Rola rachunkowości w przedsiębiorstwie
advertisement
Rachunkowość – podstawowe pojęcia cz. II Rachunek zysków i strat wykazywane z jednej strony przychody i zyski przedsiębiorstwa, a z drugiej koszty ich uzyskania, ewentualne straty nadzwyczajne oraz obciążenia podatkiem dochodowym. Na wynik finansowy przedsiębiorstwa wpływają: wszystkie przychody uzyskane ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, uzyskane z pozostałej działalności operacyjnej oraz uzyskane dzięki tym operacjom finansowym koszty uzyskania przychodów zyski i straty nadzwyczajne Przychodami określa się wszystkie korzyści ekonomiczne, jakie przedsiębiorstwo osiągnęło w danym okresie sprawozdawczym. Przychody - korzyści ekonomiczne dają w efekcie wzrost lub zmniejszenie niedoboru kapitału własnego przedsiębiorstwa, ale ta zmiana kapitału własnego nie może mieć miejsca poprzez wniesienie środków przez udziałowców Kosztami nazywamy wszystkie obniżenia korzyści ekonomicznych, jakie dana jednostka gospodarcza ponosi w danym okresie sprawozdawczym. Obciążenia dają w efekcie spadek lub zwiększenie niedoboru kapitału własnego przedsiębiorstwa, ale owa zmiana pozycji kapitału nie może mieć miejsca poprzez wycofanie środków przez udziałowców. Rachunek zysków i strat opiera się na: zasadzie memoriału - czyli przychody ze sprzedaży są księgowane z chwilą wystawienia faktury niezależnie od tego, czy były z tym związane świadczenia pieniężne. Zyski nadzwyczajne zdarzenia losowe, przyznane lub otrzymane od zakładów ubezpieczeniowych odszkodowania za straty w składnikach majątkowych spowodowane tymi zdarzeniami równowartość nadających się do dalszego wykorzystania składników majątkowych objętych zdarzeniami losowymi Straty nadzwyczajne wszystkie straty związane ze zdarzeniami losowymi, a w szczególności wartość szkód nie objętych ubezpieczeniem koszty usuwania skutków tych zdarzeń w części nie objętej ubezpieczeniem Jeżeli przedsiębiorstwo wypracowuje zysk netto w danym okresie obrachunkowym, to może on zostać podzielony dopiero w roku następnym. Jeżeli przedsiębiorstwo rejestruje stratę netto w danym okresie obrachunkowym, to jest ono zobowiązane pokryć ją ze środków własnych. Rachunek zysków i strat jest wykorzystywany łączne z bilansem do konstrukcji różnorodnych wskaźników, stanowiących podstawę oceny sytuacji finansowej firmy oraz pomiaru efektywności gospodarowania. Bilanse i rachunki wyników sporządzane na koniec każdego roku obrotowego stanowią podstawę do ostatecznego ustalenia podatków za dany rok, a przede wszystkim do dokonania podziału zysku lub podjęcia przez udziałowców decyzji o pokryciu strat. Na podstawie rocznych sprawozdań właściciele firmy oceniają wywiązanie się z obowiązków przez jej kierownictwo (zarząd) i podejmują decyzje o udzieleniu mu absolutorium. Ustalanie wyniku finansowego przedsiębiorstwa Podstawowym miernikiem oceny rocznej działalności przedsiębiorstwa jest wynik finansowy. Wynik finansowy stanowi różnicę, pomiędzy przychodami, a kosztami. Jeżeli przychody są większe od kosztów, wówczas przedsiębiorstwo osiąga zysk brutto. Zysk brutto podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych i po odliczeniu tego podatku powstaje zysk netto. Przychód > Koszty = Zysk przedsiębiorstwa Przychód < Koszty = Straty przedsiębiorstwa Zysk netto: 1.Właściciele 1.Rozwój 1.Rezerwa