Mgr inż. Tomasz Chlebus [email protected] B-4 p.423 Zarządzanie produkcją I Zadania Zad. 1. Przedsiębiorstwo wytwarza dwa wyroby A i B przy koszcie stałym 50000 zł. Udział poszczególnych wyrobów w sprzedaży, ceny wyrobów oraz koszty zmienne Kzj wynoszą: Udział wyrobu w sprzedaży Cena Kzj Wyrób A 30% 10 zł 8 zł Wyrób B 70% 9 zł 6 zł 1. Ile co najmniej wyrobów musi przedsiębiorstwo sprzedać by osiągnąć zysk wysokości 20000 zł? 2. Jaki będzie zysk, jeżeli udział wyrobów w sprzedaży wyniesie A – 40%, B – 60%? Zad. 2. Powierzchnia wydz. montażu wynosi 1000 m kw. Do zmontowania jednego wyrobu potrzebna jest pow. 10 m kw. Czas montażu wyrobu 16 godz. Wyznaczyć roczną zdolność prod. Wydziału, jeżeli pracuje 250 dni w rokuw systemie jednozmianowym. 2. O ile sztuk wzrośnie roczna zdolność prod. wydzialu, jeżeli podejmie prod. przez 40 sobót w roku. 1. Zad. 3. Dla podanego procesu technologicznego: Numer operacji 1 2 3 4 Tj [min] 8 2 8 4 Wielkość serii: 60szt. Ilość pakietów: 3. 1. Określić graficznie cykl produkcyjny wytworzenia całej serii w przebiegu równoległym. 2. Określić czas wytworzenia dwóch pakietów (pierwszego i drugiego) przy przebiegu równoległym. 3. Czy i o ile zmieni się długość cyklu gdy ilość pakietów zwiększy się do dziesięciu. Zad. 4. Proces technologiczny detalu x tworzą cztery operacje. Dotychczasowe czasy jednostkowe oraz ilość maszyn wykonujących poszczególne operacje obrazuje tab.: Tj[h] Ilość maszyn Czas jednoskowy 1. cięcie 2,0 (1,5) 1+1 2. toczenie 5,0 5 3. obróbka wykańczająca 2,0 2 4. wiercenie otworu 3,0 (2,5) 2 O ile zmieni się sprzedaż detalu X, gdy: zakupimy dodatkowa maszynę do cięcia (operacja1) skróceniu ulegnie czas jednostkowy operacji pierwszej do 1,5 godz.(na każdej maszynie) oraz czas jednostkowy operacji czwartej do 2,5godz.(na każdej maszynie). Przyjąć, ze zarówno w sytuacji dotychczasowej jak i po wprowadzeniu zmian sprzedaż w miesiącu stanowi 80% możliwości produkcyjnych. Praca odbywa się na 2 zmiany przez 25 dni w miesiącu. Operacja ALGORYTM JOHNSONA Ustalenie optymalnej kolejności obróbki n zleceń na dwóch maszynach A, B. Kroki algorytmu: 1. Wybierz zlecenie o najkrótszym czasie. Jeżeli najkrótszy czas jest na pierwszej maszynie wykonuj to zlecenie jako pierwsze, jeżeli najkrótszy czas jest na drugiej maszynie wykonuj to zlecenie jako ostatnie. 2. Wykreśl to zlecenie z dalszych rozwiązań. 3. Powtórz kroki 1 i 2 dla wszystkich pozostałych zleceń, plasując je odpowiednio wewnątrz sekwencji numerów zleceń. Przykład: Zlecenie I 1 2 3 4 5 Ti A 8 4 9 6 2 Czas operacji B OptymalnaTikolejność 7 zleceń ze względu na 1 łączny czas wykonania: 5 10 54132 3 Zad.5. Ustalić najkrótszy łączny czas realizacji (cykl produkcyjny) kompletu wyrobów – zleceń (ubrań) A, B, C, w ilości A=10szt. B= 10szt. C=10szt. Przy przebiegu szeregowym. Procesy technologiczne mają takie same marszruty (1 oper.-krojenie, 2szycie) i wykonywane są na osobnych stanowiskach. Kolejność optymalną wyznaczyć algorytmem Johnsona. Narysować wykres Gantta i odczytać długość cyklu produkcyjnego. Wyrób/zlecenie A B C Maszyna 1, T1 [h] 0,15 0,15 0,1 Maszyna 2, T2 [h] 0,1 0,3 0,2 Zad.6. Masz wykonać 50 wałków. Na proces technologiczny walka składają się dwie operacje: cięcie i toczenie wykonywane na pile i tokarce. Czas jednostkowy operacji cięcia wynosi 0,5h a operacja toczenia 1h. 1. Ustal długość cyklu technologicznego przy szeregowym przebiegu partii. 