Judaizm

Judaizm
Czym jest judaizm?
Judaizm, to najstarsza monoteistyczna religia. Jest
oparta na kulcie Jahwe, wierze w przyjście Mesjasza
i uznaniu Żydów za naród wybrany. Wyznawcą jej
może być tylko ten, kto urodził się z matki
pochodzenia Żydowskiego. Bardzo rzadko
dopuszcza się przyjmowanie wyznawców innego
pochodzenia etnicznego. Równocześnie judaizm jest
zespołem wartości, norm i postaw etycznych
wynikających z tradycji, obyczaju i religii Żydów.
Podstawą etyki są zasady zwarte w pięcioksięgu
(Dekalog), zmodyfikowane przez Talmud.
Historia
Rozwój judaizmu wiąże się ściśle z historią narodu żydowskiego, jego
powstanie jest opisane w świętej księdze judaizmu — Biblii hebrajskiej
(w chrześcijaństwie zwanej Starym Testamentem). Według niej początki
judaizmu sięgają patriarchy Abrahama, który pierwszy głosił wiarę w
jedynego Boga. W początkach II tysiąclecia p.n.e. miał on wraz z rodziną
przywędrować z Mezopotamii do kraju Kanaan nad Morzem
Śródziemnym. Potomkowie patriarchy (zwani Hebrajczykami lub
Izraelitami) przebywali następnie w Egipcie, gdzie po pewnym czasie
stali się niewolnikami. Wyjście z „niewoli egipskiej” pod wodzą
Mojżesza w XIII w. p.n.e. odbyło się dzięki bezpośredniej interwencji
Boga. Ten fakt, a następnie 40-letnia wędrówka po pustyni z powrotem
do Kanaanu, obiecanej przez Boga „ziemi Izraela” oraz przede wszystkim
objawienie na górze Synaj, w tradycji chrześcijańskiej identyfikowanej
jako Góra Mojżesza), zawarcie przymierza z Bogiem i wręczenie
Mojżeszowi tablic z przykazaniami (Dekalog) — stanowią początek
historii i tożsamości judaizmu.
Historycznie judaizm dzieli się na judaizm biblijny i judaizm rabiniczny
(talmudyczny). Judaizm biblijny rozwinął się od ok. X w. p.n.e., gdy
powstało królestwo Dawida, którego syn Salomon wzniósł świątynię w
świętym mieście Jerozolimie (Jerozolimska Świątynia); w niej
umieszczono Arkę Przymierza; było to centrum religijne, wokół którego
skupiała się liczna warstwa kapłańska sprawująca kult ofiarny. Reformy
Jozjasza (VII w. p.n.e.) przyniosły centralizację kultu w Jerozolimie,
eliminując składanie ofiar poza Świątynią. Ważną rolę w utrwalaniu
judaizmu odegrali prorocy, nawołując Izraelitów i ich władców do
dochowywania wierności przymierzu zawartemu z Bogiem, do
przestrzegania jego przykazań oraz kultywowania sprawiedliwości;
dzięki prorokom i strzegącym tradycji kapłanom zniszczenie Świątyni
przez Babilończyków i niewola babilońska (VI w. p.n.e.) nie
spowodowały upadku judaizmu, ale jego przekształcenie się w religię,
praktykowaną niezależnie od terytorium, na którym żyli jej wyznawcy.
Po powrocie z niewoli została zbudowana Druga Świątynia, a judaizm,
jako religia oparta na Prawie, stał się podstawą życia kraju.
Gwiazda Dawida (zwana też Tarczą
Dawida) – symbol Judaizmu
Prawo religijne
Prawo żydowskie (halacha) reguluje życie wyznawcy
judaizmu tak szczegółowo, że trudno oddzielić
wyznawanie religii od zajęć doczesnych. Jego
podstawą jest Pięcioksiąg Mojżeszowy (Tora),
zinterpretowany w części halachicznej Talmudu.
Talmud dzieli halachę na:
• 613 przykazań,
• 248 nakazów
• i 365 zakazów.
Halacha była wykładana w ogromnej
literaturze kazuistycznej, w której do
komentarzy dodawano następne komentarze.
