Prof. dr hab. Krzysztof Tomasz Konecki Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, IS Wydział Ekonomiczno – Socjologiczny UŁ SEMINARIUM MAGISTERSKIE 2008/2009 Wizualna Socjologia Pracy i Organizacji Do uczestnictwa w seminarium zaproszeni są studenci zainteresowani praktycznymi (krytycznymi, badawczymi i diagnostycznymi) zastosowaniami symbolicznego interakcjonizmu i jego różnych odmian, oraz stosowaniem socjologii jakościowej (także etnografii) w badaniach i analizach socjologicznych. Głównymi technikami badawczymi będą techniki badań wizualnych (wywiad z użyciem fotografii, fotografowanie, nagrania wideo, zbieranie dokumentów wizualnych). Przedmiotem badań i analiz (analiza transkrypcji i dokumentów wizualnych) są organizacje formalne, biografie i tożsamości pracowników, bezrobotnych, bezdomnych, menedżerów, przedsiębiorców, procedury zarządzania ludźmi, oraz same organizacje, itp. Na seminarium podejmujemy pracę badawczą lub teoretyczną przy użyciu ‘teorii’ symbolicznego interakcjonizmu, etnometodologii, socjologii fenomenologicznej, krytycznej socjologii organizacji i zarządzania oraz metod jakościowych z koniecznym zastosowaniem technik wizualnych. Wysoko oceniana będzie też motywacja uwzględniająca w pracy badawczej dokładny i pogłębiony opis etnograficzny i/lub ‘kontekst odkrycia’ i innowacyjność metodologiczna. Propozycje niektórych tematów na seminarium magisterskim: Analiza metod i technik badań jakościowych. (różnorodne tematy związane z analizą metodologiczną dotyczącą stosowania metod badań jakościowych – wizualnych i jakościowych procedur analizy danych wizualnych). Praca metodologiczna. 2. Analiza porównawcza biografii przedsiębiorców i bezrobotnych (na podstawie wywiadów narracyjnych i publikowanych wspomnień, fotografii i nagrań wideo oraz zastanych artefaktów). 3. Procesualne ujęcie organizacji – wizualizacja struktur i procedur, tworzenie struktur organizacyjnych na poziomie interakcji. Organizacja formalna a procesy interakcyjne (reguły i struktury formalne versus negocjacje, targowanie się, zagrożenie użycia przemocy, użycie przemocy, perswazja, , itp.). 4. Misja organizacji – wizualne przedstawienia – organizacje jako samo-spełniające się przepowiednie. Konstruowanie temporalnych aspektów funkcjonowania organizacji. 5. Procedury zarządzania zasobami ludzkimi jako narzędzia konstruowania tożsamości pracowników (praca nad tożsamością i biografią w ocenianiu, selekcjonowaniu, motywowaniu i projektowaniu karier pracowników- wizualne badania). 6. Wizualny Dyskurs organizacyjny – analiza prawomocnego języka wizualnych wyobrażeń - imperializm obrazu a władza organizacyjna. 7. Praca na poziomie interakcji – analiza procesów pracy w wybranych zawodach i profesjach – nagrania wideo, fotografie (np. psychoterapeuty, konsultanta rekrutacji, doradcy zawodowego, menedżera, dyrektora ds. personalnych – ZZL, itp.). 8. Rola organizacji formalnych w koncepcji Społecznych Światów (problem legitymizacji i uzyskiwania prawomocności w sytuacji dysput nad spornymi kwestiami, problematyka społecznych aren w organizacjach formalnych – analiza wizualna) 9. Społeczne Światy jako uzupełnienie i alternatywa pojęcia organizacji. Arena - na przykładzie Społecznego Świata Biznesu i Społecznego Świata Ochrony Przyrody, Społecznego Świata Właścicieli Zwierząt Domowych. 