Bielsko – Biała 05-11-01 Mikroekonomia ćwiczenia 3 Przesunięcie krzywej w górę a więc powiększenie strefy realnej trzy czynniki: 1. odkrycie nowych zasobów naturalnych 2. rozwój kapitału rzeczowego czyli nowe techniki , technologie 3. rozwój kapitału ludzkiego Przesunięcie krzywej w stronę lewą , tzn. stronę początku układu współrzędnych: 1. wyczerpywania zasobów naturalnych 2. brak inwestycji odtworzeniowych np. nie remontowanie hali Rynek Rynek jest to ogół transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usług oraz zespół warunków w jakich one przebiegają. Rynek jest formą poziomych więzi między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar. W życiu codziennym rynek jest postrzegany jako nieskończenie duża liczba rynków indywidualnych na poszczególne rodzaje dóbr , które są przedmiotem zainteresowania nabywców. Każde z tych dóbr ma różną klientelę, do której różnymi sposobami stara się dotrzeć producent i sprzedawca. Cechą charakterystyczną rynku , niezależnie od tego , jakiej grupy towarów dotyczy jest to , że doprowadza on do kontaktu kupujących i sprzedających , w wyniku czego kształtuje się określona cena. Rynek jest formą poziomych więzi między różnymi podmiotami gospodarczymi i konsumenckimi próbującymi sprzedać i kupić towar. Klasyfikacja rynku: 1. z punktu widzenia ich zasięgu terytorialnego możemy mówić o rynku lokalnym (np.krakowski) , rynku regionalnym ( np. śląski , wielkopolski) ,rynku krajowym – obejmującym cały obszar kraju , rynku międzynarodowym – obejmującym grupę krajów (np.Unii Europejskiej ) i rynku światowym – obejmującym wszystkie kraje świata. 2. według przedmiotu obrotu możemy wyróżnić rynek dóbr i usług konsumpcyjnych oraz rynek czynników wytwórczych 3. z punktu widzenia branżowego możemy wyodrębnić takie rynki jak : mięsny , cukru , zbożowy , węglowy , samochodowy inaczej mówimy o nich , że są to rynki homogeniczne , czyli jednorodne. 4. w zależności od sytuacji rynkowej rozróżniamy zrównoważony (gdy wielkość popytu jest równa wielkości podaży, a ceny są względnie stabilne)oraz rynek niezrównoważony (gdy wielkość popytu jest większa od wielkości podaży , a ceny wzrastają ) 5. z punktu widzenia legalności można wyróżnić : rynki legalne ( oficjalna działalność gospodarcza) i nielegalne (wykup towarów po cenach niższych sprzedaż po wyższych ) 6. w zależności od podmiotów występujących na rynku , możemy wyróżnić : rynek wolnokonkurencyjny (konkurencja doskonała ), oligopolistyczny , monopolistyczny . Popyt i jego determinanty Podstawowymi elementami rynku są : 1. popyt 2. podaż 3. cena Popyt jest relacją między ceną dobra ( usługi ) a jego ilością , którą konsumenci są skłonni i są w stanie nabyć w danym czasie , przy założeniu , że wszystkie inne czynniki wpływające na popyt pozostają bez zmian. Popyt pokazuje więc różne ilości dóbr i usług , które konsumenci nabędą przy różnych poziomach cen. Od popytu należy odróżnić wielkość popytu ( rozmiary popytu ) , która oznacza konkretną ilość dobra , jaką chce i może nabyć konsument przy konkretnej cenie. Popyt można odnieść zarówno do indywidualnego nabywcy i wtedy mamy do czynienia z popytem indywidualnym na określone dobro , jak i do wszystkich nabywców danego dobra i wtedy mówimy o popycie rynkowym. Tak więc popyt rynkowy na dane dobro jest sumą popytów indywidualnych , zgłaszanych przez poszczególnych nabywców , przy różnych możliwych cenach tego dobra. W przeważającej liczbie przypadków wielkość popytu zmienia się w przeciwnym kierunku w stosunku do zmiany ceny tzn. wraz ze wzrostem ceny ilość sprzedanego dobra spadnie i odwrotnie – jeśli cena dobra spada , ilość sprzedanego dobra rośnie. Prawidłowość tę nazywamy prawem popytu., w dół gdy cena spada , w górę – gdy cena rośnie. Funkcjonalną zależność między ilością dobra , którą nabywcy chcą kupić przy różnych poziomach ceny , ilustruje krzywa popytu , jest to funkcja liniowa o nachyleniu ujemnym. Reakcję wielkości popytu na zmianę ceny analizujemy posuwając się wzdłuż krzywej popytu , w dół – gdy cena spada , w górę – gdy cena rośnie. Popyt to takie zapotrzebowanie na dane dobro , za które nabywca gotowy jest zapłacić ustaloną na rynku cenę , dysponując do tego celu odpowiednią sumą dochodu pieniężnego. Popyt na dany towar jest funkcją wielu zmiennych: 1. wysokości realnych dochodów 2. poziomu ceny danego dobra 3. poziomu cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych 4. oczekiwań zmian cen i dochodów 5. indywidualnych preferencji konsumenta 6. liczby konsumentów Funkcjonalną zależność między wysokością popytu na dany towar a poziomem ceny rynkowej ekonomiści nazwali prawem popytu. Od popytu należy odróżnić wielkość popytu ( rozmiary popytu ) , która oznacza ilość dobra jaką chce i może nabyć konsument przy konkretnej cenie. Przypadek Giffena dotyczy on dóbr podstawowych mimo , że ceny rosną (np. chleba) popyt na nie może także wzrosnąć , jeśli inne produkty żywnościowe nie są łatwo dostępne. Przypadek Veblena w odniesieniu do niektórych dóbr luksusowych , wzrost ceny przy wysokich dochodach może być powodem zwiększonych zakupów jakiegoś luksusowego towaru , dokonywanych przez konsumenta w celu swoistego dowartościowania swojej osobowości jest to tzw efekt snoba. Podaż Podażą nazywamy zaoferowane dobra przez producenta lub sprzedawcę na rynku. Istnieje funkcjonalny związek między poziomem ceny a wielkością podaży określonego dobra. W przeciwieństwie do prawa popytu , prawo podaży zwraca uwagę na dodatnią zależność między zmianą ceny a zmianą wielkości podaży. Podaż ,podobnie jak popyt można odnieść do indywidualnego producenta i wtedy mówimy o podaży indywidualnej. W przeciwieństwie do prawa popytu , prawo podaży zwraca uwagę na dodatnią zależność między zmianą ceny a zmianą wielkości podaży. Pozacenowe determinanty podaży : 1. koszty produkcji 2. przewidywania producenta co do zmiany popytu w przyszłości 3. interwencjonizm państwowy 4. liczba przedsiębiorstw w branży 5. warunki naturalne , czynniki losowe 6. sezonowość produkcji 7. rozmiary importu i eksportu 8. realizowane inwestycje (czynnik czasu)