Document

Czynniki określające popyt produktów żywnościowych
ćwiczenia 1
Elastyczność cenowa popytu
Najważniejszym czynnikiem decydującym o wielkości popytu na dane dobro jest jego
cena. Wskaźnik, który określa reakcję konsumentów na zmiany cen, nazywany jest
elastycznością cenową popytu.
Wskaźnik elastyczności wyraża względną zmianę popytu podzieloną przez względną
zmianę ceny
Edp = %D / %P
Wyróżniamy elastyczność cenową:
punktową (współczynnik reakcji popytu na niewielką zmianę ceny)
Edp = D/D : P/P;
gdzie: D - popyt; P – cena; D – zmiana popytu;
P – zmiana ceny.
łukową (współczynnik reakcji popytu na dużą zmianę ceny)
Edp = (D0 – D1)/(D0 + D1) : (P0 – P1)/(P0 + P1)
gdzie: D – wielkość popytu przed zmianą (D0); po zmianie ceny (D1);
P0 – pierwotny poziom ceny; P1 – nowy poziom ceny
Współczynniki elastyczności cenowej popytu mają zawsze znak minus, ponieważ reakcja
popytu jest odwrotna do kierunku zmiany ceny.
Elastyczność cenowa popytu - wyraża stopień, w jakim nabywcy poszczególnych dóbr
reagują na zmiany cen.
Edp > 1 popyt elastyczny (reakcja popytu jest większa niż pierwotna zmiana ceny
(dochodów))
Edp = 1 proporcjonalna zmiana popytu w stosunku do zmian cen (dochodów)
Edp = 0 popyt sztywny (zmiana ceny (dochodów) nie powoduje żadnej reakcji popytu)
Edp < 1 mało elastyczny popyt w stosunku do zmian cen (dochodów)
1
Elastyczność dochodowa popytu
Stosunek pomiędzy procentową zmianą wielkości popytu i procentową zmianą dochodu
nazywamy elastycznością dochodową popytu.
Edy = procentowa zmiana popytu / procentowa zmiana dochodu
Elastyczność dochodową popytu można obliczyć na podstawie następującego wzoru:
Edy = D/D : Y/Y
gdzie:
Edy – dochodowa elastyczność popytu,
D – zmiana popytu,
D – popyt,
Y – zmiana dochodu,
Y – dochód.
Współczynniki elastyczności dochodowej mogą mieć różne znaki w zależności od rodzaju
rozpatrywanych dóbr.
Klasyfikacja dóbr na podstawie
elastyczności dochodowej popytu
Elastyczność
Rodzaj dobra
Edy < 0
Dobro podrzędne
Edy = 0
Dobro obojętne
0 < Edy < 1
Dobro normalne
Edy > 1
Dobro luksusowe
Z analizy rynków żywności wynika, że Edy jest dodatnia dla wszystkich produktów, za
wyjątkiem podstawowych (np. chleb, ziemniaki, sól), których popyt spada w miarę
wzrostu dochodów, gdyż na ich miejsce wchodzą inne bardziej wartościowe produkty
(efekt substytucyjny).
2
Elastyczność mieszana popytu
Elastyczność mieszana: substytucyjna i komplementarna, czyli współczynnik wskazujący
na reakcję wielkości popytu na dany towar w następstwie zmiany cen towaru
substytucyjnego lub komplementarnego względem niego.
Edpm = Da/Da : Pb/Pb
gdzie: Edpm = elastyczność cenowa mieszana,
Da = popyt na dobro A,
Pb = cena dobra B komplementarnego lub substytucyjnego względem dobra A.
Elastyczność mieszana popytu i rodzaje dóbr
Elastyczność mieszana popytu i
rodzaje dóbr
Elastyczność mieszana
popytu
dodatnia
Rodzaje dobra
ujemna
komplementarne
zerowa
niezależne
substytuty
Wniosek
Jeśli znamy krzywą popytu na dane dobro lub grupę dóbr żywnościowych oraz
elastyczności popytu, możemy przewidywać zachowanie się konsumentów, co z kolei ma
istotne znaczenie w prognozowaniu rozwoju agrobiznesu.
3
Zadania:
1. W poniższej tabeli przedstawione są wielkości wydatków pewnego gospodarstwa
domowego na dobra A, B, C i D oraz wysokość tygodniowych dochodów w kolejnych
latach:
a)
Oblicz udziały wydatków na poszczególne dobra w budżecie gospodarstwa
domowego w poszczególnych latach.
b)
Oblicz dochodową elastyczność popytu na każde dobro.
c)
Określ, które dobra są normalne, a które niższego rzędu.
d)
Określ, które dobra są luksusowe, a które niezbędne
Udział w
budżecie
(%)
Wydatki w j.p.
Dobro
A
Rok 1
(dochód
100 j.p.)
30
Rok 2
Rok Rok
(dochód
1
2
200 j.p.)
