Czym jest Judaizm?

Religia żydowska
Czym jest Judaizm?
Judaizm to religia żywa, złożona,
monoteistyczna i narodowa. Jej
wyznawcami są Żydzi. Według Biblii
założycielem był Mojżesz. Obecnie
wyznawców Judaizmu jest ok.15 mln.
 Za Żyda uznaje się każdego,
kto urodził się z matki Żydówki. Znakiem
Żydów jest Gwiazda
Dawida.

Powstanie Judaizmu


Jak już wiemy, Mojżesz był twórcą,
prawodawcą i prorokiem Judaizmu. W historii
Judaizmu wyróżnia się dwa podstawowe
okresy: judaizm biblijny (źródłem jest Biblia) i
judaizm pobiblijny (zapoczątkowany w I w.).
Ten pierwszy zaczyna się od działalności
Mojżesza. Obejmuje on epokę Sędziów i
Królów, podział państwa na Judę i Izrael,
niewolę babilońską, kończąc na zburzenia
świątyni przez Tytusa. Decydujący wpływ na
ukształtowanie się judaizmu miała niewola
babilońska.
Talmud
Talmud to drugi
podstawowy (zaraz po Biblii) tekst sakralny
judaizmu. W jego skład wchodzi Miszna i
Gemara. W talmudzie można wyróżnić dwa
rodzaje tekstów” Halacha- zawierający
normy prawne, przepisy kultowe i życiowe.
 Haggada- barwne legendarne
opowieści ilustrujące znaczenie
prawd moralnych i religijnych.

Teologia
Zasady doktrynalne judaizmu zawarte są w Biblii ( Stary
Testament) i Talmudzie. Podstawowe artykuły wiary
judaizmu usystematyzował i ustalił dopiero wielki
żydowski teolog i filozof. Jest ich trzynaście. Oto
niektóre z nich
1.Istnieje Bóg-Stwórca
2.Bóg jest jeden
3. Bóg jest bezcielesny
4. Bóg jest wieczny
5.Tylko Bóg ma prawo do oddawania mu czci
6. Prorocy byli wysłannikami Boga i dlatego należy
wierzyć ich słowom
7. Mojżesz jest największym z wszystkich proroków
Teologia

Przyjęcie tych prawd wiary to, warunek osiągnięcia
wiecznego szczęścia. Jednym Bogiem Izraela jest Jahwe.
Jahwe Biblia tłumaczy jako ,,jestem który jestem’’. Z
czasem imię Jahwe uznano za tak święte,, jest wszech że
nie wolno go było wymawiać. Zapisywano je JHWH, a
przy czytaniu słowem „Adonaj” (pan). Jahwe uznawany
jest za stwórcę nieba i ziemi. Dla proroków Jahwe to Bóg
uniwersalny , pan i opiekun nie tylko narodu żydowskiego,
ale wszystkich narodów i całego wszechświata. Rządzi on
całością, jest wszechobecny i wszechwiedzący. Ponieważ
to właśnie naród żydowski zawarł z Bogiem przymierze,
jest on w jakiś sposób wyróżniony. Zakazane było
przedstawianie Boda w postaci obrazu lub rzeźby.
Początkowo Żydzi nie byli monoteistami. Jednak
konsekwentna działalność np. Eliasza i Elizeusza
doprowadziła do zwalczenie wielobóstwa.
Antropologia

