Resuscytacja krążeniowo – oddechowa SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2. Śmierć kliniczna i biologiczna 3. Resuscytacja krążeniowo – oddechowa 4. Resuscytacja krążeniowo – oddechowa u osoby dorosłej Statystyki prowadzone w Europie i Stanach Zjednoczonych wykazują, że można poważnie obniżyć śmiertelność ludzi z powodu schorzeń serca i układu krążenia. Ratunek polega na umiejętności rozpoznania ostrego zatrzymania oddechu i krążenia i bezzwłocznym przystąpieniu do resuscytacji krążeniowo – oddechowej. Jak rozpoznać zatrzymanie krążenia? • po ok. 5-8 sekundach następuje utrata przytomności • po ok. 45 sekundach następuje brak oddechu • niewyczuwalne tętno na dużych tętnicach • źrenice szerokie, brak reakcji na światło • szare lub sine zabarwienie skóry • obniżone napięcie mięśniowe Nagłe zatrzymanie oddychania i krążenia może mieć 3 zasadnicze przyczyny: Układ oddechowy Układ krążenia Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) - Zaburzenia - Urazy czaszkowo – wytwarzania mózgowe impulsów i - Zatrucia lekami przewodnictwa - Udar mózgu - Choroba wieńcowa z - Infekcje i choroby powikłaniami – zawał metaboliczne serca - Guzy mózgowia - Zator tętnicy płucnej - Kardiomiopatie - Tamponada osierdzia - Wstrząs - Niewydolność Jeżeli pierwsze nastąpiło zatrzymanie krążenia to w ciągu kilku minut ustaje krążenia także oddech. Jeżeli pierwsze nastąpiło zatrzymanie oddechu to ustanie krążenia następuje po kilku minutach (6-8). - Niewydolność dróg oddechowych - Schorzenia nerwowosercowe - Odma i krwiak opłucnej - Aspiracja - Obrzęk płuc Niezbędnym warunkiem przeżycia jest dostarczenie komórkom organizmu tlenu i substancji odżywczych i zależy od prawidłowego funkcjonowania układów decydujących o podstawowych funkcjach życiowych. Wrażliwość różnych komórek organizmu jest różna i związana z szybkością ich metabolizmu. Najbardziej wrażliwe na niedotlenienie są komórki ośrodkowego układu nerwowego. Śmierć kliniczna to okres od zatrzymania krążenia, w którym nie doszło jeszcze do nieodwracalnych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym - około 4-6 minut - podjęcie reanimacji w tym okresie powoduje przywrócenie funkcji układów krążenia, oddychania i ośrodkowego układu nerwowego - powrót świadomości. Czynności ratownicze po tym okresie - resuscytacja - na skutek nieodwracalnego uszkodzenia OUN prowadzą do przywrócenia funkcji układów oddechowego i/lub krążenia. Jeżeli nie podejmie się koniecznych działań na czas, nieodwracalnie ustanie czynność biologiczna wszystkich komórek organizmu - śmierć biologiczna. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa Resuscytacja krążeniowo – oddechowa (CPR – ang. cardiopulmonary resuscitation) to zespół czynności ratunkowych okresowo zastępujących czynności serca i płuc, gdy nastąpiło nagłe zatrzymanie ich funkcji. Resuscytację krążeniowo - oddechową prowadzi się według schematu określanego jako ABC: A - Airway - udrożnienie górnych dróg oddechowych B - Breathing - oddychanie C - Circulation - krążenie Resuscytację prowadzi się do momentu: • Powrotu oddychania i krążenia • Przekazania poszkodowanego lekarzowi • Zmęczenia ratownika uniemożliwiającego dalszą akację ratunkową. Resuscytacja krążeniowo – oddechowa u osoby dorosłej A - Airway - Drogi oddechowe 1. Sprawdź czy poszkodowany jest przytomny. Ratownik chwyta poszkodowanego za oba barki, delikatnie nimi potrząsa i zadaje proste pytania np.: Co się stało? W przypadku gdy nie ma żadnej reakcji poszkodowany uznany jest za nieprzytomnego. 