Urazy czaszki

 upadku
z wysokości
 znalezieniu poszkodowanego, który jest
nieprzytomny
 po zadziałaniu tępego urazu
 przy skokach do wody (szczególnie płytkiej)
 przy rażeniu piorunem lub porażeniu prądem
 przy uszkodzeniach zabezpieczeń głowy,
takich jak np. kask lub niewystarczających
zabezpieczeniach
 przy uprawianiu sportów odciążonych wysoką
urazowością.
 Uszkodzenie
w obrębie powłok czaszki może
spowodować masywne krwawienie, ponieważ
okolica ta jest obficie unaczyniona.
 Postępowanie:
Założenie opatrunku na miejsce krwawienia i
jego uciśnięcie.
Mogą dotyczyć:
 mózgoczaszki
 twarzoczaszki
 podstawy
czaszki
ból głowy
 wymioty
 różnego stopnia zaburzenia świadomości
 zmiana zabarwienia skóry wokół oczu (często
koloru fioletowo – niebieskiego), tzw. krwiak
okularowy
 zmiana zabarwienia skóry w okolicy wyrostka
sutkowatego
 możliwość wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego
i/lub krwi – z uszu, nosa lub po tylnej ścianie
gardła
 tętno – zwolnione jeśli dochodzi do wzrostu
ciśnienia wewnątrzczaszkowego, przyśpieszone
jeśli współistnieje wstrząs hipowolemiczny.

Założenie opatrunku na miejsce uszkodzenia, ale
przy złamaniu otwartym – bez stosowania ucisku
 Jeśli wycieka płyn mózgowo-rdzeniowy nie
należy hamować wpływu, gdyż grozi to wzrostem
ciśnienia wewnątrzczaszkowego – można tylko
przyłożyć jałowy opatrunek
 Jeśli u poszkodowanego stwierdza się obecność
penetrujących w głąb czaszki ciał obcych, nie
wolno ich usuwać – tylko zabezpieczyć w
miejscu, w którym się znajdują (przy użyciu
opatrunku). Ciała obce o takim umiejscowieniu
mogą być usunięte tylko w warunkach sali
operacyjnej

 Jest
to taki stan, w którym na skutek nagłego
zadziałania siły (przyśpieszenie, hamowanie)
dochodzi do przeniesienia się drżeń na
mózgowie i jego czasowych odkształceń. W
tym przypadku nie ma uszkodzenia mózgu
 nagła,
chwilowa utrata przytomności
 niepamięć wsteczna – po odzyskaniu
przytomności poszkodowany nie pamięta co
się stało
 nudności, wymioty
 ból głowy.
Jest to różnego stopnia uszkodzenie mózgu
(wynaczynienie krwi, rany, rozerwanie)
powstające na skutek znacznej różnicy
ciśnień w jamie czaszki.(ryc. Stłuczenie
mózgu w okolicy czołowej prawej)
 zmienny
stopień zaburzeń świadomości – w
zależności od miejsca uszkodzenia (np. przy
stłuczeniu płata czołowego poszkodowany
może być przytomny, przy stłuczeniu pnia
mózgu poszkodowany jest nieprzytomny i
może dojść do natychmiastowego zgonu)
 różnego stopnia zaburzenia neurologiczne – w
zależności od miejsca stłuczenia (np.
zaburzenia mowy, pamięci – przy uszkodzeniu
płata skroniowego, zaburzenia widzenia –
przy uszkodzeniu płata potylicznego itp.)
 porażenia nerwów czaszkowych.
Jest to wyciekanie krwi poza naczynia
krwionośne i w konsekwencji gromadzenie
się jej (powstawanie krwiaka) w
następujących przestrzeniach wewnątrz
czaszki:
 między czaszką a oponą twardą – nazywane
krwiakiem nadtwardówkowym
 między oponą twardą a mózgiem – nazywane
krwiakiem podtwardówkowym
 krew wnika do mózgu – nazywane krwiakiem
śródmózgowym.
 krwiak
ostry
 krwiak podostry
 krwiak przewlekły.
 Niezależnie
od miejsca powstawania krwiaka
wewnątrzczaszkowego – wskutek dodatkowej
objętości jaką zajmuje – dochodzi do wzrostu
ciśnienia wewnątrz jamy czaszki. Wzrost
ciśnienia wewnątrzczaszkowego powoduje
utratę przytomności, zmiany w oddychaniu
(zwolnienie), pracy serca (zwolnienie) oraz
ciśnieniu tętniczym krwi (wzrost) – co
określane jest triadą Cushinga.
Krew gromadzi się między czaszką, a oponą
twardą. Najczęściej jest to krew tętnicza z
uszkodzonej tętnicy oponowej środkowej.
Często współistnieje linijne uszkodzenie
kości czaszki.
 poszkodowany
jest nieprzytomny, następnie
odzyskuje przytomność na pewien okres
czasu (tzw. okres przejaśnienia), a potem
ponownie ją traci
 może współistnieć porażenie mięśni (paraliż)
po stronie przeciwnej do miejsca urazu
głowy
 rozszerzenie i brak reakcji na światło źrenicy
po stronie urazu
Krew – najczęściej żylna z naczyń
uchodzących do zatok opony – gromadzi się
między oponą twardą a mózgiem. Narastanie
krwiaka nie jest gwałtowne (ponieważ jest to
krwawienie żylne). Często miejsce
powstawania krwiaka odpowiada miejscu
złamania czaszki.
 zmienny
stopień zaburzeń świadomości
 ból głowy
 wymioty
 może współistnieć porażenie mięśni (paraliż)
po stronie przeciwnej do miejsca urazu
głowy.
Krew gromadzi się w różnych miejscach w
obrębie mózgu. Krwiak śródmózgowi może
być spowodowany tępymi urazami czaszki lub
też penetrującymi ciałami obcymi.
Zależą od rozległości urazu oraz od miejsca,
w którym powstaje krwiak:
 zmienny
stopień zaburzeń świadomości
 może współistnieć porażenie połowiczne,
porażenia nerwów czaszkowych.