W judaizmie dostrzega się w człowieku dwa impulsy,
z których jeden popycha go ku dobru, a drugi ku złu.
Skłonność do złą jest wrodzona, zaś skłonność do
dobra pojawić się ma w 13. roku życia . Człowiek
swoje winy może zmazać jednak poprzez pokutę.
Między Bogiem a człowiekiem jest przepaść nie do
przebycia. Człowiek to sługa i niewolnik Boga. W
istocie ludzkiej wyodrębniano dwa podstawowe
aspekty: cielesny i duchowy. Po śmierci życie
przenosi się częściowo do grobu, a częściowo do
ciemności i ozbawionego przyjemności królestwa
(Szeol), gdzie zmarli mają przebywać w postaci
cieni, bez możliwości kontaktu z Bogiem i żywymi.
Kosmologia
7- Październik 3761r.p.n.e. Data ta od
X1w. Stanowi początek żydowskiej
rachuby czasu i jest do dziś stosowana
w państwie Izrael . Tworzenia świata
przez Boga trwałą siedem dni,
ostatniego dnia Bóg odpoczywał . Myśl
ta dała podstawę do ustanowienia
szabatu jako dnia świętego . Bóg
stworzył świat dla człowieka.
Kult-Ofiara
Szczególnie ważne miejsce w Torze zajmuje ofiara.
Stosowano ofiary krwawe jak i bezkrwawe, a
składano je w Sanktuariach na ołtarzu z
nieociosanych kamieni. Ustalenie rytuału ofiarnego
Biblia przypisuje Mojżeszowi. Konsekwencją braku
świątyni jako centrum kultowego był nacisk na inne
czynności kulturowe: obrzezanie i świętowanie
szabatu. W okresie drugiej świątyni system ofiar
został znacznie rozbudowany. Szczególnie znacznie
nadano ofierze tamid, polegającej na codziennym
rannym i wieczornym całopaleniu połączonym z
ofiarą z pokarmów i wina. Ofiara ta zajęła centralne
miejsce w kulcie świątynnym.
Modlitwa
Po zburzeniu drugiej świątyni (70r.) rola ofiary znacznie zmalałą.
Jej miejsce zajęła zaś modlitwa. Modlitwa miała ustaloną formę;
należało odmawiać ją rano, w południe i wieczorem. Obok
modlitwy indywidualnej istniała też modlitwa zbiorowa. Do
modlitwy porannej wkładano tallit, szatę modlitewną. W dni
powszechne przy modlitwie porannej mężczyzni używają dwóch
rzemyków modlitewnych (tefilin), umocowanych na czole i na
lewym ramieniu na wysokości serca. Do każdego z nich
przywiązane jest każde pudełeczko ze skóry (filakterie)
zawierające związek pergaminu, na którym wypisane są cztery
fragmenty Tory. Modlić się należy z twarzą zwróconą ku
Jerozolimie, stojąc a tylko a tylko czasem klęcząc lub kiwając
się całym ciałem. W związku z tym w domach żydowskich na
ścianie powinna wisieć specjalna tablica misrach, wskazująca
strony świata ( a więc kierunek Jerozolimy). Podczas modlitwy
mężczyźni muszą mieć nakrytą głowę.Główne modlitwy to np.
Szema i Szemone esre, które trzeba odmawiać codziennie. W
synagodze do wspólnej modlitwy potrzeba co najmniej 10
mężczyzn, którzy ukończyli 13. lat
Szabat
Tydzień kończy się dniem świątecznym, czyli szabatem.
Szabat zaczyna się w piątek o zachodzie słońca, kończy
zaś po 24 godzinach. W dniu tym należy się modlić oraz
powstrzymywać od wszelkiej pracy, podróżowania,
palenia, pisania, a nawet dotykania pieniędzy. Ważnym
dla Żydów nie jest również dzień obrzezania. Jest to
fizyczny, narodowy i religijny „znak przymierza” zawartego
przez każdego Izraelitę z Bogiem. Wykonuje się go w 8
dniu po narodzinach. Poprzez obrzezanie wprowadza się
chłopca do społeczności Izraela i uwalania od przyszłej
kary. Po ukończeniu 13 roku życia chłopiec staje się
pełnoprawnym członkiem gminy.
 Kult judaistyczny odprawiany w synagogach polega
głównie na czytaniu fragmentów Tory i innych ksiąg
biblijnych, wyjaśnianiu ich oraz na modlitwach i śpiewach.

Święta
Najważniejsze święta żydowskie :
1.szabat, czyli ostatni dzień tygodnia
2. Szalosz Regalim (trzy święta pielgrzymie:
Pesach, Szawuot i Szukkot.
3. Rosz ha-szana ( Nowy Rok) i Jom Kippur (
Dzień Pojednania), Łączone w cykl
zwanym Jamim Noraim (Straszne Dni)
4. Rosz chodesz, czyli pierwszy dzień nowiu
Odłamy
-Esseńczycy
- -Karaimi
- -Nurty mistyczne
- -Frankiści
-
System Praw
Nakazy etyczno-religijne, otrzymane od Jahwe i
obowiązujące od Żydów, zostały zebrane w
Dekalogu i zapisane w Torze. Tora zawiera
także wiele przepisów dotyczących czystości
rytualnej: pewne zwierzęta i pokarmy są
nieczyste, dotknięcie zmarłego powoduje
nieczystość, zakazane jest spożywanie
zwierząt, które nie zostały zabite w sposób
rytualny. Według tradycji żydowskiej, zawartej
już w Pięcioksiągu, a zebranej i spisanej w
Talmudzie, wszystkich przykazań ma być 613,
z czego 248 nakazy, a 365 to zakazy.
Świątynie
Kult społeczności izraelskiej koncentrował
się wokół Arki Przymierza, w której
przechowywano- otrzymane od Jahwe- tablice z
dziesięcioma przykazaniami. Arka traktowana była
jako znak obecności Jahwe. Była to skrzynia z
drewna akacjowego wykładana złotem. Salomon
zbudował dla niej wspaniałą świątynię. Kapłan
Żydowski to Rabin. Początkowo Rabin był uczonym,
znawcą Tory i nauczycielem. Później był
przełożonym gminy żydowskiej. Pełnił też funkcje
sędziego, udzielał ślubów i rozwodów oraz
reprezentował społeczność żydowską przed
władzami. Rabina wybiera gmina wyznaniowa.
Gminy Żydowskie
Zburzenie drugiej świątyni
spowodowało uratę
dotychczasowego ośrodka
kultowego. Żydzie jeszcze bardziej
rozproszyli się, zakładają własne gminy
zwane kahałem. Zarząd w gminie składał
się z parnasim, seniorów, których było od 3
do 5, towim, to pomocniczy seniorów, było
ich 5 oraz oraz pozostałych członków
zarządu. Główne instytucje gminy
to synagoga, cmentarz i łaźnia.