10. Empiryczne badania i analizy różnych społecznych światów (np. społecznego świata medycyny, społecznego świata ZZL, społecznego świata nauki, społecznego świata właścicieli zwierząt domowych, itp.). 11. Tożsamość organizacyjna i organizacji w obrazach. Badanie tożsamości organizacyjnej. Związek tożsamości ze strategią firmy. Tożsamość a więź i identyfikacja z organizacją. Rodzaje tożsamości organizacyjnej i jej atrybuty. Zmiana tożsamości organizacyjnej. Tożsamość organizacji - system identyfikacji wizualnej (logo, logotyp, kolorystyka). 12. Public Relations. Kreowanie wizerunku i reputacji firmy przy pomocy obrazów i artefaktów fizycznych. Promowanie wizerunku. 1. 1 13. Wizualne aspekty funkcjonowania organizacji oraz prezentacji firm w otoczeniu. Zastosowania socjologii wizualnej - Analiza fotografii, nagrań wideo. 14. Wizualne aspekty kształtowania tożsamości zawodowej i profesjonalnej. Zastosowania socjologii wizualnej (analiza fotografii i artefaktów fizycznych). 15. Możliwe są także inne tematy prac magisterskich, również niezwiązane z powyższymi tematami w żaden sposób ale nie możliwa jest zmiana orientacji teoretyczno – metodologicznej i metod badawczych socjologii wizualnej. By móc uczestniczyć w seminarium należy zdać u prowadzącego egzamin/kolokwium z metodologii nauk społecznych. Obowiązują następujące lektury: 1. Atkinson P. i M. Hammersley, Metody badań terenowych, Poznań: Zysk i spółka, 2000. 2. Krzysztof Konecki Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN, 2000 3. Krzysztof T. Konecki, Ludzie i ich zwierzęta. Interakcjonistyczno - symboliczna analiza społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Warszawa: Scholar. 2005, szczególnie rozdział 6 oraz Aneks 1: Naturalna historia badania społecznego świata właścicieli zwierząt domowych. Teoria ugruntowana a kontekst odkrycia. Zob. http://www.scholar.com.pl/cgi-bin/scholar/zamow_1443?tpU2hhnF;;174 4. Krzysztof T. Konecki, Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej. Przegląd Socjologii Jakościowej, Tom 1, no 1, 2005. http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume1/Article1.php 5. Silverman D. 2007, Interpretacja danych jakościowych. Metody analizy rozmowy, tekstu, interakcji. PWN, rozdział 7. Literatura pomocna w studiowaniu socjologii wizualnej, socjologii interpretatywnej i jakościowej: - David Goode (2007) Playing With My Dog Katie. An Ethnomethodological Study of Dog – Human Interaction. Purdue University Press, 2007 - Olechnicki, Krzysztof (2003) Antropologia obrazu. Fotografia jako metoda, przedmiot i medium nauk społecznych. Warszawa: Oficyna Naukowa - Konecki T. Krzysztof (2005) Wizualne wyobrażenia. Główne strategie badawcze w socjologii wizualnej a metodologia teorii ugruntowanej. Przegląd Socjologii Jakościowej, Tom 1, no 1. www.qualitativesociologyreview.org - Krzysztof T. Konecki (2008) “Dotyk i wymiana gestów jako element wytwarzania więzi emocjonalnej. Zastosowania socjologii wizualnej i metodologii teorii ugruntowanej w badaniu interakcji zwierząt i ludzi.” Przegląd Socjologii Jakościowej, Tom IV Numer 1. Pobrany Miesiąc, Rok (http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/archive_pl.php) Cały numer FQS , Visual Methods, 9 (3), 2008 http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/issue/view/11 - Mucha Janusz, 2003, Herbert Blumer jako badacz „stosunków