Przykład Należy ustalić wynik finansowy przedsiębiorstwa „Jutrzenka”, wiedząc, że miały miejsce następujące zdarzenia gospodarcze: Przychody Koszty Sprzedano licencję 800zł Koszty wytworzenia wyrobów Sprzedano prawa do projektu wyniosły 18000zł 1200zł Pokryto koszty postępowania Sprzedano 3000 szt. wyrobu w spornego 500zł cenie jednostkowej 10 zł za szt. Ujemne różnice kursowe 400zł Wypłacono odszkodowanie za zalanie magazynu 700 zł Naliczono odsetki od posiadanych przez przedsiębiorstwo obligacji 1000 zł Przychody ze sprzedaży 30 000 - Koszty z działalności operacyjnej 18 000 Zysk ze sprzedaży 12 000 + pozostałe przychody operacyjne - Pozostałe koszty operacyjne 2 000 500 Wynik na pozostałej działalności operacyjnej +1 500 Zysk z działalności operacyjnej 13 500 + przychody z operacji finansowych 1 000 - koszty działalności finansowej 400 Wynik na działalności finansowej +600 Zysk z działalności gospodarczej 14 100 Zysk z działalności gospodarczej 14 100 + zyski nadzwyczajne 700 -straty nadzwyczajne 0 Wynik zdarzeń nadzwyczajnych + 700 ZYSK BRUTTO 14 800 -19% podatek dochodowy od osób prawnych ZYSK NETTO - 2 812 11 988 Rachunek przepływów pieniężnych Pozostaje w ścisłym związku z bilansem i rachunkiem zysków i strat. Jest źródłem informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, których nie mogą dostarczyć bilans czy rachunek zysków i strat z uwagi na fakt, że sporządzane są wyłącznie metodą memoriałową. Rachunek cash flow jest użyteczny zwłaszcza dla wewnętrznych potrzeb firmy jako wsparcie dla: zarządzania planowania kontroli Klasyfikacja rodzajów działalności w cash flow przepływy z działalności przepływy z działalności inwestycyjnej przepływy pieniężne z działalności finansowej Różnica pomiędzy rachunkiem przepływów pieniężnych a rachunkiem zysków i strat sprowadza się do odmiennego podejścia do tych rachunków kasowego dla cash flow memoriałowego dla rachunku zysku i strat Rachunek cash flow pozwala na ocenę przyszłych przepływów, których obecna wartość jest podstawą do ustalenia różnych wariantów kredytowania czy inwestowania. Rachunek cash flow dostarcza odpowiedzi na wiele pytań dotyczących zarządzania finansami przedsiębiorstwa. w jakich obszarach działalności pozostaje najwięcej środków pieniężnych ? jakie obszary je najbardziej absorbują ? czy finansowanie przedsiębiorstwa nastąpiło w drodze podwyższenia kapitałów własnych lub zaciągnięcia kredytów ? czy nabyte zostały długoterminowe papiery wartościowe ? ile spłacono kredytu ? itp. Sporządzenie rachunku przepływów środków pieniężnych odbywa się etapowo: Bilans zmian Powstaje w wyniku porównania i wyciągnięcia różnic wielkości bilansowych na początek i koniec określonego okresu. W wyniku tego porównania różnice ujmuje się w dwóch grupach: Informacja dodatkowa Należy do obowiązkowego sprawozdania finansowego. Podaje się w niej dane nie ujęte w bilansie oraz w rachunku zysków i strat, a także wyjaśnienia niezbędne do tego, by sprawozdanie finansowe przedstawiało rzetelnie i jasno sytuację majątkową i finansową firmy, jej wynik finansowy i rentowność. Sprawozdanie finansowe sporządza się: na koniec roku obrotowego bilans zamknięcia 31.12. na początku roku obrotowego 01.01. bilans otwarcia Sprawozdania finansowe podlegają badaniu przez biegłego rewidenta Art. 64 Ustawy o rachunkowości Spełnienie co najmniej