WSTĘP DO KULTURY ŻYDOWSKIEJ
(semestr letni, 2016/2017)
dr Wojciech Kosior
[email protected]
www.wojciechkosior.wordpress.com
TEMATYKA ZAJĘĆ
1. Modele historii kultury żydowskiej.
S. Sand, Kiedy i jak wynaleziono naród żydowski, Warszawa 2011, r: Wstęp: ciężar
pamięci; r. 2 „Mitohistoria” – na początku Bóg stworzył lud.
A. Mrozek, Wprowadzenie do judaizmu, „The Polish Journal of the Arts and Culture”
3 (3/2012), s. 101-114.
W. Kosior, Brit mila. Uwagi o apotropaicznym znaczeniu obrzezania w midraszach
agadycznych, „The Polish Journal of the Arts and Culture” 4 (1/2013), s. 103-118.
2. Biblia hebrajska a literatura religijna starożytnego Bliskiego Wschodu.
K. Pilarczyk, Religia Izraela, w: Religie starożytnego Bliskiego Wschodu, red. J.
Drabina, K. Pilarczyk, Kraków 2008, s. 130-142, 160-161, 357-445.
S.L. Herring, Divine Substitution. Humanity as the Manifestation of Deity in the
Hebrew Bible and the Ancient Near East, Vandenhoeck & Ruprecht 2014, s. 49-85.
3. Midrasz jako wyraz rabinicznego sposobu myślenia.
S. Mędala, Wprowadzenie do literatury międzytestamentalnej, Kraków 1994, s. 339350, 370-378.
K. Pilarczyk, Literatura żydowska od epoki biblijnej do haskali. Wprowadzenie
religioznawcze, literackie i historyczne, Kraków 2006, s. 236-243.
4. Miszna. Prawa biblijne a halacha.
K. Pilarczyk, Zanim z czterema wejdziemy do Pardes… Wprowadzenie do Talmudu,
w: Talmud babiloński. Traktat Chagiga, tł. i kom. G. Zlatkes, Kraków 2009, ss. 5-50.
R. Marcinkowski, Paradygmaty religijności w judaizmie rabinicznym. Miszna i inne
teksty talmudyczne o szabacie, święcie, półświęcie i powszedniości, Kraków 2004, s.
21-52.
5. Gemara babilońska i jerozolimska. Dyskurs rabiniczny a rabini-dysydenci.
S. Pecaric, Światło Talmudu, w: Talmud babiloński : Gemara edycji wileńskiej z
objaśnieniami i komentarzami : Berachot rozdz. II; Kidusin rozdz. III; Bawa Kama
rozdz. I, tł. i kom. S. Pecaric, Kraków 2010, s. 20-47.
S. Pecaric, Układ strony Talmudu, w: Talmud babiloński : Gemara edycji
wileńskiej…, s. 76-83.
W. Kosior, Przemiana Eliszy ben Awuja. Uwagi o adekwatności kategorii herezji w
judaizmie rabinicznym, „The Polish Journal of the Arts and Culture” 6 (3/2013), s.
109-124.
6. Epoka gaonów i literatura szeelot u-tszuwot. Autorytet rabiniczny.
M. Bałaban, Historia i literatura żydowska ze szczególnym uwzględnieniem historii
Żydów w Polsce, t. II, Lwów–Warszawa–Kraków [brak daty wydania], wyd. 3, s. 2564.
W. Kosior, Bóg w niebiosach a Tora na ziemi (TB Bawa mecija 59a-b). Przekład i
komentarz, „Atma. Pisma o myśli Wschodu”, 1/2013, s. 23-33.
7. Raszi i Rambam jako przedstawiciele średniowiecznej myśli żydowskiej.
P. Majdanik, Relacje judaizmu do chrześcijaństwa (i islamu) w ujęciu Majmonidesa,
w: Jezus i chrześcijanie w źródłach rabinicznych. Perspektywa historyczna, społeczna,
religijna i dialogowa, red. K. Pilarczyk, A. Mrozek, s. 219-233.
Ł. Stypuła, Keter malchut Szlomo ibn Gabirola (Korona królestwa), Kraków 2013, s.
13-82.
M. Bałaban, Historia i literatura żydowska…, s. 140-153.
D.H. Frank, Mojżesz Majmonides, w: Historia filozofii zachodniej, red. R.H. Popkin,
Poznań 1999, s. 215-223.
