UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI Metryczka przedmiotu Kod ECTS 10929-20-B/02 PRAWO RZYMSKIE ECTS: 6 ROMAN LAW TREŚCI WYKŁADÓW Wykład winien dostarczyć wiedzy (informacji) studentowi o rzymskim prawie prywatnym. Nie jest to jednak wiedza czysto historyczna. Wykład winien ukazać dynamikę rozwoju instytucji i rozwiązań prawa rzymskiego oraz wzajemne przenikanie się różnego rodzaju kultur prawnych, w tym greckiej, perskiej czy nawet egipskiej. Wskutek czego powstał system prawa, którego wiele rozwiązań stosowano przez wieki aż do końca XIX wieku. Obecnie prawo rzymskie stanowi propedeutykę dla prawa cywilnego, ale również handlowego. Przedmiot obejmuje treści zarówno czysto historyczne jak proces rzymski czy źródła prawa, oraz treści mogące być pożyteczne dla lepszego zrozumienia i stosowania prawa pozytywnego, jak prawo rzeczowe, prawo zobowiązań, prawo rodzinne i spadkowe. Spore znacznie mają również rozwiązania dotyczące statusu prawnego osoby fizycznej. Przedmiot: PRAWO RZYMSKIE Status przedmiotu: obowiązkowy Kod ECTS: 10929-20-B/02 Kierunek: prawo Studia: stacjonarne Poziom studiów: studia jednolite pięcioletnie rok/semestr: I/2 ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza Wykłady: Student podczas wykładów winien posiąść wiedzę z zakresu podstawowych instytucji prawa, które zachowały swoją aktualność pomimo upływu czasu. Do nich zalicza się instytucje prawa zobowiązań i prawa rzeczowego. W mniejszym zakresie współcześnie znaczenie mają instytucje prawa rodzinnego i spadkowego. Proces rzymski, który w dużej mierze całkowicie się zdezaktualizował, pozwala jednak studentom na zrozumienie potrzeby obiektywizacji wykonywania sprawiedliwości poprzez organy państwowe. Na wykładach student musi nauczyć się rozumienia tekstów prawnych antycznych w powiązaniu z uregulowaniami współczesnymi. Umiejętności Wykład: Podczas wykładu student winien nauczyć się umiejętności wnioskowania i formułowania sądów. Analiza tekstów prawnych winna pozwolić mu na samodzielne ich rozumienie i ich ocenę w powiązaniu z sanami faktycznymi. Dalszą umiejętnością, jaką student winien posiąść podczas wykładów z prawa rzymskiego to zdolność komunikowania się w innymi. Prawnik, do wykonywania zawodu, w sposób szczególny winien tę umiejętność posiąść. W końcu, student pierwszego roku winien posiąść umiejętność uczenia się. Liczba godzin nie pozwala na pełne wyłożenie materiału, stąd konieczne jest, aby student podjął pracę samodzielną. Umiejętność zdobyte podczas wykładu z prawa rzymskiego winny być umysłowe, czyli student uczyć się będzie logicznego myślenia, posługiwania się intuicją oraz bycia kreatywnym. Kompetencje/Postawy Wykład: Student, podczas wykładów z prawa rzymskiego, winien nabyć kompetencje personalne i społeczne, które przejawiają się w odpowiedzialności i autonomii myślenia i organizacji pracy. Dzięki tym kompetencjom student potwierdzi nabytą wiedzę oraz umiejętności, które następnie będzie mógł wykorzystać w karierze zawodowej i rozwoju osobowym. Student dzięki prawu rzymskiemu zdobędzie pogłębioną i rozszerzoną wiedzę ogólną języka prawniczego, oraz europejskiej kultury prawnej. Posiądzie też zdolność analizy zmiennych mających wpływ na kształt i treść uregulowań prawnych powstałych w określonej epoce historycznej. LITERATURA PODSTAWOWA: Wykłady: 1. W. Rozwadowski, Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 2002 (podręcznik podstawowy); 2. W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Berier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, wyd. I, Warszawa 2009. 