Brit mila
W 8 dniu po narodzinach chłopiec powinien być obrzezany. W
ceremonii uczestniczy mohel (dokonujący operacji), sandak
(osoba trzymająca dziecko), rodzice, zaproszeni goście oraz
prorok Eliasz, dla którego stoi specjalny fotel. Po operacji mohel
oznajmia imię chłopca. W pierwszy piątek po narodzeniu rodzice
winni wydać uroczysty posiłek (Szalom Zachar). Za synów
pierworodnych powinien być złożony okup. Matka dziecka jest
nieczysta rytualnie przez 7 dni po urodzeniu chłopca, a przez 14
po urodzeniu dziewczynki. Niektórzy rabini reformowani i
większość rabinów humanistycznych zamiast brit milah
przeprowadza brit shalom, czyli rytuał powitania bez obrzezania,
polegający na samym nadaniu imienia dziecku, zarówno płci
męskiej, jak i żeńskiej.
Synagoga
Synagoga stanowi — od czasów diaspory —
religijne centrum wspólnoty żydowskiej. Wcześniej
takim ośrodkiem była główna świątynia Jerozolimy,
która została zniszczona w 70 roku n.e. Greckie
słowo „synangoge” oznacza „zgromadzenie,
wspólnotę” i dopiero wtórnie określa „miejsce
zgromadzeń”. Pierwotnie synagoga była w ogóle
miejscem spotkań. Dzisiaj jest przede wszystkim
miejscem odprawiania nabożeństw, których podstawę stanowi czytanie wersetów z Tory. Zwoje
Tory dosyć wcześnie zaczęto przechowywać w
specjalnej szafie, zwanej „świętą skrzynią”
„Pełnoletność religijna”
Po ukończeniu trzynastego roku życia
chłopcy są uznawani za pełnoletnich
pod względem religijnym i zobowiązani
albo uprawnieni do przestrzegania
wszystkich przykazań. Z tej okazji
odbywa się zwykle specjalna
uroczystość. Bar miewa („syn
przykazania”) może wtedy po raz
pierwszy założyć rzemień modlitewny,
nakładany na czas określonych
modlitw. Podczas nabożeństwa chłopca
wywołuje się do wygłoszenia
błogosławieństw nad Torą. Dziewczynki
mają obecnie własną uroczystość bat
micwy.
Ściana płaczu
Mur zachodni, hebr. Kotel (zwany także Ścianą
Płaczu), jest jedyną pozostałością muru
okalającego Świątynie z czasów Heroda Wielkiego.
Od XVI wieku jest głównym miejscem zgromadzeń i
modlitw Żydów, a także opłakiwania zniszczenia
Świątyni w 70 roku n.e. Kotel, pod którym dzisiaj
odbywają się również uroczystości bar micwy, stał
się symbolem narodowym. Po wojnie
sześciodniowej w 1967 roku teren ten został
przekształcony w wielką synagogę pod gołym
niebem.
Troska o rzeczy ostateczne — śmierć i
pogrzeb.
Judaizm głęboką czcią darzy spokój zmarłych i zasadniczo
zabrania dokonywania sekcji zwłok; dzisiaj zasada ta występuje
w znacznie złagodzonej formie. Z powodu „powrotu do ziemi”,
z której człowiek pochodzi (Rdz 3, 19), w judaizmie uznawane
jest jedynie grzebanie w ziemi. Zgodnie z tradycją (Pwt 21, 23),
pogrzeb odbywa się w dniu śmierci albo w dniu następnym;
obecnie czasem przesuwa się ten termin. Na pogrzebie
pozostali krewni na znak żałoby naddzierają część ubrania —
dzisiaj najczęściej symboliczną wstążkę — i odmawiają Kadisz,
aramejską modlitwę, która stanowi przede wszystkim prośbę o
zbawienie zmarłych. Liczne rytuały, związane ze
wspominaniem zmarłych i okazywaniem żałoby, rozłożone są w
czasie.
Pracę wykonały
• Aleksandra Smętek
• Paulina Pytlakowska
• Izabela Sotomska
Kl. III Gimnazjum w Zaborowie
Nauczyciel religii :
Ks.Robert Karolak
Bibliografia
• www.sciaga.pl
• http://www.the614thcs.com/17.1452.0.0.1.0.
phtml
• pl.wikipedia.org
• http://religia.tetragram.pl/?portfolios=judaiz
m