2. Ustal długość cyklu technologicznego, gdy wałki są transportowane między maszynami w pakietach po 10 szt. Każdy. 3. Ile zmieni się długość cyklu technologicznego, jeżeli wielkość pakietu transportowego wzrośnie do 25szt. 4. Narysować wykres Gantt'a przebiegu produkcji na pile i tokarce.(p=10szt). Zad.7. Określić najkrótszy czas realizacji dwóch detali A i B w ilościach: A - 10 szt. B - 15 szt. Proces technologiczny tworzą, dwie operacie: T1[h] 0,3 0,1 Detal A Detal B T2[h] 0,25 0,4 Zadanie rozwiązać graficznie. Zad.8. Czy firma może przyjąć zlecenie na wykonanie 100 szt. Detali, których proces produkcyjny jest następujący: Nr operacji Tj [h] 1 0,3 2 0,2 3 0,9 4 1,2 5 0,3 Warunkiem przyjęcia zlecenia jest jego realizacja w 1 tygodniu. Zakład pracuje w systemie dwuzmianowym i do wykonania poszczególnych operacji zakład dysponuje 1 maszyną (5 rożnych zlokalizowanych w jednej komórce). Decyzje uzasadnić. Zad.9. Ustalić optymalną ze względu na łączną długość cyklu produkcyjnego 4 zleceń kolejność ich wykonania na dwóch maszynach, narysować wykres Gantt'a dla kolejności 1,2,3,4 oraz przy optymalnej kolejności, a także wyznaczyć długość cyklu produkcyjnego dla dwóch przypadków. Czasy jednostkowe operacji są następujące: Zlecenie Tj1 (maszyna 1) [h] Tj2 (maszyna 2) [h] 1 4 1 2 5 2 3 1 3 4 2 5 Zad.10. Cykl dostawy = 2 tygodnie. Popyt (D) = 50000sztJrok. Konsumpcja w roku przez 50 tygodni. Liczba zamówień w roku =10. Zapas bezpieczeństwa = 1,5 tygodnia konsumpcji. 1. Wyznaczyć poziom zapasu, przy którym należy złożyć zamówienie (punkt ponawiania zamówienia PPZ = …..?) 2. Wyznaczyć wielkość zamówienia (Q=……) i średni poziom zapasu ( Zśr = Q/2+Zb, Zśr =…..) 3. Narysować wykres zapasów. 4. Obliczyć roczne koszty utrzymania Ku, jeżeli koszt jednostkowy utrz. Kuj = 2z1/szt./rok (Ku = ………). Zad.11. Wyznaczyć optymalną kolejność pięciu zleceń produkcyjnych na dwóch maszynach A i B ze względu na łączny czas realizacji. Każde zlecenie ma ten sam proces technologiczny, ale różni się czasem operacji technologicznych. Wyznaczyć cykle produkcyjne przed i po zmianie kolejności wykreślając wykres Gantta. Zlecenie 1 2 3 4 5 Operacja 1 tjA [h] 2 3 2 1 4 Operacja 2 tjB [h] 1 2 5 3 2 Zad.12. Firma wytwarza dwa wyroby A i B przy koszcie stałym 5000zl. Ceny i koszty zmienne Kzj wynoszą: Wyrób A Wyrób B Cena 11zl 10z1 Kzj 8zl 6zl 1. Ile wyrobów A musi wyprodukować i sprzedać przy zerowej sprzedaży B, aby pokryć koszty? 2. Ile wyrobów B musi wyprodukować i sprzedać przy zerowej sprzedaży A, aby pokryć koszty? 3. Jaki będzie zysk, jeżeli udział wyrobów w sprzedaży wyniesie 30% A i 70% B, a łączna sprzedaż wyniesie 6000szt. ? Zad.13.Przedsiębiorstwo wytwarza trzy wyroby: A, B, C, których udział w ofercie asortymentowej firmy w roku 1999 wynosił: A B C Ui 30% 50% 20% Cena 10zł 20zł 30zł Kzj 8zł 16zł 28zł Jak wynika z badań rynku w roku następnym wzrośnie sprzedaż wyrobu C do 50%, zmaleje sprzedaż wyrobu B do 20%, zaś sprzedaż wyrobu A pozostanie bez zmian. 