Informator_2004_2005 - SAMODZIELNA KATEDRA OCHRONY

PAKIET INFORMACYJNY ECTS
OCHRONA ŚRODOWISKA
Opole 2005
1
WYDZIAŁ PRZYRODNICZO – TECHNICZNY
UNIWERSYTETU OPOLSKIEGO
45-052 Opole
ul. Oleska 48
DZIEKAN
prof. dr hab. inż. Andrzej Gawdzik
Opole, ul. Oleska 48, pok.108 , tel.4545841
Dni i godziny przyjmowania stron :
poniedziałek 1200 - 1300
czwartek 1330 – 1430
PRODZIEKAN ds. dydaktyki studiów dziennych
dr hab. Stanisław Koziarski, prof. UO
Opole, ul. Oleska 48, pok.108 A, tel.4545841
Dni i godziny przyjmowania stron :
poniedziałek 900- 1000
czwartek 1030 – 1130
PRODZIEKAN ds. dydaktyki studiów zaocznych
dr inż. Dariusz Suszanowicz
Opole, ul. Oleska 48, pok.108 A, tel.4545841
Dni i godziny przyjmowania stron :
czwartek 800- 900
piątek 1200- 1300
DZIEKANAT WYDZIAŁU
Opole, l. Oleska 48, pokój 126, tel. 4545841 w.2211 i 2250/
Dni i godziny przyjmowania stron :
od wtorku do piątku 1130 – 1400
w soboty 800 – 1200
Kierownik dziekanatu – mgr Anna LUBCZYŃSKA
/ul. Oleska 48, pokój124, tel.4545841 w. 2210/

sprawy studentów dziennych i zaocznych prowadzą:
mgr Monika DUŻYŃSKA
mgr Grażyna MAJEWSKA
mgr Agnieszka KOWALCZYK
2
Wydział Przyrodniczo - Techniczny Uniwersytetu Opolskiego w roku
akademickim 2005/2006 będzie kształcił studentów na kierunkach:
magisterskich
 Ochrona Środowiska (w systemie stacjonarnym i zaocznym)
 Biologia (w systemie stacjonarnym i zaocznym)
 Biologia – studia uzupełniające (w systemie stacjonarnym i zaocznym)
wygasające w roku akademickim 2006/07r.
 Inżynieria Środowiska (w systemie stacjonarnym i zaocznym)
 Inżynieria Środowiska, specjalność: Podstawowe Problemy Techniki – studia
uzupełniające (w systemie stacjonarnym i zaocznym)
 Inżynieria Środowiska, specjalność: Inżynieria Procesowa w Ochronie
Środowiska – studia uzupełniające (w systemie stacjonarnym i zaocznym)
zawodowych
 Biologia (w systemie stacjonarnym i zaocznym) – wygasające w roku
akademickim 2004/2005
 Edukacja Techniczno-informatyczna (w systemie stacjonarnym i zaocznym).
Koordynatorzy kierunkowi:
-
Ochrona Środowiska (5 letnie, magisterskie): dr Urszula Karwaczyńska
Biologia – studia uzupełniające: dr Anna Kocorek
Biologia (5 letnie, magisterskie): dr Anna Kocorek
Inżynieria Środowiska (5 letnie, magisterskie): dr inż. Dariusz Suszanowicz
Inżynieria Środowiska, specjalność: PPT – studia uzupełniające: mgr Zofia Siwerska
Edukacja Techniczno-Informatyczna: dr Janina Pierańska.
3
STRUKTURA WYDZIAŁU PRZYRODNICZO – TECHNICZNEGO
I. KATEDRA OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI
Kierownik Katedry - prof. dr hab. inż. Czesława Rosik–Dulewska
1. ZAKŁAD GLEBOZNAWSTWA I OCHRONY GLEB
dr Izabella Pisarek – p.o. kierownika Zakładu
dr Grzegorz Kusza
Pracownia Ochrony Agrocenoz
dr hab. inż. Bronisław Połcik, prof. UO
mgr Jarosław Sławiński
mgr Aleksandra Cichoń – prac. techn.
2. ZAKŁAD GOSPODARKI ODPADAMI I ŚCIEKAMI
prof. dr hab. inż. Czesława Rosik - Dulewska - kierownik Zakładu
1. prof. dr hab. inż. Krzysztof Kuczewski
2. prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czamara
3. dr hab. Joanna Kyzioł
4. dr Mariusz Głowacki
5. dr Urszula Karwaczyńska
6. dr Beata Gołuchowska
7. dr inż. Tomasz Ciesielczuk
8. dr inż. Mirosław Wiatkowski
mgr Elwira Wiśniewska – prac. techn.
Pracownia Spektrometrii
mgr Barbara Kotula – Witkowska
3. ZAKŁAD MONITORINGU i ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
dr hab. Stanisław Koziarski, prof. UO – kierownik Zakładu
Pracownia Zagospodarowania Przestrzennego
dr hab. Stanisław Koziarski, prof. UO
dr Krzysztof Badora
dr Krzysztof Lubicz - Miszewski
dr Maciej Wyszyński
mgr Radosław Wróbel
Pracownia Edukacji Ekologicznej
dr hab. Krystyna Borecka, prof. UO
mgr Józef Borecki - starszy wykładowca
Pracownia Monitoringu
dr Izabela Czerniawska – Kusza
dr Elżbieta Gołąbek
mgr Agnieszka Brożonowicz – prac. techn.
II.
KATEDRA BIOSYSTEMATYKI
Kierownik Katedry - prof. dr hab. Jerzy Lis
1. ZAKŁAD BOTANIKII SYSTEMATYCZNEJ I FITOSOCJOLOGII
2. ZAKŁAD ZOOLOGII BEZKRĘGOWCÓW
Pracownia zoologii kręgowców
Pracownia paleozoologii
Stacja terenowa
4
III.
KATEDRA BIOTECHNOLOGII I BIOLOGII
MOLEKULARNEJ
Kierownik Katedry – prof. dr hab. Adam Latała
1. ZAKŁAD BIOLOGII KOMÓRKI
Pracownia Biologii Człowieka
2. ZAKŁAD EKOLOGII I OCHRONY PRZYRODY
3. ZAKŁAD BIOTECHNOLOGII
Pracownia Mikrobiologii Przemysłowej
Pracownia Genetyki Biochemicznej
Pracownia Biochemii
Pracownia Enzymologii
Pracownia Bakteriologii Ogólnej
Pracownia Mikologii Ogólnej
Pracownia Biotechnologicznych Podstaw Żywienia Człowieka
Pracownia Podłoży i Hodowli Szczepów
IV .
KATEDRA INŻYNIERII PROCESOWEJ
Kierownik Katedry – prof. dr hab. inż. Andrzej Gawdzik
1. ZAKŁAD REAKTORÓW I TECHNIK SEPARACJI
2. ZAKŁAD PROCESÓW JEDNOSTKOWYCH
3. ZAKŁAD PROCESÓW CIEPLNYCH
Pracownia Maszynoznawstwa
Warsztaty
4. ZAKŁAD SOZOTECHNIKI I STEROWANIA ŚRODOWISKIEM
5. ZAKŁAD PROCESÓW MECHANICZNYCH
Pracownia informatyki i analizy numerycznej
V . KATEDRA INŻYNIERII ROLNICZEJ I ŚRODOWISKA
Kierownik Katedry – prof. dr hab. Krystian Ledwoń
1. LABORATORIUM FIZYKI ATMOSFERY I HYDROLOGII
STOSOWANEJ
Pracownia Rewitalizacji Wód i Gleby
Pracownia Budownictwa Ogólnego i Hydrotechnicznego
VI . KATEDRA TECHNOLOGII
Kierownik Katedry – prof. dr hab. inż. Viktor Vlasenko
1. ZAKŁAD BADAŃ FIZYKOCHEMICZNYCH
Pracownia Techniki Pomiarów
Pracownia Elektroniki
2. ZAKŁAD PROJEKTOWANIA TECHNICZNO-INFORMATYCZNEGO
3. ZAKŁAD TECHNIKI
Pracownia Ekonomiki Kształcenia Zawodowego
5
OCHRONA ŚRODOWISKA
Jednolite studia magisterskie 5 –letnie
I.
OPIS STUDIÓW
Studia na kierunku Ochrona Środowiska trwają 5 lat (10 semestrów) i mają przygotować
specjalistów do programowania, organizowania i prowadzenia
kontroli działań w zakresie
ochrony i kształtowania środowiska.
Po ukończeniu studiów (w tym po odbyciu odpowiednich praktyk zawodowych i ewentualnie
pedagogicznych), po wykonaniu i obronie pracy magisterskiej, absolwent uzyskuje dyplom
magistra ochrony środowiska (ewentualnie: magistra ochrony środowiska z przygotowaniem
pedagogicznym) i może pełnić funkcje:

specjalisty w zakresie ochrony środowiska, pracującego w administracji lokalnej, centralnej,
państwowej lub samorządowej;

specjalisty w wybranych działach ochrony środowiska, wykonującego samodzielnie lub
w zespołach projekty, ekspertyzy i oceny środowiska;

konsultanta programów ochrony środowiska w przedsiębiorstwach produkcyjnych
i urzędach celnych;

propagatora edukacji w zakresie ochrony środowiska.
W czasie przebiegu studiów student musi zaliczyć wszystkie przedmioty standardu
(kształcenia ogólnego, przedmioty podstawowe i kierunkowe). Od czwartego semestru
dodatkowo dokonuje wyboru przedmiotów z oferty kursów stałych i zmiennych, które
poszerzają zakres przedmiotów obowiązkowych. Kursy zmienne w każdym roku
akademickim są dobierane przez Radę Programową kierunku na podstawie wykazu
uczelnianego. Od 8 semestru program studiów zapewnia możliwość wyboru specjalizacji
(ścieżek kształcenia).
Na kierunku Ochrona Środowiska prowadzone są następujące pracownie
specjalizacyjne:
1. Gleboznawstwo i Ochrona Gleb
2. Gospodarka Odpadami i Ściekami
3. Monitoring i Zarządzanie Środowiskiem
4. Zagospodarowanie przestrzenne
5. Ekologia
6. Stan i zagrożenie flory
7. Stan i zagrożenie fauny
8. Mikrobiologia, genetyka i biotechnologia
6
9. Biologia człowieka
W skład Rady Programowej na kierunku Ochrona Środowiska wchodzą:
1. prof. dr hab. inż. Czesława Rosik–Dulewska -przewodnicząca
2. dr Urszula Karwaczyńska – koordynator kierunkowy
3. dr Izabela Czerniawska-Kusza
4. dr Ewa Boniewska-Bernacka
5. dr Krzysztof Spałek
6. mgr Agnieszka Brożonowicz
7. Barbara Olszar – przedstawiciel studentów
Tutorzy:
dr Maciej Wyszyński
dr hab. Joanna Kyzioł
dr Krzysztof Lubicz-Miszewski
Opiekun studiów zaocznych:
dr inż. Mirosław Wiatkowski
II. SZCZEGÓŁOWA PROPOZYCJA REALIZACJI PROGRAMU DLA KIERUNKU
OCHRONA ŚRODOWISKA W ROKU AKADEMICKIM 2005/2006
Legenda:
St – standard – przedmioty obowiązkowe
(zgodnie z Rozporządzeniem MENiS: Dz.
U. Nr 116, poz. 1004 z 2002 r.)
M- blok magisterski
Ipo - inne przedmioty obowiązkowe
Ks - kursy stałe
Kz - kursy zmienne
W – wykład
L - laboratorium
S – seminarium
K – konwersatorium
T – zajęcia terenowe
E – egzamin
ZO – zaliczenie na ocenę
ZL – zaliczenie bez oceny
A - zgodnie z wymogami
Studium Języków Obcych
Semestr 1
Liczba godzin
Kategoria
Razem
W
St
60
30/E
St
90
30/E
45/ZO
VI.3.3.O
Matematyka i statystyka
(E)
Chemia ogólna i
nieorganiczna (E)
Geologia (E)
St
60
30/E
30/ZO
5
VI.3.4.O
Informatyka I (ZO)
St
75
30/ZO
45/ZO
5
VI.3.5.O
Biologia I (zoologia) (E)
St
90
45/E
45/ZO
7
375
165
165
Kod
III/VI.3.1.O
VI.3.2.O
Przedmiot
Razem przedmioty standardu w semestrze 1:
S
L
K
T
Punkty
ECTS
30/ZO
6
15/ZO
7
45
30
7
Semestr 2
Liczba godzin
Kategoria
Razem
W
St
45
30/ZO
III/VI.3.7.O
Meteorologia z elementami klimatologii (ZO)
Chemia organiczna (E)
St
90
30/E
VI.3.8.O
Ekologia (E)
St
75
30/E
VI.3.9.O
Biologia II(botanika)(E)
St
90
45/E
45/ZO
7
75
30/E
45/ZO
6
375
165
135
Kod
VI.3.6.O
Przedmiot
III/VI.3.10.O
Fizyka z elementami
St
biofizyki (E)
Razem przedmioty standardu w semestrze 2:
S
L
45/ZO
K
T
Punkty
ECTS
15/ZO
4
15/ZO
7
30/ZO
60
15/ZO
15
6
30
Inne przedmioty obowiązkowe:
Język obcy (ZO) + (E)
Ipo
A
W – F (ZL)
Ipo
30
-
Semestr 3
Kod
Przedmiot
Liczba godzin
Kategoria
Razem
W
S
L
K
T
VI.3.11.O
Biochemia (E)
St
75
30/E
VI.3.12.O
Hydrologia i gospodarka
wodą (E)
Filozofia przyrody (ZO)
St
75
30/E
St
30
15/ZO
90
30/E
45/ZO
45
15/ZO
30/ZO
4
60
15/ZO
45/ZO
5
375
135
165
VI.3.13.O
VI.3.14.O
Monitoring i bioindykacja
St
(E)
VI.3.15.O
Informatyka II
St
(Teledetekcja i GIS) (ZO)
VI.3.16.O
Instrumentalne metody
St
badań środowiska (ZO)
Razem przedmioty standardu w semestrze 3:
45/ZO
Punkty
ECTS
6
45/ZO
6
15/ZO
3
15/ZO
60
15
6
30
Inne przedmioty obowiązkowe:
Język obcy (ZO) + (E)
Ipo
A
A
W – F (ZL)
Ipo
30
-
Semestr 4
Kod
VI.3.17.O
VI.3.18.O
VI.3.19.O
VI.3.20.O
Przedmiot
Mikrobiologia ogólna i
środowiskowa (E)
Gleboznawstwo (E)
Problematyka prawnoekonomiczna w
ochronie środow.I (ZO)
Geomorfologia (E)
Liczba godzin
Kategoria
Razem
W
St
75
30/E
45/ZO
St
105
30/E
45/ZO
St
45
30/ZO
15/ZO
3
St
30
15/E
15/ZO
3
255
105
Razem przedmioty kanonu w sem. 4:
S
L
90
K
T
Punkty
ECTS
7
15/ZO
45
15/ZO
15
7
22
Inne przedmioty obowiązkowe:
Język obcy (ZO) + (E)
Ipo
A
A
W – F (ZL)
Ipo
30
-
Kursy stałe i zmienne: ~ 120~ 135 godzin w zależności od wyboru
VI.3.46.S
Biologia człowieka (ZO)
Ks
30
30/ZO
VI.3.47.S
Ekologia roślin (E)
Ks
30
15/E
VI.3.48.S
Gospodarka
środowiskiem (ZO)
Ks
60
30/ZO
2
15/ZO
3
15/ZO
15/ZO
5
8
VI.3.49.S
Wstęp do entomologii (ZO)
Ks
30
15/ZO
VI.3.50.S
Ochrona wód (ZO)
Ks
45
15/ZO
VI.3.51.S
Naturalne i antropogeniczne
sorbenty metali ciężkich w OŚ
Ks
45
30/ZO
Kursy zmienne
Kz
~30
15/ZO
3
15/ZO
15/ZO
4
15/ZO
3
2
Jeżeli student nie realizuje w semestrze 4 Ipo musi uzyskać z kursów stałych i zmiennych minimum 10 punktów ECTS
Semestr 5
Kod
Przedmiot
Liczba godzin
Kategoria
Razem
W
S
L
K
T
Punkty
ECTS
VI.3.21.O
Toksykologia (E)
St
60
30/E
VI.3.22.O
Ochrona gleb (E)
St
60
30/E
30/ZO
VI.3.23.O
St
105
30/E
45/ZO
II/VI.3.24.O
Technologie w ochronie
środowiska I (wodnościek.) (E)
Bioetyka (E)
St
30
15/ZO
15/ZO
VI.3.25.O
Ochrona przyrody I (E)
St
75
30/E
30/ZO
15/ZO
6
330
135
90
30
23
Razem przedmioty standardu w semestrze 5:
30/ZO
75
4
4
15/ZO
15/ZO
6
3
Inne przedmioty obowiązkowe:
Język obcy (ZO) + (E)
Ipo
A
A
Kursy stałe i zmienne: ~ 75~90 godzin w zależności od wyboru
VI.3.52.S
Kartografia i geodezja (ZO)
Ks
60
15/ZO
VI.3.53.S
Grzyby w agrocenozach (E)
Ks
60
30/E
VI.3.54.S
Ekologia człowieka (E)
Ks
45
30/E
15/ZO
4
VI.3.55.S
Geochemia (ZO)
Ks
30
15/ZO
15/ZO
3
VI.3.56.S
Ekologia zwierząt (ZO)
Ks
30
15/ZO
Limnologia (ZO)
Ks
45
15/ZO
Kursy zmienne
Kz
~30
30/ZO
15/ZO
4
30/ZO
5
15/ZO
15/ZO
3
15/ZO
3
2
Jeżeli student nie realizuje w semestrze 5 Ipo musi uzyskać z kursów stałych i zmiennych minimum 7 punktów ECTS
Semestr 6
Kod
VI.3.26.O
Przedmiot
Kategoria
Liczba godzin
Razem
120
W
30/E
Technologie w ochronie
St
środowiska II (odpady)
(E)
VI.3.27.O
Technologie w ochronie
środowiska III (Ochrona
St
60
30/ZO
i zagrożenia atm.) (ZO)
VI.3.28.O
Biotechnologia (E)
St
75
30/E
VI.3.29.O
Ochrona przyrody II
St
60
15/E
(agrocenozy) (E)
Razem przedmioty standardu w sem. 6:
315
105
Inne przedmioty obowiązkowe:
Praktyka zawodowa
Ipo
4 tyg.
Kursy stałe i zmienne: ~ 90 ~105 godzin w zależności od wyboru
VI.3.57.S
Ekologia
mikroorganizmów (E)
Ks
30
15/E
VI.3.58.S
Podstawy chemii
środowiska (ZO)
Ks
45
30/ZO
VI.3.59.S
Technologie uprawy
roślin (E)
Ks
60
30/E
VI.3.60.S
Wybrane zagadnienia z
dendrologii (ZO)
Ks
60
15/ZO
VI.3.61.S
Fitopatologia - wybrane
zagadnienia (ZO)
Ks
60
30/ZO
VI.3.62.S
Planowanie
S
L
45/ZO
K
30/ZO
T
15/ZO
15/ZO
15/ZO
45/ZO
45/ZO
135
Punkty
ECTS
7
5
5
5
45
30
22
-
15/ZO
3
15/ZO
4
30/ZO
5
30/ZO
15/ZO
30/ZO
5
5
9
eksperymentów w
naukach przyrodniczych
Ks
30
15/ZO
15/ZO
3
(ZO)
VI.3.63.S
Alternatywne źródła
Ks
30
15/ZO
15/ZO
2
energii (ZO)
Kursy zmienne
Kz
~30
2
Jeżeli student nie realizuje w semestrze 6 Ipo musi uzyskać z kursów stałych i zmiennych minimum 8 punktów ECTS
Semestr 7
Kod
VI.3.30.O
VI.3.31.O
VI.3.32.O
VI.3.33.O
VI.3.37.O
Przedmiot
Kategoria
Planowanie
St
przestrzenne (E)
Rozwój zrównoważony
St
(E)
Ekologia wód (E)
St
Rekultywacja gruntów
St
(ZO)
Wykład specjalizacyjny
M
I (ZL)
Razem przedmioty standardu w sem. 7:
Liczba godzin
Razem
60
W
30/E
45
30/E
75
60
30/E
30/ZO
30
30/ZL
270
150
S
L
K
30/ZO
T
5
15/ZO
30/ZO
15/ZO
Punkty
ECTS
4
15/ZO
15/ZO
5
5
2
30
60
30
21
Kursy stałe i zmienne: ~ 90 godzin w zależności od wyboru
VI.3.64.S
Mineralne surowce
Ks
30
15/ZO
15/ZO
3
odpadowe (ZO)
VI.3.65.S
Ewolucjonizm (E)
Ks
30
15/E
15/ZO
3
VI.3.66.S
Gospodarka odpadami
Ks
30
15/ZO
15/ZO
3
organicznymi (ZO)
VI.3.67.S
Biogeotechnologia (ZO)
Ks
30
30/ZO
3
VI.3.68.S
Metody opracowywania
wyników eksperymentu
Ks
30
15/ZO
15/ZO
3
(ZO)
VI.3.69.S
Zagrożenia i ochrona
Ks
45
30/ZO
15/ZO
4
hydrosfery (ZO)
VI.3.70.S
Substancje humusowe w
glebach i odpadach
Ks
45
45/ZO
4
organicznych (ZO)
Kursy zmienne
Kz
~30
2
Jeżeli student nie realizuje w semestrze 7 Ipo musi uzyskać z kursów stałych i zmiennych minimum 9 punktów ECTS
Semestr 8
Kod
Przedmiot
Kategoria
Liczba godzin
Razem
45
Oceny oddziaływania na
St
środowisko (E)
VI.3.35.O
Zagrożenia
St
45
cywilizacyjne (E)
VI.3.36.O
Problematyka prawnoekonomiczna w ochronie
St
45
środowiska II (ZO)
VI.3.38.S.O
Wykład specjalizacyjny
M
II (ZL)
30
VI.3.39.S.O
Laboratorium
M
120
specjalizacyjne I (ZO)
Razem przedmioty standardu w semestrze 8:
285
Kursy stałe i zmienne: ~ 75 godzin w zależności od wyboru
VI.3.71.S
Ergonomia (ZO)
Ks
45
VI.3.72.S
Ochrona przed hałasem
Ks
60
(ZO)
VI.3.73.S
Rozwój obszarów
Ks
30
wiejskich (ZO)
VI.3.74.S
Fitosocjologia (E)
Ks
30
VI.3.75.S
Geograficzne podstawy
Ks
60
OŚ (ZO)
VI.3.76.S
Fauna Polski (ZO)
Ks
30
VI.3.77.S
Genetyka (ZO)
Ks
75
VI.3.34.O
W
30/E
S
L
K
15/ZO
T
Punkty
ECTS
3
30/E
15/ZO
4
30/ZO
15/ZO
3
2
30/ZL
120/ZO
120
120
30/ZO
30/ZO
30/ZO
8
45
20
15/ZO
4
4
15/ZO
15/ZO
2
15/E
30/ZO
30/ZO
15/ZO
30/ZO
15/ZO
15/ZO
45/ZO
2
4
2
6
10
VI.3.78.S
VI.3.79.S
VI.3.80.S
Biologia konserwatorska
Ks
60
30/ZO
30/ZO
(ZO)
Gospodarka surowcami
Ks
45
30/ZO
15/ZO
naturalnymi (ZO)
Gospodarka turystyczna
Ks
45
30/ZO
15/ZO
(ZO)
Kursy zmienne
Kz
~30
Student w semestrze 8 musi uzyskać z kursów stałych i zmiennych minimum 6 punktów ECTS
4
3
3
2
Semestr 9
Kod
Przedmiot
Liczba godzin
Kategoria
Razem
W
S
L
K
T
Punkty
ECTS
VI.3.40.S.O
Wykład monograficzny
(ZL)
M
30
30/ZL
2
VI.3.41.S.O
Wykład specjalizacyjny
III (ZL)
M
30
30/ZL
2
M
180
VI.3.42.S.O
VI.3.43.S.O
Laboratorium
specjalizacyjne II (ZO)
Seminarium
magisterskie I (ZL)
M
180/ZO
30
14
30/ZL
Razem przedmioty obowiązkowe w semestrze 9: 270
60
30
6
180
24
Kursy stałe i zmienne: ~ 60 godzin w zależności od wyboru
VI.3.81.S
VI.3.82.S
VI.3.83.S
VI.3.84.S
VI.3.85.S
Biogeografia (E)
Ochrona krajobrazu
(ZO)
Prawo w gospodarce
wodno-ściekowej (ZO)
Biodegradacja
ksenobiotyków (ZO)
Ochrona przed
promieniowaniem
jonizującym (ZO)
Kursy zmienne
Ks
30
30/E
Ks
60
30/ZO
Ks
45
Ks
30
15/ZO
Ks
30
15/ZO
Kz
~30
30/ZO
3
15/ZO
15/ZO
15/ZO
4
4
15/ZO
3
15/ZO
2
2
Student w semestrze 9 musi uzyskać z kursów stałych i zmiennych minimum 6 punktów ECTS
Semestr 10
Kod
Przedmiot
Kategoria
Liczba godzin
Razem
VI.3.44.S.O
W
S
L
K
T
Punkty
ECTS
Pracownia magisterska
M
(ZL)
VI.3.45.S.O
Seminarium
M
magisterskie II (ZO)
Razem przedmioty obowiązkowe w sem. 10:
30
30/ZO
10
18
30
30
28
Kursy zmienne
~30
Kz
bezwymiarowo
2
Student w semestrze 10 musi uzyskać z kursów zmiennych minimum 2 punkty ECTS
PONADTO STUDENTÓW OBOWIĄZUJE:
1. Przysposobienie biblioteczne – 2 godziny jednorazowo
2. Szkolenie BHP – 3 godziny jednorazowo
11
III. STANDARD OCHRONY ŚRODOWISKA (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Edukacji
Narodowej i Sportu w sprawie określenia standardów nauczania dla poszczególnych
kierunków studiów i poziomów kształcenia -Dz. U. 116, poz. 1004 z dnia 18.04.2002 r.)
W standardzie ochrony środowiska (St) znajduje się 36 przedmiotów obowiązkowych,
które student musi zaliczyć w terminie przewidzianym siatką studiów. Wszystkie one kończą się
egzaminem lub zaliczeniem na ocenę.