3. W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 1996 i nn; Rodzaj zajęć: wykłady Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 30/2 Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, opis, odczyt, objaśnienie, wykład problemowy, konwersatoryjny. Forma/warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem. Ilość punktów ECTS: 6 Język wykładowy: Wykład: język polski Przedmioty wprowadzające/towarzyszące: Wykład: wstęp do prawa, logika, historia prawa, prawo rzymskie w I sem. Wymagania wstępne: Wykład: podstawowa wiedza z zakresu historii antycznego Rzymu, Przedmiot realizuje: Katedra Prawa Rzymskiego i Porównawczego, WPiA ul. Warszawska 98 10-726 Olsztyn, tel.: 0 89 524 64 76, fax: 0 89 524 64 76 Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Bronisłąw Sitek, prof. zw. e-mail: [email protected] LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Wykłady: 1. B. Sitek, Małżeństwo mieszane w judaizmie, islamie i chrześcijaństwie a system prawa rzymskiego i europejski porządek prawny, [w:] R. Sztychmilera (red.), Zawieranie małżeństwa w różnych systemach prawnych, religiach i kulturach, Olsztyn 2009, s. 195-205 2. B. Sitek, Normy prawne regulujące prace remontowe w prawie municypalnym, [w:] O prawie i jego dziejach księgi dwie, Księga I, pod red., M. Mikołajczyk i inni, Białystok, 2010, s. 115-121. Kod ECTS: AAABB-CD-E/F dr Aldona Rita Jurewicz e-mail: [email protected] Uwagi dodatkowe: wykład: zalecane jest uczestnictwo w wykładach. Konieczne jest uczenie się z wykładu na wykład. AAA – Kod dziedziny w systemie ECTS, BB – numer kierunku, C – 1 studia inżynierskie i licencjackie; 2 studia magisterskie; 3 - studia doktoranckie, D – numer specjalności, E – status przedmiotu, F – kolejny numer przedmiotu w podzbiorze. Szczegółowa tematyka zajęć dydaktycznych Kod ECTS 10929-20-B/02 PRAWO RZYMSKIE ECTS: - 3 ROMAN LAW WYKŁADY Lp. Treści 1 Zdarzenia prawne, skutki zdarzeń prawnych. Pojęcie i podział czynności prawnych. Rodzaje czynności prawnych. Oświadczenie woli, elementy składowe czynności prawnej, zastępstwo. Skutki zdarzeń prawnych. Wady oświadczenia woli. Elemnty czynności prawnej. Zastępstwo. Pojęcie i rodzaje rzeczy. Pojęcie rzeczy w Rzymie nie było definiowane. Jednak można je było opisać. Rzymianie wprowadzili podział rzeczy, który w dużej mierze funkcjonuje do dzisiaj. Pojęcie i rodzaje praw rzeczowych. Własność cywilna i pretorska. Ochrona prawa własności. Posiadanie i dzierżenie. Nabycie i utrata własności. Powództwo windykacyjne i negatoryjne. Prawa na rzeczy cudzej. Służebności gruntowe i osobiste. Zastaw. Emfiteusa i superficies Pojęcie, źródła, podmiot i przedmiot zobowiązań. Podział zobowiązań. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań. Umocnienie i umorzenie zobowiązań. Źródła zobowiązań. O kontraktach i jak gdyby kontraktach w ogólności. Zobowiązania realne: pożyczka, użyczenie, przechowanie, kontrakt powierniczy, kontrakt zastawniczy. Kontrkaty literalne i werbalne. Kontrakty konsensualne: sprzedaży, najmu, zlecenia, spółki. Kontrakty nienazwane, pacta nuda i pacta vestita. Zobowiązania jak gdyby kontraktów. Zobowiązania z deliktów. Delikty prawa cywilnego. Kradzież, rabunek, zniewaga, bezprawne uszkodzenie cudzej rzeczy. Zobowiązania jak gdyby deliktów: iudex qui litem suam fecit, effusum vel deiectum, suspensum aut positum, odpowiedzialność właścicieli statków i oberży Małżeństwo i jego skutki, władza ojcowska, opieka i kuratela Pojęcie spadku i dziedziczenie testamentowe Dziedziczenie beztestamentowe Nabycie spadku i jego sutki. Legaty i fideikomisy Powtórzenie materiału. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Kod ECTS: AAABB-CD-E/F AAA – Kod dziedziny w systemie ECTS, BB – numer kierunku, C – 1 studia inżynierskie i licencjackie; 2 studia magisterskie; 3 - studia doktoranckie, D – numer specjalności, E – status przedmiotu, F – kolejny numer przedmiotu w podzbiorze. Ilość godzin 1 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE WYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI Metryczka przedmiotu Kod ECTS 10929-20-B/02 PRAWO RZYMSKIE ECTS: 6 ROMAN LAW TREŚCI WYKŁADÓW Wykład winien dostarczyć wiedzy (informacji) studentowi o rzymskim prawie prywatnym. Nie jest to jednak wiedza czysto historyczna. Wykład winien ukazać dynamikę rozwoju instytucji i rozwiązań prawa rzymskiego oraz wzajemne przenikanie się różnego rodzaju kultur prawnych, w tym greckiej, perskiej czy nawet egipskiej. Wskutek czego powstał system prawa, którego wiele rozwiązań stosowano przez wieki aż do końca XIX wieku. Obecnie prawo rzymskie stanowi propedeutykę dla prawa cywilnego, ale również handlowego. Przedmiot obejmuje treści zarówno czysto historyczne jak proces rzymski czy źródła prawa, oraz treści mogące być pożyteczne dla lepszego zrozumienia i stosowania prawa pozytywnego, jak prawo rzeczowe, prawo zobowiązań, prawo rodzinne i spadkowe. Spore znacznie mają również rozwiązania dotyczące statusu prawnego osoby fizycznej. Przedmiot: PRAWO RZYMSKIE Status przedmiotu: obowiązkowy Kod ECTS: 10929-20-B/02 Kierunek: prawo Studia: niestacjonarne Poziom studiów: studia jednolite pięcioletnie rok/semestr: I/2 ZAŁOŻENIA I CELE PRZEDMIOTU JAKO EFEKTY KSZTAŁCENIA: Wiedza Wykłady: Student podczas wykładów winien posiąść wiedzę z zakresu podstawowych instytucji prawa, które zachowały swoją aktualność pomimo upływu czasu. Do nich zalicza się instytucje prawa zobowiązań i prawa rzeczowego. W mniejszym zakresie współcześnie znaczenie mają instytucje prawa rodzinnego i spadkowego. Proces rzymski, który w dużej mierze całkowicie się zdezaktualizował, pozwala jednak studentom na zrozumienie potrzeby obiektywizacji wykonywania sprawiedliwości poprzez organy państwowe. Na wykładach student musi nauczyć się rozumienia tekstów prawnych antycznych w powiązaniu z uregulowaniami współczesnymi. Umiejętności Wykład: Podczas wykładu student winien nauczyć się umiejętności wnioskowania i formułowania sądów. Analiza tekstów prawnych winna pozwolić mu na samodzielne ich rozumienie i ich ocenę w powiązaniu z sanami faktycznymi. Dalszą umiejętnością, jaką student winien posiąść podczas wykładów z prawa rzymskiego to zdolność komunikowania się w innymi. Prawnik, do wykonywania zawodu, w sposób szczególny winien tę umiejętność posiąść. W końcu, student pierwszego roku winien posiąść umiejętność uczenia się. Liczba godzin nie pozwala na pełne wyłożenie materiału, stąd konieczne jest, aby student podjął pracę samodzielną. Umiejętność zdobyte podczas wykładu z prawa rzymskiego winny być umysłowe, czyli student uczyć się będzie logicznego myślenia, posługiwania się intuicją oraz bycia kreatywnym. Kompetencje/Postawy Wykład: Student, podczas wykładów z prawa rzymskiego, winien nabyć kompetencje personalne i społeczne, które przejawiają się w odpowiedzialności i autonomii myślenia i organizacji pracy. Dzięki tym kompetencjom student potwierdzi nabytą wiedzę oraz umiejętności, które następnie będzie mógł wykorzystać w karierze zawodowej i rozwoju osobowym. Student dzięki prawu rzymskiemu zdobędzie pogłębioną i rozszerzoną wiedzę ogólną języka prawniczego, oraz europejskiej kultury prawnej. Posiądzie też zdolność analizy zmiennych mających wpływ na kształt i treść uregulowań prawnych powstałych w określonej epoce historycznej. LITERATURA PODSTAWOWA: Wykłady: 4. W. Rozwadowski, Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 2002 (podręcznik podstawowy); 5. W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Berier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, wyd. I, Warszawa 2009. 