1. Określić o ile zmieni się w latach 99-00 zysk, wskutek zmiany struktury sprzedaży poszczególnych wyrobów, przy założeniu, ze łączna sprzedaż nie zmieni się i wynosić będzie 1.000.000szt. 2. Ile co najmniej wyrobów musi przedsiębiorstwo sprzedać w 2000r. by osiągnąć zysk 3 500 000zł 3. Która z zaproponowanych struktur asortymentowych jest bardziej opłacalna i ile wyniesie wówczas zysk przy rocznej sprzedaży 1 000 000szt. Koszty stale przedsiębiorstwa wynoszą rocznie Ks= 100 000zl. Zad.14. Firma produkuje 1000 szt./tydzień samochodów osobowych. Samochód jest składany z następujących elementów: -koła – 4 szt. -karoseria z silnikiem – 1 szt. -szyby – 6 szt. -siedzenia – 2 szt. 1. Jaka powinna być zdolność produkcyjna każdego wydziału? 2. Jak zmieni się zdolność produkcyjna systemu, jeśli zdolność produkcyjna każdej komórki wzrośnie o 10%? 3. Po zwiększeniu zdolności produkcyjnej o 10% dostawcy nie dostarczyli kolejnej partii produktów (po 100szt. każdego z elementów). Która z komórek stanie się wąskim gardłem? 4. O ile musi wzrosnąć zdolność produkcyjna wąskiego gardła, aby firma mogła wyprodukować 1000szt./tydzień? Zad.15. Ustalić optymalną ze względu na zysk strukturę u producenta trzech wyrobów A, B, C, na które roczne zapotrzebowanie na rynku wynosi odpowiednio: A -10000 szt. B -10000 szt. C -14000 szt. Realizację tego zapotrzebowania określają możliwości produkcyjne jednej z faz procesu wytwarzania. Możliwości te wynoszą w roku 20 000 h. i stanowią wąskie gardło w procesie produkcyjnym rozważanych detali. Cenę koszt zmienny na jednostkę oraz czas wykonania poszczególnych produktów w wąskim gardle zawiera tabela. Wyrób A B C C [zł] 110 92 95 Kzj[zł] 90 80 80 tj[h] 1,2 0,7 0,8 Zad.16. Powierzchnia wydziału montażu silnika wynosi 500 m2, w tym 270 m2 stanowi powierzchnia produkcyjna przeznaczona na stanowiska montażowe. Pozostała powierzchnia przypada na magazyn, drogi, administrację i narzędziownię. Wyznaczyć roczną produkcję wydziału, jeżeli jeden silnik zajmuje powierzchnię 6 m2. Powierzchnia potrzebna do montażu tego silnika jest większa o 50 % od powierzchni, jaką on zajmuje. Przyjąć 300 dni roboczych w roku. Wydział montażu pracuje w systemie dwuzmianowym. Montaż jednego silnika trwa 1/2 zmiany. Zad.17. Zakład otrzymał zamówienie na wykonanie 300 walk6w w tygodniu 10. Na proces technologiczny- walka składają się dwie operacje: cięcie i toczenie. Operacja Cięcie Toczenie Czas jednost. tj [godz] Czas tpz 0,20 0,30 2 1 Maszyna Piła (liczba 2) Tokarka (liczba 3) 1. Ustalić, czy zakład może zrealizować zamówienie posiadając 3 tokarki. Wskaźnik braków wynosi 5%, a w tygodniu 10 został zaplanowany remont tokarki przez 10 godz. Zakład pracuje na jedną zmianę. Tydzień ma 5 dni roboczych a efektywny czas pracy tokarza wynosi 7 godz. 2. Jakie będzie łączne obciążenie tokarek? 