Kod
Przedmiot
III/VI.3.1.O Matematyka i statystyka
Liczba
godzin
60
Semestr
1
Forma
zaliczenia
E
Punkty
ECTS
6
VI.3.2.O
Chemia ogólna i nieorganiczna
90
1
E
7
VI.3.3.O
Geologia
60
1
E
5
VI.3.4.O
Informatyka I
75
1
ZO
5
VI.3.5.O
Biologia I (Zoologia)
90
1
E
7
VI.3.6.O
Meteorologia z elementami klimatologii
45
2
ZO
4
III/VI.3.7.O Chemia organiczna
90
2
E
7
VI.3.8.O
Ekologia
75
2
E
6
VI.3.9.O
Biologia II (Botanika)
90
2
E
7
III/VI.3.10.O Fizyka z elementami biofizyki
75
2
E
6
VI.3.11.O
Biochemia
75
3
E
6
VI.3.12.O
Hydrologia i gospodarka wodą
75
3
E
6
VI.3.13.O
Filozofia przyrody
30
3
ZO
3
VI.3.14.O
Monitoring i bioindykacja
90
3
E
6
VI.3.15.O
Informatyka II (Teledetekcja i GIS)
45
3
ZO
4
VI.3.16.O
60
3
ZO
5
VI.3.17.O
Instrumentalne metody badań
środowiska
Mikrobiologia ogólna i środowiskowa
75
4
E
7
VI.3.18.O
Gleboznawstwo
105
4
E
7
VI.3.19.O
45
4
ZO
3
VI.3.20.O
Problematyka prawno-ekonomiczna w
Ochronie Środowiska I
Geomorfologia
30
4
E
3
VI.3.21.O
Toksykologia
60
5
E
4
VI.3.22.O
Ochrona gleb
60
5
E
4
Technologie w ochronie środowiska I
(wodno-ściek.)
II/VI.3.24.O Bioetyka
105
5
E
6
30
5
ZO
3
VI.3.25.O
Ochrona przyrody I
75
5
E
6
VI.3.26.O
120
6
E
7
60
6
ZO
5
VI.3.28.O
Technologie w ochronie środowiska II
(odpady)
Technologie w ochronie środowiska III
(ochrona i zagr. atm.)
Biotechnologia
75
6
E
5
VI.3.29.O
Ochrona przyrody II (agrocenozy)
60
6
E
5
VI.3.23.O
VI.3.27.O
12
VI.3.30.O
Planowanie przestrzenne
60
7
E
5
VI.3.31.O
Rozwój zrównoważony
45
7
E
4
VI.3.32.O
Ekologia wód
75
7
E
5
VI.3.33.O
Rekultywacja gruntów
60
7
ZO
5
VI.3.34.O
Oceny oddziaływania na środowisko
45
8
E
3
VI.3.35.O
Zagrożenia cywilizacyjne
45
8
E
4
8
ZO
3
VI.3.36.O
Problematyka prawno-ekonomiczna w
45
OŚ II
E – egzamin, ZO – zaliczenie na ocenę, ZL – zaliczenie bez oceny
Oprócz przedmiotów zawartych w powyższej tabeli, studenta w okresie studiów
obowiązuje zaliczenie następujących przedmiotów, tzw. innych przedmiotów
obowiązkowych (Ipo):
Liczba godzin
Semestr
Przedmiot
Wychowanie fizyczne
60
Język obcy
120
Forma
zaliczenia
ZL
Punkty ECTS
ZO + E
4
ZL
-
Szkolenie BHP
3
2–4
(do wyboru)
2–5
(do wyboru)
1 lub 2
Przysposobienie biblioteczne
2
1
ZL
-
4 tyg.
po 6 semestrze
ZL
-
Praktyka zawodowa
-
E – egzamin, ZO – zaliczenie na ocenę, ZL – zaliczenie bez oceny
Szkolenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w wymiarze 3 godzin
dydaktycznych dla wszystkich studentów Wydziału, będzie realizowane w I lub II semestrze
w terminie określonym przez Dziekana. Ukończenie szkolenia potwierdza się wpisem do indeksu
(strona nr 77), a jego uzyskanie jest warunkiem zaliczenia I roku studiów.
Przysposobienie biblioteczne, w wymiarze 2 godzin dydaktycznych, będzie realizowane
na pierwszym roku studiów. Zajęcia te będą przeprowadzane w Bibliotece Instytutu Techniki
przy ulicy Dmowskiego 7/9.
Wychowanie fizyczne obejmuje 60 godzin ćwiczeń do realizacji w trakcie dwóch
semestrów (2 x 30 godzin) - w terminie do wyboru od semestru 2 do semestru 4. Zajęcia
z wychowania fizycznego organizuje Studium Wychowania Fizycznego i Sportu (pokój nr 7,
budynek LO, ul. Pl. Staszica 1, tel. 4545841 wew. 2288). Zapisy na zajęcia przyjmowane są
w styczniu i maju każdego roku w sekretariacie Studium. Zajęcia są zróżnicowane, student ma
prawo wyboru rodzaju zajęć, których oferta, sposób realizacji oraz warunki uczestnictwa są
dostępne w Studium Wychowania Fizycznego i Sportu.
Język obcy jest realizowany w Studium Języków Obcych (ul. Oleska 48, pokój nr 328,
tel. 4545841 wew. 2286). Student dysponuje 120 godzinami zajęć z wybranego języka obcego
(1 blok językowy) – w terminie do wyboru od 2 do 5 semestru. Student ma do wyboru lektoraty
z języka: angielskiego, francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego, hiszpańskiego i włoskiego.
Egzamin końcowy obowiązuje na poziomie co najmniej średnio-zaawansowanym. 4 punkty
ECTS uzyskuje student w semestrze 5 po spełnieniu wymogów stawianych przez Studium
Języków Obcych.
13
Po zakończeniu semestru 6 studentów obowiązuje 4 – tygodniowa wakacyjna praktyka
zawodowa (opiekun praktyk studenckich mgr Elżbieta Dudek).
Uwaga!
Student może uzyskać uprawnienia nauczycielskie (dające uprawnienia do pracy na stanowisku
nauczyciela we wszystkich typach szkół i w innych placówkach oświatowo – wychowawczych)
poprzez ukończenie Studium Pedagogicznego w Centrum Kształcenia Nauczycieli
i Doskonalenia Pedagogicznego w Opolu (ul. Plebiscytowa 5, tel.4566570, wew. 47). Decyzja
o podjęciu kursu jest kwestią suwerennego wyboru studenta. Zajęcia są bezpłatne. Program kursu
trwa 5 semestrów i obejmuje: psychologię, pedagogikę, dydaktyki szczegółowe, praktykę
pedagogiczną (opiekunowie praktyk z dydaktyki biologii: dr J. Szewczyk, mgr R. Nawrocki).
Rekrutacja na dany rok akademicki odbywa się zgodnie z terminarzem Centrum (w pierwszej
kolejności przyjmowani są studenci, którzy ukończyli II rok studiów).
Przysposobienie obronne
Zgodnie z Ustawą Nr 1363 z dnia 13.09.02 o powszechnym obowiązku obrony
Rzeczpospolitej Polskiej, studenci i studentki, którzy ukończyli I rok studiów wyższych mogą
odbyć na swój wniosek przysposobienie obronne w semestrze IV. Przysposobienie obronne jest
nieobowiązkowym przedmiotem nauki, prowadzonym w systemie samokształcenia i konsultacji.
Kurs kończy się egzaminem (Art. 166a).
IV. BLOK MAGISTERSKI
Przedmioty bloku magisterskiego są obowiązkowymi przedmiotami realizowanymi
w wybranej przez studenta Katedrze Wydziału Przyrodniczo-Technicznego.
W 7 semestrze Wykład specjalizacyjny I jest realizowany wspólnie przez samodzielnych
pracowników naukowych Katedry Ochrony Powierzchni Ziemi (10 godzin wykładów), Katedry
Biosystematyki (10 godzin wykładów) i Katedry Biotechnologii i Biologii Molekularnej
(10 godzin wykładów). Samodzielni pracownicy naukowi omawiają problematykę badawczą
realizowaną w ich zespołach oraz przedstawiają ją w kontekście badań zagranicznych. Student
w oparciu o przedstawioną tematykę badawczą wybiera promotora pracy magisterskiej i zakres
badań (ścieżkę specjalizacyjną). Po wysłuchaniu cyklu wykładów, w czasie spotkania
zaliczeniowego, student otrzymuje od opiekuna przyszłej pracy magisterskiej zadania badawcze
do wykonania.
Począwszy od semestru 8 student realizuje pracę badawczą i uczestniczy w wybranych
kursach proponowanych w ramach ścieżek specjalizacyjnych, na które składają się wykłady
specjalizacyjne, wykład monograficzny, laboratoria specjalizacyjne i seminaria magisterskie
w semestrach 8 –10.
Kod
VI.3.37.O
VI.3.38.S.O
VI.3.39.SO
VI.3.40.S.O
VI.3.41.S.O
VI.3.42.S.O
VI.3.43.S.O
VI.3.44.S.O
VI.3.45.S.O
Przedmiot
Liczba godzin
Semestr
Wykład specjalizacyjny I
Pracownia specjalizacyjna I:
- wykład specjalizacyjny II
- laboratorium specjaliz. I
Wykład monograficzny
Pracownia specjalizacyjna II:
- wykład specjalizacyjny III
- laboratorium specjaliz. II
Seminarium magisterskie I
Pracownia magisterska
Seminarium magisterskie II
30
Ogółem 150
30W
120L
30
Ogółem 210
30 W
180 L
30
bezwymiarowo
30
7
8
9
9
9
10
10
Forma
zaliczenia
ZL
ZL
ZO
ZL
ZL
ZO
ZL
ZL
ZO
Punkty
ECTS
2
Σ10
2
8
2
Σ16
2
14
6
10
18
14
Proponowane ścieżki specjalizacyjne
Kod
VI.3.38-39.S.O
VI.3. 38-39.S.O /1
VI.3. 38-39.S.O/2
VI.3. 38-39.S.O/3
VI.3. 38-39 S.O/4
VI.3. 38-39.S.O/5
VI.3. 38-39.S.O/6
VI.3. 38-39 S.O/7
VI.3. 38-39 S.O/8
VI.3. 38-39.S.O/9
Rodzaj zajęć
Semestr 8
Pracownia specjalizacyjna I
Gleboznawstwo i ochrona gleb
Gospodarka odpadami i ściekami
Monitoring i zarządzanie środowiskiem
Zagospodarowanie przestrzenne
Stan i zagrożenia flory
Stan i zagrożenia fauny
Ekologia
Mikrobiologia, genetyka i biotechnologia
Biologia człowieka
Semestr 9
VI.3.41-42.S.O
VI.3. 41-42.S.O/1
VI.3. 41-42.S.O/2
VI.3. 41-42.S.O/3
VI.3. 41-42.S.O/4
VI.3. 41-42.S.O/5
VI.3. 41-42.S.O/6
VI.3. 41-42.S.O/7
VI.3. 41-42.S.O/8
VI.3. 41-42.S.O/9
Pracownia specjalizacyjna II
Gleboznawstwo i ochrona gleb
Gospodarka odpadami i ściekami
Monitoring i zarządzanie środowiskiem
Zagospodarowanie przestrzenne
Stan i zagrożenia flory
Stan i zagrożenia fauny
Ekologia
Mikrobiologia, genetyka i biotechnologia
Biologia człowieka
Semestr 10
VI.3.44-45.S.O
VI.3. 44-45.S.O/1
VI.3. 44-45.S.O/2
VI.3. 44-45.S.O/3
VI.3. 44-45.S.O/4
VI.3. 44-45.S.O/5
VI.3. 44-45.S.O/6
VI.3. 44-45.S.O/7
VI.3. 44-45.S.O/8
VI.3. 44-45.S.O/9
Pracownia magisterska + Seminarium magisterskie II
Gleboznawstwo i ochrona gleb
Gospodarka odpadami i ściekami
Monitoring i zarządzanie środowiskiem
Zagospodarowanie przestrzenne
Stan i zagrożenia flory
Stan i zagrożenia fauny
Ekologia
Mikrobiologia, genetyka i biotechnologia
Biologia człowieka
15
W Katedrze Ochrony Powierzchni Ziemi ścieżki specjalizacyjne
realizowane są w ramach następujących Pracowni
I. Gleboznawstwo i ochrona gleb
II. Gospodarka odpadami i ściekami
III. Monitoring i zarządzanie środowiskiem
IV. Zagospodarowanie przestrzenne
TREŚCI PROGRAMOWE ŚCIEŻEK SPECJALIZACYJNYCH
REALIZOWANYCH W KOPZ
Wykład specjalizacyjny I (VI.3.37.O)
Prowadzący:
- prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska
Rola gospodarki odpadami w ochronie środowiska. Najnowsze kierunki badań w zakresie
odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
- dr hab. Stanisław Koziarski, prof. UO
Waloryzacja przyrodniczo-krajobrazowa gmin. Ocena oddziaływania na środowisko
wybranych zakładów przemysłowych i gałęzi transportu. Ocena stanu zagospodarowania
przestrzennego podstawowych jednostek podziału administracyjnego lub obszarowych form
ochrony przyrody.
- dr hab. Krystyna Borecka, prof. UO
Główne cele i zakresy badań środowiska przyrodniczo-społecznego realizowanych
w Zakładzie. Uwarunkowania, charakter i kierunki zmian zachodzących w środowisku
człowieka oraz możliwości ich naukowego poznania. Problemy deformacji wiedzy
środowiskowej i kształtowania pożądanej świadomości ekologicznej społeczeństwa.
Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego, technogennego i społecznokulturowego. Inwentaryzacja a waloryzacja przyrodnicza. Przykłady „małych prac
badawczych” (magisterskich, dyplomowych), dotyczących wybranych interakcji człowiekśrodowisko.
- prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czamara
Dostępność danych meteorologicznych i hydrologicznych dla potrzeb prac licencjackich,
magisterskich, doktorskich i prac badawczych.
- prof. dr hab. inż. Krzysztof Kuczewski
Rola gospodarki wodno-ściekowej w ochronie środowiska.
Wykład specjalizacyjny II (VI.3.38.SO)
Prowadzący:
- prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska:
Odpady gumowe (charakterystyka wybranych rodzajów, technologie ich odzysku
i unieszkodliwiania), mineralne surowce odpadowe (podział na grupy odpadów m.in.
charakterystyka fizyko-chemiczna, możliwości i kierunki odzysku w Polsce i na świecie),
energia odpadowa (podział, charakterystyka źródeł powstawania, możliwości i kierunki
gospodarczego wykorzystania), odpady azbestowe (produkty z udziałem azbestu,
klasyfikacja
i charakterystyka
odpadów
azbestowych,
metody
ich
odzysku
i unieszkodliwiania, bezpieczne składowanie - wymogi).
- prof. dr hab. inż. Krzysztof Kuczewski, prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czamara:
Aktualny stan gospodarki wodno-ściekowej w Polsce. Wymogi stawiane ściekom
odprowadzanym do wód i gruntów. Hydrosfera województwa Opolskiego – charakterystyka
oraz aktualna problematyka badawcza z zakresu hydrologii i gospodarki wodnej. Obliczanie
16
przepływów o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia na podstawie istniejących
ciągów liczbowych obserwacji hydrometrycznych.
- dr hab. Bronisław Połcik prof.UO:
Zmniejszenie konkurencji i redukowanie diaspor za pomocą herbicydów. Zmniejszenie
konkurencji ze strony organizmów samożywnych w czasie wzrostu roślin uprawnych
(metody stosowania, fazy działania i selektywność herbicydów). Retencja – podstawy
fizyczne i biologiczne. Penetracja, surfaktanty i translokacja herbicydów. Czynniki
wpływające na efektywność zabiegów chemicznych. Fazy rozwojowe roślin uprawnych
i chwastów. Temperatura i wilgotność. Zmniejszenie się ilości diaspor chwastów,
redukowanie liczby chwastów znajdujących się w glebie, stan spoczynku i zatrzymanie
rozwoju, czynniki wpływające na skuteczność.
- dr hab. Krystyna Borecka prof.UO:
Podstawowe typy i warianty interakcji człowiek-środowisko. Sposoby gromadzenia
i przetwarzania danych o stanie środowiska człowieka. Ograniczenia i trudności
w korzystaniu z danych empirycznych i urzędowych. Dobór i wykorzystanie metod, technik
i narzędzi badawczych w monitorowaniu środowiska przyrodniczego i społeczno –
kulturowego. Metody kwantyfikowania skutków antropogenicznych oddziaływań na
środowisko. Strategie: LCA i EOS. Metodologia studium przypadku („case study”)
w zastosowaniu do interdyscyplinarnych problemów środowiskowych. Wybór tematyki
pracy magisterskiej.
- dr hab. Stanisław Koziarski prof.UO:
Umiejscowienie terenowych badań struktury przestrzennej krajobrazu podstawowych
jednostek podziału administracyjnego (np. miasta, gminy, powiatu) lub specjalnego (np.
nadleśnictwa, obszarowe formy ochrony przyrody). Źródła informacji naukowej z zakresu
gospodarki przestrzennej i ocen oddziaływania na środowisko. Metody pozyskiwania
informacji naukowej z zakresu planów zagospodarowania. Studium uwarunkowań do planów
zagospodarowania przestrzennego. Materiały źródłowe do struktury użytkowania gruntów w
miastach i gminach. Wybór tematyki pracy w kontekście materiałów źródłowych i specyfiki
obszaru badawczego. Kolejność realizacji zadań badawczych. Praca z materiałami
kartograficznymi i zdjęciami lotniczymi. Metody prowadzenia badań terenowych.
Statystyczne i kartograficzne metody obróbki danych. Sposoby weryfikacji zebranych
materiałów źródłowych i ich przydatności do podejmowanej problematyki badawczej.
Wykład specjalizacyjny III (VI.3.41.SO):
Prowadzący:
- prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska:
Odpady z tworzyw sztucznych (klasyfikacja, technologie odzysku i unieszkodliwiania
stosowane w świecie i w Polsce), odpady z odsiarczania spalin (przegląd metod odsiarczania,
podział odpadów w zależności od wprowadzonej technologii, unieszkodliwianie i odzysk),
oceny oddziaływania składowisk odpadów na środowisko, regulacje prawne w gospodarce
odpadami.
- prof. dr hab. inż. Krzysztof Kuczewski, prof. dr hab. inż. Władysław Czamara:
Problem oczyszczania ścieków w Polsce w kontekście jakości wód na potrzeby gospodarcze.
Rola lokalnych oczyszczalni ścieków (przydomowych) w ochronie środowiska. Pomiary
czynników meteorologicznych i hydrologicznych – omówienie stosowanych metod
pomiarowych i przyrządów pomiarowych. Obliczanie przepływów charakterystycznych dla
rzek niekontrolowanych.
- dr hab. Bronisław Połcik prof.UO:
Uprawa roślin a chwasty, introdukcja i rozprzestrzenianie się chwastów. Genetyczne
i fizjologiczne modyfikacje chwastów, specjacja. Wpływ technologii uprawy na zmiany
zachwaszczenia. Zmianowanie, odmiany roślin uprawnych, przedplon, monokultura
i płodozmian, intensyfikacja produkcji roślinnej, dawka wysiewu, rozmieszczenie roślin
uprawnych, rośliny okrywowe. Uprawa, głębokość, ilość i redukowanie upraw, resztki
roślinne, czas przygotowania pola pod zasiew. Stosowanie herbicydów, konkurencja chwast-
17
-
-
chwast, odporność na herbicydy, mieszanki herbicydów, uprawa bez herbicydów. Łączne
oddziaływanie zmianowania, uprawy i herbicydów na wzrost i rozwój roślin.
dr hab. Krystyna Borecka prof.UO:
Organizacja, przebieg i etapy postępowania badawczego: Faza koncepcji i faza badań.
Metody pozyskiwania i korzystania z informacji naukowej. Podstawowe formy poznania
naukowego: problem, hipoteza, prawo, teoria. Reguły teoretycznego i empirycznego opisu
wyników badań oraz ich interpretacji. Formułowanie wniosków i uogólnień.
dr hab. Stanisław Koziarski prof.UO:
Podział Polski na jednostki fizyczno-geograficzne według J. Kondrackiego. Budowa
i funkcjonowanie krajobrazu. Ocena oddziaływania na środowisko (metoda macierzy).
Delimitacja i 22 kategorie użytkowe gruntów (tereny rolne, tereny pod wodami, tereny
przemysłowe, komunikacyjne, zurbanizowane itd.). Powierzchnia geodezyjna. Metody
pomiarów w terenie. Wykorzystanie zdjęć lotniczych do oceny stanu zagospodarowania
terenu. Aktualizacja materiałów kartograficznych. Techniki pozycjonowania obiektów
w terenie (GPS). Komputerowe techniki przedstawiania użytkowania terenu. Transformacja
badanej przestrzeni w obiekty: punktowe, liniowei powierzchniowe na bazie Systemów
Informacji Przestrzennej.
Wykład monograficzny (VI.3.40.S.O)
– treści programowe przedstawi prowadzący wykład
Laboratorium specjalizacyjne I (VI.3.39.SO) - wprowadzenie do badań naukowych,
opracowywanie metod badawczych, pobór i przygotowanie materiału
doświadczalnego
Laboratorium specjalizacyjne II (VI.3.42.SO) - realizacja pracy magisterskiej,
analizy laboratoryjne
I. Gleboznawstwo i ochrona gleb
a. Glebowa materia organiczna
Prowadzący: dr Izabella Pisarek
Laboratorium specjalizacyjne I: Zarys historii badań nad próchnicą glebową- porównanie
metod ekstrakcji związków humusowych. Procesy biochemiczne zachodzące w czasie
tworzenia się próchnicy. Metody frakcjonowania i badania substancji humusowych. Struktura
cząsteczkowa kwasów huminowych.
Laboratorium specjalizacyjne II: Badania przebiegu procesu humifikacji w glebie.
Oddziaływania glebowych związków biologicznie czynnych na rośliny i mikroorganizmy.
b. Ochrona gleb
Prowadzący: dr Grzegorz Kusza
Laboratorium specjalizacyjne I: Prawodawstwo w Polsce i Unii Europejskiej w zakresie
ochrony gleb. Rolnicza i techniczna degradacja struktury ekologicznej. Mechaniczne
uszkodzenie lub zniszczenie próchnicznego poziomu gleb. Kwasowa degradacja gleb.
Chemiczna degradacja gleb. Erozja, przyczyny, skutki zapobieganie. Przesuszenie
i zawodnienie powierzchni ziemi. Degradacja szaty roślinnej. Obszary przemysłowej
degradacji środowiska. Chemiczne skażenie gleb, przyczyny i skutki. Ochronne funkcje szaty
roślinnej. Gatunki drzew, krzewów i traw do fitomelioracji siedlisk zdegradowanych. Ochrona
mokradeł i retencja wodna.
Laboratorium specjalizacyjne II: Ocena stanu zachowania gleb na obszarach o różnym stopniu
antropopresji. Identyfikacja zanieczyszczeń w środowisku glebowym. Zasady monitoringu gleb
18
w zależności od struktury ich użytkowania. Metody poboru próbek z warstwy powierzchniowej
oraz profilu glebowego (z uwzględnieniem poszczególnych poziomów genetycznych).
Wprowadzanie nowych parametrów w analityce laboratoryjnej. Analiza fizyko-chemiczna
poszczególnych parametrów mających wpływ na mobilność zanieczyszczeń w glebie.
Identyfikacja błędów w analizie materiału glebowego. Interpretacja uzyskanych wyników
w oparciu o analizę statystyczną. Zasady prezentacji wyników prac terenowych
i laboratoryjnych. Tworzenie map zanieczyszczeń środowiska glebowego w skali gminy,
powiatu i województwa.
c. Rekultywacja gruntów
Prowadzący: dr Grzegorz Kusza
Laboratorium specjalizacyjne I: Prawodawstwo w Polsce i Unii Europejskiej w zakresie
rekultywacji gruntów. Typy przekształceń środowiska przyrodniczego. Ustalenie przyczyn
i skutków degradacji powierzchni ziemi. Kierunki rekultywacji i zagospodarowania terenów
zdegradowanych i zdewastowanych. Zasady rekultywacji technicznej i biologicznej stosowane
w Polsce i zagranicą. Fitoremediacja gruntów. Metody prac terenowych i laboratoryjnych ze
szczególnym uwzględnieniem przemian właściwości fizyko-chemicznych gruntów
zdegradowanych. Procesy antropogeniczne i naturalne zachodzące na gruntach
zdegradowanych. Dobór roślinności drzewiastej do rekultywacji biologicznej, metoda
rekultywacji bezglebowej. Wspomaganie procesów rekultywacji poprzez stosowanie nawozów
organicznych i mineralnych. Zjawisko sukcesji naturalnej jako czynnika wspomagającego
rekultywację biologiczną.
Laboratorium specjalizacyjne II: Założenie doświadczeń polowych – na gruntach
zdegradowanych w wyniku eksploatacji w górnictwie odkrywkowym. Zastosowanie na
poletkach doświadczalnych nawozów mineralnych i organicznych, wprowadzanie nowych
gatunków drzew i krzewów. Ocena udatności gatunków roślin drzewiastych nasadzonych w
procesie rekultywacji biologicznej i wyrosłych z samosiewu. Wspomożenie procesów sukcesji
naturalnej na gruntach zdewastowanych w tym powierzchni skarp i ścian poeksploatacyjnych.
Identyfikacja przemian zachodzących w gruntach zdegradowanych, poprzez analizę fizykochemiczną. Interpretacja uzyskanych wyników prac terenowych i laboratoryjnych w oparciu
o analizę statystyczną. Zasady prezentacji uzyskanych wyników prac terenowych
i laboratoryjnych. Zastosowanie metod kartograficznych, w tym zdjęć lotniczych w ocenie
wielkości przemian powierzchni ziemi w ujęciu przestrzennym.
d. Ochrona agrocenoz
Prowadzący: dr hab. Bronisław Połcik prof. UO, mgr Jarosław Sławiński
Laboratorium specjalizacyjne I: Wpływ konwencjonalnych i uproszczonych technologii
produkcji ziemiopłodów na zachwaszczenie w agrocenozach prostych i złożonych.
Genetyczne, fizjologiczne i morfologiczne zmiany chwastów zwalczanych chemicznie oraz
rozwój odporności na herbicydy. Wpływ ograniczonych dawek agrochemikaliów na plony oraz
skład chemiczny ziarna pszenicy ozimej i jarej. Oznaczanie elementów struktury plonu zbóż
z doświadczeń polowych nad wpływem ograniczonych dawek agrochemikaliów/herbicydy
+ NPK/na plony i jakość ziarna pszenicy ozimej/jarej. Oznaczanie gatunków chwastów
zebranych z doświadczeń polowych z 6 obiektów nad wpływem nawozów zielonych (min.
Facelia tanacetifolia) na zachwaszczenie. Pomiary biometryczne masy suchej roślin i pszenicy
ozimej/jarej.
Laboratorium specjalizacyjne II: Teoria i praktyka wykorzystywania zegara biologicznego
w ochronie agrocenoz poprzez stosowanie nawozów organicznych i mineralnych. Zestawienia
tabelaryczne czynników biologicznych (roślina uprawna, gatunki chwastów) nawożenia NPK,
ilości, terminów, rodzajów zabiegów mechanicznych oraz stosowania pestycydów i wyników
badań nad składem chemicznym ziarna.
