TEMAT : UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW BUDOWA Współczesny układ okresowy pierwiastków składa się z grup (kolumn) i okresów ( szeregów). Pierwszy okres to tylko dwa pierwiastki chemiczne : H i He. Okresy drugi i trzeci zawierają po osiem pierwiastków. W okresach czwartym piątym znajduje się po18 pierwiastków, a w szóstym – 32 pierwiastki. W siódmym okresie pierwiastków wciąż przybywa. Poniżej głównej tabeli układu okresowego znajdują się 2 poziome szeregi zawierające po 14 pierwiastków. W pierwszym umieszczono lantanowce, pierwiastki o właściwościach podobnych do lantanu. Drugi rząd to aktynowce, podobne do aktynu. Okresy ponumerowano od 1 do 7. Grupy : 1., 2. i od 13. do 18. są to grupy główne. Grupy od 3. do 12. to grupy poboczne ( tzw. podgrupy ) Nazwy grup wywodzą się najczęściej od nazwy pierwszego pierwiastka w grupie. Wyjątek stanowi grupa pierwsza, w której pierwsze miejsce zajmuje wodór. Każdy okres ( oprócz pierwszego) rozpoczyna się bardzo aktywnym metalem, a kończy niemetalem gazem szlachetnym. CENNE INFORMACJE Układ okresowy jest niezwykle cennym źródłem informacji na temat pierwiastków, budowy ich atomów i właściwości z niej wynikających. Niektóre z nich podano wprost, jak widać na poniżej. Liczba atomowa - 1 Temp. Topnienia ( K) – 14,0 Temperatura wrzenia ( K) – 20,28 1, 0079 – masa atomowa I - wartościowość H Gęstość ( g/ dm3 ) - 0,0899 Nazwa Wodór G – gaz Kto i w jaki sposób utworzył układ okresowy pierwiastków ? Wielu uczonych w XIX wieku próbowało usystematyzować pierwiastki na podstawie ich właściwości. Za twórcę układu okresowego uważ się rosyjskiego uczonego Dmitrija I. Mendelejewa, który zauważył, że istnieje periodyczne powtarzanie się właściwości pierwiastków. W 1869 roku podał tabelę z uporządkowanymi znanymi pierwiastkami pozostawiając wolne miejsca. Było to jedno z największych osiągnięć w dziedzinie chemii. Definicja Prawa Okresowości : Właściwości fizyczne i chemiczne pierwiastków uporządkowanych według wrastającej liczby atomowej powtarzają się okresowo. ZADANIA : 1. Których z wymienionych substancji nie znajdziesz w układzie okresowym : miedzi , wody , wodoru, dwutlenku węgla, amoniaku, wolframu ? Uzasadnij swój wybór. 2.Jakie pierwiastki znajdują się w grupie trzynastej ? 3. Jak nazywa się pierwiastek znajdujący się w okresie piątym i w tej samej grupie co wapń ? 4. Jaki symbol ma pierwiastek znajdujący się w grupie tlenowców i w okresie czwartym ? 5. Jak nazywa się grupa czternasta a jak grupa czwarta ?