6. W. Wołodkiewicz, M. Zabłocka, Prawo rzymskie. Instytucje, Warszawa 1996 i nn; Rodzaj zajęć: wykłady Liczba godzin w semestrze/tygodniu: wykłady: 18/2 Metody dydaktyczne: wykłady: wykład informacyjny, opis, odczyt, objaśnienie, wykład problemowy, konwersatoryjny. Forma/warunki zaliczenia: Przedmiot kończy się egzaminem. Ilość punktów ECTS: 6 Język wykładowy: Wykład: język polski Przedmioty wprowadzające/towarzyszące: Wykład: wstęp do prawa, logika, historia prawa, prawo rzymskie w I sem. Wymagania wstępne: Wykład: podstawowa wiedza z zakresu historii antycznego Rzymu, Przedmiot realizuje: Katedra Prawa Rzymskiego i Porównawczego, WPiA ul. Warszawska 98 10-726 Olsztyn, tel.: 0 89 524 64 76, fax: 0 89 524 64 76 Osoba odpowiedzialna za realizację przedmiotu: prof. dr hab. Bronisłąw Sitek, prof. zw. e-mail: [email protected] LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA dr Aldona Rita Jurewicz Wykłady: 3. B. Sitek, Małżeństwo mieszane w judaizmie, islamie i chrześcijaństwie a system prawa rzymskiego i europejski porządek prawny, [w:] R. Sztychmilera (red.), Zawieranie małżeństwa w różnych systemach prawnych, religiach i kulturach, Olsztyn 2009, s. 195-205 4. B. Sitek, Normy prawne regulujące prace remontowe w prawie municypalnym, [w:] O prawie i jego dziejach księgi dwie, Księga I, pod red., M. Mikołajczyk i inni, Białystok, 2010, s. 115-121. Uwagi dodatkowe: wykład: zalecane jest uczestnictwo w wykładach. Konieczne jest uczenie się z wykładu na wykład. Kod ECTS: AAABB-CD-E/F e-mail: [email protected] AAA – Kod dziedziny w systemie ECTS, BB – numer kierunku, C – 1 studia inżynierskie i licencjackie; 2 studia magisterskie; 3 - studia doktoranckie, D – numer specjalności, E – status przedmiotu, F – kolejny numer przedmiotu w podzbiorze. Szczegółowa tematyka zajęć dydaktycznych Kod ECTS 10929-20-B/02 PRAWO RZYMSKIE ECTS: - 3 ROMAN LAW WYKŁADY Lp. Treści 1 Zdarzenia prawne, skutki zdarzeń prawnych. Pojęcie i podział czynności prawnych. Rodzaje czynności prawnych. Oświadczenie woli, elementy składowe czynności prawnej, zastępstwo. Skutki zdarzeń prawnych. Wady oświadczenia woli. Elemnty czynności prawnej. Zastępstwo. Pojęcie i rodzaje rzeczy. Pojęcie rzeczy w Rzymie nie było definiowane. Jednak można je było opisać. Rzymianie wprowadzili podział rzeczy, który w dużej mierze funkcjonuje do dzisiaj. Pojęcie i rodzaje praw rzeczowych. Własność cywilna i pretorska. Ochrona prawa własności. Posiadanie i dzierżenie. Nabycie i utrata własności. Powództwo windykacyjne i negatoryjne. Prawa na rzeczy cudzej. Służebności gruntowe i osobiste. Zastaw. Emfiteusa i superficies Pojęcie, źródła, podmiot i przedmiot zobowiązań. Podział zobowiązań. Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań. Umocnienie i umorzenie zobowiązań. Źródła zobowiązań. O kontraktach i jak gdyby kontraktach w ogólności. Zobowiązania realne: pożyczka, użyczenie, przechowanie, kontrakt powierniczy, kontrakt zastawniczy. Kontrkaty literalne i werbalne. Kontrakty konsensualne: sprzedaży, najmu, zlecenia, spółki. Kontrakty nienazwane, pacta nuda i pacta vestita. Zobowiązania jak gdyby kontraktów. Zobowiązania z deliktów. Delikty prawa cywilnego. Kradzież, rabunek, zniewaga, bezprawne uszkodzenie cudzej rzeczy. Zobowiązania jak gdyby deliktów: iudex qui litem suam fecit, effusum vel deiectum, suspensum aut positum, odpowiedzialność właścicieli statków i oberży Małżeństwo i jego skutki, władza ojcowska, opieka i kuratela Pojęcie spadku i dziedziczenie testamentowe Dziedziczenie beztestamentowe Nabycie spadku i jego sutki. Legaty i fideikomisy Powtórzenie materiału. 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Kod ECTS: AAABB-CD-E/F AAA – Kod dziedziny w systemie ECTS, BB – numer kierunku, C – 1 studia inżynierskie i licencjackie; 2 studia magisterskie; 3 - studia doktoranckie, D – numer specjalności, E – status przedmiotu, F – kolejny numer przedmiotu w podzbiorze. Ilość godzin 1 1 1 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1