19
Gospodarka odpadami i ściekami
a. Gospodarka odpadami
Prowadzący: dr Urszula Karwaczyńska, dr inż. Tomasz Ciesielczuk, dr hab. inż. Joanna
Kyzioł, dr Beata Gołuchowska
Laboratorium specjalizacyjne I: Metodyka badań odpadów oraz oddziaływania składowisk
odpadów na środowisko (budowa piezometrów, pobory prób wody, odcieków, odpadów
stałych – ich utrwalanie i kolejność wykonywania analiz fizyko-chemicznych). Gaz
składowiskowy – powstawanie, skład, pobór i analiza wybranymi metodami. Interpretacja
wyników analiz w oparciu o dopuszczalne zawartości wskaźników. Testy wymywalności
(metody statyczne i dynamiczne) jako element oceny oddziaływania odpadów na środowisko
(gleby, rośliny, wody). Pestycydy chloroorganiczne i VOC jako wskaźniki zalecane do analiz
kontrolnych w odpadach. Ilościowa i jakościowa (specjacyjna) analiza osadów ściekowych
i kompostów, w tym otrzymywanych z niesegregowanych odpadów komunalnych.
Laboratorium specjalizacyjne II: Identyfikacja błędów w analizie odpadów stałych i ciekłych.
Zasady monitorowania zanieczyszczeń w świetle obowiązujących przepisów prawnych.
Interpretacja wyników analiz odpadów stałych i ciekłych. Identyfikacja zanieczyszczeń
- znaczenie dla środowiska. Interpretacja wyników analiz prowadzonych w ramach prac
magisterskich. Zasady opracowywania i prezentacji wyników analiz fizyko-chemicznych.
b. Gospodarka wodno-ściekowa
Prowadzący: dr Mariusz Głowacki
Laboratorium specjalizacyjne I: Systematyka badań jakości wód i ścieków - następczość
realizacji analiz. Zasady, metody i techniki poboru prób wód powierzchniowych, podziemnych,
technologicznych oraz ścieków do badań fizyko-chemicznych. Zasady analizy uwarunkowań
przyszłych obiektów badań będących przedmiotem prac magisterskich poszczególnych
uczestników zajęć - analiza danych źródłowych i kartograficznych, wyznaczenie na mapach
punktów poboru prób oraz (indywidualnie dla każdego realizowanego tematu) zakresu badań
analitycznych. Zasady weryfikacji i weryfikacja ustaleń dokumentacyjnych w terenie,
wyznaczenie punktów poboru prób w terenie, instalacja niezbędnego sprzętu kontrolnopomiarowego, pobór prób wód, wykonanie oznaczeń: temperatury, odczynu, przewodności,
zapachu na zimno, w punkcie pobrania wód - zajęcia laboratoryjne poza pracownią analizy
wody i ścieków. Ustalenie modyfikacji metodyk analitycznych stosowanych w odniesieniu do
pobranych prób - zakres modyfikacji niezbędnych do uzyskania poprawnych wyników (rodzaje
i sposoby usuwania substancji przeszkadzających).
Laboratorium specjalizacyjne II: Identyfikacja błędów w analizie wody i ścieków. Zasady
monitorowania zanieczyszczeń wód i ścieków w świetle obowiązujących przepisów prawnych.
Interpretacja wyników analiz wód opadowych, powierzchniowych i podziemnych
identyfikująca zanieczyszczenia tła geochemicznego. Identyfikacja zanieczyszczeń
pochodzenia antropogenicznego w wynikach analiz wód. Charakterystyka chemiczna ścieków
generowanych na przedmiotowych obszarach. Przemiany chemiczne wybranych grup
zanieczyszczeń w środowisku wodnym i ich znaczenie w analizie wody. Znaczenie biologiczne
i gospodarcze zanieczyszczeń wód i ścieków zidentyfikowanych w badaniach prowadzonych w
ramach pracy magisterskiej. Zasady opracowywania i prezentacji wyników analiz fizykochemicznych wód.
c. Hydrologia i gospodarka wodna
Prowadzący: dr Mirosław Wiatkowski
Laboratorium specjalizacyjne I: Stan i przekształcenia hydrosfery w dorzeczu Odry. Ocena
dynamiki zjawisk i procesów hydrologicznych w zlewniach. Występowanie wód i ich
wykorzystanie oraz analiza procesów hydrologicznych w badanych zlewniach. Częstotliwość
występowania powodzi i susz hydrologicznych. Statystyczne opracowanie zjawisk
hydrologicznych. Cechy fizyczno-chemiczne wód. Normy jakości wód. Rozmieszczenie
20
zbiorników wodnych, ich rola w zwiększaniu zasobów wodnych, ochronie
przeciwpowodziowej oraz poprawie jakości wody. Wpływ klimatu na częstotliwość
napełniania zbiorników. Ustalenie metodologii oraz harmonogramu prac związanych z
realizowanymi tematami prac magisterskich z zakresu hydrologii i gospodarki wodnej.
Źródłowe dane hydrologiczne. Atlasy i mapy hydrograficzne, internet. Prace terenowe:
wyznaczenie punktów pomiarowych na obiektach wytypowanych do badań, instalacja sprzętu
pomiarowego, pomiary meteorologiczno-hydrologiczne w zlewniach rzecznych i jakości wody
na wybranych obiektach badawczych. Prace laboratoryjne: analiza fizyczno-chemiczna próbek
wody pobranych w terenie. Prace kameralne: opracowywanie pomiarów meteorologicznohydrologicznych, jakości wody i rumowiska dennego oraz rzek i akwenów wodnych.
Laboratorium specjalizacyjne II: Realizacja prac magisterskich. Kontynuacja badań
terenowych. Metody opracowania danych meteorologiczno-hydrologicznych. Przetwarzanie
danych; sporządzanie baz danych. Graficzne metody prezentacji danych. Analiza i interpretacja
uzyskanych wyników.
Monitoring i zarządzanie środowiskiem
a. Monitoring i bioindykacja
Prowadzący: dr Elżbieta Gołąbek, mgr Józef Borecki
Laboratorium specjalizacyjne I: Podstawy ilościowej i jakościowej oceny stanu i zmian
zachodzących w środowisku przyrodniczym i społeczno – kulturowym. Zastosowanie strategii
LCA i EOS w kwantyfikowaniu skutków antropogennych oddziaływań na środowisko.
Wykorzystanie techniki komputerowej w ocenie ekologicznej wydolności wybranych układów
przyrodniczych. Organizacja i przebieg postępowania w badaniach kameralnych i terenowych.
Państwowy Monitoring Środowiska w Polsce (zasady organizacji, system pomiarowy, wybrane
metody badań) monitoring: powietrza, wód powierzchniowych, podziemnych, gleb, hałasu,
promieniowania jonizującego, lasów, przyrody. Przykłady metod bioindykacyjnych (metody:
najprostsze, obserwacyjne, analizy struktury roślinnej krajobrazu, listy gatunków flory i fauny,
analizy specjalistyczne). Metodyka monitoringu drzew (w tym pomnikowych) - stan
zdrowotny, zagrożenia wywołane czynnikami abiotycznymi i biotycznymi.
Laboratorium specjalizacyjne II: ustalenie metodologii oraz harmonogramu prac związanych
z realizowanymi tematami prac magisterskich. Przeprowadzenie badań.
b. Badania biologiczne wód
Prowadzący: dr Izabela Czerniawska-Kusza
Laboratorium specjalizacyjne I: Wprowadzenie w metodykę terenowych badań
hydrobiologicznych.
Identyfikacja taksonomiczna
makroorganizmów bentosowych
z wykorzystaniem kluczy. Biologiczna ocena jakości wód powierzchniowych. Ocena stopnia
zanieczyszczenia osadów dennych na podstawie analizy deformacji występujących
u Chironomus spp. Charakterystyka bentosu różnych ekosystemów wodnych wraz z analizą
zmienności zespołu fauny dennej na tle działających czynników abiotyczny
i antropogenicznych.
Laboratorium specjalizacyjneII: Realizacja prac magisterskich. Analiza oraz opracowywanie
materiału zebranego w terenie; w przypadku badań deformacji także preparatyka organizmów.
c. Zarządzanie środowiskiem
Prowadzacy: dr Krzysztof Lubicz- Miszewski
Laboratorium specjalizacyjne I: Interpretacja opisowa mapy geologicznej. Rodzaje map
geologicznych. Objaśnienia barw i symboli. Znaki konwencjonalne. Przekroje geologiczne.
Syntetyczne profile geologiczne. Profil litostratygraficzny. Znaki petrograficzne. Rodzaje
niezgodności. Bieg i upad warstw. Formy tektoniczne na mapie i w przekroju pionowym.
Częściowa realizacja tematu na ćwiczeniach terenowych (dwa dni terenowe).
21
Laboratorium specjalizacyjne II: Zagrożenia środowiskowe spowodowane czynnikami
geologicznymi. Analiza obszarów zagrożonych; osuwiskami, osiadaniem terenu, podtopieniem
i zalaniem oraz obniżeniem poziomu wodonośnego i suszą, a także radioaktywnością
i emanacją gazów trujących. Analiza katastrof związanych z poszukiwaniem, rozpoznawaniem
i eksploatacją złóż surowców mineralnych, ropy naftowej i gazu ziemnego. Przyczyny katastrof
zapór wodnych. Częściowa realizacja tematu na ćwiczeniach terenowych w Karpatach, Tatrach
i Sudetach oraz na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (4 dni ćwiczeniowe).
IV. Zagospodarowanie przestrzenne
Prowadzący: dr Krzysztof Badora, dr Maciej Wyszyński
Laboratorium specjalizacyjne I: Krajobrazy naturalne - krajobrazy antropogeniczne. Zarys
ewolucji krajobrazu wybranych regionów Polski Południowo-Zachodniej. Pole podstawowe
oceny w analizach przestrzennych - typologia i regionalizacja fizyczno-geograficzna. Metody
ilościowych i jakościowych badań krajobrazowych. Potencjał przyrodniczy i gospodarczy
geokompleksów i geosystemów. Wybór, opracowanie, modyfikacja metod badawczych.
Standardy ewaluatywne w procesie waloryzacji krajobrazu dla różnych form
zagospodarowania przestrzennego - technika konstrukcji skal oceny. Zagadnienie
wielofunkcyjności zagospodarowania krajobrazu - analiza konfliktów przestrzennych, sposoby
ich rozwiązywania.
Laboratorium specjalizacyjne II: Badania terenowe zgodnie ze specyfiką podjętej tematyki
badawczej. Opracowanie zebranego materiału statystycznego. Kartograficzna obróbka
materiału pracy metodą tradycyjną (kreślenie na podkładach mapowych) lub komputerową
(metody rastrowe lub wektorowe specjalistycznych programów np. Corel Draw, MapInfo).
Seminarium magisterskie I (VI.3.43.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska, prof. dr hab. inż. Krzysztof
Kuczewski, prof. dr hab. inż. Władysław Czamara, dr hab. Bronisław Połcik prof.UO, dr hab.
Krystyna Borecka prof.UO, dr hab. Stanisław Koziarski prof.UO.
Treści programowe: Przedmiot obejmuje omówienie i umiejscowienie zadań badawczych
realizowanych w Katedrze. Omówienie metod pozyskiwania informacji naukowej oraz
korzystania z materiałów źródłowych. W ramach zajęć przygotowuje się tematykę badawczą
pracy magisterskiej, sposób jej realizacji oraz kolejność wykonywania zadań badawczych.
Celem zajęć jest przedstawienie studentom zasad prowadzenia badań naukowych
i opracowania wyników badań. Następnie magistranci prezentują swoje dotychczasowe wyniki
prac, uczą się rozwiązywać problemy wynikające w trakcie realizacji zadań badawczych.
Seminarium magisterskie II (VI.3.45.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska, prof. dr hab. inż. Krzysztof
Kuczewski, prof. dr hab. inż. Władysław Czamara, dr hab. Bronisław Połcik prof.UO, dr hab.
Krystyna Borecka prof.UO, dr hab. Stanisław Koziarski prof.UO.
Treści programowe: Magistranci przedstawiają tezy swojej pracy magisterskiej, referują
uzyskane wyniki badań. Zajęcia bloku magisterskiego kończą się przedstawieniem
przygotowanej pracy magisterskiej wraz z dyskusją uzyskanych wyników.
22
W Katedrze Biosystematyki ścieżki specjalizacyjne realizowane są
w ramach następujących Pracowni:
I. Stan i zagrożenia flory
II. Stan i zagrożenia fauny
TREŚCI PROGRAMOWE ŚCIEŻEK SPECJALIZACYJNYCH
REALIZOWANYCH W KB
Wykład specjalizacyjny I (VI.3.37.SO):
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy A. Lis, dr hab. Barbara Lis, dr hab. Andrzej Obidowicz, dr hab.
Sławomir Sokół, dr hab. Wiesław Włoch, prof. dr hab. Tadeusz Zatwarnicki
Wykład prowadzony przez samodzielnych pracowników naukowych Katedry Biosystematyki,
specjalistów w określonych dziedzinach (botanika, zoologia kręgowców, entomologia), w
zakresie tematyki podejmowanej przez studentów w ramach prac magisterskich.
Wykład specjalizacyjny II (VI.3.38.SO):
Spektrum dotychczasowych badań z zakresu bioróżnorodności (różnorodności biologicznej
grzybów, roślin i zwierząt) oraz tzw. biologii konserwatorskiej. Formy ochrony bioróżnorodności
– prawne formy ochrony przyrody, botaniczny i zoologiczny aspekt biologii konserwatorskiej.
Rola grzybów, roślin i zwierząt w ekosystemie globalnym i ekosystemach lądowych. Podstawy
nazewnictwa organizmów żywych oraz zasady ich klasyfikacji, jak również metody rekonstrukcji
ich filogenezy. Metody pozyskiwania, preparowania i konserwacji materiałów biologicznych
oraz prowadzenia dokumentacji badań naukowych. Metody uzyskiwania informacji naukowej:
zasady kwerendy bibliotecznej, wykorzystanie Internetu. Korzystanie z materiałów źródłowych;
sposoby cytowania oraz zasady interpretacji danych. Podstawy nazewnictwa angielskiego
w biosystematyce i ochronie bioróźnorodności. Zasady przygotowywania publikacji naukowych
w języku polskim i angielskim. Precyzowanie tematyki pracy magisterskiej, dobór metod
i omówienie kolejności zadań badawczych.
Wykład specjalizacyjny III (VI.3.41.S.O)
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Lis, dr hab. Tadeusz Zatwarnicki prof. UO, dr hab. Sławomir
Sokół.
Omówienie szczegółowych zagadnień związanych z wybraną przez magistrantów tematyką
pracy. Ostateczne wyznaczenie celów pracy magisterskiej.
Uwaga 1: Wymagana jest zgodność celów pracy z tematyką badawczą ścieżki specjalizacyjnej
obranej przez studenta/magistranta.
Laboratorium specjalizacyjne
z metodami badawczymi
I
(VI.3.39.S.O)
-
zapoznanie
magistrantów
Laboratorium specjalizacyjne II (VI.3.42.S.O)- realizacja pracy magisterskiej
o ustalonej tematyce
I. Stan i zagrożenia flory
a. Ekologia grzybów ze szczególnym uwzględnieniem grzybów kapeluszowych
(macromycetes) – badania ilościowe
Prowadzący: dr hab. Sławomir Sokół
Laboratorium specjalizacyjne I: Doprecyzowanie metod badawczych: ich rodzaj i zakres.
Technika posługiwania się kluczami do oznaczania grzybów kapeluszowych (macromycetes),
23
wprowadzenie w metodykę badań terenowych. Zasady opisu i kolekcjonowania materiału
zielnikowego zgodnie ze standardami Herbarium Botanicorum (OPUN) – etykietowanie
i katalogowanie. Statystyczne metody analizy danych.
Laboratorium specjalizacyjne II: Realizacja pracy magisterskiej: oznaczanie zebranego
materiału (alegatów zielnikowych), opracowanie statystyczne uzyskanych danych.
b)
Bioróżnorodność oraz botaniczny aspekt biologii konserwatorskiej
Prowadzący: dr Arkadiusz Nowak
Laboratorium specjalizacyjne I: Doprecyzowanie metod badawczych: ich rodzaj i zakres.
Technika posługiwania się kluczami do oznaczania roślin naczyniowych (Plantes vasculares),
wprowadzenie w metodykę badań terenowych. Zasady opisu i kolekcjonowania materiału
zielnikowego zgodnie ze standardami Herbarium Botanicorum (OPUN) – etykietowanie
i katalogowanie. Statystyczne metody analizy danych.
Laboratorium specjalizacyjne II: Realizacja pracy magisterskiej: oznaczanie zebranego
materiału (alegatów zielnikowych), opracowanie statystyczne uzyskanych danych.
Uwaga 2: w formie alegatów wymaga się od magistranta minimum 100 składek zielnikowych
przygotowanych w sposób profesjonalny i włączanych do Zielnika Zakładu Botaniki.
II. Stan i zagrożenia fuuny
a) Ochrona fauny owadów oraz entomofauna terenów podlegających różnym
prawnym formom Ochrony
Prowadzący: dr Barbara Lis, mgr Tomasz Blaik
Laboratorium specjalizacyjne I: Morfologia i klasyfikacja owadów. Technika posługiwania się
kluczami do oznaczania owadów. Dobór metod badawczych; wprowadzenie w metodykę
badań terenowych. Technika preparacji oraz zasady opisu i katalogowania zbiorów
entomologicznych. Przygotowanie teoretyczne i praktyczne do prowadzenia badań nad
określoną grupa owadów.
Laboratorium specjalizacyjne II: Realizacja pracy magisterskiej: preparowanie oraz oznaczanie
materiału zebranego w terenie; wykonywanie preparatów trwałych i nietrwałych. Analiza
uzyskanych danych oraz ich opracowywanie od strony faunistycznej, zoogeograficznej oraz
zoocenologicznej. W przypadku prac o charakterze morfologicznym – dokonywanie analiz
porównawczych struktur wybranych do badań.
b) Ochrona fauny kręgowców oraz fauna kręgowców terenów podlegających
różnym formom Ochrony
Prowadzący: dr Grzegorz Hebda, dr Grzegorz Kłys
Laboratorium specjalizacyjne I: Doprecyzowanie metod badawczych: ich rodzaj i zakres.
Współczesne poglądy na klasyfikację kręgowców oraz przegląd i charakterystyka rzędów
ptaków i ssaków świata. Ekologiczne uwarunkowania występowania i hibernacji wybranych
taksonów ptaków, drobnych ssaków oraz nietoperzy w Polsce. Przygotowanie teoretyczne
i praktyczne do prowadzenia badań nad określoną grupą kręgowców. Techniki wykrywania
i odłowów ptaków, drobnych ssaków oraz nietoperzy. Nauka oznaczania krajowych gatunków
ptaków, drobnych ssaków i nietoperzy. Wykonywanie pomiarów jaj, piskląt i ptaków
dorosłych. Pomiary mikroklimatyczne w hibernakulach nietoperzy. Preparacja wypluwek
i oznaczanie materiału kostnego.
Laboratorium specjalizacyjne II: Realizacja pracy magisterskiej: oznaczanie zebranego
materiału, opracowanie uzyskanych danych.
24
Seminarium magisterskie I (VI.3.43.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Lis, dr hab. Tadeusz Zatwarnicki prof. UO, dr hab. Sławomir
Sokół.
Charakterystyka pracy magisterskiej i metody opracowania wyników (zestawienia statystyczne,
testowanie hipotez, analizy porównawcze). Magistranci dokonują prezentacji celu pracy,
przeglądu literatury, przedstawiają zakres możliwych wniosków, omawiają ewentualne problemy
wynikłe w trakcie realizacji zadań badawczych.
Seminarium magisterskie II (VI.3.45.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Lis, dr hab. Tadeusz Zatwarnicki prof. UO, dr hab. Sławomir
Sokół.
Referowanie tez pracy magisterskiej oraz uzyskanych wyników badań. Zajęcia bloku
magisterskiego kończą się przedstawieniem pracy magisterskiej na seminarium i jej przyjęciem,
w formie finalnej - po wprowadzeniu poprawek, jeśli są niezbędne - przez promotora.
W Katedrze Biotechnologii i Biologii Molekularnej ścieżki specjalizacyjne
realizowane są w ramach następujących Pracowni
I. Ekologia
II. Mikrobiologia, genetyka i biotechnologia
III. Biologia człowieka
TREŚCI PROGRAMOWE ŚCIEŻEK SPECJALIZACYJNYCH
REALIZOWANYCH W KBiBM
Wykład specjalizacyjny I (VI.3.37.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Adam Latała, prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Zygmunt Mackiewicz
prof. UO, dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy prof. UO, dr hab.
Maciej Wieczorek.
Przedmiot obejmuje zagadnienia związane bezpośrednio z tematyką badawczą realizowaną
w poszczególnych Zakładach i pracowniach Katedry. Formułuje przyszłe tematy prac
magisterskich.
Wykład specjalizacyjny II (VI.3.38.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Adam Latała, prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Zygmunt Mackiewicz
prof. UO, dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy prof. UO, dr hab.
Maciej Wieczorek.
Przedmiot obejmuje omówienie zadań badawczych; Omawia metody pozyskiwania informacji
naukowej, korzystania z materiałów źródłowych. W ramach zajęć dokonuje się opracowania
tematyki pracy magisterskiej, sposobu jej realizacji oraz kolejności wykonywania zadań
badawczych.
Wykład specjalizacyjny III (VI.3.41.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Adam Latała, prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Zygmunt Mackiewicz
prof. UO, dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy prof. UO, dr hab.
Maciej Wieczorek.
Przedmiot przedstawia zagadnienia związane bezpośrednio z wybraną tematyką badawczą.
Formułuje cel pracy magisterskiej zgodnie z tematyką badawczą związaną ze ścieżką
specjalizacyjną wybraną przez studenta.
25
Laboratorium specjalizacyjne I (VI.3.39.S.O) - opracowanie metod badawczych,
przygotowanie materiału doświadczalnego
i Laboratorium specjalizacyjne II (VI.3.42.S.O) - realizacja pracy magisterskiej,
analizy laboratoryjne:
I Ekologia:
a) Ekologia
Prowadzący: dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, dr Monika Sporek
Skutki deforestacji, ochrona lasów górskich w Europie. Obszary klęski ekologicznej. Prognoza
zagrożenia lasów. Wpływ imisji przemysłowych na plonowanie roślin. Modele zdolności
produkcyjnej siedlisk zdegradowanych. Dewastacja układów ekologicznych. Rozprzestrzenianie
się zanieczyszczeń przemysłowych. Chemizm opadów atmosferycznych. Ołów w ekosystemie.
Wpływ pyłów przemysłowych na otaczające agrocenozy. Wyznaczenie granicy i obszaru
docelowej strefy ochronnej. Wyznaczanie zasięgu rozprzestrzeniania się emisji pyłowych.
Bioindykacja w ocenie zagrożeń środowiska przyrodniczego. Zadania i metody ekologii roślin.
Miernik zdolności produkcyjnej siedliska. Struktura zbiorowisk i populacji. Dynamika
zbiorowisk wielogatunkowych i różnowiekowych. Modelowe ujęcie zjawisk i procesów
ekologicznych. Wpływ zanieczyszczeń powietrza emisjami przemysłowymi na plon roślin.
Zagęszczenie i biomasa jako podstawowe kryteria oceny produktywności ekosystemów.
Struktura biomasy.
II. Mikrobiologia, genetyka i biotechnologia
a) Biotechnologia
Prowadzący: dr Teresa Farbiszewska, dr Sławomir Wierzba;
Biodegradacja skrobi; Biodegradacja cellulozy; Analiza spektrometryczna; Oznaczanie cukrów
met. Antronowa; Opracowanie uzyskanych wyników.
b) Mikrobiologia
Prowadzący: dr Teresa Krzyśko-Łupicka, dr Katarzyna Grata, dr Małgorzata Nabrdalik
Oznaczanie aktywności amylolitycznej, proteolitycznej i celulolitycznej Bacillus sp.
i Actinomycetes wyizolowanych z gleby; Wpływ różnych dawek Roundupu na wzrost
wybranych grzybów z rodzaju Fusarium oraz promieniowców; Częstotliwość występowania
bakterii z rodzaju Bacillus w wybranych produktach żywnościowych; zarys mikrobiologii
budowlanej. Występowanie grzybów strzępkowych w budynkach mieszkalnych. Metody
izolacji i identyfikacji grzybów. Metody określania skuteczności środków dezynfekcyjnych.
c) Genetyka
Prowadzący: dr Ewa Boniewska-Bernacka, mgr Ewa Kulig
Izolacja DNA z Escherichia coli; Elektroforeza wybranych próbek DNA w żelu agarozowym;
Analiza restrykcyjna DNA; Izolacja DNA plazmidowego z komórek Saccharomyces
cerevisiae; Izolacja DNA z żelu agarozowego.
d) Biochemia
Prowadzący: prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy prof. UO
Chromatografia cienkowarstwowa aminokwasów Barwne reakcje charakterystyczne dla
aminokwasów i białek; Hydroliza kwaśnego roztworu kazeiny przez pepsynę. Rozkład skrobi
przez amylazę. Wpływ pH na hydrolizę skrobi. Wpływ temperatury na aktywność amylazy.
Wpływ aktywatorów i inhibitorów na aktywność amylazy. Wpływ temperatury na
intensywność oddychania tkanek roślinnych. Oznaczenia aktywności peroksydazy ziemniaków.
III. Biologia człowieka
a) Biologia komórki
Prowadzący: dr hab. Z. Mackiewicz prof. UO, mgr Elżbieta Dudek
26
Zapoznanie z metodami badawczymi oraz opanowanie technik laboratoryjnych tematycznie
powiązanych z realizowanymi pracami magisterskimi, m.in.:
- histologiczna analiza obrazu z wykorzystaniem specjalnych metod barwienia i specjalnych
mikroskopów świetlnych (polaryzacyjny, ciemnego pola);
- ultrastrukturalna analiza komórek w oparciu o obserwacje w transmisyjnym mikroskopie
elektronowym,
- wykonywanie naukowej dokumentacji zdjęciowej, jej obróbka i analiza.
b) Biologia człowieka
Prowadzący: dr Romana Pawlińska-Chmara, dr Alicja Krajewska
Dynamika procesów rozwojowych człowieka; Ochrona zdrowia – biologiczne mierniki
zdrowia; Modele zachowań prozdrowotnych; Hipotezy i teorie procesu starzenia się Homo
sapiens; Zróżnicowanie populacji ludzkich; Zasady pomiaru i opis ciała ludzkiego; Badania
antropometryczne układu kostnego; Cechy opisowe szkieletu.
Seminarium magisterskie I (VI.3.43.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Adam Latała, prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Zygmunt Mackiewicz
prof. UO, dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy prof. UO, dr hab.
Maciej Wieczorek.
Treści programowe: Przedmiot obejmuje omówienie i umiejscowienie zadań badawczych
w strukturze Wydziału. Omawia metody pozyskiwania informacji naukowej, korzystania
z materiałów źródłowych. W ramach zajęć dokonuje się opracowania tematyki pracy
magisterskiej, sposobu jej realizacji oraz kolejności wykonywania zadań badawczych.
Celem zajęć jest przedstawienie studentom charakterystyki pracy naukowej
i opracowania wyników badań. Magistranci przedstawiają cel pracy, omawiają przegląd
literatury, rozwiązują ewentualne problemy wynikające w trakcie realizacji zadań badawczych.