rasowych” Studia Socjologiczne 3. Artykuł dostępny także na stronie http://sociology.come.to/ - Blumer Herbert, 1975, „Implikacje socjologiczne myśli George’a Herberta Meada” (1966), ss. 70-84 w: Włodzimierz Derczyński, Aleksandra Jasińska-Kania i Jerzy Szacki, red., Elementy teorii socjologicznej. Materiały do dziejów socjologii zachodniej. Warszawa: PWN 1975. - Blumer Herbert, 1984, „Społeczeństwo jako symboliczna interakcja” (1962), ss. 71-86 w: Edmund Mokrzycki, red., Kryzys i schizma, tom I, Warszawa: PIW 1984. - Blumer Herbert, 1994. „Niepokój społeczny i protest zbiorowy” (1970-1978), ss. 97-118 w: E. Hałas, 1994, Obywatelska socjologia szkoły chicagowskiej. Lublin: RW KUL. - Konecki, Krzysztof T., Kacperczyk, Anna M. & Marciniak, Lukasz T. (2005, September). Polish Qualitative Sociology: The General Features and Development [43 paragraphs]. Forum Qualitative Sozialforschung / Forum: Qualitative Social Research [On-line Journal], 6(3), Art. 27. Available at: http://www.qualitative-research.net/fqs-texte/3-05/05-3-27-e.htm - Hałas Elżbieta, Konecki Krzysztof T.,2005, Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa: Scholar. (szczególnie części „Interakcja symboliczna: perspektywy i problemy analityczne”, Światy społeczne i działania zbiorowe”, „Praca i tożsamość biograficzna”) Zobacz: http://www.scholar.com.pl/cgi-bin/scholar/zamow_1412?tpU2hhnF;;128 2 - Krzysztof T. Konecki, 2005, JAKOŚCIOWE ROZUMIENIE INNYCH A SOCJOLOGIA JAKOŚCIOWA, Przegląd Socjologii Jakościowej, Tom 1, no 1. http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume1/Article0.php ……………………………………… Polecane strony internetowe: http://www.ucsf.edu/anselmstrauss/; http://www.groundedtheory.com http://www.qualitative-research.net/fqs/; http://www.sociology.come.to http://www.ardice.com/Science/Social_Sciences/Sociology/; www.koneckikrzysztof.prv.pl http://onlinebooks.library.upenn.edu http://www2.fmg.uva.nl/sociosite/; http://www.ualberta.ca/~iiqm/ http://www.rochester.edu/in_visible_culture/ivchome.html; http://bluesky.icaap.org/journallist.php; http://bitbucket.icaap.org/dict.pl http://www.sociology.org/contents.html (Electronic Journal of Sociology) http://www.nova.edu/ssss/QR/ (Qualitative Report) http://www.behavior.net/JOB/ (Journal of Online Behavior) http://theoryandscience.icaap.org/ (Theory and Science) http://www.littera.waseda.ac.jp/schutz/AlfredEng.htm; http://www.findarticles.com/p/articles/ ; http://www.doaj.org/ (rejestr pism online) http://www.bartleby.com/ (Harvard Classics, free books on line) ....................................... www.praca.onet.pl www.praca.interia.pl www.pracuj.pl www.konsultant.tp.pl www.pelnomocnik.com.pl www.praca.gov.pl www.gazeta.pl http://www.jobs.pl ........................................ Strony odnoszące się do symbolicznego interakcjonizmu: http://www.pragmatism.org/genealogy/chicago.htm , http://www.csiss.org/classics/content/26 , Pozostałe zasady obowiązujące na seminarium Obowiązkowe jest wygłaszanie referatów (części pracy). Obecność na seminariach również jest obowiązkowa. Nieobecności powodują konieczność zaliczenia ich dodatkowymi referatami. By otrzymać zaliczenie: - po pierwszym semestrze seminarium należy oddać koncepcję pracy mgr, część teoretyczną pracy oraz bibliografię i uzyskać akceptację wykonanej pracy; - po drugim semestrze należy oddać