Farmakologia w Ratownictwie

Farmakologia w Ratownictwie
Umiejętności





Rozpoznawać leki
Podawać leki
Zapobiegać skutkom ubocznym po podaniu
Wyposażyć i korzystać z torby ratunkowej
Poinformować o lekach personel odbierający
pacjenta
plan pracy:
2godz/tyg/2 semestry
1. Ogólne wiadomości – zapoznanie z lekami,
opakowaniem, farmindeksem. Działanie leków,
drogi i sposoby podawania preparatów.
Farmakologia w Ratownictwie
2. Antyseptyka
Środki odkażające i bakteriobójcze. Sposoby
odkażania ran, skóry, śluzówek, przedmiotów,
pomieszczeń. Postępowanie z narzędziami po
użyciu.
Farmakologia w Ratownictwie
3. Leki układu krążenia
Wspomaganie w niewydolności krążenia. Leki w
arytmii, zawale serca, ChNS, leki o działaniu
naczyniorozkurczowym i naczynioskurczowym.
Farmakologia w Ratownictwie
4. Leki układu oddechowego
Przeciwkaszlowe, wykrztuśne. Leki stosowane
przy astmie i duszności. Podawanie leków
dotchawiczo. Tlenoterapia.
Farmakologia w Ratownictwie
5. Leki krwi
Przecizakrzepowe, rozpuszczające skrzep.
Preparaty krwi i krwiozastępcze. Przetaczanie
krwi. Metody oceny utraty krwi.
Farmakologia w Ratownictwie
6. Układ nerwowy
Głównie leczenie bólu. Leki usypiające,
zwiotczające. Przeciwgorączkowe,
przeciwzapalne.
Farmakologia w Ratownictwie
7. Leki psychiatryczne
Przeciwpsychotyczne, antydepresyjne,
przeciwpadaczkowe, przeciwlękowe, nasenne.
Farmakologia w Ratownictwie
8. Leki moczopędne.
Obrzęki, nadciśnienie, niewydolność krążenia.
Farmakologia w Ratownictwie
9. Antybiotyki
Zasada podawania, rodzaje, posiewy,
antybiogramy.
Farmakologia w Ratownictwie
10. Hormony
Tarczyca, trzustka (cukrzyca), nadnercza.
Farmakologia w Ratownictwie
11. Zatrucia, trucizny, odtrutki. Narkotyki, objawy
zażycia i postępowanie.
Farmakologia w Ratownictwie
12. Szczepionki i surowice.
Tężec, wścieklizna, jady. Ochrona Ratownika w
wypadku narażenia na kontakt z wirusem HIV,
HBV i HCV.
Farmakologia w Ratownictwie
13. Najczęstsze przypadki w Ratownictwie i
postępowanie farmakologiczne. Leki przy
resuscytacji, krwawieniu, alergii, zawale serca,
oparzeniach, nadciśnieniu itd..
Podręczniki:
1. Flake F. Lutomsky B.
„Leki w medycynie ratunkowej i intensywnej
terapii” wyd. Urban & Partner
2. Mutschler E.
„Farmakologia i toksykologia wyd. polskie pod
redakcją A. Danysza” wyd. Urban & Partne
Farmakologia
Nauka o lekach i wszystkim, co z nimi związane
(działanie lecznicze i niepożądane,
toksyczność, losy leków w organizmie,
interakcje itd.)
Farmakon – lek
Logos – nauka
Pochodzenie leków





Najstarszymi lekami były zioła!
Roślinne
Mineralne
Zwierzęce
Syntetyczne i półsyntetyczne
Genetyczne
Postaci leków:

Stałe postaci leków
proszki, granulaty, tabletki, drażetki, kapsułki
żelatynowe, czopki, mieszanki ziołowe
Proszki i granulaty
Doustne, rozpuszczalne, lub jako zasypki.
Tabletki
Rodzaje: doustne (w tym pod język), do ssania,
dopochwowe, doodbytnicze, do sporządzania
roztworów (woda utleniona, rivanol)
Tabletki powlekane = drażetki
Tabletki powleczone substancją opóźniającą
wchłanianie (np. substancja rozpuszczalna
dopiero w jelicie)
Kapsułki
Żelowa otoczka z proszkiem w środku, doustne
albo do wchłaniania proszku (preparaty
sterydowe w leczeniu astmy)
Czopki
Doodbytnicze, dopochwowe. Szybko
rozpuszczalne, lek w czopku omija wątrobę,
działa szybciej.
Postaci leków:

Płynne postaci leków
roztwory do użytku wewnętrznego i
zewnętrznego, roztwory do wstrzyknięć, wlewy,
krople do użytku wewnętrznego i
zewnętrznego.
Roztwory do wstrzyknięć
Ampułki i fiolki
Wlewy
Inne

Zawiesiny, syropy, nalewki, mieszanki,
wyciągi...
Postaci leków:
Postaci leków miękkie:
maści, kremy, pasty, mazidła
Pozostałe:
Aerozole, inhalacje
Wlewki doodbytnicze, irygacje dopochwowe
Systemy terapeutyczne:
- Leki o przedłużonym działaniu (depot)
Doustne i do wstrzykiwań (oleiste, długo uwalniające się)
-
Przezskórny system terapeutyczny (plastry
nasączone lekiem np. Fentanyl - Durogesic)
-
Wszczepialne pompy automatyczne (insulina,
leki przeciwbólowe)
RODZAJE REAKCJI NA LEKI:
SYNGERGIZM
Wzajemne wspieranie się zastosowanych
wspólnie leków (sumowanie albo potęgowanie
działania)
Przykład: Alkohol potęguje działanie nasenne i
uspokajające barbituranów.
ANTAGONIZM
Wzajemne hamowanie lub znoszenie działania
zastosowanych wspólnie leków.
Konkurencja o te same receptory (antagonizm
kompetycyjny)
Blokowanie chemiczne
Dwa różne mechanizmy działania ale o
przeciwnych skutkach.
Przykład:Adrenalina zwęża naczynia przez swoje
receptory, a Acetylocholina rozszerza je przez
pobudzenie układu przywspółczulnego.
TACHYFILAKSJA
Szybkie wygaszanie działania leku podczas
podawania kolejnych dawek.
Przykład: efedryna przy każdym kolejnym
podaniu coraz mniej działa zwężająco na
naczynia krwionośne.
TOLERANCJA
Długotrwałe podawanie leku wywołuje stopniowo
zmniejszanie wrażliwości na podaż, przez co
trzeba zwiększać dawkę, aby uzyskać taki sam
efekt.
Przykład: Długotrwałe podawanie morfiny
powoduje powstanie tolerancji, przez co dawkę
dla ‘zwykłego’ człowieka (10-15mg) zwiększa
się nawet do dawek toksycznych i te dopiero
działają.
NADWRAŻLIWOŚĆ NA LEKI
Genetyczna lub nabyta skłonność do
gwałtownego i nietypowego reagowania na
minimalne nawet dawki leku.
Przykład: Nadwrażliwość alergiczna po podaniu
penicylin.
IDIOSYNKRAZJA
Genetyczna lub nabyta skłonność do
zwiększonej reakcji na lek. Dawki dla
‘zwykłych’ ludzi mogą być nawet toksyczne dla
ludzi tak reagujacych.
Przykład: Osobnicza wrażliwość na kawę czy
efedrynę.