Seminarium magisterskie II (VI.3.45.S.O):
Prowadzący: prof. dr hab. Adam Latała, prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Zygmunt Mackiewicz
prof. UO, dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy prof. UO, dr hab.
Maciej Wieczorek.
Treści programowe: Magistranci przedstawiają tezy swojej pracy magisterskiej, referują
uzyskane wyniki badań. Zajęcia bloku magisterskiego kończą się przedstawieniem
przygotowanej pracy magisterskiej na seminarium i jej przyjęciem, w formie finalnej - po
wprowadzeniu poprawek, jeśli są niezbędne - przez promotora.
V. KURSY STAŁE
Począwszy od semestru czwartego proponuje się studentowi kursy stałe (Ks). Każdemu
kursowi przypisywana jest odpowiednia liczba punktów ECTS. Student wybiera przedmioty
spośród kursów stałych według własnych zainteresowań. Jednocześnie musi kierować się zasadą
zdobycia łącznie minimum 30 punktów w semestrze. Aby dany kurs został zaakceptowany po
wyborze, musi zostać wybrany przez grupę minimum 15 studentów.
Kod
VI.3.46.S
VI.3.47.S
VI.3.48.S
VI.3.49.S
Przedmiot
Biologia człowieka
Ekologia roślin
Gospodarka środowiskiem
Wstęp do entomologii
Liczba
godzin
30
30
60
30
Semestr
4
4
4
4
Forma
zaliczenia
ZO
E
ZO
ZO
Punkty
ECTS
2
3
5
3
27
VI.3.50.S
Ochrona wód
45
4
ZO
4
VI.3.51.S
Limnologia
45
4
ZO
3
VI.3.52.S
Kartografia i geodezja
60
5
ZO
4
VI.3.53.S
VI.3.54.S
VI.3.55.S
VI.3.56.S
VI.3.57.S
VI.3.58.S
VI.3.59.S
VI.3.60.S
Grzyby w agrocenozach
Ekologia człowieka
Geochemia
Ekologia zwierząt
Ekologia mikroorganizmów
Podstawy chemii środowiska
Technologie uprawy roślin
Wybrane zagadnienia z
dendrologii
Fitopatologia - wybrane
zagadnienia
60
45
30
30
30
45
60
60
5
5
5
5
6
6
6
6
E
E
ZO
ZO
E
ZO
E
ZO
5
4
3
3
3
4
5
5
60
6
ZO
5
Planowanie eksperymentów
w naukach przyrodniczych
Alternatywne źródła energii
Mineralne surowce odpadowe
Ewolucjonizm
Gospodarka odpadami
organicznymi
Biogeotechnologia
Metody opracowywania
wyników eksperymentu
Zagrożenia i ochrona hydrosfery
Substancje humusowe w glebach
i odpadach organicznych
Ergonomia
Ochrona przed hałasem
Rozwój obszarów wiejskich
Fitosocjologia
Geograficzne podstawy OŚ
Fauna Polski
Genetyka
Biologia konserwatorska
Gospodarka surowcami
naturalnymi
Gospodarka turystyczna
Biogeografia
Ochrona krajobrazu
Prawo w gospodarce wodno ściekowej
Biodegradacja ksenobiotyków
30
6
ZO
3
30
30
30
30
6
7
7
7
ZO
ZO
E
ZO
2
3
3
3
30
30
7
7
ZO
ZO
3
3
45
45
7
7
ZO
ZO
4
4
45
60
30
30
60
30
75
60
45
8
8
8
8
8
8
8
8
8
ZO
ZO
ZO
E
ZO
ZO
ZO
ZO
ZO
4
4
2
2
4
2
6
4
3
45
30
60
45
8
9
9
9
ZO
E
ZO
ZO
3
3
4
4
30
9
ZO
3
Ochrona przed
promieniowaniem jonizującym
30
9
ZO
2
VI.3.61.S
VI.3.62.S
VI.3.63.S
VI.3.64.S
VI.3.65.S
VI.3.66.S
VI.3.67.S
VI.3.68.S
VI.3.69.S
VI.3.70.S
VI.3.71.S
VI.3.72.S
VI.3.73.S
VI.3.74.S
VI.3.75.S
VI.3.76.S
VI.3.77.S
VI.3.78.S
VI.3.79.S
VI.3.80.S
VI.3.81.S
VI.3.82.S
VI.3.83.S
VI.3.84.S
VI.3.85.S
VI. KURSY ZMIENNE
Od czwartego semestru student w uzgodnieniu z tutorami i koordynatorem kierunku może
wybrać przedmioty spośród kursów zmiennych. Ogólnouczelniana lista przedmiotów do wyboru
dostępna jest u koordynatora kierunku, tutorów i stronach www.uni.opole.pl/ects.php
28
Legenda:
VII. SYLABUSY
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: III/VI.3.1.O
6 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: MATEMATYKA I STATYSTYKA
Liczba godzin: 30 W + 30 K
Prowadzący: pracownicy Instytutu Matematyki, Wydział Mat-Fiz-Chem
Termin: I semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, konwersatorium – zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Pojęcie funkcji i jej podstawowe własności. Przykłady zależności funkcyjnych w przyrodzie. Rachunek
różniczkowy i całkowy funkcji jednej zmiennej. Układy równań liniowych. Geometria analityczna w przestrzeniach
kartezjańskich. Wybrane zastosowania całki w fizyce, mechanice i biologii. Równania różniczkowe zwyczajne i metody
ich rozwiązywania. Podstawowe pojęcia rachunku prawdopodobieństwa: zdarzenia, miara prawdopodobieństwa,
zmienna losowa i jej rozkład. Metody opracowania danych empirycznych. Wnioskowanie statystyczne. Modele
deterministyczne i probabilistyczne wybranych procesów przyrodniczych i ich zastosowanie w ochronie środowiska,
statystyka przestrzeni. Podstawowe rozkłady spotykane w przyrodzie. Testowanie hipotez. Analiza wariancji. Analiza
trendów i korelacje.
Literatura:
Pietraszko J.: Matematyka, teoria, przykłady, zadania. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1997,
Dziubiński I., Siewierski L.: Matematyka dla wyższych szkół technicznych. t. 1,
Krysicki W., Włodarski L.: Analiza matematyczna w zadaniach. cz. 1,
Czermiński J.: Metody statystyczne w doświadczalnictwie. PWN, Warszawa 1974.
Numer kursu: VI.3.2.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: CHEMIA OGÓLNA I NIEORGANICZNA
Liczba godzin: 30W + 45 L + 15 K
Prowadzący: dr hab. Krystyna Borecka prof. UO, mgr Józef Borecki
Termin: I semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, konwersatorium, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Chemia jako nauka i jako przedmiot studiów. Chemia i materia, poziomy organizacji materii. Klasyfikacja
prostych i złożonych substancji oraz reakcji chemicznych. Elektron i jądra atomów, współczesna teoria budowy atomu.
Układ okresowy pierwiastków a struktura elektronowa atomów, właściwości pierwiastków jako konsekwencja budowy
atomów. Warunki powstawania wiązania chemicznego. Cechy podstawowych typów wiązań chemicznych. Chemia
roztworów wodnych. Równowaga chemiczna i szybkość reakcji chemicznych. Reakcje utleniania – redukcji. Kwasy,
zasady i roztwory buforowe. Właściwości związków chemicznych. Podstawowe metody identyfikacji określonych grup
związków chemicznych. Rozpoznawanie typowych zanieczyszczeń nieorganicznych występujących w powietrzu,
wodzie i glebie.
Literatura:
Arni A.: Repetytorium z chemii. Chemia ogólna i nieorganiczna. WSiP, Warszawa, 1995,
Cipera J.: Podstawy chemii ogólnej. WSiP, Warszawa, 1992,
Lee J. D.: Zwięzła chemia nieorganiczna. PWN, Warszawa, 1994,
Pazdro K.: Zbiór zadań z chemii dla szkół średnich. OE-K, 1994,
Śliwa W., Zelichowicz N.: Nowe nazewnictwo związków nieorganicznych i organicznych. WSiP, Warszawa, 1994.
Numer kursu: VI.3.3.O
5 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: GEOLOGIA
Liczba godzin: 30 W + 30 K
Prowadzący: dr Krzysztof Lubicz-Miszewski
Termin: I semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Ziemia w układzie planetarnym, układ planetarny w galaktyce. Cechy diagnostyczne minerałów
pozwalające na ich makroskopową identyfikację. Procesy skałotwórcze prowadzące do powstania skał osadowych i ich
klasyfikacja, struktury i tekstury, skład mineralny i chemiczny. Klasyfikacja skał magmowych i ich skład mineralny.
Rodzaje metamorfizmu regionalnego, klasyfikacja skał metamorficznych. Rodzaje wietrzenia i ich produkty. Erozja
rzeczna, lodowcowa i eoliczna. Środowiska sedymentacyjne. Magmatyzm, plutonizm i wulkanizm oraz trzęsienia ziemi.
Odkształcenia tektoniczne. Wody podziemne i ich skład chemiczny. Kras. Stratygrafia, skamieniałości, tabela
stratygraficzna.
29
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Literatura:
Mizerski W.: Geologia Dynamiczna dla Geografów. PWN, 1999,
Mizerski W., Orłowski S.: Geologia historyczna dla geografów. PWN, Warszawa, 2001,
Janeczek J., Kozłowski K., Żaba J.: Zbieramy minerały i skały. Przewodnik po Dolnym - Śląsku pod red. J. Żaby,
Wydawnictwa Geologiczne 1991,
Jaroszewski W., Marks L., Radomski A.: Słownik geologii dynamicznej. 1985,
Jaroszewski W.: Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. Wydanie IV, - Wydawnictwa Geologiczne 1986,
Stupnicka E.: Geologia regionalna Polski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1997.
Numer kursu: VI.3.4.O
5 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: INFORMATYKA I
Liczba godzin: 30 W + 45 L
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Andrzej Gawdzik, dr inż. Mirosław Bąk, inż. Jerzy Gajda, dr inż. Dariusz Suszanowicz
Termin: I semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podstawy użytkowania mikrokomputera (budowa komputera i urządzeń peryferyjnych, system
operacyjny). Uruchamianie i obsługa programów użytkowych (arkusz kalkulacyjny, pomocniki matematyczne).
Podstawy programowania komputerowego, strukturalny język programowania – Pascal, funkcje i procedury.
Rozwiązywanie typowych problemów numerycznych (równania nieliniowe, układy równań liniowych, interpolacja
i aproksymacja, całkowanie numeryczne, równania różniczkowe zwyczajne).
Literatura:
Sadowski T.M.: Praktyczny kurs Turbo Pascala. Helion, Gliwice, 1991,
Huettner M.: Metody numeryczne w typowych problemach inżynierii procesowej. Oficyna Wydawnicza Politechniki
Warszawskiej, Warszawa, 1997,
Baron B.: Metody numeryczne w Turbo Pascalu. Helion, Gliwice, 1994.
Numer kursu: VI.3.5.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOLOGIA I (Zoologia)
Liczba godzin: 45 W + 45 L
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Lis, dr Grzegorz Hebda, dr Tomasz Blaik
Termin: I semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Miejsce zoologii w naukach biologicznych. Zoologia i jej działy. Pojęcie gatunku w naukach
zoologicznych. Zasady systematyki zwierząt. Budowa, systematyka i filogeneza poszczególnych typów pierwotniaków.
Pochodzenie zwierząt wielokomórkowych. Podstawy embriologii tkankowców. Systematyka i filogeneza wybranych
grup bezkręgowców. Szkarłupnie jako pierwsze zwierzęta wtórouste. Systematyka i filogeneza przedstrunowców
i strunowców. Przegląd bezkręgowców i kręgowców w ujęciu filogenetycznym, ze szczególnym uwzględnieniem ich
morfologii i anatomii. Tkanki zwierzęce. Podstawy zoogeografii; elementy zoogeograficzne w faunie Polski. Przegląd
fauny Polski - zajęcia terenowe. Gatunki rzadkie i chronione; czerwona księga zwierząt.
Literatura:
Hempel-Zawitkowska J. (red.): Zoologia dla uczelni rolniczych. PWN, Warszawa 1995,
Jura Cz.: Bezkręgowce. Podstawy morfologii funkcjonalnej, systematyki i filogenezy. PWN, Warszawa 1996,
Rajski A.: Zoologia tom 1. Część ogólna. PWN, Warszawa 1994,
Riedel W. (red.): Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. Wydanie szóste. PWN, Warszawa 1984,
Zamachowski W., Zyśk A.: Strunowce – Chordata. Podręcznik zoologii dla studentów. Wyd. Nauk. WSP, Kraków 1997.
Numer kursu: VI.3.6.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: METEOROLOGIA Z ELEMENTAMI KLIMATOLOGII
Liczba godzin: 30W + 15K
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czamara, dr inż. Mirosław Wiatkowski
Termin: II semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę, konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Zadania meteorologii i klimatologii. Atmosfera Ziemi, budowa pionowa i skład. Usłonecznienie. Bilans
cieplny. Woda w atmosferze: wilgotność powietrza, parowanie, produkty kondensacji. Pole ciśnienia powietrza i wiatr.
Cyrkulacja atmosferyczna w skali globalnej i lokalnej. Elementy pogody i podstawy prognoz. Klimat. Mikroklimat
i klimat lokalny. Procesy kształtujące klimat Polski, zróżnicowanie warunków klimatycznych.
30
9.
Literatura:
Bac S., Rojek M. Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa 1979,
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia Ogólna., PWN, Warszawa 1999,
Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopac-Lembowicz M.: Meteorologia
i Klimatologia. Pomiary, obserwacje i opracowania. PWN, Warszawa-Łódź, 2000,
Retallack B.J.: Podstawy meteorologii, IMGW, Warszawa 1991,
Trzeciak S. Meteorologia morska z oceanografią. PWN, Warszawa 2004,
Woś A. Meteorologia dla geografów. PWN, Warszawa 2002.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Numer kursu: III/VI.3.7.O
6 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: CHEMIA ORGANICZNA
Liczba godzin: 30 W + 45 L
Prowadzący: dr hab. inż. Piotr Wieczorek, dr Jacek Lipok, dr Maciej Makowski, mgr Izabella Jasicka-Misiak
Termin: II semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę, konwersatorium – zaliczenie na
ocenę.
Treść zajęć: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z podstawami chemii organicznej oraz wybranymi klasami
związków organicznych ze szczególnym uwzględnieniem tych, które występują w przyrodzie. Omawiane są
podstawowe klasy związków organicznych, ich właściwości chemiczne, biologiczne i toksyczność. Zwraca się
szczególną uwagę na zależność tych właściwości od budowy chemicznej. Ponadto omawiane są metody analizy
związków chemicznych.
Literatura:
Mastaterz P.: Podręcznik chemii organicznej. Wyd. Chemiczne Dorota Mastalerz, Wrocław, 1996,
Siemion Z.: Biostereochemia. PWN, Warszawa, 1985,
Kafarski P., Wieczorek P.: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii bioorganicznej. Wyd. UO, Opole, 1997,
Pimentel G.C., Conrod J.A.: Chemia dziś i jutro. Wyd. Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 1993.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.8.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA
Liczba godzin: 30W + 30K+ 15T
Prowadzący: dr hab. Kazimierz Sporek prof. UO, mgr Agnieszka Rombel
Termin: II semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: botaniki, zoologii, statystyki.
Warunki zaliczenia: wykład - egzamin, konwersatorium - zaliczenie na ocenę, terenowe - zaliczenie na ocenę.
Treść przedmiotu: Ekologia jako nauka i jej przedmiot badań. Biologiczne poziomy organizacji. Podstawowe pojęcia
ekologiczne. Rola czynników abiotycznych i biotycznych. Układy ekologiczne. Ekologia populacji, biocenoz
i ekosystemów. Adaptacja organizmów. Równowaga ekologiczna. Różnorodność i typologia siedlisk. Sukcesja
ekologiczna. Modele ekologiczne. Doświadczalnictwo ekologiczne. Wpływ antropopresji na ekosystemy.
Literatura:
Wiąckowski S.: Ekologia ogólna, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz, 1998,
Weiner J.: Życie i ewolucja biosfery, PWN, Warszawa, 1999,
Krebs Ch. J.: Ekologia, PWN, Warszawa, 1996,
Czarnowski M. S.: Zarys ekologii roślin lądowych, PWN, Warszawa, 1989.
Numer kursu: VI.3.9.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOLOGIA II (Botanika)
Liczba godzin: 45 W +45 L
Prowadzący: dr hab. Wiesław Włoch, dr Grzegorz Leśniański, dr Krzysztof Spałek, dr Arkadiusz Nowak, mgr Sylwia
Nowak
Termin: II semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe – zaliczenie na
ocenę.
Treść zajęć: Morfologia i anatomia roślin: tkanki roślinne - twórcze, stałe, pierwotne, wtórne. Budowa grzybów. Cykle
życiowe różnych grup organizmów. Systematyka roślin i grzybów (omawiana na przykładach wybranych jednostek
systematycznych). Zajęcia w terenie.
Literatura:
Szweykowski J., Szweykowska A.: Botanika. Morfologia. t. I, 1992,
Strasburger E.: Botanika. 1972,
Gorczyński T.: Ćwiczenia z botaniki. 1979,
31
-
Polakowski B.: Botanika. 1991.
1.
2.
3.
4.
Numer kursu: III/VI.3.10.O
6 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: FIZYKA Z ELEMENTAMI BIOFIZYKI
Liczba godzin: 30 W + 45 L
Prowadzący: prof. dr hab. Marian Podolak, dr Katarzyna Książek, mgr Jarosław Muzolf, mgr Wiktor Smiatek,
dr Roman Szatanik, dr Stanisław Chabik
Termin: II semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny + ustny, laboratorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wektory. Układy odniesienia. Prawa mechaniki. Wielkości fizyczne i jednostki ich miary. Podstawowe
oddziaływania w przyrodzie. Praca, moc, energia. Zasady zachowania energii, pędu, momentu pędu. Elektryczność
i magnetyzm. Elektroliza. Indukcja elektromagnetyczna. Zjawiska powierzchniowe w cieczach. Statyka i dynamika
płynów. Drgania i fale. Fale elektromagnetyczne. Optyka falowa. Mikroskopia optyczna i elektronowa. Rozszczepienie
światła. Analiza widmowa. Zjawisko fotoelektryczne i jego prawa. Zjawiska fizyczne w procesach degradacji i ochrony
środowiska.
Literatura:
Bolton W.: Zarys fizyki. PWN, Warszawa, 1982,
Jaworski B. i in.: Kurs fizyki. t. 1-3, PWN, Warszawa, 1981,
Przestalski S.: Elementy fizyki, biofizyki i agrofizyki. Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 2001,
Resnick R., halliday D.: Fizyka. t. 1-2, PWN, Warszawa, 1995,
Sawieliew I.W.: Kurs fizyki. t. 1-3, PWN, Warszawa, 1987.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Numer kursu: VI.3.11.O
5 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOCHEMIA
Liczba godzin: 30 W + 45 L
Prowadzący: prof. dr hab. Olga Zhuk, dr hab. Wolodymyr Zinkovskyy, prof. UO, dr Marian Kuczek
Termin: III semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z chemii ogólnej i organicznej.
Warunki zaliczenia: wykłady – egzamin ustny, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Molekularne składniki komórki (białka, węglowodany, tłuszcze, nukleotydy i kwasy nukleinowe, enzymy
i reakcje enzymatyczne, witaminy i koenzymy), budowa struktur komórkowych. Katabolizm i powstanie wiązań
wysokoenergetycznych. Biosynteza węglowodanów, lipidów i kwasów nukleinowych. Replikacja, transkrypcja,
translacja. Kod genetyczny, regulacja ekspresji genów, molekularne podstawy morfogenezy.
Literatura:
Ćwiczenia z biochemii. PWN, 1997,
Stryer L.: Biochemia. PWN, Warszawa, 1997.
Numer kursu: VI.3.12.O
6 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: HYDROLOGIA I GOSPODARKA WODĄ
Liczba godzin: 30 W + 45 K
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Włodzimierz Czamara, dr inż. Mirosław Wiatkowski
Termin: III semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Lądowa faza krążenia wody w przyrodzie. Zlewnia i jej parametry. Pomiary hydrometryczne.
Opracowywanie wyników pomiarów hydrometrycznych, krzywa natężenia przepływu, charakterystyczne stany
i przepływy wody, podstawowe charakterystyki hydrologiczne. Ruch wody w korycie rzecznym. Odpływ i przepływ.
Krzywa sumowa odpływu. Cykl hydrologiczny i jego elementy składowe. Bilans wodny i jego zmienność. Składowe
bilansu wodnego. Naturalny bilans wodny i bilans wodno-gospodarczy. Wyznaczanie elementów bilansu wodnego.
Ekstremalne zjawiska hydrologiczne: niżówki i wezbrania powodziowe. Prognozy hydrologiczne, statystyczne
i dynamiczne. Modelowanie matematyczne w hydrologii. Zajęcia terenowe: pomiary hydrometryczne.
Literatura:
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia Ogólna., PWN, Warszawa 1999,
Byczkowski A.: Hydrologia, t. I, II, Wyd. SGGW, 1996,
Eagleson P., Hydrologia dynamiczna. PWN, Warszawa 1978,
Ozga-Zielińska M., Brzeziński J. Hydrologia stosowana. PWN, Warszawa 1997,
Soczyńska U. Hydrologia dynamiczna. PWN, Warszawa 1997.
32
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: II/VI.3.13.O
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: FILOZOFIA PRZYRODY
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr Zenona Nowak
Termin: III semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: filozofia przyrody a nauki przyrodnicze; spór o naturę rzeczywistości; spór o sposób istnienia świata;
materia - energia - informacja; nowożytne i współczesne kancepcje czasu, przestrzeni i ruchu; determinizm indeterminizm - finalizm; spór o sposób ujmowania rzeczywistości: dystrybutywizm czy holizm; dylematy współczesnej
kosmologii (min. uniwersalność praw fizyki, ewolucyjne modele wszechświata, zasady antropiczne); biogeneza
i antropogeneza; prawa fizyki; ewolucyjne modele wszechświata, zasady antropiczne); biogeneza i antropogeneza;
natura a kultura.
Literatura:
Hempoliński M. (red.): Ontologia. Antologia tekstów filozoficznych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław Warszawa - Kraków, 1994,
Von Weizsacker C.F.: Jedność przyrody (wybrane fragmenty). PWN, Warszawa, 1978,
Butryn S. (red.): Z zagadnień filozofii nauk przyrodniczych (wybrane fragmenty). PAN, Warszawa, 1991,
Tempczyk M.: Świat harmonii i chaosu. PWN, Warszawa,1995,
Zabierowski M.: Wszechświat i metafizyka. PWN, Warszawa, 1998.
Numer kursu: VI.3.14.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: MONITORING I BIOINDYKACJA
Liczba godzin: 30 W + 45 L + 15 T
Prowadzący: dr Elżbieta Gołąbek
Termin: III semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Pojęcie monitoringu. Cele i zadania państwowego monitoringu środowiska. Struktura organizacyjna
państwowego monitoringu środowiska. Podsystem monitoringu powietrza, wód powierzchniowych, wód podziemnych ,
gleb, hałasu, promieniowania jonizującego, lasów i przyrody. Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego.
Podsystem emisji zanieczyszczeń do powietrza. Podsystem emisji zanieczyszczeń do wód. Podsystem "odpady". Oceny
i prognozy. Powiązanie sieci monitoringu polskiego z monitoringiem europejskim. Definicja bioindykacji oraz rodzaje
metod bioindykacyjnych. Przykłady roślin wskaźnikowych charakterystycznych dla wybranych cech siedliska (np.
odczyn gleby, trofizm gleby). Wskaźniki poziomu wód gruntowych. Właściwości wskaźnikowe wybranych gatunków
roślin wodnych. Porosty jako bioindykatory zanieczyszczeń powietrza. Określanie nasilenia emisji przemysłowych w
oparciu o wrażliwość gatunków drzew. Badanie wpływu zanieczyszczeń powietrza (gazy, pyły) na drzewa
i drzewostany. Uszkodzenia drzew i drzewostanów powodowane przez "kwaśne deszcze". Wrażliwość roślin jako
wskaźnik stężeń gazów. Tytoń jako wskaźnik stężenia ozonu. Wskaźniki zakwaszania wód. Określenie zawartości tlenu
w wodzie rzeki wg występowania ryb. Wskaźnikowe właściwości awifauny.
Literatura:
Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska: Program Państwowego Monitoringu Środowiska. Biblioteka Monitoringu
Środowiska, Warszawa,
Jankowski W.: Zastosowanie bioindykacji w praktyce monitoringu środowiska na przykładzie północno - wschodniej
Polski, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 1994,
Kostrzewski A., Mazurek M., Stach A.: Zintegrowany monitoring środowiska przyrodniczego. Zasady organizacji,
system pomiarowy, wybrane metody badań. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu
Środowiska, Warszawa, 1994,
różnego rodzaju publikacje dotyczące zagadnień monitoringu i bioindykacji (szczególnie wydawane przez Państwową
Inspekcję Ochrony Środowiska).
Numer kursu: VI.3.15.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: INFORMATYKA II (Teledetekcja i GIS )
Liczba godzin: 15 W + 30 L
Prowadzący: dr hab. Stanisław Koziarski, prof. U.O, mgr Radosław Wróbel
Termin: III semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę z wykładu, konwersatorium i ćwiczeń terenowych.
Treść zajęć: Teledetekcja: Podstawowe pojęcia teledetekcji. Rys historyczny rozwoju teledetekcji. Przegląd zdalnych
metod badawczych środowiska przyrodniczego. Wykorzystanie promieniowania elektromagnetycznego w teledetekcji.
Wykorzystanie promieniowania nadfioletowego, widzialnego, podczerwonego i mikrofalowego (techniki pasywne
33
9.
-
i aktywne) w fotointerpretacji. Fotografia czarno-biała, kolorowa i wielospektralna. Zdjęcia lotnicze. Fotointerpretacja
zdjęć lotniczych. Zależności pomiędzy zdjęciem lotniczym a terenem. Pomiary na zdjęciach lotniczych. Orientacja
zdjęć. Sposoby obserwacji stereoskopowej. Przenoszenie treści zdjęć na mapę. Instrumenty i przyrządy stosowane
w fotointerpretacji. Metodyka interpretacji zdjęć lotniczych. Interpretacja zdjęć lotniczych w badaniach szaty roślinnej.
Wykorzystanie zdjęć lotniczych w badaniach wód. Interpretacja zdjęć do celów: przyrodniczych, gleboznawczych,
fizjograficznych, ochrony przyrody itp. Fotointerpretacja obiektów, zjawisk i procesów antropogenicznych.
Wykorzystanie zdjęć lotniczych dla celów ochrony środowiska. Zdjęcia satelitarne i ich zastosowanie w badaniach
naturalnych zasobów Ziemi.