2. Wezwij pomoc (ang. call first) Osoba która stwierdziła, że poszkodowany jest nieprzytomny wzywa pomoc. Numer pogotowia ratunkowego to 999;lub dzwoniąc z telefonu komórkowego numer ratownictwa : 112. 3. Ułóż poszkodowanego na plecach Jeżeli poszkodowany mógł doznać wcześniej urazu głowy lub kręgosłupa - najpierw go unieruchom. 4. Udrożnij drogi oddechowe U osoby nieprzytomnej samoistnie dochodzi do zablokowania dróg oddechowych przez opadający język i nagłośnię. Dlatego powinieneś wykonać jeden z rękoczynów: • Stań z boku poszkodowanego. Odegnij głowę ku tyłowi kładąc rękę na czole poszkodowanego unieś żuchwę dwoma palcami drugiej ręki. • Stań za głową poszkodowanego. Wysuń żuchwę ku przodowi i unieś uciskając z obu stron w okolicy jej kąta. Rękoczyn ten stosuje się przy podejrzeniu urazu głowy lub kręgosłupa. B - Breathing - Oddychanie 1. Sprawdź czy poszkodowany oddycha. Osoba ratująca sprawdza oddech dopiero po udrożnieniu dróg oddechowych. Ratownik pochyla swoją głowę nad twarzą poszkodowanego, kierując wzrok na klatkę piersiową i jednocześnie stara się usłyszeć szmer oddechowy, obserwuje ruch klatki piersiowej podczas oddychania, może też wyczuć na swoim policzku. W przypadku braku oddechu wykonaj 2 wdechy. Każdy wdech powinien trwać ok. 1,5-2 sekund. Siła wdmuchnięcia powinna być niezbyt silna jednak na tyle duża by spowodować uniesienie klatki piersiowej. 2. Metody prowadzenia oddechu zastępczego: 1. Metoda usta - usta - ratownik obejmuje swoimi ustami usta poszkodowanego, jednocześnie palcami zatyka nozdrza. Po wykonaniu wdechu zwalnia ucisk nosa. 2. Metoda usta - nos - ratownik wdmuchuje powietrze przez nos poszkodowanego zamykając jednocześnie jego usta. Po wykonaniu każdego wdechu, ratownik musi spoglądać na klatkę piersiową poszkodowanego, kontrolując jej ruchy. W czasie wdechu kątem oka obserwuje unoszenie się klatki piersiowej , a podczas wydechu głowę zwraca w kierunku klatki obserwują jej opadanie C - Circulation - Krążenie 1. Sprawdzenie tętna na dużych tętnicach - Na tętnicy szyjnej - dwoma palcami do tyłu od chrząstki tarczowatej krtani i do przodu od przyśrodkowego brzegu mięśnia mostkowo-obojczykowo-sutkowego. - Na tętnicy udowej - w 1/3 przyśrodkowej części więzadła pachwinowego. Jeżeli nie umiesz zbadać tętna - sprawdź oznaki krążenia: • Ruchy oddechowe • Połykanie • Ruchy kończyn • Zabarwienie skóry 2. Zewnętrzny masaż serca Masaż serca prowadzi się w dolnej połowie mostka. Ratownik kładzie dwa palce (wskazujący i środkowy) na łuku żebrowym poszkodowanego i przesuwa je aż do kąta żebrowego (miejsca połączenia obu łuków żebrowych, tak że jeden znajduje się nad wyrostkiem mieczykowatym, a drugi na rękojeści mostka. • Poszkodowany leży na plecach na twardym podłożu. • Ratownik klęka z boku poszkodowanego • Ratownik kładzie część dłoniową nadgarstka na mostku 2 palce powyżej łuku żebrowego. Splata palce obu dłoni jednej nad drugą. • Uciska mostek na głębokość 4,5 - 5,5 cm w tempie 100/minutę. • Wykonuje się w cyklach 30:2 -30 uciśnięć - 2 wdechy; ok. 2,5 cyklu/minutę. • Wykonuje się wykorzystując ciężar własnego ciała przy wyprostowanych łokciach. • Sprawdzenie oddechu i tętna po minucie i następnie po każdych 5 minutach Nie bójmy się udzielić pierwszej pomocy! Nie przerywaj resuscytacji i do przyjazdu Pogotowia Ratunkowego. Jeśli wróci tętno i oddech, przerwij resuscytację, ale sprawdzaj tętno i oddech co 1-2 minuty. 112 – numer pogotowia ratunkowe Nie zostawiaj ratowanego samego!!!