Ocena zagrożenia poszkodowanego i ratownika na miejscu zdarzenia,
oraz w przypadku grożącego niebezpieczeństwa, przeniesienie
poszkodowanego w inne, bezpieczne miejsce
Wezwanie pomocy
Bardzo istotne dla dalszego postępowania jest dokładne zebranie
wywiadu dotyczącego mechanizmu urazu oraz tego, czy doszło do utraty
przytomności, jeśli tak – to na jaki okres czasu
Zbadanie poszkodowanego:








w przypadku sytuacji wysokiego ryzyka uszkodzenia odcinka szyjnego kręgosłupa
wykonanie stabilizacji szyi i głowy z równoczesnym udrożnieniem dróg
oddechowych (rękoczyn wysunięcia żuchwy, bez odginania głowy ku tyłowi)
ocena oddechu i tętna i w razie konieczności rozpoczęcie resuscytacji
krążeniowo – oddechowej
ocena ryzyka wymiotów i zabezpieczenie dróg oddechowych – jeśli poszkodowany
ma prowadzoną stabilizację głowy i kręgosłupa, to w przypadku wystąpienia
wymiotów należy cały czas kontynuując stabilizację obrócić go na bok
ocena i zatamowanie ewentualnych krwawień, unieruchomienie złamań.
Zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą ciepła
Okresowa kontrola funkcji życiowych
Można ocenić źrenice oraz przeprowadzić badanie według skali Glasgow




ratownik klęka za głową poszkodowanego, pochyla się,
chwyta za głowę oburącz w okolicach skroniowych,
wykonując jednocześnie lekki naciąg w osi długiej ciała,
łokcie opiera o podłoże
może jednocześnie udrożnić drogi oddechowe
jeśli sytuacja tego wymaga i np. konieczne jest
prowadzenie masażu serca, a ratownik jest sam, musi
wtedy klęknąć z boku poszkodowanego. Dlatego w dalszej
kolejności stabilizuje głowę poszkodowanego między
swoimi kolanami – ma wtedy wolne ręce i z obu stron
głowy przykłada prowizoryczne materiały, które mają
uniemożliwić wykonywanie głową ruchów na boki – odzież,
ręczniki, buty, albo jeśli umożliwia to podłoże, na którym
leży poszkodowany – podsypuje piasek, ziemię itp.
jeśli jest dwóch ratowników, to jeden z nich przez cały
czas stabilizuje głowę i szyję i jednocześnie udrażnia drogi
oddechowe, a drugi prowadzi czynności ratownicze.