GIS: Podstawowe pojęcia Geographical Information System - GIS, System Informacji
Przestrzennej - SIT. Systemy informacji przestrzennej (geograficznej) o środowisku. Rozwój systemów informacji
przestrzennej w Polsce. Cechy danych systemu informacji przestrzennej. Numeryczne modele przestrzenne. Sprzęt
komputerowy w systemach informacji przestrzennej. Pozyskiwanie, obróbka, przekazywanie i wymiana danych.
Standaryzacja i zarządzanie danymi. Oprogramowanie systemów informacji przestrzennej. Mapa cyfrowa (rastrowa,
wektorowa). Zasady tworzenia systemów informacji przestrzennej. Wybrane pakiety GIS: MapInfo, AutoCad Map,
Geo-Info.
Literatura:
Borysławski Z.: Komputerowe systemy informacji przestrzennej w ochronie środowiska. Wrocław, 1999,
Ciołkosz A., Miszalski J., Olędzki J.: Interpretacja zdjęć lotniczych. Warszawa, 1986,
Gaździcki J.: Systemy informacji przestrzennej. PPWK, Warszawa-Wrocław, 1990,
Myrda G.: GIS, czyli mapa w komputerze. Wyd. Helion, Gliwice, 1997,
Teledetekcyjny monitoring środowiska. PZLG, z. 3, IgiPZ PAN, Warszawa, 1990,
Urbański J.: Zrozumieć GIS. Analiza informacji przestrzennej. PWN, Warszawa, 1997.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: III/VI.3.16.O
5 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: INSTRUMENTALNE METODY BADAŃ ŚRODOWISKA
Liczba godzin: 15 W + 45 L
Prowadzący: dr hab. Joanna Kozioł
Termin: III semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z chemii organicznej oraz ogólnej i nieorganicznej.
Warunki zaliczenia: wykład – pisemne zaliczenie na ocenę, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podział i ogólna charakterystyka metod badań próbek środowiskowych; Przygotowanie próbek do analizy
(roztwarzanie, stapianie, mineralizacja w systemie otwartym i zamkniętym z wykorzystaniem mineralizatora
mikrofalowego, metody rozdzielania); Oznaczenia składu fazowego przy wykorzystaniu metod spektroskopowych
opartych na widmach molekularnych (spektroskopia w podczerwieni (IR), spektrometria ramanowska, paramagnetyczny
rezonans jądrowy (EPR), nuklearny rezonans jądrowy (NMR); metody oparte na widmach promieniowania
rentgenowskiego; metody termiczne; Metody oznaczania składu chemicznego (spektrofotometria absorpcyjna
cząsteczkowa, absorpcyjna spektrometria atomowa, spektrometria emisyjna ze wzbudzeniem plazmowym, rentgenowska
analiza fluorescencyjna).
9.
Literatura:
- Cygański A.: Metody spektroskopowe w chemii analitycznej Warszawa 1993.
- Cygański A.: Podstawy metod elektroanalitycznych. WNT, Warszawa 1999.
- Hulanicki A.: Współczesna chemia analityczna. Wybrane zagadnienia. PWN, Warszawa 2001.
- Hulanicki A.: Współczesna chemia analityczna PWN Warszawa 2001
- Kęcki Z.: Podstawy spektroskopii w podczerwieni, PWN, Warszawa 1992
- Kocjan R. (red.): Chemia analityczna. Tom 2. Analiza instrumentalna. PZWL, Warszawa 2000.
- Minczewski J., Marczenko Z.: Chemia analityczna. Tom 3. Analiza instrumentalna . PWN, Warszawa 2001
- Namieśnik J., Z.Jamrózgiewicz, M.Pilarczyk, L.Torres: Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy WN-T
Warszawa 2000
- Szczepaniak W.: Metody instrumentalne w analizie chemicznej. PWN, Warszawa 2002.
- Szmal Z.S., Lipiec T.: Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej. PZWL, Warszawa 1996.
1.
2.
3.
4.
Numer kursu: VI.3.17.O
5 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: MIKROBIOLOGIA OGÓLNA I ŚRODOWISKOWA
Liczba godzin: 30 W + 30 L
Prowadzący: prof.dr hab. Adam Latała, dr Teresa Krzyśko-Łupicka, dr Katarzyna Grata, dr Ewa Moliszewska,
dr Małgorzata Nabrdalik
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykłady - egzamin ustny, laboratorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podstawowe wiadomości z zakresu systematyki, budowy i struktury komórkowej bakterii. Fizjologia
bakterii – odżywianie, wzrost, rozmnażanie. Mechanizmy metabolizmu i przemian energetycznych bakterii.
Charakterystyka grzybów - budowa, morfologia, odżywianie, rozmnażanie. Mikotoksykozy. Wirusy - budowa,
5.
6.
7.
8.
34
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
morfologia, metabolizm. Oddziaływanie między mikroorganizmami a innymi formami żywymi. Wirusy – budowa,
morfologia, metabolizm. Oddziaływania między mikroorganizmami a innymi formami życia. Mikrobiologiczna
przemiana azotu, węgla, siarki, tlenu, żelaza. Rozwój mikroorganizmów w glebie. Udział mikroorganizmów w systemie
i rozkładzie próchnicy. Mikroflora płodów rolnych i ogrodniczych. Mikrobiologia wód zanieczyszczonych i ścieków.
Mikrobiologia wód przeznaczonych do picia. Mikrobiologia sanitarna. Mikrobiologia powietrza.
Literatura:
Gołębiowska J.: Mikrobiologia rolnicza, PWRiL, Warszawa, 1986,
Kunicki-Goldfinger W.: Życie bakterii. PWN, Warszawa, 1996,
Paluch J.: Mikrobiologia wód. PWN, Warszawa, 1973,
Pawlaczek-Szpilowa M.: Mikrobiolgia wody i ścieków. PWN, Warszawa, 1980,
Przegląd mikrobiologii lekarskiej. Praca zbiorowa. PZWL, Warszawa, 1991,
Schlegel H.: Mikrobiologia ogólna. PWN, Warszawa, 1996.
Numer kursu: VI.3.18.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: GLEBOZNAWSTWO
Liczba godzin: 30 W + 45 L + 15 K + 15 T
Prowadzący: dr Izabella Pisarek, dr Grzegorz Kusza
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Przedmiot, cel i zadania gleboznawstwa oraz jego powiązanie z innymi naukami przyrodniczymi
i rolniczymi. Czynniki glebotwórcze i powstawanie gleb. Profil glebowy i jego cechy morfologiczne - zajęcia terenowe.
Charakterystyka ważniejszych skał glebotwórczych. Gleba jako środowisko fizyczne. Właściwości chemiczne
i fizykochemiczne gleb. Gleba jako środowisko biochemiczne i biologiczne. Żyzność i urodzajność gleb, zasady
podnoszenia żyzności. Systematyka gleb Polski. Bonitacja gleb Polski. Kompleksy rolniczej przydatności gleb.
Waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Literatura:
Buckman H.C., Brady N.C. : Gleba i jej właściwości. PWRiL, Warszawa, 1971,
Drozd J., Licznar M., Pisarek I.: Gleboznawstwo – skrypt. WSP Opole 1992,
Baran S., Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR w Lublinie, 1996,
Zawadzki S.: Gleboznawstwo. PWRiL, Warszawa 1999.
-
Numer kursu: VI.3.19.O
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: PROBLEMATYKA PRAWNO-EKONOMICZNA W OCHRONIE ŚRODOWISKA I
Liczba godzin: 30 W + 15 K
Prowadzący: pracownicy Międzywydziałowego Instytutu Prawa i Administracji, mgr inż. Zofia Siwerska
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podstawy prawne i ekonomiczne dotyczące środowiska i jego ochrony. Ujęcie klasyczne i neoklasyczne
ekonomiki zasobów naturalnych. Środowiskowe koszty zewnętrzne. Koszt alternatywny. Analiza kosztów i korzyści
środowiska naturalnego. Podstawy racjonalnego gospodarowania zasobami naturalnymi. Instrumenty ekonomiczne
i administracyjno prawne w racjonalizacji ich wykorzystania. Polityka zrównoważonego rozwoju. Rola państwa
w zarządzaniu środowiskiem. Ograniczenia prawne w korzystaniu ze środowiska. Odpowiedzialność prawna
w ochronie środowiska . Organizacja ochrony środowiska w Polsce. Korzystanie ze środowiska i jego ochrona w świetle
obowiązujących aktów prawnych. Porządek prawny i założenia polityki ochrony środowiska Unii Europejskiej. Prawno
materialne podstawy ochrony środowiska Unii Europejskiej. Harmonizacja polskiego prawa ochrony środowiska
z wymogami prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej.
Literatura:
Folmer H., Gabel L., Opschoor H.: Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych. Wydawnictwo Krupski i S-ka,
Warszawa, 1996,
Poskrobko B.: Zarządzanie środowiskiem. PWN, Warszawa 1999,
Woś A.: Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa, 1995,
Famielec J.: Korzyści i straty w środowisku naturalnym. PWE, Warszawa, 1998,
Paczuski R.: Prawo ochrony środowiska. Oficyna Wyd. „BRANTA”, Bydgoszcz, 2000,
Paczuski R.: Prawo ochrony środowiska Unii Europejskiej. TNOiK, Toruń, 1999.
1.
2.
3.
4.
5.
Numer kursu: II/VI.3.20.O
Nazwa przedmiotu: GEOMORFOLOGIA
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr Krzysztof Badora
Termin: IV semestr
9.
-
3 punkty ECTS
35
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z geologii.
Warunki zaliczenia: wykład - egzamin, ćwiczenia - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Rzeźbotwórcza działalność sił zewnętrznych (procesy egzogeniczne): wietrzenie (fizyczne: insolacyjne,
mrozowe, solne; chemiczne), rzeźba denudacyjna – stok (kształt stoków, procesy stokowe, spłukiwanie), rzeźba
fluwialna (działalność erozyjna rzek, erozja wgłębna i denna), rzeźba fluwialno-denudacyjna (doliny rzeczne, sieć
rzeczna, terasy rzeczne), rzeźba krasowa (krasowienie, formy krasowe, rzeźba krasowa), rzeźba glacjalna (zlodowacenia,
powstanie i ruch lodowców, działalność erozyjna lodowców, formy rzeźby powstałe na wskutek działalności lodowców:
moreny), rzeźba eoliczna (działalność transportowa, niszcząca i budująca wiatru), rzeźba litoralna - rzeźbotwórcze
procesy zachodzące w środowisku morskim (formy utworzone na skutek działalności wód morskich, rodzaje wybrzeży).
Geomorfologiczna charakterystyka różnych obszarów Polski: typowe formy morfologiczne i ich geneza, rola ewolucji
stoku w kształtowaniu rzeźby. Antropogeniczne przekształcenia litosfery.
Literatura:
Klimaszewski M.: Geomorfologia. PWN, Wyd. 3, Warszawa, 2002,
Kondracki J.: Regiony fizycznogeograficzne Polski. PWN, Warszawa, 1977,
Linder L.: Czwartorzęd. Osady. Metody badań. Stratygrafia. PAE, Warszawa, 1992,
Pulina M.: Kras. Formy i procesy. Wyd. UŚ, Katowice, 1999.
Numer kursu: VI.3.21.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: TOKSYKOLOGIA
Liczba godzin: 30 W + 30 K
Prowadzący: dr hab. Wlodymyr Zinkovskyy, dr Marian Kuczek
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść kursu: Przedstawienie chemicznych aspektów toksykologii oraz połączenie problemów chemii i biologii
ksenobiotyków oraz ich wpływu na stan organizmu żywego; rozróżnianie ważności i specyfiki zatruć ostrych
i przewlekłych oraz ich skutków, omówienie chemicznych skutków zatruć w organizmie człowieka i korelacje między
środowiskiem a „stanem zdrowia” ludzi mieszkających na danym terenie. Chemiczne, biochemiczne i biologiczne
czynniki warunkujące toksyczność. Mutageneza i karcinogeneza.
Literatura:
do uzgodnienia z prowadzącym
Numer kursu: VI.3.22.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: OCHRONA GLEB
Liczba godzin: 30 W + 30 L
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska, dr Grzegorz Kusza
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z gleboznawstwa.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wprowadzenie do zagadnienia. Definicje pojęć. Prawne podstawy ochrony gruntów. Źródła, rodzaje
i charakterystyka zanieczyszczeń podłoża gruntowego. Degradacja względna, rzeczywista. Przekształcenia i degradacja
gleby oraz jej formy: Rolnicza i techniczna degradacja struktury ekologicznej. Mechaniczne uszkodzenie lub zniszczenie
próchnicznego poziomu gleby. Kwasowa degradacja gleb. Chemiczna degradacja gleby. Erozja, uwarunkowania
i rodzaje. Przesuszenie i zawodnienie powierzchni ziemi. Zniekształcenie powierzchniowych utworów geologicznych
i rzeźby terenu. Degradacja szaty roślinnej. Obszary przemysłowej degradacji środowiska. Ochronne funkcje szaty
roślinnej. Gatunki drzew, krzewów i traw do fitomelioracji siedlisk zdegradowanych. Techniczno-biologiczne sposoby
ochrony i rekultywacji gleb. Agrotechniczne sposoby ochrony gleb. Ochrona przeciwerozyjna i zagospodarowanie
gruntów erodowanych. Ochrona mokradeł i retencja wodna.
Literatura:
- Siuta J.: GLEBA diagnozowanie stanu i zagrożenia, Instytut Ochrony Środowiska, Warszawa 1995.
- Zadroga B., Oleńczuk-Neyman K.: Ochrona i rekultywacja podłoża gruntowego, Wydawnictwo Politechniki
Gdańskiej, Gdańsk 2001.
- Turski R., Baran S.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb, Wydawnictwo Akademii Rolniczej, Lublin 1995.
- Kowalik P.: Ochrona środowiska glebowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
- Inżynieria ekologiczna nr 2: Technologie odolejania gruntów, odpadów, ścieków, Polskie Towarzystwo Inżynierii
Ekologicznej, Warszawa 2000.
- Siuta J.: Ochrona gleb, Materiały do planowania przestrzennego, zeszyt 2, Instytut Kształtowania Środowiska,
Warszawa 1982.
- Siuta J. (red.): Ochrona i rekultywacja gleb, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1978.
- Siuta J. (red.): Ochrona i rekultywacja gruntów w gminie, Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej, Warszawa
1999.
36
1.
Numer kursu: VI.3.23.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: TECHNOLOGIE W OCHRONIE ŚRODOWISKA I (Gospodarka wodno-ściekowa)
2. Liczba godzin: 30 W + 45 L + 15 K +15 T
3. Prowadzący: prof.dr hab. inż. Krzysztof Kuczewski, dr Mariusz Głowacki, dr Urszula Karwaczyńska
4. Termin: V semestr
5. Warunki wpisu na kurs: brak.
6. Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe - zaliczenie na
ocenę.
7. Treść zajęć: Istniejący stan gospodarki wodno-ściekowej w Polsce (stan zagospodarowania w wodę, kanalizacja,
oczyczszanie ścieków). Charakterystyka ścieków (ścieki bytowo-gospodarcze, ścieki bytowo-przemysłowe, wody
opadowe, miary zanieczyszczeń, aktualne przepisy dotyczące odprowadzania ścieków do wód i gruntu). Metody
oczyszczania ścieków (schematy blokowe oczyszczania ścieków, metody oczyszczania ścieków, metoda mechaniczna —
kraty, rozdrabniarki, osadniki wstępne, osadniki Imhoffa, efekty oczyszczania). Oczyszczanie ścieków metodą
biologiczną (zasada oczyszczania ścieków metodami biologicznymi, procesy nitryfikacji i denitryfikacji, defosfatacja,
metoda osadu czynnego, metoda złoża biologicznego, oczyszczanie ścieków metodą „beztlenową”, oczyszczanie
ścieków metodą kombinowaną — tlenowo-beztlenową, zblokowane oczyszczalnie ścieków, niekonwencjonalne metody
oczyszczania ścieków). Ścieki pochodzące z przemysłu rolno-spożywczego. Analiza skuteczności oczyszczania ścieków
różnymi metodami. Zasady sporządzania bilansu potrzeb wodnych i ścieków. Zasady uzdatniania wody na cele pitne
(odżelazianie, odmanganianie). Ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych. Urządzenia służące doprowadzeniu wody
do użytkowników.
8. Literatura:
Sikorski M. i in.: Wiejskie oczyszczalnie ścieków. Warszawa, 1991,
Burchard J. i in.: Metody badań i ocena jakości wód powierzchniowych i podziemnych. Łódź, 1990,
Dojlido J.: Chemizm wód powierzchniowych. Białystok, 1995,
Gomółka J.: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii wody. Wrocław, 1992,
Szpindor A.: Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi. Arkady, Warszawa, 1998,
Łomotowski J., Szpindor A.: Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków. Arkady, Warszawa, 1999
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: II/VI.3.24.O
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOETYKA
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: prof. dr hab. Tadeusz Olewicz
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład, konwersatorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Bioetyka a inne nauki, antropologiczne podstawy bioetyki, sposoby ujmowania i zasady bioetyki,
rozstrzygnięcia zagadnień bioetyki z punktu widzenia głównych (współczesnych) nurtów filozoficznych, nauka
a problem odpowiedzialności człowieka, ekofilozofia a bioetyka, godność i wolność człowieka, etyka wobec badań nad
ludzkim genomem, status ludzkiego embrionu (problem aborcji), moralne problemy transplantologii (problem legalizacji
eutanazji), aksologiczny status ludzkiego życia.
Literatura:
Beauchamp T.L., Childress J.F.: Zasady etyki medycznej. Warszawa, 1996,
Grzesica J.: Ochrona naturalnego środowiska człowieka - problem teologiczno-moralny. Katowice, 1983,
Jan Paweł II: Encyklika Evangelium Vitae,
Singer P.: O życiu i śmierci. Warszawa, 1997,
Skolimowski H.: Technika a przeznaczenie człowieka. Warszawa, 1995.
Numer kursu: VI.3.25.O
4 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: OCHRONA PRZYRODY I
Liczba godzin: 15W + 30 K + 15T
Prowadzący: dr hab.Kazimierz Sporek prof. UO, mgr Agnieszka Rombel
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z botaniki, zoologii i ekologii.
Warunki zaliczenia: wykład - egzamin, konwersatorium – zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe -zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Główne cele ochrony przyrody (różnorodność biologiczna). Ochrona przyrody w Polsce – zagrożenia dla
fauny i flory. Kategorie zagrożenia gatunków według klasyfikacji Międzynarodowej Unii Zachowania Przyrody (IUCN).
Klasyfikacja i funkcje obszarów chronionych. Ochrona obszarowa. Ochrona gatunkowa. Ochrona indywidualna. Zasady
sporządzania planów ochrony. Ochrona przyrody w Unii Europejskiej. Sieć ECONET i CORINE.
Literatura:
Olaczek R. 1998. Przyroda Polski pod ochroną. Wyd. Zarząd Główny LOP, Warszawa.
Ustawa o ochronie przyrody, 2004, Dziennik Urzędowy
- Pawlaczyk P. (red), 2002, Zasady ochrony przyrody w lasach gospodarczych, Wyd. Lubuski Klub Przyrodników,
Świebodzin
37
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.26.O
7 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: TECHNOLOGIE W OCHRONIE ŚRODOWISKA II (Gospodarka odpadami)
Liczba godzin: 30 W + 45 L + 30 K + 15 T
Prowadzący: prof.dr hab. inż. Czesława Rosik-Dulewska, dr Urszula Karwaczyńska, dr inż. Tomasz Ciesielczuk,
dr Beata Gołuchowska,
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu: gospodarka wodno – ściekowa.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin pisemny, laboratorium – zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe zaliczenie na
ocenę.
Treść zajęć: Wprowadzenie do zagadnienia gospodarki odpadami (systemy informacji o odpadach, monitoring
gospodarki odpadami, podstawy i kryteria klasyfikowania odpadów). Organizacja gospodarki odpadami — surowcami
wtórnymi — w środowisku. Gospodarka odpadami komunalnymi (charakterystyka odpadów stałych /OKS/, zasady
projektowania składowisk, technologie eksploatacji składowisk, procesy zachodzące w składowanych odpadach,
rekultywacja techniczna i biologiczna składowisk). Technologiczne możliwości unieszkodliwiania odpadów
komunalnych — przegląd procesów. Odpady płynne. Osady ściekowe (metody składowania, gospodarczego
wykorzystania i unieszkodliwiania). Odpady przemysłowe — stan gospodarki odpadami (odpady powęglowe, odpady
energetyczne, najbardziej uciążliwe i niebezpieczne odpady przemysłowe). Wpływ składowisk odpadów komunalnych
i przemysłowych na wybrane elementy środowiska przyrodniczego. Ochrona środowiska przed odpadami. Regulacje
prawne i ich skuteczność.
Literatura:
Rosik-Dulewska C.: Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa, 2005,
Siuta J.: Przyrodnicze użytkowanie odpadów, Wyd. IOŚ, Warszawa, 2002,
Leboda R., Oleszczuk P.: Odpady komunalne i ich zagospodarowanie, zagadnienia wybrane, Wyd. UMSC Lublin, 2002,
Bień J.B.: Osady ściekowe. Teoria i praktyka, Wyd. Politechnika Częstochowska, 2002
Bień J.B. i in.: Problemy gospodarki osadowej w ochronie środowiska, Wyd. Politechnika Częstochowska, 1998.
Baran S., Turski R.: Wybrane zagadnienia z utylizacji i unieszkodliwiania odpadów. Wyd. Akademia Rolnicza, Lublin
1995.
Bilitewski B., Härdtle G., Marek K.: Podręcznik gospodarki odpadami. Teoria i praktyka. Wyd. Seidel Przywecki.
Warszawa 2003.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Numer kursu: VI.3.27.O
4 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: TECHOLOGIE W OCHRONIE ŚRODOWISKA III (Ochrona i zagrożenia atmosfery)
Liczba godzin: 30W + 15 K + 15 T
Prowadzący: dr hab. Krystyna Borecka prof. UO, mgr Józef Borecki
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę (kolokwium), zajęcia konwersatoryjne i terenowe – zaliczenie na
ocenę.
8. Treść zajęć: Budowa i funkcje atmosfery ziemskiej. Podstawowe procesy chemiczne zachodzące w atmosferze.
Naturalne, antropogenne źródła substancji zanieczyszczających. Podstawowe technologie wyzwalające zanieczyszczenia
powietrza. Dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń, normy. Rozprzestrzenianie zanieczyszczeń w atmosferze. Pomiary
stężeń zanieczyszczeń powietrza. Skutki i straty powodowane zanieczyszczeniem atmosfery. Zapobieganie
zanieczyszczeniu atmosfery. Ochrona powietrza atmosferycznego w Polsce i na świecie – współpraca międzynarodowa.
9. Literatura:
Czaja S.: Globalne zmiany klimatyczne. Wyd. Polit. Białostockiej, Białystok, 1998,
Gomółka E. Szeynak A.: Chemia wody i powietrza. Oficyna Wyd. Polit. Wrocławskiej, Wrocław, 1997,
O’Nell P.: Chemia środowiska. PWN, Warszawa-Wrocław, 1997,
Wojciechowska A. Wojciechowski T.: Motoryzacyjne zanieczyszczenia atmosfery. Wyd. Polit. Łódzkiej, Bielsko-Biała,
1991,
Żukowski P.: Degradacja i ochrona atmosfery. Wyd. Oświatowe FOSZE, Rzeszów, 1996,
Czasopisma: Ochrona Środwiska, Ochrona powietrza i problemy odpadów, Polish Journal of Environmental Studies.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.28.O
3 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOTECHNOLOGIA
Liczba godzin: 15 W + 30 L
Prowadzący: prof.dr hab.Adam Latała, dr Teresa Farbiszewska, dr Sławomir Wierzba
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z ekologii mikroorganizmów.
Warunki zaliczenia: wykłady - egzamin ustny, laboratorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Znaczenie biotechnologii. Techniczne aspekty biotechnologii. Opracowanie procesów
biotechnologicznych. Wybrane grupy drobnoustrojów przemysłowych - kryteria biologiczne i technologiczne.
38
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Pozyskiwanie i ulepszanie szczepów przemysłowych metodą mutagenizacji i rekombinacji, selekcji i przechowywanie
szczepów. Enzymy i inżynieria enzymatyczna. Biotechnologia a medycyna, weterynaria (antybiotyki, szczepionki,
surowice, hormony), przemysł spożywczy, rolnictwo (konserwacja produktów rolniczych, wyroby mleczarskie)
i leśnictwo (genetyczne doskonalenie roślin) - zajęcia terenowe. Biotechnologia w ochronie środowiska naturalnego
(oczyszczanie ścieków, kompostowanie, detoksykacje substancji szkodliwych). Biogeochemia.
Literatura:
Russel S.: Biotechnologia. PWN, Warszawa 1990,
Chmiel A.: Biotechnologia – podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne. WN PWN, Warszawa, 1994,
Buraczewski G.: Biotechnologia osadu czynnego. WN PWN, Warszawa 1994,
Przegląd mikrobiologii lekarskiej. Praca zbiorowa. PZWL, Warszawa, 1991,
Gołębiowska J.: Mikrobiologia rolnicza. PWRiL, Warszawa, 1986,
Paluch J.: Mikrobiologia wód. PWN, Warszawa, 1973.
Numer kursu: VI.3.29.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: OCHRONA PRZYRODY II (Agrocenozy)
Liczba godzin: 15 W + 45 L
Prowadzący: prof.dr hab. Bronisław Połcik, mgr Jarosław Sławiński
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin ustny, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Klasyfikacja, skuteczność działania pestycydów i technika ochrony roślin. Ekologizacja produkcji
roślinnej. Ważniejsze agrofagi (owady, bakterie, grzyby, nicienie, gryzonie) agrocenoz i ziemiopłodów. Podstawy
Herbologii: definicje, ekologiczne nisze, zmienność, uodparnianie się chwastów, niejednorodność środowiska, Ki r-strategie, specjacja, gatunek, ekotypy, populacja. Ekologiczne koncepcje chwast-roślina uprawna. Reprodukcja
chwastów. Wznawianie wzrostu. Konkurencyjność i natura konkurencji chwastów. Znaczenie allelopatii, czynników
ekologicznych i biotycznych w zapobieganiu występowania i w zwalczaniu chwastów.
Literatura:
Aldrich R. J.: Ekologia chwastów w roślinach uprawnych. Podstawy zwalczania chwastów. Tow. Chem. i Inż. Ekol.,
Opole, 1997,
Czerniakowski Z., Czerniakowski Z.W.: Herbicydy. AR, Kraków, 1993,
Połcik B.: Dobowe wahania wrażliwości roślin w uprawie pszenicy ozimej i jarej. WSP, Opole, 1989,
Goszczyński W.: Zoocydy. SGGW, Warszawa, 1988,
Borecki Z.: Fungicydy stosowane w ochronie roślin. PWN, Warszawa, 1984.
