PROGRAM KSZTAŁCENIA NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 Przedmiot: Etyka społeczna Poziom kształcenia: I stopień/ stacjonarne Kierunek/rok studiów/semestr: Socjologia/ I rok/ letni (II) Forma zajęć*: wykład Liczba godzin: 30 Punkty ECTS: Prowadzący: dr Alicja Łaska - Formejster I. WYMAGANIA/PREFERENCJE WSTĘPNE (dotyczy studentów II stopnia): II. EFEKTY KSZTAŁCENIA: 1. Wiedza: W wyniku przeprowadzonych zajęć student powinien być w stanie: 1.1. Zdefiniować pojęcia i kategorie z zakresu etyki społecznej, dokonać charakterystyki założeń omówionych stanowisk i teorii etycznych, aksjonormatywnych podstaw życia społecznego, umieć klasyfikować stanowiska etyczne 1.2. Objaśnić mechanizmy podejmowania decyzji o charakterze etycznym (wskazać czynniki wpływające na moralność jednostki, rozwój moralny), umieć wybrać i przywołać założenia teorii, jako teoretycznego wykładnika prezentowanych przez siebie stanowisk i opinii 1.3. Scharakteryzować związek etyki ogólnej z etyką zawodową 2. Umiejętności: W wyniku przeprowadzonych wykładów student powinien umieć: 2.1. Posługiwać się systemami normatywnymi oraz konkretnymi regułami i normami do opisu problemów społecznych w kategoriach etycznych. Rozumieć znaczenie kodeksów etycznych; potrafić wyodrębniać zasady etyki zawodowej z ogólnych zasad etycznych 2.2. Samodzielnie analizować i interpretować indywidualne i społeczne dylematy etyczne, problemy aksjonormatywne, osadzić je na gruncie teoretycznym; umieć wyrażać opinię na ich temat 2.3. Wykorzystać wiedzę z zakresu etyki społecznej w wymiarze praktycznym - do analizy ważnych problemów społecznych nawiązujących do wartości życia, godności, podmiotowości, zdrowia, praw itp. (np. eutanazja, aborcja, In vitro, kara śmierci, tolerancja wobec odmienności seksualnych, etyka mediów) z uwzględnieniem różnic wykładni teoretycznej, różnic kulturowych, wyznaniowych, czasowych 3. Postawy/Kompetencje: W wyniku przeprowadzonych zajęć student nabędzie następujące kompetencje: 3.1. Potrafi porównywać, rozróżniać stanowiska etyczne z uwzględnieniem ich źródeł, przedstawiać argumenty charakteryzujące różne stanowiska odnośnie określanego problemu etycznego 3.2. Potrafi bronić i wyjaśniać w wymiarze aksjonormatywnym i etycznym prezentowane przez siebie postawy 3.3. Powinien dostrzegać korzyści płynące z bycia osobą etyczną oraz chcieć pogłębiać takiego rodzaju kompetencje w przyszłości. III. TREŚCI KSZTAŁCENIA: 1. Pochodzenie terminu „etyka”, operacjonalizacja podstawowych pojęć i omówienie zakresu ich znaczenia. Charakterystyka działów etyki, jako dyscypliny filozoficznej 2. Podstawowe kategorie etyczne; etyka a moralność. Ogólne wskazówki dotyczące podejmowania decyzji etycznych. Geneza etyki – wymiar ogólny 3. Ludzka osoba i jej godność 4. Etyka ogólna vs etyka zawodowa 5. Moralność i rozwój psychologiczny 6. Charakterystyka wybranych stanowisk etycznych 7. Charakterystyka wybranych teorii i orientacji etycznych. Teoria prawa naturalnego. Charakterystyka zjawiska „homoseksualizmu” w kontekście prawa naturalnego 8. Teoria praw (uprawnień). Charakterystyka problemu niezależności mediów, wolność słowa, wypowiedzi, obrazu 9. Teorie konsekwencjalistyczne: utylitaryzm; J. Bentham, J.S. Mill; Problem aksjonormatywny – współczesnej sztuki 10. Formalizm. Etyka kantowska. Charakterystyka argumentów wobec kary śmierci 11. Etyka cnoty. Charakterystyka problemu prostytucji 12. Deontologia współczesna. Aksjonormatywny kontekst problemu aborcji 13. Społeczny kontekst rozważań o życiu i śmierci. Sztuczna prokreacja; czy in vitro, to rodzaj wyrafinowanej aborcji? 14. Problem umierania - eutanazja; argumenty za/przeciw; kategoryzacje 15. Instytucja matki zastępczej, płaszczyzna legislacyjna, moralna i społeczna IV. KONTROLA EFEKTÓW KSZTAŁCENIA: Zaliczenie pisemne V. AKTUALNA LITERATURA: Podstawowa: 1. Singer P. (red.) 2002, Przewodnik po etyce, Warszawa 2. Vardy P., Grosch P., 1995, Etyka. Poglądy i problemy 3. Olech A., 2006, Etos zawodowy pracowników socjalnych. Wartości, normy, dylematy etyczne, Katowice Uzupełniająca: 1. Hołówka J., 2001, Etyka w działaniu, Warszawa 2. Ślipko T., 2008, Bioetyka. Najważniejsze problemy, Kraków 3. Sułek M., Świniarski J. 2001, Etyka jako filozofia dobrego działania zawodowego, Warszawa