Stres kojarzony jest zazwyczaj z czymś negatywnym, czego należy

Słów kilka o tym, jak w zgodzie żyć ze swoim stresem ...
Stres kojarzony jest zazwyczaj z czymś negatywnym, czego należy unikać i z czym
należy walczyć. Tymczasem stres jest częścią naszego życia. Każdy z nas zmaga się z nim już
od urodzenia. Nie jest możliwe ochronienie przed nim dziecka. Można natomiast nauczyć je
lepiej radzić sobie z tym zjawiskiem.
Czym właściwie jest stres? Jest to reakcja organizmu na działający bodziec, którym
mogą być stawiane wymagania, zmiany, sytuacje problemowe czy wyobrażenia. Kiedy
myślimy, że spotka nas coś nieprzyjemnego, czego się obawiamy, nie lubimy, to nasz mózg
wysyła do ciała sygnały, aby przygotować się do walki, bądź ucieczki. Pojawiają się różne
reakcje somatyczne: napinają się mięśnie, oddech staje się szybszy i płytszy, serce zaczyna
bić szybciej. Reakcje na stres są różne, niektórzy zaczynają się pocić, inni bledną na twarzy,
a jeszcze innych może boleć brzuch lub głowa. Każdy w sytuacji zagrożenia reaguje
indywidualnie.
Możemy nauczyć się „oswajać” swój stres. Jedną z metod jest ćwiczenie przebiegu
trudnych sytuacji i tworzenie pozytywnego zakończenia. Jeśli dziecko będzie miało okazję
przećwiczenia konkretnych zachowań, to osiągnie większy poziom pewności siebie
i swobody w przyszłej, realnie stresującej je sytuacji. Można zaproponować, aby
samodzielnie w domu oraz przed trudnymi zdarzeniami wyobrażało sobie pomyślne
zakończenie trudnej dla niego sytuacji. Warto, aby dziecko razem z rodzicami spróbowało
odegrać kilkakrotnie przebieg stresującej je sytuacji. Przedtem jednak należy wspólnie z nim
ustalić, w jaki sposób ma się zachować. Polecamy dziecku, by wyobraziło sobie przebieg
stresującej sytuacji: miejsce, w którym się to dzieje, uczestników zdarzenia, co będzie mówić
i robić. Na koniec dziecko ma pomyśleć, w jaki sposób nagrodzi siebie za to, że poradziło
sobie z problemem, zmieniło dotychczasowy sposób reagowania. Warto zachęcić dziecko,
aby przyjrzało się stresującej sytuacji porównując ją do szerszego kontekstu swojego życia,
aby koncentrowało swoją uwagę na działaniu, a nie na końcowym rezultacie, jaką jest
nagroda.
Kolejną metodą, która pomaga zredukować nadmierne napięcie i uczy kontroli
poziomu stresu jest relaksacja. Pozwala uczyć się, w jaki sposób rozluźnić mięśnie, uspokoić
oddech oraz odprężyć umysł. Jest pomocna, kiedy w doświadczeniu dziecka pojawiają się
sytuacje, których nie może zmienić lub ma na nie ograniczony wpływ. Istnieje wiele różnych
metod i treningów relaksacji.
Ważne są ćwiczenia fizyczne. Ruch pomaga pozbyć się nieprzyjemnego napięcia
w ciele i odwrócić uwagę od tego, co martwi. Warto zachęcić dziecko do opracowania
własnego zestawu ćwiczeń.
Najszybszą metodą relaksacji są ćwiczenia oddechowe. Można ją wykorzystać
w większości sytuacji stresowych. Tutaj podstawowym założeniem jest skoncentrowanie
uwagi na procesie wdechu i wydechu. Kontrola oddechu jest jednym z wariantów tego
rodzaju ćwiczeń. Poleca się dziecku wzięcie głębokiego wdechu i przez 5 sekund
wstrzymanie powietrza, a następnie powoli wypuszcza nagromadzone powietrze. Podczas
oddychania można powtarzać sobie w myślach słowa „spokój” lub „rozluźniam się”.
Kolejnym ćwiczeniem jest swobodna obserwacja oddechu. Swoją uwagę kierujemy na
oddechu. Obserwujemy, jak powietrze wpływa przez nos, gardło, aż do płuc i jak wypływa
z łagodnością i precyzją. Zauważamy to wszystko, co pojawia się w naszej głowie
i pozwalamy tym wszystkim myślom odpłynąć i z powrotem skupiamy się na oddechu.
Terapeutyczną rolę w walce ze stresem ma także muzyka. Świadomym stosowaniem
muzyki w celach terapeutycznych zajmuje się muzykoterapia. Muzyka ma korzystny wpływ
na ustrój człowieka. Pomaga w ochronie, zachowaniu i przywracaniu zdrowia psychicznego
i somatycznego. Ważny jest odpowiedni dobór materiału muzycznego. Każdy człowiek może
mieć różne preferencje muzyczne. Relaks wspomagany muzyką jest najskuteczniejszy,
powoduje zmniejszenie reakcji alarmowej.
Nie ma jednej skutecznej metody walki ze stresem, która działa w każdej trudnej
sytuacji u wszystkich dzieci. Dlatego warto poznać i nauczyć swoje dziecko różnych
sposobów radzenia sobie ze stresem. Jest to długotrwały proces, który może przebiegać
sprawniej i szybciej przy wsparciu osoby dorosłej.
Warto przeczytać:
Erkert A., Dzieci potrzebują ciszy. Zabawy relaksacyjne na wiosnę, lato, jesień i zimę,
Jedność, Kielce, 2001.
Straburzyńska K., Przez relaks do szczęścia, Buchmann, 2011.
Witkin G., Stres dziecięcy: czym jest, jak się przejawia, jak mu zaradzić, Rebis, Poznań 2000.
Opracowała psycholog Agnieszka Soroczyńska