Numer kursu: VI.3.30.O
3 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: PLANOWANIE PRZESTRZENNE
Liczba godzin: 15W + 30 K
Prowadzący: dr hab. Stanisław Koziarski prof. UO, dr Krzysztof Badora,
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, konwersatoria - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Istota planowania przestrzennego. Ewolucja planowania przestrzennego. Pojęcia związane z gospodarką
przestrzenną, regionalną i zagospodarowaniem przestrzennym. Uregulowania prawne i systemy organizacyjne
gospodarki przestrzennej w Polsce i w wybranych krajach. Regionalizm i egalitaryzm a kryteria ekologiczne w planach
krajowych i regionalnych. Progi rozwoju jednostek osadniczych wynikające z warunków środowiska przyrodniczego.
WSOCH – podstawy i etapy konstruowania programów ekorozwoju i planów zagospodarowania.
Literatura:
Biuletyny PKZK PAN,
Bodziany B.: Zagospodarowanie przestrzenne. BCB Polskie Centrum Budownictwa, Warszawa, 1998,
Domański R.: Gospodarka przestrzenna. PWN, Warszawa, 1990,
Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju. Polska 2000 plus. Hipoteza t.I, II i III, CUP, Warszawa,
1995.
Numer kursu: VI.3.31.O
Nazwa przedmiotu: ROZWÓJ ZRÓWNOWAŻONY
Liczba godzin: 30 W + 15 K
Prowadzący: dr Tomasz Ciesielczuk
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
3 punkty ECTS
39
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Warunki zaliczenia: wykład - egzamin, konwersatorium - zaliczenie na ocenę.
Treść kursu: : Istota i zakres bezpieczeństwa ekologicznego w Europie i w Polsce. Ekorozwój jako podstawa
aplikacyjnych założeń strategii gospodarczych. Regionalna i lokalna polityka ekologiczna. Przedsiębiorstwo jako
podmiot polityki ekologicznej. Czysta produkcja jako niesformalizowany system zarządzania środowiskowego. EMAS
i ISO jako sformalizowany system zarządzania środowiskowego. Proekologiczne koncepcje marketingowe.
Literatura:
Lewandowski J.: Zarządzanie jakością. Wyd. Marcus, Łódź, 1998,
Bagiński J.: Menadżer Jakości (Jakość, środowisko, Bezpieczeństwo). Wyd. Polit. Warszaw., 2000,
Pochyluk R. i inni.: Zasady wdrażania systemu zarządzania środowiskowego zgodnie z wymaganiami normy ISO 14001.
EkoKonsuly, Gdańsk, 1999,
Wilk J.: Zintegrowany system zarządzania przedsiębiorstwem. WSHiFM, Warszawa, 2001,
Zimniewicz K.: Współczesne koncepcje i metody zarządzania. PWE, Warszawa,1999.
Numer kursu: VI.3.32.O
5 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA WÓD
Liczba godzin: 30W + 30 L + 15 T
Prowadzący: dr Izabela Czerniawska-Kusza
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, laboratorium – zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Woda jako biotop. Charakterystyka głównych zespołów organizmów wód powierzchniowych (plankton,
bentos, peryfiton, makrofity, nekton, neuston, pleuston). Charakterystyka ekosystemów wód powierzchniowych.
Kształtowanie się biocenozy w zbiornikach i ciekach. Główne czynniki środowiskowe i ich znaczenie (temperatura,
światło, tlen, chemizm wód, warunki pokarmowe). Produkcja biologiczna a biomasa i liczebność organizmów.
Zagadnienia troficzności, saprobowości i samooczyszczania wód powierzchniowych. Zjawiska biologiczne zachodzące
w wodach czystych i zanieczyszczonych (wody podgrzane, zakwaszone, zasolone). Wpływ toksyczności ścieków na
organizmy wodne. Organizmy wskaźnikowe w biologicznej ocenie stanu wód powierzchniowych. Ekosystemowa ocena
jakości jezior. Biologiczna ocena jakości wód płynących (indeks saprobów, bioróżnorodności i biotyczny). Analiza
jakościowa i ilościowa wybranych zespołów ekologicznych.
Literatura:
Kajak Z. : Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. PWN, Warszawa, 2000,
Mikulski J.: Biologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa, 1982,
Turoboyski L.: Hydrobiologia techniczna. PWN, Warszawa, 1979,
Stańczykowska A.: Ekologia naszych wód. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne Warszawa, 1997,
Lampert W., Sommer U.: Ekologia wód śródlądowych. PWN, Warszawa, 1996,
Allan J.: Ekologia wód płynących. PWN, Warszawa, 1998.
Numer kursu: VI.3.33.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: REKULTYWACJA GRUNTÓW
Liczba godzin: 30 W + 30 T
Prowadzący: prof. dr hab. Czesława Rosik – Dulewska, dr Grzegorz Kusza
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z gospodarki wodnej i ściekowej, gospodarki odpadami.
Warunki zaliczenia: wykład i zajęcia terenowe – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Regulacje prawne w ochronie powierzchni ziemi, ze szczególnym uwzględnieniem wymogów w zakresie
rekultywacji gruntów. Stan gruntów zdegradowanych i zdewastowanych w Polsce na tle danych z Europy i Świata.
Materiały stosowane w rekultywacji gruntów. Rekultywacja gleb zdegradowanych chemicznie. Rekultywacja wyrobisk
po odkrywkowej eksploatacji kopalin (wyrobisk piaszczystych, gliniastych i lessowych, wapiennych i gruntów
zdegradowanych podczas eksploatacji torfu). Rekultywacja gruntów zniekształconych przez działalność górniczą (poza
wymienioną w punkcie 5). Rekultywacja terenów składowania odpadów chemicznych, odpadów komunalnych, osadów
ściekowych, odpadów paleniskowych. Rekultywacja gruntów zaolejonych, gruntów erodowanych i gruntów
popowodziowych.
Literatura:
- Siuta J. : Rekultywacja gruntów. Poradnik. IOŚ, W-wa 1988
- Turski B., Baran S.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR Lublin 1995
- Siuta J. (red.): Ochrona i rekultywacja gleb, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 1978.
- Dwucet K., Krajewski W., Wach J.: Rekultywacja i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego. Uniw. Śląski 1992
- Zadroga B., Olańczuk-Neyman K.; Ochrona i rekultywacja podłoża gruntowego. Wyd. Politechniki Gdańskiej 2001
- Praca zbiorowa pod redakcją J. Siuty: Ochrona i rekultywacja gruntów w gminie. PTIE, Warszawa, 1999.
- Greszta J., Morawski S.: Rekultywacja nieużytków poprzemysłowych, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,
Warszawa 1972.
40
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
-
1. Numer kursu: VI.3.34.O
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
Liczba godzin: 30 W + 15 K
Prowadzący: dr hab. Stanisław Koziarski, prof. UO
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: egzamin ustny z wykładu, zaliczenie na ocenę z konwersatorium.
Treść zajęć: Podstawy prawne ocen oddziaływania na środowisko. Cele sporządzania ocen. Przedsięwzięcia
wymagające ocen oddziaływania. Wykonywanie ocen oddziaływania. Metody sporządzania ocen oddziaływania na
środowisko (indeksowe, macierzowe, sieciowe). Procedury wykonywania oceny. Podejście ekologiczne i ocena skutków
zdrowotnych. Aspekty przestrzenne w ocenach oddziaływania na środowisko. Rola ocen oddziaływania na środowisko
w planowaniu przestrzennym. Lista zakładów przemysłowych szczególnie uciążliwych dla środowiska. Wytyczne
dotyczące wykonywania ocen oddziaływania na środowisko inwestycji transportowych (autostrad i dróg ekspresowych).
Literatura:
Praca zbiorowa pod red. A. Tyszkowskiego: Wytyczne do procedury i wykonywania ocen oddziaływania na środowisko,
Warszawa 1996,
Starzewska-Sikorska A.: Ocena oddziaływania na środowisko jako narzędzie planowania przestrzennego w ekorozwoju,
Wydawnictwo „Ekonomia i Środowisko”, Białystok 1994.
Numer kursu: VI.3.35.O
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr hab. Stanisław Koziarski, prof. UO, dr Maciej Wyszyński
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: botaniki, ekologii, ochrony przyrody.
Warunki zaliczenia: wykład egzamin, konwersatorium i zajęcia terenowe - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Rodzaje i klasyfikacja zagrożeń; Globalne problemy środowiskowe; Przyczyny i skutki degradacji
ekosystemów; Modele społeczeństwa konserwacyjnego i konsumpcyjnego; Historyczne i współczesne zagrożenia
środowiska; Prognozy zmian elementów środowiska pod wpływem różnorodnych czynników antropogenicznych;
Metody oceny i waloryzacji środowiska;
Literatura:
Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa, 2001,
Olaczek R.: Przyroda Polski pod ochroną. Wyd. Zarząd Główny LOP, Warszawa, 1998,
Spellerberg I. F.:Evaluation and Assessment for Conservation. Conservation Biology Series, Chapman & Hall, London,
1992,
Szafer W., Zarzycki K. (red.): Szata roślinna Polski. T. I, II. PWN, Warszawa, 1972.
Numer kursu: VI.3.36.O
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: PROBLEMATYKA PRAWNO-EKONOMICZNA W OCHRONIE ŚRODOWISKA II
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: mgr inż. Zofia Siwerska
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wybrane zagadnienia organizacji i zarządzania dla potrzeb ochrony środowiska. Koncepcja
zrównoważonego rozwoju ekonomicznego i społeczno-ekonomicznego. Międzynarodowe uregulowania prawne
dotyczące ochrony środowiska. Model systemu ochrony środowiska. Podstawy prawne ochrony środowiska w Polsce.
Zarządzanie środowiskiem i zarządzanie środowiskowe. Program czystszej produkcji. Europejski system ekozarządzania
i ekoauditów - EMAS. Podstawowe standardy oceny i doskonalenia systemu zarządzania środowiskiem. Normy serii
ISO 14000. Ocena cyklu życia produktu. Najlepsze dostępne praktyki, techniki i technologie. Ekonomiczne przesłanki
i warunki realizacji przedsięwzięć ekorozwojowych. rachunek ekonomiczny w ochronie środowiska. Rachunek kosztów
i korzyści. Ekonomiczne instrumenty ochrony środowiska. Finansowanie przedsięwzięć ochronnych.
Literatura:
Podręcznik akademicki pod red. Z. Nowaka: Zarządzanie środowiskiem. Część I i II. Wydawnictwo Politechniki
Śląskiej, Gliwice 2001.
Pochyluk R., Grudowski P., Szymański J.: Zasady wdrażania systemu zarządzania środowiskowego zgodnego z
wymogami normy ISO 14000, Ekokonsultant, Gdańsk 1999.
Poskrobko B.: Zarządzanie środowiskiem, PWE Warszawa 1998..
41
KURSY STAŁE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.46.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOLOGIA CZŁOWIEKA
Liczba godzin: 30 W
Prowadzący: dr Alicja Krajewska
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę
Treść kursu: Właściwości biologiczne i kulturowe człowieka. Człowiek jako gatunek unikatowy w świecie zwierząt,
zwłaszcza Naczelnych – Primates. Rozwój osobniczy człowieka -uwarunkowania genetyczne i środowiskowe. Opis
kolejnych etapów rozwoju osobniczego ze szczególnym uwzględnieniem wzrastania i dojrzewania (anafaza).
Akceleracja, trend sekularny, retardacja i diskrepancja. Mierniki wieku rozwojowego: morfologiczny, szkieletowy,
zębowy i II-rzędnych cech płciowych. Normy rozwojowe. Katafaza: hipotezy i teorie starzenia się. Metafaza i wpływ
warunków zewnętrznych na cechy budowy ciała mężczyzn i kobiet. Otyłość – przyczyny i konsekwencje zdrowotne.
Klasyfikacja wskaźników WHR i BMI.
Literatura:
Malinowski A. (red.): Dziecko wielkopolskie. Seria Antropologiczna nr 3,UAM, Poznań, 1976,
Ereleth, Rh. i Tanner J.M.: Worldwide variation in human growth. Human growth and adolescens, 1983,
Bergman, P.: Bliźnięta wrocławskie. t. 1, MPA nr 108; t. 2, Wyd. Arboretum, 1995,
Welon, Z.: Normy do oceny rozwoju fizycznego dziecka. Monografie ZA PAN,
Chrzanowska, M.: Dziecko krakowskie, 1988,
Cieślik, J. i in.: Dziecko poznańskie. 1994
Artykuły w bieżących wydawnictwach antropologicznych polskich i obcych.
Numer kursu: VI.3.47.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA ROŚLIN
Liczba godzin: 15W + 15 S
Prowadzący: dr Monika Sporek
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: ekologii, botaniki
Warunki zaliczenia: wykład - egzamin, seminarium – zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Zadania i metody ekologii roślin. Strategie adaptacji roślin. Miernik zdolności produkcyjnej siedliska.
Struktura zbiorowisk i populacji. Dynamika zbiorowisk wielogatunkowych i różnowiekowych. Modelowanie zjawisk
i procesów ekologicznych. Wpływ zanieczyszczeń powietrza emisjami przemysłowymi na plon roślin.
Literatura:
Czarnowski M.S.: Zarys ekologii roślin lądowych. PWN, Warszawa, 1989,
Falińska K.: Ekologia roślin. PWN, Warszawa, 1997,
Kershaw K.A.: Ilościowa i dynamiczna ekologia roślin. PWN, Warszawa, 1978.
Numer kursu: VI.3.48.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: GOSPODARKA ŚRODOWISKIEM
Liczba godzin: 15W + 15 K + 15 T
Prowadzący: dr Krzysztof Badora
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatoria zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Człowiek a biosfera (środowisko geograficzne, jego struktura i dynamika, związki i relacje człowiek gospodarka – środowisko, rys historyczny oddziaływania człowieka na biosferę, przyczyny zaburzeń w ekosystemie
globalnym, ekologiczne uwarunkowania i bariery rozwoju społeczno-gospodarczego). Globalne problemy związane
z postępem cywilizacji (dynamika wzrostu liczby ludności świata a wyżywienie, wielkość zasobów wodnych świata i ich
wykorzystanie, zasoby surowcowe i problemy związane z ich pozyskiwaniem, energetyczne problemy świata – w tym
problemy bezpieczeństwa energetyki jądrowej, las a cywilizacja – funkcje lasu i jego zagrożenie działalnością
człowieka, urbanizacja – środowisko antropogeniczne człowieka, biologiczne skutki chemizacji środowiska, turystyka
a środowisko; ekorozwój w skali globalnej, krajowej i regionalnej).
Literatura:
Kozłowski S. W drodze do ekorozwoju. PWN, 1998,
Czasopisma: Aura, Ochrona przyrody, Ekopartner.
42
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.49.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: WSTĘP DO ENTOMOLOGII
Liczba godzin: 15W + 15 L
Prowadzący: dr Anna Kocorek
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i laboratoria zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Pozycja systematyczna oraz charakterystyka owadów. Budowa zewnętrzna oraz przystosowania do
środowiska, w którym żyją. Znaczenie owadów w przyrodzie i w życiu człowieka - owady pożyteczne i szkodliwe.
Przegląd wybranych grup i gatunków występujących w środowisku ze wskazaniem owadów chronionych. Podstawowe
informacje o hodowli i odłowie owadów.
Literatura:
Boczek J.: Owady i ludzie. PWN, W-wa 1990
Boczek J.: Nauka o szkodnikach roślin uprawnych. PWRiL, W-wa 1988
Klimaszewski S.: Zarys entomologii ogólnej. WUŚ, Katowice 1996
Wigglesworth B.: Życie owadów. PWRiL, W-wa 1996
Numer kursu: VI.3.50.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: OCHRONA WÓD
Liczba godzin: 15 W + 15 S + 15 T
Prowadzący: dr Mariusz Głowacki
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium– zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe – zaliczenie na ocenę.
Treść kursu: Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z systemem gospodarki wodnej w Polsce i innych krajach.
Podstawą poprawnej gospodarki wodnej jest poznanie systemów wyznaczania zasobów wodnych oraz kontroli ich
wykorzystania. Etapem kolejnym kształcenia jest przedstawienie studentom systemu budowli i urządzeń zwiększających
zasoby dyspozycyjne wód oraz prezentacja zasad ich eksploatacji. Zasoby wodne podlegają antropopresji oraz
oddziaływaniom naturalnym zmieniającym ich jakość. Konieczne zatem jest prowadzenie monitoringu jakości zasobów
wodnych oraz wprowadzanie zmian w gospodarce zasobami w celu ich ochrony. W przypadku braku środków
finansowych, świadomości ekologicznej, lub innych przyczyn dochodzi często do zniszczenia zasobów wodnych.
W trakcie realizacji przedmiotu student powinien zapoznać się z obecnie stosowanymi systemami rekultywacji wód
o zdegradowanej jakości.
Literatura:
Do uzgodnienia z prowadzącym
-
Numer kursu: VI.3.51.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: LIMNOLOGIA
Liczba godzin: 15 W + 15 K + 15 T
Prowadzący: dr inż. Tomasz Ciesielczuk
Termin: IV semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z hydrologii i gospodarki wodą
Warunki zaliczenia: wykład, konwersatorium i zajęcia terenowe – zaliczenie na ocenę.
Treść kursu: Rozmieszczenie jezior w Polsce i na Świecie; klasyfikacja i podział jezior; geneza rozwoju zbiorników
śródlądowych; lokalne uwarunkowania powstawania jezior; wskaźnik jeziorności; morfologia i morfometria jezior;
procesy starzenia się jezior; zarastanie i zanikanie jezior; dynamika wód jeziornych; obieg wody w zbiorniku;
właściwości fizyczne i chemiczne wód w zbiornikach śródlądowych, przeznaczenie i wykorzystanie jezior.
Literatura:
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa 1996.
Dojlido J.: Chemia wód powierzchniowych, Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok 1995.
Kudelska d., Cydzik D., Soszka H.: Wytyczne monitoringu podstawowego jezior OIKOS, Warszawa 1994.
Jędrasik J.: Uwarunkowania w kształtowaniu struktur termicznych w jeziorach i morzu zamkniętym, Wyd. Uniwersytetu
Gdańskiego, Gdańsk 1995.
Wiśniewski R.: Rola resuspensji osadów dennych w funkcjonowaniu ekosystemów wodnych, Wyd. UMK, Toruń 1995.
1.
2.
3.
4.
5.
Numer kursu: VI.3.52.S
Nazwa przedmiotu: KARTOGRAFIA I GEODEZJA
Liczba godzin: 15 W + 15 K + 15 T
Prowadzący: dr hab. Stanisław Koziarski, prof. U.O., dr Krzysztof Badora, mgr Radosław Wróbel
Termin: V semestr
9.
-
3 punkty ECTS
43
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: egzamin pisemny (ustny) z wykładu, zaliczenie na ocenę z konwersatorium i ćwiczeń terenowych.
Treść zajęć: Kartografia. Podstawowe pojęcia i rozwój kartografii. Mapa jej pojęcie i nazwa. Elementy mapy. Pomiary
kształtu i wielkości Ziemi. Odwzorowania kartograficzne. Przegląd odwzorowań kartograficznych (odwzorowania
płaszczyznowe, stożkowe, walcowe, umowne). Treść mapy. Znaki umowne (sygnatury). Pismo na mapie.
Przedstawianie rzeźby terenu na mapach. Generalizacja. Redakcja i sporządzanie map. Mapy topograficzne. Mapy
tematyczne. Atlasy. Metody przedstawiania zjawisk na mapach tematycznych. Metoda sygnatur. Metoda punktowa.
Metoda izarytmiczna. Metoda zasięgów. Kartodiagramy. Kartogramy. Kartometria. Geodezja. Rozwój systemu miar.
Najważniejsze instrumenty i przyrządy używane w geodezji. Rodzaje błędów pomiarowych i ich narastanie.
Triangulacja - wyrównanie i obliczenia sieci. Małe zagadnienia triangulacyjne: ciąg poligonowy, pomiar szczegółów:
- metodą rzutowania na boki poligonowe,
- metodą biegunową. Pomiary wysokościowe. Układy współrzędnych. Rysowanie mapy szczegółowej. Elektroniczne
systemy pozycjonowania w terenie - Global Position System (GPS).
Literatura:
Grygorenko W.: Redakcja i opracowanie map ogólnogeograficznych. PPWK, Warszawa, 1970,
Kraak M., Ormeling F.: Kartografia. Wizualizacja danych przestrzennych. PWN, Warszawa, 1998,
Przewłocki S.: Geodezja dla inżynierii środowiska. PWN, Warszawa, 1997,
Saliszczew K.: Kartografia ogólna. PWN, Warszawa, 1998,
Szaflarski J.: Podstawy kartografii. PPWK, Warszawa, 1965.
Numer kursu: VI.3.53.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: GRZYBY W AGROCENOZACH
Liczba godzin: 15 W + 30 L
Prowadzący: dr Ewa Moliszewska
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Różnorodność mikroorganizmów w agrocenozach. Znaczenie gospodarcze grzybów w agrocenozach.
Podstawowe procesy biologiczne przebiegające z udziałem grzybów (mikoryzy, allelopatia, procesy patologiczne
w uprawach). Zasady diagnostyki chorób powodowanych przez grzyby (typy uszkodzeń (typy uszkodzeń, oznaki
etiologiczne). Agrotechniczne metody ograniczania występowania patogenów grzybowych.
Literatura:
Borecki Z.: Nauka o chorobach roślin. PWRiL, Warszawa,1996,
Red. Kochman J., Wegorek W.: Ochrona roślin. PWRiL, Warszawa,1997.
9.
-
Numer kursu: VI.3.54.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA CZŁOWIEKA
Liczba godzin: 30 W + 15 K
Prowadzący: dr Romana Chmara - Pawlińska
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść kursu: Gatunek Homo sapiens w rzędzie Naczelnych. Właściwości biologiczne i kulturowe oraz możliwości
adaptacyjne do różnych siedlisk. Czynniki endo- i egzogenne w rozwoju osobniczym. Populacja; struktura wewnętrzna:
wielkość, zagęszczenie, rozrodczość, śmiertelność, przeciętne dalsze trwanie życia, migracje, zamachy na życie.
Sytuacja demograficzna świata i Polski. Cechy środowiska przyrodniczego i jego komplikacje. Czynniki biotyczne
i abiotyczne. Człowiek jako czynnik ekologiczny działający na przyrodę i jej zmienność w czasie i przestrzeni.
Ekologiczne aspekty chorób.
Literatura:
Bartkowski T.: Kształtowanie środowiska człowieka. PWN, Warszawa,1995,
Campbell B.: Ekologia człowieka. PWN, 1995
Krebs Ch.J.: Ekologia. PWN, Warszawa, 1996,
Stawiński S.: Ekologiczne problemy człowieka. Wyd. U. Gdańskiego, Gdańsk, 1996,
Strzałko J., Ostoja-Zagórski J.: Ekologia populacji ludzkich. UAM, 1995,
Roczniki statystyczne.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.55.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: GEOCHEMIA
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr hab. Joanna Kyzioł,
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – pisemne zaliczenie na ocenę, konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Prawidłowość występowania pierwiastków we wszechświecie. Charakterystyka atmosfery i jej struktura.
44
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Geochemia hydrosfery i geosfer ziemskich. Klasyfikacja geochemiczna pierwiastków. Koncentracja pierwiastków
w skorupie ziemskiej – złoża. Obieg pierwiastków w przyrodzie – geochemiczna charakterystyka środowiska.
Geochemia szczegółowa wybranych grup pierwiastków chemicznych. Geochemia izotopów. Skażenie radiologiczne
środowiska – zagrożenie zdrowia i życia.
Literatura:
Polański A.: Geochemia i surowce mineralne. Wydawnictwa Geologiczne,
Mikulski T.: Geochemia. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 1987,
Polański A.: Geochemia ogólna i organiczna. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 1986.
Numer kursu: VI.3.56.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA ZWIERZĄT
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: prof. dr hab. Tadeusz Zatwarnicki
Termin: V semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: ekologii, zoologii.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść kursu: Wpływ abiotycznych czynników środowiska na zwierzęta. Charakterystyki struktury zespołów
i zgrupowań. Skupienia zwierząt. Regulacja liczebności populacji. Tolerancja i przystosowania. Aktywność, orientacja
i zjawiska preferencji. Dobowy i sezonowy rytm aktywności. Organizacja społeczeństw owadów. Pozyskiwanie
zwierzyny, ekologiczne aspekty łowiectwa. Porozumiewanie chemiczne.
Literatura:
Alle W.C., i in.: Zasady ekologii zwierząt. PWN, Warszawa, 1958,
Szujecki A.: Ekologia owadów leśnych. PWN, Warszawa, 1983,
Remmert H.: Ekologia. PWRiL, Warszawa, 1985.
Numer kursu: VI.3.57.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: EKOLOGIA MIKROORGANIZMÓW
Liczba godzin: 15 W + 15 L
Prowadzący: dr inż. Teresa Krzyśko – Łupicka
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Biocenoza i jej rozwój (zespoły mikroorganizmów, rozprzestrzenianie, zasiedlanie, sukcesja i klimaks,
odżywianie, zakres tolerancji, mikrosiedliska mikroflory, dobór naturalny). Wzajemne oddziaływania między
drobnoustrojami (bezpośrednie i pośrednie) i mikroorganizmami a innymi organizmami. Wpływ mikroorganizmów na
ich otoczenie.
Literatura:
Alexander M.: Microbial Ecology. Wiley, New York, 1971,
Atlas R.M., Bartha R.: Microbial Ecology: Fundamental and Applications, 2. Aufl. Benjamin Publ. Comp. Menlo Park,
California, 1978,
Dawidowicz A.: Homeostaza. Warszawa, 1980.
9.
-
Numer kursu: VI.3.58.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: PODSTAWY CHEMII ŚRODOWISKA
Liczba godzin: 30 W + 15 S
Prowadzący: dr hab. Bronisław Połcik prof. UO
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Żywienie roślin – prawa nawozowe. Właściwości gleb a odżywianie się roślin. Formy i przemiany makroi mikroelementów w glebie. Metody określania potrzeb żywienia roślin i mechanizmy pobierania składników. Technika
i technologia żywienia roślin, a kryteria jakości plonów. Objawy i skutki nadmiaru i niedoboru składników
pokarmowych w glebie. Produkcja ekologicznych nawozów organicznych w gospodarstwie.
Literatura:
Czuba R. (red.): Nawożenie mineralne roślin uprawnych. Wyd. ZCh „Police”, 1996,
Fotyma M., Mercik S.: Chemia rolna. PWN, Warszawa, 1992.
1.
2.
3.
4.
5.
Numer kursu: VI.3.59.S
Nazwa przedmiotu: TECHNOLOGIE UPRAWY ROŚLIN
Liczba godzin: 30 W + 30 S
Prowadzący: dr hab. Bronisław Połcik prof. UO
Termin: VI semestr
4 punkty ECTS
45
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, seminarium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wiadomości ogólne: użytki rolne, podział roślin uprawnych, struktura zasiewów, pogoda i klimat. Uprawa
roli: cel i zadania, zwięzłość i żyzność gleby, maszyny i narzędzia rolnicze. Uprawa roślin: płodozmiany, przedplony,
kondycja roślin uprawnych a występowanie chorób i szkodników, konwencjonalna, zredukowana, zerowa, wypalanie
i zaorywanie resztek roślinnych, ścieżki technologiczne. Nawożenie : podstawowe, pogłówne, dokorzeniowe, dolistne,
pożywki mineralne. Agrochemikalia w rolnictwie ekologicznym. Siew roślin uprawnych: odmiana i jakość materiału
nasiennego. Rozpoznawanie roślin w fazach diaspor i wegetacji. Agrotechnika ważniejszych roślin uprawnych: zboża,
okopowe, przemysłowe, motylkowe, warzywa, użytki zielone.