część (rozdział) metodologiczną i narzędzie badawcze by móc wykonać badania i/lub analizy; - po trzecim semestrze należy oddać całość pracy. Czwarty semestr służy przygotowaniu ostatecznej wersji pracy, poprawkom i uzupełnieniom. Promotor czyta części pracy przed zaliczeniem po każdym semestrze (a więc w sumie trzykrotnie). Oddajemy do czytania promotora teksty w pełni poprawione z przypisami i bibliografią, napisane na komputerze! Nie oddajemy tekstów napisanych na brudno, z błędami językowymi, bez konkluzji! Każdy rozdział powinien mieć tezę, kończyć się wnioskami, podsumowaniem pracy analitycznej w nim wykonanej. Przypisy i powołania, bibliografię przygotowujemy zgodnie z zasadami obowiązującymi w publikacjach w ‘Przeglądzie Socjologii Jakościowej ’ (proszę zajrzeć do http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/authors_pl.php ). Reguły opisywania cytatów wewnątrz tekstu Cytaty wewnątrz tekstu prosimy sporządzać według poniższych reguł: 1. Jeżeli nazwisko autora znajduje się w tekście, prosimy wstawić po nim rok wydania w nawiasie, np., "...Znaniecki (1934)." 2. Jeżeli nazwisko autora nie zostało umieszczone w tekście, prosimy umieścić je na końcu zdania w nawiasie wraz z datą wydania, np. "...(Blumer, 1969)." 3. Wskazanie konkretnej strony cytowania powinno znajdować się w nawiasie po roku wydania, np., "..(Goffman, 1959: 44)". Poszczególne informacje w nawiasach prosimy rozdzielać średnikiem, np. "...(Becker, 1967; Geer, 1970; Turner, 1981)". Prosimy umieszczać numery stron tylko po zacytowaniu słów autora. 4. W wypadku, gdy autorów jest dwóch, należy umieścić oba nazwiska: "...(Glaser, Strauss 1967)". 5. Gdy autorów jest trzech, przy pierwszym odwołaniu należy podać wszystkie nazwiska, przy kolejnych pierwsze nazwisko oraz "i In.". Gdy autorów jest więcej niż trzech, należy podać tylko pierwsze nazwisko oraz "i In." w całym tekście: "...(Anderson, Hughes, and Sharrock 1986), później (Anderson i In.)". 3 6. Jeżeli nazwisko autora powtarza się, przy pierwszym odwołaniu należy podać w nawiasie nazwisko i rok wydania. Przy kolejnych odwołaniach należy podać nazwisko oraz "ibidem" np.: "...(Garfinkel, 1967), później (Garfinkel, ibidem)". 7. Jeśli brak jest daty przy publikacji, w miejscu roku wydania, należy wpisać "b.d.". 8. W wypadku materiałów niepublikowanych, ale przygotowywanych do wydania, należy stosować "w druku". Jeżeli tekst jest rozprawą naukową lub nie był publikowany, należy podać datę, np. "...(Smith, w druku)". 9. Dłuższe cytaty należy wpisywać mniejszą czcionką i kursywą jako oddzielny paragraf bez cudzysłowu, np.: Według F. Znanieckiego (1988): Tę cechę zjawisk kulturalnych, przedmiotów humanistycznego badania, tę ich zasadniczą właściwość, że jako przedmioty teoretycznej refleksji są one już przedmiotami, komuś danymi w doświadczeniu, lub czyimiś świadomymi czynnościami, nazwać możemy współczynnikiem humanistycznym tych zjawisk. Mit, dzieło sztuki, wyraz mowy, narzędzie, schemat prawny, ustrój społeczny są tym, czym są, jedynie jako świadome ludzkie zjawiska... (s. 25). Różnorodność stylów i kwestie gramatyczne Słowa obcojęzyczne w tekście powinny być napisane kursywą lub podkreślone, chyba, że są to słowa powszechnie stosowane, jak np. per se, ad hoc, et al. W wypadku skrótów należy przy pierwszym odwołaniu podać pełną nazwę wraz ze skrótem w nawiasach: Pierwsze odwołanie: "Przegląd Socjologii Jakościowej (PSJ) zawiera..." Dalsze: "PSJ zawiera także..." Prosimy nie używać skrótów, takich jak: itp., np., itd. Można je jednak umieścić wraz z informacją w nawiasie: Na przykład terminy używane w wyspecjalizowanych dziedzinach socjologii, nie są w pełni rozumiane przez socjologów ogólnych (np. kapitał kulturowy, itp.) Tworzenie bibliografii Prosimy o wpisanie literatury użytej w tekście w porządku alfabetycznym, rozpoczynając od nazwiska autora. Pozycje bez autora należy umieszczać na początku listy. Jeśli nazwisko autora odnosi się do kilku pozycji literatury, należy umieścić je w kolejności wydania, w miejsce nazwiska wpisując sześć myślników (------.). Aby wypisać dwa lub więcej wydawnictw jednego autora z tego samego roku, należy je rozróżnić dodając litery (a, b, c, itd.) do roku wydania i umieścić ich tytuły w porządku alfabetycznym. W wypadku niepublikowanych maszynopisów, należy zaznaczyć na końcu odwołania "niepublikowany maszynopis" np.: Garfinkel, Harold (1952) The perception of the other: A study in social order. Niepublikowany maszynopis. Bibliografię prosimy sporządzać zgodnie z poniższym przykładem: Książki Berger, Peter L., Luckmann, Thomas (1966) The social construction of reality. Garden City, NY: Doubleday. Goffman, Erving (1963a) Behavior in Public Places. Notes on the Social Organization of Gatherings. Glencoe, Ill. ------ (1963b) Stigma. Notes on the Management of Spoiled Identity. Englewood Cliffs, NJ. Mead, George H., (1934) Mind, Self and Society. Chicago, University of Chicago Press. ------. (1938) The Philosophy of the Act. Chicago, University of Chicago Press. Prace zbiorowe/rozdziały w pracach zbiorowych Goffman, Erving (1956) "Interpersonal Persuasion" [w:] Group Proccesses, (Red.) B. Schaffner, New York: Josiah Macy Foundation. Strauss, Anselm L. (1978) "A Social World Perspective" [w:] N. K. Denzin (Red.) Studies in Symbolic Interaction, t. 1. Greenwich, Conn., JAI Press. Artykuły Blumer, Herbert (1967a) "Ernest W. Burgess 1886-1966". American Sociologist 2, s. 163-164. ------ (1967b) "Reply to Woelfel, Stone and Farberman". American Journal of Sociology 72, s. 411-412. Lofland, John (1974) "Styles of reporting qualitative field research". American Sociologist, 9 sierpnia, 101-111. Smith, Herman W. and Takako Nomi., (2000) "Is Amae the Key to Understanding Japanese Culture?" Electronic Journal of Sociology 5:1. Dostęp: 5 maja 2000. (http://www.sociology.org/content/vol005.001/smith-nomi.html). 4 W pracy stawiamy we wstępie jej cel, może to być główna hipoteza, opis etnograficzny, stworzenie modelu teoretycznego, lub problem/y do rozwiązania. W zakończeniu pracy piszemy czy cel pracy został zrealizowany wraz z uzasadnieniami. Praca powinna składać się z co najmniej trzech rozdziałów: teoretycznego, metodologicznego i badawczo – analitycznego, oraz wstępu, zakończenia i bibliografii. Jeśli są załączniki to je również na końcu pracy zamieszczamy. Na początku pracy powinien być spis treści z podanymi stronami rozdziałów i paragrafów. Na końcu pracy powinien być spis rysunków, tabel i wykresów. Stronę tytułową przygotowujemy wg wzorca ogólnie obowiązującego w ISUŁ. Praca powinna liczyć 80 stron maszynopisu, format A4, p.12, odstępy 1,5, margines górny, dolny, prawy 2.5 cm, lewy na oprawę 3 cm lub 3.5 cm. 5