15 PSYCHOLOGICZNE aspekty udzielania pierwszej pomocy

PSYCHOLOGICZNE POPARCIE W
SYTUACJI ZAGRAŻAJĄCEJ ŻYCIU
Jako osoba udzielająca pomocy spotykasz się nie tylko z ranami i obrażeniami
cielesnymi. Ludzie reagują również emocjonalnie i z powodów psychicznych
potrzebują pomocy , np. ludzie wpadają w panikę i przenoszą ją na innych. To
dotyczy samej poszkodowanego jak również członków rodziny i osób postronnych.
Również udzielający pomocy może odczuwać potrzebę poparcia psychologicznego.
Tu znajdziesz informacje jak radzić sobie w takich sytuacjach. Jako osoba
udzielająca pomocy często masz do czynienia z rodzina i świadkami sytuacji.
Zawsze zajmij się najpierw poszkodowanym a w drugiej instancji innymi osobami
postronnymi.
PSYCHOLOGICZNE PODEJŚCIE W
SYTUACJACH ZAGRAŻAJĄCYCH
ŻYCIU
Jak zachowuje się poszkodowany w sytuacji zagrażającej życiu ?
Jest rzeczą niemożliwą przewidzieć zachowanie się poszkodowanego
w groźnej sytuacji, dlatego że każdy inaczej reaguje. Niektóre
czynniki mogą pomóc określić to zachowanie:





Zdarza się, że w takich sytuacjach dba się przede wszystkim o własne dobro,
np. ktoś spowodował wypadek potrącając poważnie inna osobę. Sam lekko
ranny ucieka z miejsca wypadku.
Zwykle nie wiadomo, co się stało. Człowiek coś zauważył i może wyciągnąć
mylne wnioski, np. kierowca, na którego najechał inny samochód
awanturuje się, bo nie zobaczył, że tamten kierowca musiał wyminąć
rowerzystę.
Poszkodowany może być za spokojny. Wydaje się, że do poszkodowanego
nie dotarło, co się stało i nie umie ona adekwatnie zareagować.
Poszkodowany reaguje nieufnie na pomoc. Wykazuje brak zaufania i jeśli
nie zostanie uspokojony - wpada w panikę.
Czasami uczucia poszkodowanego możesz wyczytać z twarzy. Musisz
zwrócić uwagę na położenie poszkodowanego, jego gesty i ruchy. Rzadko
poszkodowany potrafi w słowach wyrazić swoje uczucia. A oto przykłady
niektórych uczuć w groźnych sytuacjach:
o Dezorientacja: - zastanawia się, co się stało i gdzie się znajduje
o
o
Bezradność i strach - nie ma kontroli nad tym ,co się stało
Rozkojarzenie: - osoba nie wie, co musi robić, działa nie racjonalnie
Jakie powinno być twoje zachowanie ?



Każdy poszkodowany jest człowiekiem w potrzebie. Spróbuj wczuć się w
sytuację tej osoby, aby uspokoić poszkodowanego i utwierdzić, że jest w
dobrych rękach. Spróbuj uczucia strachu zniwelować. Przedstaw się.
Uspokój poszkodowanego, powiedz, że przeszedłeś kurs pierwszej pomocy.
Zawsze mów, co robisz - wyjaśnij krotko, dlaczego to robisz lub o coś
pytasz.
zapytaj poszkodowanego o to, co się właściwie wydarzyło. Jeśli nie wie,
opowiedz o swoich spostrzeżeniach, o tym jak ewoluuje stan
poszkodowanego, o powiadomieniu służb medycznych.
Dzięki tym środkom, poszkodowany może dojść do siebie i zrozumieć swój stan i
sytuację w jakiej się znalazł.
Aby pomóc przezwyciężyć bezradność i strach poszkodowanego:






nie zostawiaj nigdy poszkodowanego samego,
zapytaj, jak się nazywa ,
licz się z jego życzeniami,
osłaniaj go przed ciekawskimi spojrzeniami ,
bądź spokojny i cierpliwy,
wykaż się sprawnym pierwszej pomocy.,
W ten sposób poszkodowany może nabrać pewności i podołać sytuacji.
Aby pomóc pokonać zmieszanie poszkodowanego:



zapytaj czy chce, abyś kogoś powiadomił
słuchaj, co ma do powiedzenia
poważnie podejdź do opowiadania poszkodowanego
W ten sposób, osoba poszkodowana poczuje się zaangażowana w sytuację i ma
poczucie zapanowania nad nią.
Jakie powinno być twoje podejście do rodziny i osób postronnych
Jeśli członkowie rodziny lub świadkowie zachowują się spokojnie,
mogą być wielką pomocą dla osoby pomagającej. Może się zdarzyć,
że nie uzyskasz pozytywnego odzewu, ponieważ będą w panice.
Mogą zachowywać się nawet agresywnie lub być tak zastraszeni, że
będą blokować pomoc. Rodzina i świadkowie uczestniczą w sytuacji:
zachowaj więc respekt i nie neguj ich obecności. Przede wszystkim
myśl o ofierze i pomagaj jej.
Niektóre wskazówki pomogą ci w podejściu do rodziny i świadków
o
o
o
o
wskaż, jak mogą pomóc. Jeśli są spokojni i gotowi pomóc:
wyjaśnij wyraźnie i uczciwie sytuację, ale dobierz właściwych słów
(np. nie mów katastrofa lecz wypadek) , używaj łagodnych określeń.
poproś o wyjaśnienia
zadbaj, o to aby mogli pomóc - wydaj konkretne polecenia i jeśli to
możliwe sprawdzaj, jak zostały wykonane:
 poproś o pomoc przy zabezpieczaniu miejsca wypadku
 poproś, aby ktoś zasygnalizował potrzebę pomocy
 poproś o pomoc przy opiece nad poszkodowanym
PSYCHOLOGICZNE PODEJŚCIE W
SYTUACJACH NIE ZAGRAŻAJĄCYCH
ŻYCIU
Także w sytuacjach nie groźnych dla życia ludzkiego mamy do czynienia z
poszkodowanymi, ich rodzinami i świadkami. Zasady pomagania zostają ta same,
lecz reakcje poszkodowanego, rodziny i świadków różnią się. Zaopiekuj się
najpierw poszkodowanym, a potem innymi.
Jak zachowuje się poszkodowany ?
Niektóre często występujące reakcje poszkodowanych to:


nie widzi swoich ran, nie zdaje sobie sprawy z groźby, nie chce pomocy.
myśli, że jest bardziej ranny niż w rzeczywistości i nie niepotrzebnie się
martwi.
Jakie powinno być twoje zachowanie ?
Dopasuj sposób postępowania do sytuacji. Próbuj wczuć się w sytuację
poszkodowanego.
Niektóre wskazówki, które ci pomogą:



jeśli poszkodowany minimalizuje obrażenia, podaj uczciwe informacje o
powadze obrażeń, dobieraj starannie słowa.
jeśli neguje pomoc spróbuj go przekonać
jeśli przecenia wielkość ran, uspokój i podaj uczciwe informacje.
Jakie powinno być twoje podejście do rodziny i osób postronnych
W sytuacjach nie zagrażających życiu rodzina i świadkowie zwykle zachowują się
spokojnie. Możliwe, że przeceniają sytuację. Staraj się włączyć rodzinę i świadków
w udzielanie pomocy. Niektóre przykłady:


poproś kogoś o pomoc przy zabezpieczeniu miejsca
poproś kogoś o pomoc przy opiece nad poszkodowanym.
POSTĘPOWANIE Z OSOBAMI, KTÓRE
ZACHOWUJĄ SIĘ NIE ADEKWATNIE W
SYTUACJI ŚMIERTELNEGO
ZAGROŻENIA
Nieadekwatne zachowanie jest zachowaniem niestosownym w danej sytuacji, inne
niż można by oczekiwać. Może ono przyjąć wiele form. Oto kilka przykładów
zachowań, z którymi możesz się zetknąć i jak powinieneś na nie zareagować.
Postępowanie z poszkodowanym zachowującym się agresywnie:
Agresja może wyrażać się w słowach (wulgaryzmy, grożenie, oskarżanie innych)
lub w czynach (bicie, zatrzymanie osoby udzielającej pomocy). Osoba może
skierować agresję na siebie lub przeciwko innym (grożenie komuś, napad
fizyczny). Podczas wstępnej oceny sytuacji, widzisz czy ktoś zachowuje się
agresywnie. poszkodowany może zareagować agresją na zagrożenie, np.
poszkodowany grozi udzielającemu pomocy, chce, aby zająć się nim, chociaż nie
jest najbardziej poszkodowany. Ktoś z rodziny lub świadków jest agresywny, np.
członek rodziny reaguje agresywnie, ponieważ uważa, że osoba udzielająca
pomocy minimalizuje sytuację.
Kilka uwag, które pomogą ci opanować agresję poszkodowanego:



jeśli ogranicza się tylko do słów, przyjmij ją nie złość się, bo często tak się
reaguje ze strachu; pozwól osobie odreagować.
mów poszkodowanemu spokojnie, co masz zamiar zrobić i dlaczego
pozwól poszkodowanemu (o ile to możliwe) coś robić. To działa
uspokajająco.
Postępowanie z agresywnymi świadkami wydarzenia lub rodziną.
W sytuacji śmiertelnego zagrożenia:



zajmij się przede wszystkim poszkodowanym
wytypuj kogoś, kto zająłby się agresywną osobą, o ile temu komuś nie
będzie nic zagrażać.
jeśli uważasz, że musisz zareagować, np. bo osoba przysparza kłopotu.
powiedz, że najpierw zajmiesz się poszkodowanym, a potem tą osobą.
W sytuacjach mniej groźnych dla życia







zajmij się przede wszystkim bezpieczeństwem poszkodowanego
nie reaguj emocjonalnie, lecz pracuj spokojnie i nie daj sobie przeszkadzać
postępuj rozsądnie, bez wahań
nie dyskutuj, lecz ograniczaj się do zadawania konkretnych pytań
wykaż zrozumienie dla agresywnych, lecz powiedz, że takie zachowanie
może tylko pogorszyć sytuację
staraj się zdobyć zaufanie
spróbuj dać polecenie, tajać czymś; czasem agresja jest oznaką bezradności.
Postępowanie z osobą przestraszoną
Strach znamy wszyscy. Niektórzy jednak nie potrafią zapanować nad strachem.
Musisz być przygotowany na różne reakcje ze strony ludzi bardzo przestraszonych.
Czasem strach paraliżuje, np. ofiara pożaru znajduje się na czwartym piętrze.
Podczas akcji strażak chce uwolnić ofiarę, ale osoba ta nie chce wyjść, chociaż nie
ma innej drogi ratunku. Znanym przykładem nie kontrolowanego strachu jest fobia.
Niektóre fobie mogą stanowić problem podczas udzielania pomocy, np.


ktoś z lękiem wysokości musi ratować się uciekając z płonącego budynku po
drabinie strażackiej
ktoś z klaustrofobią znajduje się w małym zamkniętym pomieszczeniu.
Jakie powinno być twoje postępowanie z osobą przestraszoną ?



bądź wyrozumiały, nie pomniejszaj osoby z powodu strachu nie mów nie
bądź dzielny, lecz Rozumiem, że się boisz, ale jesteś w dobrych rękach
bądź spokojny i cierpliwy
zawsze mów w sposób spokojny i opanowany.
Postępowanie z osobą apatyczną
Czasami osoba może zareagować apatią na śmiertelne zagrożenie. Zamyka się
zwykle dlatego, że czuje się bezsilna. Może ukryć się w kąciku, być pasywna. jak
gdyby sytuacja jej nie dotyczyła. I w takich sytuacjach potrzebna jest
psychologiczna pomoc.
->
Postępowanie z osobą, która ma problemy ze słuchem i mową
Taki człowiek często ma problemy ze zrozumieniem nieznanego. Komunikacja z
taką osobą to mieszanka słów i gestów.
Często tacy ludzie czytają z ust. Nawet, jeśli tego nie umieją, musza widzieć twoją
twarz przed sobą, aby zrozumieć, co zostało powiedziane. Kilka wskazówek, które
mogą pomóc w postępowaniu z taka osobą:






patrz prosto na poszkodowanego, artykułuj słowa .
mów czystą mową (oficjalnym językiem) .
poprzyj słowa gestami.
kogoś z rodziny poproś jako tłumacza .
napisz, co chcesz powiedzieć lub zapytać .
zobacz, czy nie chce czegoś pokazać oczami lub rękami.
Pytania:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Jakie powinno być postępowanie z ofiarą gwałtu?
Jakie powinno być postępowanie z osobą pod wpływem narkotyków?
Jakie powinno być postępowanie z osobą z histerią?
Jakie powinno być postępowanie z osobą niewidomą?
Jakie powinno być postępowanie z osobą, która ma problemy z widzeniem?
Jakie powinno być postępowanie z osobą, która ma problemy ze słuchem i
mową?