Literatura:
Domańska H., Droese H., Fabijański J. i inni: Ogólna uprawa roli i roślin. PWN, Warszawa, 1988,
Świętochowski B., Jabłoński B., Krężel R., Radomska M.: Ogólna uprawa roślin. PWRL, Warszawa, 1993,
Krężel R., Parylak D., Zimny L.: Zagadnienia uprawy roli i roślin. Wydawnictwo AR Wrocław, 1999,
Chmura K., Dzieżyc J., Rojek S., Trybała M.: Technologia produkcji rolniczej. Wyd. AR Wrocław, 1999,
Materiały: Ekologiczna uprawa roli i roślin. Międzynarodowa konferencja. Zeszyty Naukowe AR Wrocław, Nr 361,
1999.
Numer kursu: VI.3.60.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: WYBRANE ZAGADNIENIA Z DENDROLOGII
Liczba godzin: 15W + 30L + 15T
Prowadzący: dr Elżbieta Gołąbek
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z botaniki.
Warunki zaliczenia: wykład i laboratorium – zaliczenie na ocenę, zajęcia terenowe – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Ogólna charakterystyka roślin drzewiastych. Charakterystyka drzew i krzewów powszechnie
występujących w Polsce (zasięgi występowania, opisy botaniczne, wymagania siedliskowe, wartość użytkowa,
zagrożenia abiotyczne, podatność na choroby i szkodniki, wrażliwość na zanieczyszczenia przemysłowe). Funkcje
zieleni wysokiej. Grupy wrażliwości drzew na zanieczyszczenie powietrza spowodowane emisjami przemysłowymi
i ich wykorzystanie w praktyce bioindykacyjnej. Drzewo pomnikowe jako jedna z form ochrony obiektów
przyrodniczych. Najstarsze drzewa w Polsce. Metody oceny stanu zachowania drzew pomnikowych. Pielęgnowanie
starych drzew.
Literatura:
Tomanek J.: Botanika leśna. PWRiL, Warszawa, 1994,
Seneta W., Dolatowski J.: Dendrologia. PWN, Warszawa, 1997,
Sobczak R.: Drzewa naszych lasów. Oficyna Edytorska „Wydawnictwo Świat”, Warszawa, 1996,
Jaworski A.: Hodowla lasu. Akademia Rolnicza, Kraków, 1994,
Hartmann G., Nienhaus F., Butin H.: Barwny atlas uszkodzeń drzew leśnych. Instytut Badawczy Leśnictwa, Warszawa,
Muszyński Z.: Użytkowanie lasu. Akademia Rolnicza, Kraków, 1992,
Białobok S.: Wpływ zanieczyszczeń powietrza na roślinność. Liga Ochrony Przyrody, Warszawa 1988.
-
Numer kursu: VI.3.61.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: FITOPATOLOGIA - WYBRANE ZAGADNIENIA
Liczba godzin: 15W + 30 K
Prowadzący : dr Ewa Moliszewska
Termin: VI semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Przyczyny chorób roślin na tle różnorodnych czynników chorobotwórczych. Przebieg procesów
chorobowych roślin. Specjalizacja patogenów. Interakcje czynnik chorobotwórczy – roślina chora. Specjalizacja
patogenów. Elementy fizjologii rośliny chorej. System obronny rośliny. Omówienie wybranych chorób roślin
ozdobnych, parkowych (leśnych), ogrodniczych na tle uszkodzeń wynikających z warunków środowiska zewnętrznego
(choroby o podłożu abiotycznym). Wybrane zagadnienia dotyczące ochrony roślin przed chorobami.
Literatura:
Mańka K.: Fitopatologia leśna. PWRiL, Warszawa, 1992 (wyd. IV) lub 1998 (wyd.V),
Kochman J., Węgorek W. (red.): Ochrona roślin. PWRiL, Warszawa, 1997 (lub starsze wydanie).
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Numer kursu: VI.3.62.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: PLANOWANIE EKSPERYMENTÓW W NAUKACH PRZYRODNICZYCH
Liczba godzin: 15 W + 15 L
Prowadzący: dr Bolesław Kiczma, dr Zbigniew Ziembik
Termin:VI semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
9.
46
7.
8.
9.
-
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Istota badań doświadczalnych i ich przydatność praktyczna. Podstawy planowania eksperymentów pojęcia stosowane w planowaniu doświadczeń, klasyfikacja, charakterystyki planów badań eksperymentalnych i ich
kryteria wyboru planu badań. Plany badań monoselekcyjne, poliselekcyjne (ortogonalne, rotalne, optymalne),
randomizowane i optymalizacyjne.
Literatura:
Wójcik A.R., Laudański Z.: Planowanie i wnioskowanie statystyczne w doświadczalnictwie, PWN 1989,
Kacprzyński B.: Planowanie eksperymentów, WNT 1974,
Polański Z.: Planowanie doświadczeń w technice, PWN 1984,
Oktaba W.: Elementy statystyki matematycznej i metodyka doświadczalnictwa, PWN 1980.
1.
2.
3.
4.
Numer kursu: VI.3.63.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA ENERGII
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr hab. inż. Maria Wacławek, prof. UO, prowadzący: pracownicy Zakładu Badań Fizykochemicznych
Katedry Technologii
5. Termin: VI semestr
6. Warunki wpisu na kurs: brak.
7. Warunki zaliczenia: wykłady i ćwiczenia – na podstawie obecności, referat tematyczny
8. Treść zajęć: Perspektywy zapotrzebowania na energię do 2030 r. i sposoby jego pokrycia. Energetyka konwencjonalna.
Blaski i cienie energetyki jądrowej. Czy można uniknąć światowej katastrofy ekologicznej?
Metody oszczędzania energii. Energooszczędne urządzenia, oświetlenie. Racjonalna eksploatacja silników.
Zastosowania nadprzewodników. Izolacja cieplna budynków.
Alternatywne źródła energii – charakterystyka. Wykorzystanie energii promieniowania słonecznego. Fotowoltaika .
Energetyka wodna. Energetyka wiatrowa. Energia geotermalna. Biomasa, biopaliwa i biogaz. Wodór – paliwo
przyszłości. Układy hybrydowe. Perspektywy niekonwencjonalnych źródeł energii w Polsce. Samochody przyszłości.
9. Literatura:
- Chochowski A. i Czekalski D.: Słoneczne instalacje grzewcze, COIB, Warszawa, 1999.
- Klugmann E. i Klugmann-Radziemska E.: Alternatywne źródła energii. Energetyka fotowoltaiczna, Wydawnictwo
Ekonomia i Środowisko, Białystok 1999.
- Kucowski J., Laudyn D. i Przekwas M.: Energetyka a ochrona środowiska, wyd. 4, WNT, Warszawa 1997.
- Lewandowski W. M.: Proekologiczne źródła energii odnawialnej, WNT, Warszawa 2001.
- Nowak W., Sobański R., Kabat M. i Kujawa T.: Systemy pozyskiwania i wykorzystywania energii geotermalnej, Wyd.
Politechniki Szczecińskiej, Szczecin 2000.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.64.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: MINERALNE SUROWCE ODPADOWE
Liczba godzin: 15 W + 30 K
Prowadzący: dr Beata Gołuchowska
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu: gospodarka odpadami.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podstawowe problemy gospodarki mineralnymi surowcami odpadowymi (MSO) w Polsce. Komputerowa
baza danych syst. inf. gosp. MSO. Określenie kryteriów wyboru metod i sposobów utylizacji MSO. Analiza krajowych
metod (technologii) wykorzystania MSO. Gospodarka mineralnymi surowcami odpadowymi górniczymi i przeróbczymi
surowców: energetycznych, metalicznych, chemicznych i skalnych.
Literatura:
Publikacje z sympozjów i czasopism autorów: Sztaba K., Weryński B., Tkaczyk S., Goszcz A.
W przygotowaniu monografia
Numer kursu: VI.3.65.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: EWOLUCJONIZM
Liczba godzin: 15 W + 15 S
Prowadzący: dr Alicja Krajewska
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin, seminarium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Molekularne podstawy ewolucji. Teoria ewolucji Darwina. Teoria doboru naturalnego. Biologiczne pojęcie
gatunku. Teorie specjacji. Tempo ewolucji na poziomie molekularnym i organizmalnym. Antropogeneza. Historia myśli
ewolucyjnej.
Literatura:
Krzanowska H., i in. .: Zarys mechanizów ewolucji. PWN, Warszawa, 1997,
Kubicz A.: Tajemnice ewolucji molekularnej. PWN, Warszawa - Wrocław, 1999,
Szarski H.: Mechanizmy ewolucji. PWN, Warszawa, 1989,
47
-
Mayr E.: Populacje, gatunki, ewolucja. WP, Warszawa, 1974.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.66.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: GOSPODARKA ODPADAMI ORGANICZNYMI
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr Urszula Karwaczyńska
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu: gospodarka odpadami.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wprowadzenie do zagadnienia gospodarki odpadami organicznymi (podstawy i kryteria klasyfikowania
odpadów). Kierunki i możliwości zagospodarowania i unieszkodliwiania odpadów z przetwórstwa surowców
pochodzenia zwierzęcego (odpadów z przemysłu mięsnego, drobiarskiego, mleczarskiego). Zagrożenia środowiska
naturalnego odpadami z przetwórstwa surowców pochodzenia zwierzęcego. Przyrodnicze zagospodarowanie odpadów
powstających podczas hodowli zwierząt. Kierunki zagospodarowania odpadów organicznych z wybranych gałęzi
przemysłu chemicznego, jak np.: odpadów z przemysłu farmaceutycznego. Zagospodarowanie odpadów powstających
przy przeróbce ropy naftowej. Możliwości zagospodarowania przepracowanych olejów. Oddziaływanie odpadów
z przemysłu chemicznego na środowisko.
Literatura:
Pezacki W.: Przetwarzanie surowców rzeźnych. Wpływ na środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa, 1991,
Niewiarowicz A.: Niejadalne produkty z uboju drobiu. Technologia mięsa drobiowego. Praca zbiorowa pod redakcją
T. Grabowskiego, Warszawa, 1993,
Bednarski W.: Biotechnologia żywności. Wyd. ART., Olsztyn,1993,
Koziorowski W.: Oczyszczanie ścieków przemysłowych. Wyd. WNT, Warszawa, 1998.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.67.S
BIOGEOTECHNOLOGIA
30 W
Prowadzący: dr inż. Teresa Farbiszewska
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu: grzyby w agrocenozach.
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Charakterystyka podstawowych gatunków bakterii występujących w złożach kopalin użytecznych.
Geochemiczne działanie mikroorganizmów w złożach rud siarkowych. Zadania i metody polowych badań
mikrobiologicznych złóż. Bioługowanie metali kolorowych i rzadkich w warunkach laboratoryjnych. Metody
bioługowania kadziowego w pryzmie i in situ. Rola bioługowania w ochronie środowiska. Zajęcia terenowe.
9. Literatura:
Ostrowski M., Skłodowska A.: Małe bakterie – wielka miedź. SCI and ART., Warszawa, 1996,
Kabata – Pendias A., Pendias H.: Biogeochemia pierwistków śladowych. PWN, Warszawa, 1999,
Kunicki W., Goldfinger W.: Życie bakterii. PWN, Warszawa, 1998.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.68.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: METODY OPRACOWYWANIA WYNIKÓW EKSPERYMENTU
Liczba godzin: 15 W + 15 L
Prowadzący: dr Bolesław Kiczma, dr Zbigniew Ziembik
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład i laboratorium– zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wnioskowanie statystyczne. Estymacja, korelacja, analiza regresji. Metoda najmniejszych kwadratów.
Planowanie eksperymentu. Graficzne opracowanie wyników doświadczeń. Oprogramowanie do obliczeń statystycznych:
arkusz kalkulacyjny, Statgraphics, Statistica. Przedmiot ma na celu przygotowanie studentów do obliczeń statystycznych
w naukach przyrodniczych.
Literatura:
Brandt S.: Analiza danych, PWN 1998,
Stanisz A.: Przystępny kurs statystyki - w oparciu o program STSTISTIKA PL, Wyd. Statsoft 1998,
Podgórsski J.: Statystyka z komputerem - STATGRAPHICS, wersja 5 i 6, Wyd. Mikom 1995.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Numer kursu: VI.3.69.S
Nazwa przedmiotu: ZAGROŻENIA I OCHRONA HYDROSFERY
Liczba godzin: 30 W + 15 S
Prowadzący: prof. dr hab. Władysław Czamara, dr inż. Mirosław Wiatkowski
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z hydrologii.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium – zaliczenie na ocenę.
4 punkty ECTS
48
Treść zajęć: Hydrosfera i jej podział. Zasoby wodne hydrosfery. Lądowa część hydrosfery: wody podziemne, wody
powierzchniowe – płynące, stojące, lodowce i pokrywa śnieżna, obszary zabagnione, źródła. Procesy termiczne
i dynamiczne w wodach śródlądowych, zlodzenie rzek i jezior. Zarastanie rzek i jezior. Zmiany wielkości zasobów
wodnych i ich ochrona. Źródła zanieczyszczenia wody (punktowe, liniowe, obszarowe). Zmiany jakości wód rzecznych,
jeziornych i podziemnych. Skutki degradacji wód. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych przed degradacją.
Rekultywacja wód stojących. Układy urządzeń dla celów odnowy wody. Oceanosfera i jej właściwości (morza i oceany,
problem ochrony Bałtyku).
9. Literatura:
Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia Ogólna. PWN, Warszawa 1999,
Byczkowski A.: Hydrologia, t. I i II, Wyd. SGGW, Warszawa, 1996,
Chełmicki W.: Woda-zasoby, degradacja, ochrona. PWN, Warszawa, 2001,
Kowal A.L., Świderska-Bróż M.: Oczyszczanie wody. PWN, Warszawa 2003,
Mańczak H.: Techniczne podstawy ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Wyd. Polit. Wrocł., Wrocław 1972,
Mikulski Z.: Gospodarka wodna. PWN, Warszawa, 1998.
8.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.70.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: SUBSTANCJE HUMUSOWE W GLEBACH I ODPADACH ORGANICZNYCH
Liczba godzin: 45 L
Prowadzący: dr Izabella Pisarek
Termin: VII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: botaniki i gleboznawstwa.
Warunki zaliczenia: wykład i laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Zarys historii badań nad próchnicą glebową. Procesy biochemiczne zachodzące w czasie tworzenia się
próchnicy. Metody frakcjonowania i badania substancji humusowych. Struktura cząsteczkowa kwasów huminowych.
Badania przebiegu procesu humifikacji w glebie. Oddziaływania glebowych związków biologicznie czynnych na rośliny
i mikroorganizmy.
Literatura:
Prace naukowe w: The role of humic substances in the ecosystems and environmental protection (eds.), PTSH, Wrocław,
1997, 2001,
Trojanowski J.: Przemiany substancji organicznych w glebie. PWRiL, Warszawa,1973.
Numer kursu: VI.3.71.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: ERGONOMIA
Liczba godzin: 30 W + 15 K
Prowadzący: dr Alicja Krajewska, dr Romana Chmara - Pawlińska
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów: biologia człowieka, ekologia człowieka.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Praca i jej organizacja jako specyficzna właściwość gatunku człowieka. Układ człowiek – maszyna;
funkcjonowanie tego układu. Proces informacji: przekazywanie i odbiór określonymi receptorami. Przetwarzanie –
decyzje – stereotyp dynamiczny – automatyzm. Wykonanie – sterowanie. Obciążenia statyczne. Stanowiska pracy i jej
rodzaje. Energia i jej zużycie. Makieta doświadczalna i manekiny płaskie w ocenie stanowisk pracy. Ocena
ergonomiczna stanowisk pracy. Norma i jej rodzaje, sposób wykorzystania. Centyle: człowiek mini i maksi. Konflikty
w układzie człowiek – maszyna.
Literatura:
Ergonomia (wybrane artykuły z tomów i numerów). Wyd. PAN, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź,
Rosner J.: wstęp do ergonomii. Warszawa, 1998,
Nowak E.: Atlas antropometryczny populacji polskiej IWP, Warszawa, 2000,
Ergonimics (wybrane artykuły z tomów i numerów). Wydawnictwo Taylor i Francis, Londyn - Filadelfia,
Prace i Materiały (wybrane artykuły). IWP, Warszawa.
Numer kursu: VI.3.72.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: OCHRONA PRZED HAŁASEM
Liczba godzin: 30 W + 30 L
Prowadzący: dr Bolesław Kiczma, mgr Jacek Czerniak
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i laboratorium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Elementy akustyki fizycznej – dźwięk, pole akustyczne, przetwarzanie elektroakustyczne. Anatomia
narządu słuchu. Źródła dżwięków i hałas wybranych maszyn i urządzeń. Metody i sposoby ograniczania hałasu.
Problemy akustycznej diagnostyki technicznej i medycznej. Ćwiczenia laboratoryjne obejmują problematykę
komputerowych badań audiometrycznych, pomiary hałasu oraz komputerową analizę dźwięków.
Literatura:
Roczniak M.: Fizyka hałasu. Wyd. Politechniki Śląskiej, 1996,
Engel Z.: Ochrona środowiska przed drganiami i hałasem. PWN, 1993,
Basztura C.: Komputerowe systemy diagnostyki akustycznej. PWN, 1996,
49
-
Hojan E.: Akustyka aparatów słuchowych. Wyd. Uniwersytetu Poznańskiego, 1997.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.73.S
2 punkty ECTS
ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH
15 W + 15 K
Prowadzący: dr Maria Śmigielska
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Założenia zrównoważonego rozwoju. Zakres i charakter rozwoju określany w dokumentach Unii
Europejskiej. Ekologiczna polityka regionalna. Główne bariery rozwoju obszarów wiejskich i możliwości ich
pokonywania. Ekostrategie w rozwoju społeczno-gospodarczym gmin wiejskich. Ekologizacja rolnictwa. Program
"Odnowa wsi" na Opolszczyźnie.
Literatura:
Stola W.: Klasyfikacja typologiczna obszarów wiejskich. PAN, Warszawa, 1997,
Bański J., i in.: Studium rozwoju obszarów wiejskich. PAN, Warszawa, 2000, 2001,
Śmigielska M.: Wielofunkcyjny rozwój wsi a ochrona środowiska. Kluczbork, 1999,
Wilczyński W.: Odnowa wsi w województwie opolskim. Agrolinia, Poznań, 2001.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.74.S
2 punkty ECTS
FITOSOCJOLOGIA
15 W + 15 T
Prowadzący: dr Krzysztof Spałek
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z botaniki.
Warunki zaliczenia: wykład - egzamin, zajęcia terenowe - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podstawowe wiadomości z zakresu fitosocjologii. Techniki wykonywania zdjęć i tabel fitosocjologicznych.
Przegląd systematyczny i charakterystyka zbiorowisk roślinnych Polski ze szczególnym uwzględnieniem zespołów
niżowych. Gatunki charakterystyczne i wyróżniające.
Literatura:
Fukarek F.: Fitosocjologia. PWRiL, Warszawa, 1967,
Matuszkiewicz W.: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN, Warszawa, 1984,
Scamoni A.: Wstęp do fitosocjologii praktycznej. PWRiL, Warszawa, 1967,
Szafer W., Zarzycki K (red.): Szata roślinna Polski. PWN, Warszawa, 1977.
Numer kursu: VI.3.75.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: GEOGRAFICZNE PODSTAWY OCHRONY ŚRODOWISKA
Liczba godzin: 30 W + 30 K
Prowadzący: dr Maciej Wyszyński
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: ekologii, gleboznawstwa, kartografii.
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatorium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Miejsce nauk geograficznych w ochronie środowiska i przyrody. Struktura i funkcjonowanie geosystemów
(geokompleksów). Zasady delimitacji geosystemów. Typologia i regionalizacja fizyczno - geograficzna. Metodologia
jakościowych i ilościowych badań przestrzeni geograficznej. Modelowanie zjawisk fizyczno - geograficznych.
Zastosowanie badań fizyczno - geograficznych.
Literatura:
Bartkowski T.: Zastosowania geografii fizycznej. PWN, Warszawa, 1983,
Bartkowski T.: Metody badań geografii fizycznej. PWN, Warszawa, 1977,
Richling A.: Kompleksowa geografia fizyczna. PWN, Warszawa, 1992,
Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa, 1999,
Strakel L. (red.): Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa, 1997.
Numer kursu: VI.3.76.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: FAUNA POLSKI
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: prof. dr hab. Jerzy Lis, mgr Tomasz Blaik, dr Grzegorz Hebda
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: konwersatorium– zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Współczesna fauna Polski na tle fauny Europy i świata; historia jej kształtowania się i rozwoju.
Charakterystyka zoogeograficzna fauny Polski. Zmiany w faunie Polski na przestrzeni lat oraz jej zagrożenia. Czerwona
50
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
księga zwierząt. Gatunki chronione i introdukowane. Biologia wybranych gatunków zwierząt oraz ich znaczenie dla
fauny Polski. Przegląd systematyczny gatunków bezkręgowców i kręgowców występujących na terenie Polski.
Literatura:
Głowaciński Z.: Polska Czerwona Księga Zwierząt. PAN, Kraków, 1992,
Juszczyk W.: Płazy i gady krajowe. PWN, Warszawa, 1987,
Serafiński W.: Ssaki Polski. WSiP, Warszawa, 1995,
Sokołowski J.: Ptaki Polski. PZWS, Warszawa, 1972,
Stańczykowska A.: Zwierzęta bezkręgowe naszych wód. WSiP, Warszawa, 1986.
Numer kursu: VI.3.77.S
6 punktów ECTS
Nazwa przedmiotu: GENETYKA
Liczba godzin: 30 W + 45 L
Prowadzący: dr Ewa Boniewska-Bernacka
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z biotechnologii.
Warunki zaliczenia: wykłady i laboratorium –zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Genetyka klasyczna – prawa Mendla, sposoby dziedziczenia cech, odstępstwa od klasycznych stosunków
liczbowych. Chromosomowa teoria dziedziczności. Organizacja genomu Procariota i Eucariota. Rekombinacja,
reperacja, replikacja. Geny sprężone. Mapowanie genów. Genetyka człowieka.
Literatura:
Gajewski: Genetyka. PWN, 1980,
Malinowski: Genetyka. PWN, 1972,
Lasota: Biologia molekularna. PWN, 1983,
Węgleński: Genetyka molekularna. PWN, 1995,
Berg, Singer: Język genów. Prószyński i S-ka, 1997.
Numer kursu: VI.3.78.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: BIOLOGIA KONSERWATORSKA
Liczba godzin: 30 W+ 30 K
Prowadzący: dr Arkadiusz Nowak
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykłady i konwersatoria - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Paradygmaty biologii konserwatorskiej; Procesy wymierania: naturalne, antropogeniczne; Klasyczne
przykłady zanikania gatunków; Oceny ryzyka wymarcia; Gatunki zagrożone, charyzmatyczne, tarczowe, parasolowe,
inwazyjne; Kategorie zagrożenia gatunków; Czerwone księgi i listy gatunków zagrożonych, niebieskie listy gatunków;
Restytucje, reintrodukcje, metaplantacje; Ochrona ex situ, ochrona in situ; Ochrona gatunkowa, biocenotyczna,
planistyczna; Metody waloryzacji i inwentaryzacji przyrody; Biologiczne podstawy delimitacji obszarów i obiektów
chronionych; Synantropizacja; Degeneracja zbiorowisk roślinnych; Metody; Formy degeneracji zbiorowisk roślinnych,
Regeneracja zbiorowisk roślinnych; Geograficzne i historyczne uwarunkowania różnorodności biologicznej;
Różnorodność biologiczna Polski; Różnorodność biologiczna województwa opolskiego; Wartość i korzyści
różnorodności biologicznej; Metody szacowania różnorodności biologicznej; Czynniki kształtujące różnorodność
biologiczną; Stopień poznania różnorodności biologicznej; Strategia ochrony różnorodności biologicznej Polski;
Konwencje międzynarodowe, w tym Konwencja o ochronie różnorodności biologicznej; Poziomy różnorodności
biologicznej (genetyczna, gatunkowa, biocenotyczna, krajobrazowa).
Literatura:
Caughley G., Gunn A.: Conservation Biology in Theory and Practice. Blackwell Science, 1996,
Krajowe, regionalne, wojewódzkie Czerwone księgi i listy gatunków zagrożonych, listy niebieskie.
Andrzejewski R., Weigle A.: Polskie studium różnorodności biologicznej. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska,
Warszawa, 1993,
Andrzejewski R., Wiśniewski R.J.: Różnorodność biologiczna, pojęcia, oceny, zagadnienia ochrony i kształtowania.
Zeszyt 15, Instytut Ekologii PAN, 1996,
Paneuropejska strategia różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów
Naturalnych i Leśnictwa, Warszawa, 1998.
Numer kursu: VI.3.79.S
3 punkty ECTS
GOSPODARKA SUROWCAMI NATURALNYMI
30 W + 15 K
Prowadzący: dr inż. Jadwiga Farbiszewska-Kiczma
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykłady i konwersatoria – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: procesy geologiczne zewnętrzne i wewnętrzne. Krążenie pierwiastków w obrębie skorupy ziemskiej.
Tworzenie się minerałów i skał. Powstawanie i rodzaje złóż surowców naturalnych. Dokumentacje geologiczne
51
9.
-
-
i eksploatacyjne. Systemy eksploatacji i ich wpływ na środowisko. Racjonalna gospodarka złożem i surowcami
mineralnymi.
Literatura:
Książkiewicz M.: Geologia dynamiczna. Wydawnictwo Geologiczne, 1972,
Gabzdyl W.: Geologia i kopaliny Górnego Śląska. WPŚl, 1997,
Sokołowski J.: Geologia regionalna i złożowa Polski. Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.80.S
2 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: GOSPODARKA TURYSTYCZNA
Liczba godzin: 30 W + 15 K
Prowadzący: dr Maria Śmigielska
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład i konwersatoria – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Przemysł turystyczny XXI wieku jako branża gospodarcza - wewnętrzna struktura i trendy rozwoju. Ocena
zasobów i potencjału przyrodniczego oraz walorów turystycznych pozaprzyrodniczych. Metodyka waloryzacji
środowiska dla potrzeb turystyki i rekreacji. Terytorialny system rekreacji. Zagospodarowanie turystyczne regionu,
miasta, strefy podmiejskiej, osiedli wiejskich, lasów. Proekologiczne zarządzanie turystyką i jej podmiotami
w miejscowościach i regionach. Eko i agroturystyka w gospodarce rynkowej.
