jakie korzyści i ograniczenia pociąga za sobą rozmnażanie
bezpłciowe i płciowe.
Wyjaśniasz na czym polega zjawisko partenogenezy i jakie ma
znaczenie dla organizmów
Wymieniasz strategie rozmnażania się roślin (podajesz
korzyści i ograniczenia związane z każdą strategią)
Wymieniasz organy służące do rozmnażania bezpłciowego
roślin
Opisujesz budowę kwiatu okrytonasiennych jako zespołu
organów generatywnych;
Rozpoznajesz kwiaty owadopylne i wiatropylne. Wyjaśniasz czym są
spowodowane różnice w ich budowie.
Wymieniasz przykłady roślin posiadających kwiaty obupłciowe i
jednopłciowe.
Podajesz przykłady roślin monokarpicznych i polikarpicznych.
*Rozpoznajesz i nazywasz rodzaje kwiatostanów
Tablice biologiczne (nowe) str.103
Opisujesz przebieg zapylenia i zapłodnienia u
okrytonasiennych
Podajesz przykłady roślin wiatropylnych i zapylanych przez
zwierzęta.
Opisujesz budowę nasienia (wyjaśniasz z jakich części
słupka powstają poszczególne części nasion)
Wyjaśniasz znaczenie liścieni bądź bielma
Rozpoznajesz i nazywasz rodzaje owoców.
Opisujesz przystosowania w budowie kwiatów ułatwiające zapylanie.
Wyjaśniasz jak powstaje owoc i jakie znaczenie dla rośliny
ma wytwarzanie owoców.
Tablice biologiczne (nowe) str.108 - 109
Opisujesz rozwój prosty i rozwój złożony bezkręgowców (na
Rozmnażanie się bezkręgowców –
przykładzie owadów).
Rozpoznajesz rodzaje larw zwierząt (przyporządkowując je
różnorodność strategii.
Wyjaśniasz znaczenie regeneracji dla zwierząt
poszczególnym jednostkom taksonomicznym)
Tablice biologiczne (nowe) str. 197 - 198
Wyjaśniasz , które organizmy należą do bezowodniowców i Wyjaśniasz na czym polega zjawisko neotenii, pedogenezy.
Rozmnażanie się kręgowców
dlaczego ich jaja muszą rozwijać się w środowisku wodnym Wyjaśniasz znaczenie obu zjawisk dla zwierząt.
bezowodniowych - związek ze
Wyjaśniasz na czym polega zapłodnienie zewnętrzne i
Tablice biologiczne (nowe) str. 199
środowiskiem wodnym.
wewnętrzne, jajorodność i jajożyworodność.
Opisujesz rozwój płaza (żaby) i podajesz cechy larwy
(kijanki) pozwalające na życie w środowisku wodnym
Wyjaśniasz , które organizmy należą do owodniowców i
Opisujesz budowę jaja ptaka, wyjaśniasz jak opiekują się
Rozmnażanie się kręgowców
dlaczego ich jaja mogą rozwijać się w środowisku lądowym
potomstwem gniazdowniki i zagniazdowniki str.342
owodniowych - uniezależnienie się Wyjaśniasz rolę błon płodowych (owodnia, omocznia,
*Nazywasz listki zarodkowe – wymieniasz narządy powstające z
od środowiska wodnego.
kosmówka - błona surowicza)
każdego z nich.
Opisujesz strategie rozrodcze stekowców, torbaczy,
Tablice biologiczne (nowe) str.194
łożyskowców.
Wyjaśniasz rolę łożyska (i pępowiny)
Przedstawiasz krzywe przeżywania charakterystyczne dla
*Wymieniasz różnice w biologii samców i samic a oraz wyjaśniasz ich
Strategie rozrodcze zwierząt gatunków opiekujących się potomstwem i
zróżnicowane strategie rozrodcze
szansą na przetrwanie gatunku.
pozostawiających potomstwo własnemu losowi
Tablice biologiczne (nowe) str.340
Opisujesz wybrane rytuały godowe
Opisujesz formy opieki nad potomstwem (różnorodność
form i zachowań)