8. Kodeksy halachiczne jako próba usystematyzowania halachy. Rytuał codzienności.
I. Abrahams, Życie codzienne Żydów w średniowieczu, Cyklady 1996, s. 16-66.
K. Pilarczyk, Literatura żydowska…, s. 252-261.
M. Sicker, An Introduction to Judaic Thought and Rabbinic Literature, Praeger 2007,
(r. Law Codes and Related Literature) s. 117-134.
9. Wczesna kabała. Mistycyzm lingwistyczny.
G. Scholem, Mistycyzm żydowski i jego główne kierunki, Warszawa 1997, s. 68-113.
M. Krawczyk, Kabała Abrahama Abulafii. Rytuał i wizja, Warszawa 2012, (r.
Chochmat ha-ceruf – Rytuał ekstatyczny), s. 55-85.
10. Rozwój kabały. Drzewo sefirot.
J. Bar-Lew, Pieśń duszy. Wprowadzenie do żydowskiego mistycyzmu, Kraków 2006, s.
93-148.
S. Pecaric, Wstęp, w: M. Kordowero, Palma Dewory, tł. i kom. S. Pecaric, Kraków
2007, s. 5-11.
11. Późna kabała. Literatura musar.
M. Ch. Luzatto, Ścieżka sprawiedliwych, Kraków 2005, s. 5-23
T. Sikora, Cara‘at – problem interpretacji, „Studia Judaica” 23-24 (1-2/2009), s. 2356.
12. Chasydyzm. Znaczenie postaci cadyka.
R. Elior, Mistyczne źródła chasydyzmu, Kraków – Budapeszt 2009, s. 17-62, 141-160,
235-273
M.-A. Ouaknin, Chasydzi, Warszawa 2002, s. 19-44, 57-77.
M. Buber, Opowieści chasydów, Poznań 1989.
13. Haskala. Spinoza i nowa hermeneutyka Boga judaizmu.
F. Battenberg, Żydzi w Europie, Ossolineum 2008, s. 233-353.
R.H. Popkin, Baruch de Spinoza, w: Historia filozofii zachodniej, red. R.H. Popkin,
Poznań 1999, s. 388-397.
B. Spinoza, Traktat teologiczno-polityczny, w: tegoż, Dzieła, t. II, Warszawa 1916
(fragmenty).
14. Syjonizm. Państwo żydowskie w starej-nowej krainie.
J. Proszyk, Życie według wartości. Żydowscy liberałowie, ortodoksi i syjoniści w
Bielsku i Białej, Jaworze 2012, s. 118-251.
T. Herzl, U wrót nowego życia… (Altneuland). Powieść-utopja, Warszawa 1929.
T. Herzl, Państwo żydowskie, Warszawa 1929.
15. Nowożytne próby ujęcia istoty kultury żydowskiej.
D.M. Gordis, Jan Paweł II i Żydzi, w: Jan Paweł II i dialog międzyreligijny, red. B.L.
Sherwin, H. Kasimow, Kraków 2001, s. 135-148.
B.L. Sherwin, Katolicka teologia judaizmu w nauczaniu Jana Pawła II, w: Jan Paweł
II…, ss. 149-174.
W. Kosior, Jezus i chrześcijanie w tradycji judaistycznej w kontekście współczesnego
dialogu judaistyczno-chrześcijańskiego, w: Jezus i chrześcijanie w źródłach
rabinicznych…, s. 359-383.
W. Kosior, Some Remarks on the Self-images of the Modern Judaism. Textual
Analysis, w: Filozofia kultury, red. P. Mróz, Kraków 2015.
KWESTIE FORMALNE
Opcje zaliczenia kursu:
Egzamin pisemny (pytania opisowe, dwa dostępne terminy).
Praca semestralna na skonsultowany wcześniej temat (15-30 tys. znaków ze spacjami i
przypisami, zgodnie z regułami formalnymi pisania prac naukowych).
Nieobecności:
Dwie nieobecności w ciągu semestru są dozwolone bez konsekwencji.
Nadprogramowe nieobecności można odrobić zdając materiał na dyżurze.
Każda pozostawiona i nieodrobiona lub nieusprawiedliwiona nieobecność powoduje
obniżenie oceny z kursu o 0,5 stopnia.