3. Czy kierownik zakładu powinien zaplanowa6 remont tokarki w innym tygodniu? Zad.18. Wyznaczyć optymalną ko1ejnosc wykonania 5 zleceń produkcyjnych na dwóch maszynach A i B ze względu na łączny cykl produkcyjny. Każde zlecenie ma ten sam proces technologiczny, ale różni się czasem operacji technologicznych. Narysować cyklogram przebiegu produkcji na dwóch maszynach, przed i po zmianie kolejności. Wyznaczyć cykle produkcyjne przed i po zmianie kolejności. Zlecenie 1 2 3 4 5 Operacja 1 tjA [h] Operacja 2 tjB [h] 3 4 2 3 1 2 1 4 4 3 Zad.19. Określić terminy rozpoczęcia i zakończenia poszczególnych operacji na detalach A, B, C wykonywanych na trzech maszynach M1, M2, M3. Czas operacji (w min) podaje macierz: 3 4 1 2 1 3 4 2 3 Zad.20. Daną operację technologiczną w określonej partii części można wykonać na trzech maszynach A, B, C. Jednakże jest to powiązane z różnymi czasami i kosztami wykonania, które przedstawia tabela Wyszczególnienie Koszty stałe (tys. zł) Koszty zmienne(tys. zł/szt.) Czas jednostkowy (h) Czas Tpz (h) A 20 0,4 0,04 1 Maszyna B 30 0,3 0,03 2 C 50 0,1 0,02 8 Którą z maszyn należy wybrać do wykonania partii 500 szt., przyjmując za kryterium doboru: a. łączny czas wykonania, b. koszt wykonania. Zad.21. Zapotrzebowanie na detale produkowane przez wydział obróbki przedstawia tabela: Odcinek planistyczny Zapotrzebowanie Godziny (szt.) robocze (h) I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 450 350 200 250 350 400 50 450 300 200 150 100 22 18 21 22 20 21 22 21 21 22 22 18 Zawiera ona również liczbę godzin roboczych w danym okresie planistycznym. Odcinek planistyczny jest dwudobowy, a liczba dni roboczych w miesiącu wynosi 24. Określ przeciętne zapotrzebowanie na detale. Zastosuj metodę regulacji produkcji przez kompensację wahań zapotrzebowania zapasami detali w magazynie międzywydziałowym przy zapasie początkowym 495 i zapasie bezpieczeństwa równym 0. Zad.22. Dla danych z zadania poprzedniego określ, które ze sposobów regulowania produkcji jest efektywniejszy, a mianowicie: zaspokajanie zapotrzebowania przez: a) utrzymywanie zapasu (przykład poprzedni) czy przez b) okresową zmianę poziomu zatrudnienia gdy: -wartość jednostki produkcji wynosi 1 mln zł, -koszty utrzymywania zapasu w całym okresie stanowi4 25% wartości przeciętnego zapasu, -koszty magazynowania dla maksymalnego poziomu zapasu wynoszą 20 tys. zł, -koszty zmian poziomu zatrudnienia w skali całego okresu ocenia się na 250 mln zł. Zad.23. Dla danych z poprzednich zadań rozważ sposób regulowania polegający na utrzymywaniu stałej wielkości produkcji miesięcznej w wysokości 10 szt. i pokrywaniu różnic w zapotrzebowaniu przez: - zlecanie produkcji nadwyżek kooperantom, -uruchamianie pracy w godzinach nadliczbowych. Wariant pierwszy wymaga ponoszenia następujących kosztów: -koszt jednostki wyrobu u kooperanta wynosi 1,5 min zł, -koszty utrzymywania zapasów wynoszą 25% wartości zapasu, -koszty magazynowania są nieznaczne. Wariant drugi z kolei pociąga za sobą następujące koszty: -koszt jednostki wyrobu wytworzonego w godzinach nadliczbowych wzrasta do 1,2 mln zł, -koszty utrzymywania zapasów wynoszą 25% wartości zapasu, -koszty magazynowania Są również nieznaczne, można je, więc pominąć w obliczeniach. Zad.24. Tygodniowe prognozy popytu i już złożone zamówienia na pewien produkt przedstawiono w poniższej tabeli: Źródło zapotrzebowania 1 2 3 4 Tydzień 5 6 7 8 9 Prognozy Zamówienia 30 50 35 70 40 60 50 50 50 20 50 30 45 0 30 10 25 0 Zapas początkowy wynosi 150 sztuk. Opracuj operatywny plan produkcji, stosując metodę planowania według stanu zapasu. Punkt zleceń wynosi 50 szt., a wielkość serii 200 szt.