9. Literatura:
Krzymowska-Kostrowicka A.: Geoekologia turystyki i rekreacji. Wyd. PAN, 1997
Kornak A. S.: Jak gospodarować w regionach, gminach i miejscowościach turystycznych i uzdrowiskowych. Wyd.
Comer, 1997
Praca zbiorowa pod red. Gołembskiego G.: Kompendium wiedzy o turystyce. Wyd. PWN, 2002
Opracowania WUS i Instytutu Turystyki W-wa.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
-
Numer kursu: VI.3.81.S
3 punkty ECTS
BIOGEOGRAFIA
30 W
Prowadzący: dr Barbara Lis
Termin: IX semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: botaniki, zoologii, ekologii.
Warunki zaliczenia: wykład – egzamin.
Treść zajęć: Biogeografia jako dyscyplina naukowa, jej historia i działy. Metody badań biogeograficznych. Koncepcje
elementów biogeograficznych. Regionalizacja flory i fauny oraz jej metody. Znaczenie ruchów kontynentów dla
rozmieszczenia organizmów żywych na Ziemi. Zasięgi występowania oraz procesy migracyjne. Bariery ekologiczne
i genetyczne. Krainy biogeograficzne na Ziemi, charakterystyka ich flory i fauny.
Literatura:
Kornaś J., Medwecka-Kornaś A.: Geografia roślin. PWN, Warszawa, 1986,
Udvardy M.D.F.: Zoogeografia dynamiczna. PWN, Warszawa, 1978,
Umiński T.: Zwierzęta i kontynenty. WSiP, Warszawa, 1991.
1. Numer kursu: VI.3.82.S
4 punkty ECTS
2. Nazwa przedmiotu: OCHRONA KRAJOBRAZU
3. Liczba godzin: 30 W + 15 K + 15 T
4. Prowadzący: dr Krzysztof Badora
5. Termin: IX semestr
6. Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursu z geologii.
7. Warunki zaliczenia: wykład, konwersatoria, zajęcia terenowe - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Definicje pojęć nauki o krajobrazie. Zróżnicowanie epigeosfery. Hierarchia komponentów środowiska
przyrodniczego. Struktura krajobrazu – granice, metody delimitacji i kartowania geokompleksów i geokompleksów
częściowych. Taksonomia geokompleksów, regionalizacja i typologia – metody i zastosowania. Regionalizacja i typologia
krajobrazu naturalnego Polski. Stabilność i odporność krajobrazu. Modele struktury i funkcjonowania krajobrazu. Ochrona
krajobrazu jako realizacja dwu podstawowych nurtów ochrony przyrody – ochrony różnorodności biologicznej i geoochrony.
Potencjał krajobrazowy Polski – krajobrazy górskie (górnoreglowe, dolnoreglowe i śródgórskich obniżeń), krajobrazy
wyżynne (na skałach węglanowych, na skałach krzemianowych, lessowe), krajobrazy nizinne (staroglacjalne, wydmowe),
krajobrazy dolin i obniżeń, krajobrazy ostańców denudacyjnych. Rozwój ochrony krajobrazu na świecie i w Polsce jako efekt
rozwoju paradygmatu systemowej ochrony przyrody. Regionalne systemy ochrony krajobrazu. Ochrona regionalnych
i lokalnych krajobrazów w krajowych i międzynarodowych systemach ochrony przyrody. Perspektywy ochrony krajobrazu.
Projektowanie biocentrów i korytarzy ekologicznych. Ochrona krajobrazu w planach i strategiach rozwoju regionalnego.
8. Literatura:
- Armand D.L., 1980, Nauka o krajobrazie. PWN, Warszawa.
- Ostaszewska K., 2002, Geografia krajobrazu. PWN, Warszawa.
- Richling A., 1992, Kompleksowa geografia fizyczna. PWN, Warszawa.
52
- Richling A., red., 1993, Metody szczegółowych badań geografii fizycznej. PWN, Warszawa.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: VI.3.83.S
4 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: PRAWO W GOSPODARCE WODNO - ŚCIEKOWEJ
Liczba godzin: 30 W + 15 S
Prowadzący: dr Mariusz Głowacki
Termin: IX semestr
Warunki wpisu na kurs: zaliczenie kursów z: gospodarki wodnej i ochrony wód.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Podczas zajęć student powinien opanować wiedzę niezbędną do przygotowywania operatów
wodnoprawnych dla różnych potrzeb. W zakresie tej wiedzy konieczne będzie opanowanie materiału z zakresu
hydrologii, gospodarki wodnej, zaopatrzenia w wodę i oczyszczania ścieków (w tym systemy wodociągów i kanalizacji).
Osobnym blokiem będzie blok dotyczący przeprowadzenia postępowań wodnoprawnych oraz procedur decyzyjnych
i odwoławczych. Część zagadnień wykładów poświęcona zostanie funkcjonowaniu i strukturze administracji
odpowiedzialnej za sprawy gospodarowania wodami i ściekami. Oprócz zagadnień teoretycznych podczas zajęć
seminaryjnych studenci zdobędą umiejętność samodzielnego (zespołowego) projektowania i przygotowywania operatów
wodnoprawnych. Podczas przygotowywania dokumentacji studenci posiądą umiejętność posługiwania się obowiązującą
dokumentacją, przepisami, literaturą, materiałami źródłowymi oraz sposobami uzupełniania brakujących elementów
niezbędnych do poprawnego skonstruowania operatu.
Literatura:
ze względu na szeroki zakres zagadnień dotykających różnych dyscyplin oraz zmieniające się przepisy i struktury
administracyjne literatura zostanie podana bezpośrednio przed rozpoczęciem każdego tematu zajęć.
Numer kursu: VI.3.84.S
3 punkty ECTS
Nazwa przedmiotu: BIODEGRADACJA KSENOBIOTYKÓW
Liczba godzin: 15W+ 15K
Prowadzący: dr inż. Teresa Krzyśko - Łupicka
Termin: VIII semestr
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykłady i seminaria - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Charakterystyka ksenobiotyków. Przemieszczanie się ksenobiotyków. Rola mikroorganizmów w rozkładzie
substancji toksycznych. Mechanizm mikrobiologicznych przemian wybranych ksenobiotyków. Udział mikroorganizmów
glebowych w biodegradacji pestycydów. Wpływ pestycydów na aktywność biologiczną bakterii i grzybów.
Literatura:
Ostroumow S.A. : Wprowadzenie do ekologii biochemicznej. PWN ,1992,
Rejmer P. : Podstawy ekotoksykologii . Wyd. Ekoinżynieria, Lublin ,1997,
Różański L.: Przemiany pestycydów w organizmach żywych i środowisku. PWRiL, Warszawa,1992,
Brown A. : Ecology of pesticides. New York, 1978.
1.
Numer kursu: VI.3.85.S
3 punkty
ECTS
2. Nazwa przedmiotu: OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM JONIZUJĄCYM
3. Liczba godzin: 15W+ 15K
4. Prowadzący: prof. dr hab. inż. Maria Ząbkowska-Wacławek, prowadzący: pracownicy Zakładu Badań
Fizykochemicznych Katedry Technologii
5. Termin:
6. Warunki wpisu na kurs: bez warunków wstępnych
7. Warunki zaliczenia: opracowanie referatu wprowadzającego do dyskusji, 1 kolokwium z obliczeń, zaliczenie
na ocenę.
8. Treść zajęć: Dawki promieniowania, podstawowe pojęcia i jednostki.
Zasady ochrony radiologicznej - sposoby zmniejszenia narażenia i ograniczenia dawek. Postępowanie
w przypadku wystąpienia awarii jądrowej.
Osłony przed promieniowaniem, ich rodzaje i dobór materiału. Obliczanie bezpiecznej odległości od
nieosłoniętego źródła promieniowania i maksymalnego dopuszczalnego czasu pracy. Obliczanie osłon przed
promieniowaniem β. Obliczanie dawek przy narażeniu wewnętrznym. Zastosowania promieniowania jonizującego.
9. Literatura:
- PN-86/J-80001 Materiały i sprzęt ochronny przed promieniowaniem X i γ. Obliczanie osłon stałych.
- Abliwicz Z., Dubrowski W.: Osłony przed promieniowaniem jonizującym, Materiał, konstrukcja, wykonanie,
Arkady, Warszawa, 1986.
- Bałtrukiewicz Z., Musiałowicz T.: Sto lat ochrony przed promieniowaniem jonizującym, CLOR, Warszawa, 1998.
- Gostkowska B.: Fizyczne podstawy ochrony radiologicznej, CLOR, Warszawa, 1992.
- Jezierski G.: Radiografia przemysłowa, WNT, Warszawa, 1993.
- Międzynarodowe podstawowe normy ochrony przed promieniowaniem jonizującym i bezpieczeństwa źródeł
promieniowania, PAA, Warszawa, 1997.
53
- Ocena skażeń promieniotwórczych gleby oraz tła promieniowania gamma w Polsce w latach 1988-2001, BMŚ,
Warszawa 2004.
- Podstawowe normy bezpieczeństwa dotyczące ochrony zdrowia przed promieniowaniem jonizującym pracowników i
ogółu ludności (Dyrektywa Rady Unii Europejskiej Nr 96/29 Eurotom), Bezpieczeństwo Jądrowe i Ochrona
Radiologiczna 4/96.
PRZYKŁADOWE KURSY ZMIENNE
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu: II/VI.3.86.D
Nazwa przedmiotu: INTEGRACJA EUROPEJSKA
Liczba godzin: 30 K
Prowadzący: dr Jadwiga Kamińska
Termin: od IV do X semestru
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: aktywne uczestnictwo w zajęciach.
Treść zajęć: Celem kursu są refleksje nad podstawowymi zagadnieniami integracji europejskiej, której idea podzieliła
społeczeństwa na jej zwolenników i przeciwników. Pojawiły się problemy wartościowania społeczeństw i narodowości,
dodatniego waloryzowania chrześcijaństwa, cywilizacji europejskiej i europejskości. Wydarzenia te wywołują szereg
pytań, między innymi o współzależność procesów budowania własnej tożsamości i jednoczesnego otwarcia na cudzą
tożsamość, czemu ma służyć integracja kultur narodowych, czy należy mówić o integracji, czy raczej o łączności między
narodami?
Literatura:
Michalski K.: Europa i co z tego wynika. Warszawa, 1990,
Domenach J.M.: Europa: Wyzwanie dla kultury. Warszawa, 1992,
Miłosz Cz.: Rodzima Europa. Warszawa, 1990.
Numer kursu: V/VI.3.87.D
Nazwa przedmiotu: FILOZOFIA RELIGII
Liczba godzin: 30 W
Prowadzący: ks. prof. dr hab. Józef Herbut
Termin: od IV do X semestru
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: ustne zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Wiara religijna a myśl filozoficzna. Cel i zadania religii. Pojęcia religii. Elementy strukturalne religii. Bóg
jako zasada religii. Człowiek jako podmiot religii. Charakterystyka aktu religijnego. Analiza języka religijnego.
Literatura:
Bocheński J.M.: Logika religii. Warszawa, 1990,
Bronk A.: Nauka wobec religii. Lublin, 1996,
Dupre'L.: Inny wymiar. Kraków, 1991,
Kłoczkowski J.A.: Między samotnością a wspólnotą. Wstęp do filozofii religii. Tarnów, 1994,
Zdybicka Z.J.: Religia i religioznawstwo. Lublin, 1988.
Numer kursu: VI.3.88.D
Nazwa przedmiotu: CHEMIA PIELĘGNACYJNA
Liczba godzin: 30 W + 15 T
Prowadzący: dr Teresa Farbiszewska
Termin: od IV do X semestru
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Budowa skóry; środki o działaniu przeciwdrobnoustrojowym; antyhydrotyki; adstringenty; antyutleniacze;
witaminy; tenzydy; środki natłuszczające; hydrokoloidy; środki zapachowe; biodegradacja mydeł; biodegradacja
detergentów.
Literatura:
Malinka W.: Zarys chemii kosmetycznej. Volumed, 1999,
Faber S.: Kosmetyka naturalna. SPAR, Warszawa, 1992,
Janicki S., Fiebieg A.: Farmacja stosowana. PZWL, 1996.
54
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: I/VI.3.89.D
Nazwa przedmiotu: WARSZTATY LITERACKIE I DZIENNIKARSKIE
Liczba godzin: 30 K
Prowadzący: dr A. Wierciński
Termin: od V do X semestru
Warunki wpisu na kurs: przedstawienie próbek twórczości własnej, rozmowa kwalifikacyjna.
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę (próbki twórczości własnej oraz praca pisemna).
Treść zajęć: Zajęcia dla młodzieży uzdolnionej literacko, dla przyszłych dziennikarzy, publicystów, krytyków,
literatów. Teksty literackie i publicystyczne; gatunki dziennikarskie; pisanie, redakcja, adiustacja; przygotowanie tekstu
do druku; ćwiczenia praktyczne (praca z tekstem własnym i cudzym).
Literatura:
Magdoń A.: Reporter i jego warsztat. Kraków, 1993,
Mallette M.F. (red.): Zasady i tajniki dziennikarstwa. Podręcznik dla dziennikarzy Europy Środkowej i Wschodniej.
Warszawa, 1996,
Pisarek W.: Retoryka dziennikarska. Kraków, 1988.
Numer kursu: I/VI.3.90.D
Nazwa przedmiotu: KRAJOZNAWSTWO I PILOTAŻ TURYSTYCZNY
Liczba godzin: 15 W + 30 S
Prowadzący: dr Czesław Lachur
Termin: od V do X semestru
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład i seminarium - zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Geografia turystyczna jako nauka; walory turystyczne środowiska przyrodniczego Polski (style w polskiej
architekturze, zabytki architektury, folklor poszczególnych regionów, miejsca kultu religijnego i martyrologii,
najpopularniejsze szlaki turystyczne, itd.); wybrane zagadnienia z przepisów prawnych w turystyce, organizacja,
struktura i zakres działania biur podróży. Zasady pilotażu turystycznego wycieczek krajowych i zagranicznych. Umowy i
dokumenty w obsłudze krajowego i zagranicznego ruchu turystycznego. Ubezpieczenia.
Literatura:
Altkorn J.: Marketing w turystyce. Warszawa, 1994,
Bar R., Doliński A.: Geografia turystyczna. Warszawa, 1976,
Bar R., Doliński A.: Turystyka. Warszawa, 1978.
-
Numer kursu: VI.3.91.D
Nazwa przedmiotu: GEOGRAFICZNE PROBLEMY ROZWOJU REGIONALNEGO
Liczba godzin: 15 W + 15 K
Prowadzący: dr hab. Stanisław Koziarski prof. UO, dr Maciej Wyszyński
Termin: od V do X semestru
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład + konwersatorium – pisemne zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Miejsce nauk geograficznych w problematyce rozwoju regionalnego. Pojęcie regionu. Zasady i metody
delimitacji regionów. Struktura i funkcjonowanie regionów. Instrumenty realizacji polityki rozwoju regionalnego–
strategia rozwoju regionalnego, plan zagospodarowania przestrzennego województwa, kontrakty regionalne i inne.
Metodologia jakościowych i ilościowych badań przestrzeni geograficznej regionu dla potrzeb jego rozwoju i ochrony
środowiska. Opolszczyzna na tle regionalizacji geograficzno – fizycznych i ekonomicznych kraju. Problemy rozwoju
regionalnego na przykładzie województwa opolskiego w ujęciu systemowym – system osadniczy, przemysłowy,
rolnictwa i leśnictwa, transportu kolejowego i drogowego, infrastruktury sieciowej (energetycznej, telekomunikacyjnej
itp.), turystyki. Ekologiczny system przestrzenny regionu na przykładzie województwa opolskiego. Problemy ochrony
środowiska w rozwoju regionalnym – obszary ekologicznego zagrożenia. Problemy konfliktowe i problemowe rozwoju
regionalnego.
Literatura:
Bartkowski T.: Zastosowania geografii fizycznej. PWN, Warszawa, 1983,
Domański R.: Geografia ekonomiczna. PWN, Warszawa – Poznań, 1977,
Jakubowicz E., Łoboda J. (red.).: Przekształcenia regionalnych struktur funkcjonalno – przestrzennych. Wyd.
Uniwersytetu Wrocławskiego, 1996,
Strakel L. (red.).: Geografia Polski. Środowisko przyrodnicze. PWN, Warszawa, 1997.
1.
2.
3.
4.
5.
Numer kursu: VI.3.92.D
Nazwa przedmiotu: OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI
Liczba godzin: 30 W
Prowadzący: prof. dr hab. inż. Czesława Rosik - Dulewska
Termin: od V do X semestru
9.
-
55
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Warunki wpisu na kurs: brak.
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę.
Treść zajęć: Przyczyny i rodzaje zagrożenia środowiska naturalnego. Zanieczyszczenie i ochrona wód. Istniejący stan
gospodarki wodno – ściekowej w Polsce. Charakterystyka wybranych grup ścieków oraz metod ich oczyszczania i
unieszkodliwiania. Analiza skuteczności procesów oczyszczania ścieków. Przekształcenia i degradacja gleb oraz jej
formy: erozja, przesuszanie i zawodnienie, zniekształcenie budowy gruntów i rzeźby terenu, degradacja struktury
ekologicznej, mechaniczne uszkodzenie lub zniszczenie poziomu próchnicznego gleby, degradacja chemiczna, składniki
fitotoksyczne i zaburzające procesy życiowe roślin, zasolenie i metaboliczna intoksykacja gleby. Kierunki i możliwości
minimalizacji powstawania i maksymalizacji utylizacji odpadów. Metody i technologie utylizacji i unieszkodliwiania
odpadów przemysłowych. Oddziaływanie składowisk odpadów na środowisko. Monitoring powierzchni ziemi.
Regulacje prawne w zakresie ochrony powierzchni ziemi.
Literatura:
Baran S., Turski R.: Degradacja, ochrona i rekultywacja gleb. Wyd. AR Lublin, 1996,
Praca zbiorowa pod red. Siuta J.: ochrona i rekultywacja gleb. PWRiL, Warszawa, 1978,
Rosik – Dulewska Cz.: Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa, 2000,
Roffer H.: Oczyszczanie ścieków przemysłowych. Wyd.Proj. Pro-Eko, 1998.
Numer kursu:.VI.3.93.D
Nazwa przedmiotu: MIKROBIOLOGIA ŻYWNOŚCI - WYBRANE ZAGADNIENIA
Liczba godzin: 15 W + 15K
Prowadzący: dr inż. Katarzyna Grata
Termin: brak
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład-zaliczenie bez oceny; konwersatorium - zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Mikroflora wybranych surowców i produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Choroby
przenoszone przez żywność. Zatrucia pokarmiowe wywołane m.in przez Salmonella sp., Shigella sp., Bacillus sp.,
Clostridium sp., Staphylococcus sp., Streptococcus sp. Pokarmowe intoksykacje azotynowe. Zatrucia mikotoksynami
wytwarzanymi przez grzyby m.in Aspergillus sp., Penicillium sp., Fusarium sp.
Literatura
Burbianka M.- Mikrobiologia żywności, PZWL Warszawa, 1983
Libudzisz Z. - Mikrobiologia techniczna T.1, Politechnika Łódzka, 2000
Zalewski S.J. - Mikrobiologia żywności pochodzenia zwierzęcego, WNT, 1985
Numer kursu: VI.3.94.D
Nazwa przedmiotu: MIKOTOKSYNY W ŻYWNOŚCI I ŚRODOWISKU
Liczba godzin: 30W +15K
Prowadzący: dr inż. Teresa Krzyśko-Łupicka
Termin: IV- X semestr
Warunki wpisu: Bez warunkówwstępnych
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę , konwersatorium –zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Warunki i mechanizm tworzenia mikotoksyn. Grzyby toksynotwórcze i ich występowanie w żywności i
środowisku. Charakterystyka mikotoksyn. Losy mikotoksyn w procesach przetwarzania żywności i w paszach. Warunki
powstawania mikotoksyn w środowisku z uwzględnieniem budynków mieszkalnych. Zapobieganie tworzeniu się
mikotoksyn. Metody oznaczania poziomu mikotoksyn.Mikozy i mikotoksykozy.
Literatura:
Chełkowski J.:Mikotoksyny, wytwarzające je grzyby i mikotoksykozy,Wyd. SGGW-AR, Warszawa, 1985.
Czerwiecki L.: Mikotoksyny w żywności. Wykrywanie i oznaczanie. Warszawa ,1993.
Numer kursu:.VI.3.95.D
Nazwa przedmiotu: BIOLOGICZNA OCHRONA ROŚLIN
Liczba godzin: 15 W +15 K
Prowadzący: dr inż. Teresa Krzyśko-Łupicka
Termin: VI-X
Warunki wpisu: Bez warunków wstępnych
Warunki zaliczenia: wykład – zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Pojęcie biologicznej ochrony roślin (Biological control).Wykorzystanie mikroorganizmów
antagonistycznych w ograniczaniu rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych dla roślin. Indukcja w roślinach
odporności na patogeny (PGPR). Biopreparatry w biologicznej ochronie roślin.
Literatura:
- Baker K.F.: Biological control of plant pathogenes,Ed. F. Freeman.San Francisco California,1974.
56
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Numer kursu:.VI.3.96.D
Nazwa przedmiotu: METODOLOGIA BADAŃ ŚRODOWISKA PRZYRODNICZO - SPOŁECZNEGO
Liczba godzin: 30W
Prowadzący: dr hab. Krystyna Borecka, prof. UO
Termin: brak
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę -pisemne opracowanie propozycji interdyscyplinarnego projektu badawczego z
wykorzystaniem metody „case study” (w oparciu o przygotowaną pracę dyplomową lub magisterską).
8. Treść zajęć: zapoznanie studentów z (1)współczesnym systemem nauk i miejscem wśród nich nauk przyrodniczych, ze
szczególnym uwzględnieniem interdyscyplinarnego charakteru nauki o środowisku, (2) przedmiotem i zakresem badań
środowiskoznawstwa, (3) pojęciem i naturą problemów środowiskowych, (4) metodami, technikami i narzędziami
badawczymi wykorzystywanymi w monitorowaniu i ewaluacji stanu środowiska człowieka (przyrodniczego i społecznokulturowego), (5) organizacją i przebiegiem postępowania badawczego oraz z zasadami teoretycznego i empirycznego
opisu wyników badań.
9. Literatura: do uzgodnienia z prowadzącym.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
-
Numer kursu:.VI.3.97.D
Nazwa przedmiotu: OWADY W ŻYCIU CZŁOWIEKA
Liczba godzin: 15 W + 15 L
Prowadzący: dr Anna Kocorek
Termin: semestr letni
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: wykład i laboratorium zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: Pozycja systematyczna owadów – najliczniejszej grupy zwierząt na świecie. Charakterystyka owadów –
budowa zewnętrzna oraz przystosowania do środowiska, w którym żyją. Jak widzą i czują owady oraz jak się
komunikują i rozmnażają? Tworzenie struktur społecznych wśród owadów – przykłady. Znaczenie tych zwierząt w
przyrodzie i w życiu człowieka – owady pożyteczne i szkodliwe. Przegląd wybranych grup i gatunków występujących w
środowisku. Podstawowe informacje o hodowli i odłowie owadów.
Literatura
Boczek J. – Owady i ludzie, PWN, Warszawa 1990
Klimaszewski S.: Zarys entomologii ogólnej. WUŚ, Katowice 1996.
Wigglesworth B. – Życie owadów, PWRiL, Warszawa, 1996
Wilson E. – Społeczeństwo owadów, PWN, Warszawa, 1989
Wilson E. – Socjobiologia, Zysk i S-ka, 2001
1. Numer kursu:.VI.3.98.D
1. Nazwa przedmiotu: PALEONTOLOGICZNE OPRÓBKOWANIE PROFILI GEOLOGICZNYCH
2. Liczba godzin: 15 K + 15 T
3. Prowadzący: mgr Krzysztof Książkiewicz i mgr Dorota Majer
4. Termin: semestr zimowy
5. Warunki wpisu na kurs: brak
6. Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę
7. Treść zajęć: Zajęcia terenowe: Wyjazd do wybranego odsłonięcia. Referat na temat występującej w danym miejscu
fauny i flory kopalnej. Zebranie skamieniałości.
Konwersatoria: Rozpoznawanie zebranych znalezisk przez uczestników kursu w oparciu o odpowiednie materiały.
9. Literatura
Dzik J.; Dzieje życia na Ziemi, W-wa 2003,
Kłapcińskij., Niedźwiecki R.; Zarys geologii historycznej, Wrocław 1996,
Lehman U., Hilmer G.; Bezkręgowce kopalne. W-wa 1991,
Raup D. M., Stanley S. M.; Podstawy paleontologii, W-wa 1984.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu: VI.3.99.D
Liczba godzin: Nazwa przedmiotu: PODSTAWY PREPARACJI SKAMIENIAŁOŚCI
30L
Prowadzący: mgr Krzysztof Książkiewicz i mgr Dorota Majer
Termin: semestr zimowy
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: W trakcie kursu uczestnicy zapoznają się wybranymi metodami preparacji, zabezpieczania i
przechowywania skamieniałości. Uzyskają praktyczne umiejętności w tej dziedzinie oraz zapoznają się budową
anatomiczną preparowanych okazów.
57
9.
-
Literatura
Dzik J.; Dzieje życia na Ziemi, W-wa 2003,
Dzik J. (red); Kurs preparacji skamieniałości, W-wa 2000,
Dzik J. (red); Paleontologiczne opróbkowanie profilów geologicznych, Nowa Ruda 2001.
Raup D. M., Stanley S. M.; Podstawy paleontologii, W-wa 1984.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Numer kursu:.VI.3.100.D
Nazwa przedmiotu: WYKOPALISKA PALEONTOLOGICZNE
Liczba godzin: 30K+45L
Prowadzący: mgr Krzysztof Książkiewicz i mgr Dorota Majer
Termin: semestr letni (zajęcia terenowe w trakcie wakacji)
Warunki wpisu na kurs: brak
Warunki zaliczenia: zaliczenie na ocenę
Treść zajęć: W trakcie kursu uczestnicy zapoznają się metodyką prowadzenia paleontologicznych prac
wykopaliskowych, opisu i dokumentacji znalezisk. Uzyskają także wiedzę praktyczną z zakresu: poszukiwania,
zabezpieczania, wydobycia i preparacji skamieniałości. Dodatkowo uzyskają wiedzę teoretyczną z zakresu ewolucji
płazów i archozaurów (gady), anatomii kopalnych form płazów z rodzaju Metoposaurus, Cyclotosaurus; gadów z
rodzaju: Stagonolepis, Teratosaurus, Paleorhinus i dinozaura Silesaurus opolensis.
Literatura
Dzik J.; Dzieje życia na Ziemi, W-wa 2003,
Dzik J. (red); Kurs preparacji skamieniałości, W-wa 2000,
Dzik J. (red); Paleontologiczne opróbkowanie profilów geologicznych, Nowa Ruda 2001.
Raup D. M., Stanley S. M.; Podstawy paleontologii, W-wa 1984.
9.
-
58