dwóch z trzech warunków: zatrudnienie powyżej 50 osób suma aktywów powyżej 2 500 000 Euro Przychody powyżej 5 000 000 Euro Biegły rewident sporządza raport z badania i opinię Praktyczne wykorzystanie danych zawartych w sprawozdaniach finansowych Sprawozdania finansowe OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA O czym mówią wskaźniki? Wskaźniki płynności informują o stopniu wypłacalności przedsiębiorstwa i jego zdolności do terminowego regulowania zobowiązań. Wskaźniki zadłużenia pokazują jaka część majątku przedsiębiorstwa jest finansowana z kapitałów obcych, a jaka z kapitałów własnych. Wskaźniki rentowności – informują jaka część zainwestowanego kapitału przez właścicieli może zostać wypłacona w postaci dywidendy. Wskaźniki obrotowości – pokazują jak efektywnie jest wykorzystywany majątek firmy. Cykl rotacji aktywów obrotowych Strefa cyrkulacji Strefa produkcji Skrócenie czasu, w którym dokonywany jest jeden pełny obrót aktywami obrotowymi wpływa dodatnio na bieżącą płynność finansową. Wskaźnik szybkości obrotu (wskaźnik rotacji) określa ile dni trwa jeden cykl obrotu. T Rd=S O S – przeciętny stan aktywów obrotowych, T – ilość dni w okresie O – wartość sprzedaży W celu zwiększenia bieżącej płynności przedsiębiorstwo skraca w następnym okresie o X dni cykl obrotu, czego efektem są oszczędności w przeciętnym stanie aktywów obrotowych. O x Rd1 S1 = T S1 – przeciętny stan aktywów obrotowych po skróceniu cyklu rotacji o X dni, Rd1- wskaźnik szybkości krążenia cyklu skróconego Przykład Na podstawie poniższych danych należy wykazać, że skrócenie cyklu obrotu aktywów obrotowych zwiększa bieżącą płynność finansową przedsiębiorstwa. 1.Przeciętny stan aktywów obrotowych wynosi 10.000 zł, 2.Wysokość obrotu wynosi 150.000 zł 3.Ilość dni w analizowanym okresie wynosi 30 dni 4.W następnym miesiącu skrócono cykl rotacji o 0,5 dnia Obliczenia: Obliczamy ile dni potrzebuje przedsiębiorstwo na wykonanie pełnego cyklu rotacji: T Rd = S x 30 10.000 x O =2 150.000 Pełny cykl rotacji aktywami obrotowymi w wysokości 10.000 zł i po otrzymaniu obrotu 150.000 zł trwa 2 dni. Obliczamy oszczędności wynikające ze skrócenia cyklu rotacji o 0,5 dnia (2 – 0,5) Rd1 S1 = O x = 150.000 T = 7.500 30 Pełny cykl obrotu dla 1,5 dnia wymaga zaangażowania przeciętnego stanu aktywów obrotowych w wysokości 7.500 zł. 10.000 – 7.500 = 2.500 Skrócenie cyklu rotacji aktywami obrotowymi z 2 do 1,5 dnia przyniosło firmie oszczędności na sumę 2.500 zł. Wskaźniki bieżącej płynności Wskaźnik pokrycia bieżących zobowiązań obrazuje skalę bezpieczeństwa zachowania przez firmę płynności finansowej. Optymalny poziom wskaźnika oscyluje wokół wielkości 2. 1,5 - ryzyko utraty przez firmę zdolności do terminowego regulowania zobowiązań Wskaźnik pokrycia bieżących środki obrotowe ogółem zobowiązań = łączne zobowiązania bieżące Rentowność zainwestowanego kapitału w nowe inwestycje W celu optymalizacji wyboru inwestycji przedsiębiorca posługuje się rachunkiem rentowności wyrażonym wskaźnikiem rentowności, który ma postać: R = Z / K x 100% gdzie: R – wskaźnik rentowności netto (stopa zwrotu) Z – zysk netto K – wielkość zainwestowanego kapitału Przy wyborze inwestycji należy kierować się wysokością stopy zwrotu. Im wyższy jest wskaźnik rentowności (im wyższa jest stopa zwrotu) tym inwestycja jest bardziej rentowna.