50
B
30
70
C
25
20
D
15
60
Dochodowa
elastyczność
popytu
Dobro
normalne (N)
lub niższego
rzędu (G)
Dobro
luksusowe (L)
lub dobro
niezbędne (K)
2. Poniższa tabelka przedstawia dochodową elastyczność popytu na trzy dobra. Objaśnij
krótko, jak zmieni się krzywa popytu na każde z tych dóbr pod wpływem spadku
dochodów?
Dochodowa elastyczność popytu
Dobra
Elastyczność
X
1,7
Y
-0,8
Z
0
4
3. Na podstawie ocen elastyczności przedstawionych w poniższej tabelce wykonaj
poniższe polecenia:
a)
Zinterpretuj proste cenowe elastyczności popytu na trzy wymienione dobra i
wskaż, które z nich charakteryzują się popytem elastycznym, a które
nieelastycznym.
b)
Jaki wpływ na spożycie wina i piwa wywierają zmiany cen żywności? Jaka
zależność występuje między żywnością i pozostałymi dobrami?
c)
Rysunek 1 przedstawia funkcję popytu na wino (Dw). Naszkicuj, jak na tę
krzywą popytu wpłynie wzrost cen żywności i piwa.
Tabela Proste i mieszane elastyczności cenowe popytu w Wilnie.
Względna zmiana
zapotrzebowania na:
Żywność
Wino
Piwo
żywności
W stosunku do 1% zmiany ceny:
wina
-0,25
0,06
-0,13
-1,20
0,07
0,41
piwa
0,01
0,27
-0,85
Cena
Dw
Ilość
Rysunek 1 Popyt na wino w Wilnie
4. Jaki znak ma mieszana elastyczność cenowa popytu dla podanych niżej par dóbr?
a)
wołowina i baranina
b)
befsztyk i masło do pieczenia
c)
samochody i opony samochodowe
d)
kawa i herbata
5. Uzupełnij poniższe zadania słowami „rosnąć” lub „maleć”:
a)
Kiedy spada cena wołowiny, to popyt na wieprzowinę ceteris paribus
będzie………….
b)
Kiedy
rośnie
dochód,
to
popyt
na
wieprzowinę
ceteris
paribus
będzie…………..
5
c)
Intensywny chów trzody chlewnej pokazywany jest w masowych środkach
przekazu niektórych krajów rozwiniętych w negatywnym świetle, przez co
popyt na wieprzowinę ceteris paribus………
6. Wyjaśnij, dlaczego elastyczność cenowa popytu rośnie w miarę tego, jak produkt jest
coraz bardziej przetwarzany?
7. Ujemny współczynnik cenowej mieszanej elastyczności popytu świadczy o tym, że
analizowane dobra są dobrami:
a)
komplementarnymi,
b)
substytucyjnymi,
c)
wyższego rzędu,
d)
podrzędnymi.
8. Jeżeli cenowa elastyczność popytu na dobro EcPp = -0,5, to wzrost ceny tego dobra o
50% spowoduje spadek popytu na to dobro o:
a)
50%
b)
25%
c)
100%
d)
25 jednostek
9. Dobro X jest dobrem podrzędnym, gdy:
a)
dochodowa elastyczność popytu jest ujemna,
b)
cenowa mieszana elastyczność popytu jest równa 1,
c)
dochodowa elastyczność popytu jest większa od 1,
d)
cenowa mieszana elastyczność popytu jest większa od 0.
10. Jeśli spadek ceny o 1 % powoduje wzrost popytu o 2%, to:
a)
popyt jest nieelastyczny,
b)
popyt jest elastyczny,
c)
popyt jest doskonale elastyczny,
d)
popyt ma elastyczność wzorcową.
11. Jeśli masło i margaryna mają mieszaną cenową elastyczność popytu EcMPp = 2, a cena
masła wzrośnie z 2 zł do 3 zł za kostkę, to popyt na margarynę:
a)
spadnie o 20%
b)
spadnie o 100%
c)
wzrośnie o 50%
d)
wzrośnie o 100%
6
12. Które z wymienionych niżej dóbr można zaliczyć do dóbr niższego rzędu, a które do
dóbr normalnych:
a)
dobro o elastyczności dochodowej popytu -0,1
b)
dobro o mieszanej elastyczności cenowej popytu +0,3
c)
dobro o prostej elastyczności cenowej popytu – 1,1
d)
dobro o elastyczności dochodowej popytu +0,9
e)
dobro o prostej elastyczności cenowej popytu -0,2
Co oznacza prosta cenowa elastyczność popytu równa +0,3?
13. Flora Ziółko lubi dobrą herbatę, ale czasami pije również kawę. Do filiżanki kawy
wsypuje dwie łyżeczki cukru, herbaty zaś nie słodzi. Jakie znaki (-, +) należy postawić
przy mieszanych cenowych elastycznościach jej popytu dotyczących tych trzech dóbr?
14. Jeśli masło i margaryna mają mieszaną elastyczność popytu równą 2, a cena masła
wzrasta z 80 do 90 pensów za funt, to ile procent wzrośnie popyt na margarynę?
7