Tonięcie

Tonięcie
Tonięcie to nic innego jak duszenie z powodu zalewania wodą dróg oddechowych.
Wyróżnia się następujące fazy tonięcia:
1. Wstrzymanie oddechu:
Na początku poszkodowany broni się przed zalaniem wodą poprzez wstrzymanie oddechu, ale
jak długo może nie oddychać? Do momentu, gdy gromadzący się w jego organizmie
dwutlenek węgla (ponieważ nie ma wymiany gazowej) osiągnie taki poziom, że dojdzie do
pobudzenia ośrodka oddechowego i wznowienia oddychania już niezależnie od woli
poszkodowanego.
2. Rozpoczęcie oddychania:
Ponieważ woda może zalewać jamę ustną i dalej przedostawać się do dróg oddechowych
poszkodowany broni się przed tym i zaczyna j ą poły kac.
3. Połykanie wody:
Jak długo może połykać wodę? Do momentu, gdy żołądek będzie całkowicie wypełniony i
odruchowo dojdzie do wymiotów.
Należy pamiętać, że u poszkodowanego nie ma wymiany gazowej w płucach już od
pewnego czasu i oprócz podwyższonego poziomu dwutlenku węgla współistnieje
obniżony poziom tlenu.
4. Woda zaczyna przedostawać się do dróg oddechowych:
Dochodzi do odruchowego kurczu krtani (woda drażni krtań i dochodzi do zamknięcia
strun głosowych). Kurcz krtani nie trwa długo. Pogłębiające się niedotlenienie
poszkodowanego (który nie oddycha) doprowadza do utraty świadomości, otwarcia
obkurczonej krtani (ponieważ dochodzi do zwiotczenie mięśni) i swobodnego
przedostawania się wody do płuc.
5. Zalewanie wodą płuc:
Ciało opada na dno.
Skutki tonięcia
Tonięcie w wodzie słodkiej:
Woda słodka w porównaniu z krwią ma niższe stężenie jonów, jest hipoosmotyczna.
U tonącego woda słodka znajdująca się w płucach przenika przez pęcherzyki płucne do
naczyń włosowatych krążenia płucnego (na zasadzie wyrównywania ciśnień). Dalej
rozprowadzana jest w naczyniach układu krążenia powodując hemolizę krwinek
czerwonych (hemoliza jest równoznaczna ze zniszczeniem komórek, z których na skutek ich
rozpadu uwalnia się potas. Dochodzi do hiperpotasemii, która może spowodować
migotanie komór serca i śmierć poszkodowanego). Przy tonięciu w wodzie słodkiej, w
płucach poszkodowanego nie ma wody, ponieważ cała przeniknęła do układu krążenia.
Tonięcie w wodzie słonej:
Woda słona w porównaniu z krwią ma wyższe stężenie jonów jest hiperosmotyczna.
U tonącego woda słona znajdująca się w płucach powoduje napływanie wody z naczyń
włosowatych krążenia płucnego do pęcherzyków płucnych (na zasadzie wyrównywania
ciśnień) powodując obrzęk płuc (mimo, że woda jest w płucach to dodatkowo dochodzi do
przemieszczenia wody z krążenia do płuc). Należy pamiętać, że woda znajdująca się w płucach jest wymieszana z wieloma składnikami, które się tam znajdują np. śluzem,
surfaktantem (czynnik powierzchniowo czynny) itp. i w efekcie w płucach znajduje się
pienista wydzielina, a nie „czysta woda"
Zanieczyszczenia znajdujące się w wodzie np.: różne związki chemiczne, bakterie itp. mogą
powodować dodatkowe obrażenia płuc, zmniejszając tym skuteczność ratowania
poszkodowanego.
Postępowanie:
1. Często się zdarza, że do tonięcia doszło na skutek skoku do płytkiej wody, co spowodowało
uraz kręgosłupa, dlatego też, jeśli tego mechanizmu tonięcia nie można wykluczyć,
postępowanie rozpoczyna się od stabilizacji kręgosłupa szyjnego połączonego z
równoczesnym udrożnieniem dróg oddechowych. Jeśli tonący jest wyciągany z wody
szczególną uwagę należy także poświęcić stabilizacji kręgosłupa.
2.Sprawdzenie przytomności poszkodowanego.
3. Jeśli nawet poszkodowany jest przytomny nie zwalnia to z zaprzestania stabilizacji
kręgosłupa szyjnego aż do momentu wykluczenia urazu kręgosłupa (w szpitalu).
4.Wezwanie pomocy.
5. Udrożnienie dróg oddechowych u nieprzytomnego. Należy oczyścić jamę ustną z:
zanieczyszczeń wody, roślin (glony itp.), wymiocin, pamiętając, że w trakcie tych manewrów
nie wolno głowy skierować na bok. Ponieważ w górnych drogach oddechowych może
znajdować się woda, celem oczyszczenia z niej jamy ustnej można na palec założyć bandaż,
gazik, lub chusteczkę i woda może się wchłonąć. Z uwagi na podejrzenie urazu kręgosłupa
szyjnego, udrażniając drogi oddechowe nie powinno się odginać głowy poszkodowanego ku
tyłowi, należy wykonać rękoczyn Esmarcha (ratownicy przeszkoleni w tym zakresie).
6. Sprawdzenie oddechu.
7. Przy braku oddechu bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoczęcie sztucznego oddychania.
8. Jeśli istnieje podejrzenie aspiracji ciała obcego do dróg oddechowych można wykonać
rękoczyn Heimlicha. Ostatnie standardy zalecają raczej zamiast rękoczynu Heimlicha
wykonania ucisków klatki piersiowej na mostku, które także powodują wzrost ciśnienia w
klatce piersiowej, mającego na celu usunięcie ciała obcego z dróg oddechowych.
9. Sprawdzenie tętna.
10. Przy braku tętna rozpoczęcie masażu serca.
Nie wykonuje się następujących czynności:
1. Nie wylewa się wody z płuc!
Wody w płucach nie ma, ponieważ przy tonięciu w:
- wodzie słodkiej, woda z płuc przechodzi do układu krążenia,
- wodzie słonej dochodzi do obrzęku płuc i w płucach znajduje się pienista wydzielina,
której nie sposób usunąć z płuc, nie mając do dyspozycji ssaka.
2. Nie odstępuje się od razu od ratowania poszkodowanego, mimo że ten sprawia
wrażenie jakoby nie żył: oprócz objawów śmierci klinicznej stwierdza się obniżoną ciepłotę
ciała.
Ratując topielca należy zawsze pamiętać o wpływie niskiej temperatury wody na organizm i
możliwości powstania hipotermii.
Zanim odstąpi się od prowadzenia resuscytacji należy poszkodowanego ogrzać !!!
Bibliografia: Stany Zagrożenia Życia pod redakcją Witolda Jurczyka i Andrzeja Łakomego.