INSTRUKCJA FUNKCJONOWANIA PIERWSZEJ POMOCY W PRZEDSZKOLU NR 5 W ANDRYCHOWIE PIERWSZA POMOC W NAGŁYCH WYPADKACH U DZIECI /PRZYPADKI OPISANE SĄ W PORZĄDKU ALFABETYCZNYM/ Opisana tutaj pierwsza pomoc nie uwzględnia podawania leków. ANGINA – obserwujemy i notujemy wahania temperatury. Objawy: temperatura i zaczerwienione gardło. Pomoc: Wysoką temperaturę obniżamy stosując zimne kompresy. ANTYBIOTYKI /ZATRUCIE/ – może wystąpić także u dzieci leczonych tymi antybiotykami już wcześniej. Objawy: pokrzywka, świąd skóry, duszność, sinica, krwotoki jelitowe lub z płuc, spadek ciśnienia krwi i obrzęk płuc. Pomoc: odstawić lek, wywołać wymioty, jeśli jest przytomne podać mocną herbatę. BIEGUNKA – jeśli jest objawem niestrawności lub przejedzenia mija po zastosowaniu diety. Objawy: gdy wynika z zakażenia podnosi się temperatura ciała, stolce są częste, zawierają dużo śluzu, a czasem krwi. Szczególnie niebezpieczne jest pojawienie się wymiotów. Pomoc: podawać dużą ilość płynów. BÓLE BRZUCHA – przyczyną bólu są zaparcia powodujące kolkę gazową, niedrożność jelit lub zapalenie wyrostka robaczkowego. Objawy: dziecko napina się, pręży i płacze. W stanie ciężkim w stolcu pojawia się krew. Pomoc: częsta zmiana pozycji, ułożenie na boku i na brzuchu, nie stosować kompresu rozgrzewającego, nie podawać jedzenia, można podać trochę niesłodzonej herbaty. CIAŁA OBCE – - w nosie: drożną dziurkę ostrożnie uciskamy palcami z zewnątrz przez co zamykamy ją i każemy dziecku dmuchać. Jeśli to nie pomaga i obce ciało tkwi dalej w jamie nosa należy udać się do lekarza. - w uchu: przy nieumiejętnych próbach usunięcia ciała obcego z ucha może dojść do uszkodzenia bębenka i wepchnięcia ciała obcego do jamy bębenkowej. Nie należy więc podejmować prób samemu lecz niezwłocznie udać się do lekarza. - w przewodzie pokarmowym: może wywołać objawy duszności. Nie wolno podawać żadnych pokarmów i natychmiast zgłosić się do lekarza. - w drogach oddechowych: wywołuje gwałtowny napad kaszlu z duszeniem się połączony z wymiotami. Pierwszy okres po wchłonięciu ciała obcego wywołuje najbardziej burzliwe objawy i jest niebezpieczny dla życia. Obce ciało z dróg oddechowych może usunąć tylko specjalista. Im dłużej tkwiło w drogach oddechowych, tym trudniej je wydobyć. 1 INSTRUKCJA FUNKCJONOWANIA PIERWSZEJ POMOCY W PRZEDSZKOLU NR 5 W ANDRYCHOWIE CUKRZYCA – jeśli chore na cukrzycę dziecko jest pod stałą opieką lekarza i ma badane stężenie cukru, nie dochodzi do stanu, który wymagałby natychmiastowej pomocy. Jeśli wstrzyknięto dziecku więcej insuliny niż jest to konieczne, albo wstrzyknięto insulinę i nie nakarmiono dziecka, może powstać groźny stan niedocukrzenia. Objawy: osłabienie, uczucie głodu, ból głowy, drżenie rąk, bladość, obfite poty, utrata przytomności. Pomoc: szybkie podanie cukru. Jeśli dziecko jest przytomne podajemy dobrze osłodzoną herbatę, wodę, kompot, sok, cukier w kostkach, cukierki, czekoladę. Jeśli dziecko nie może połykać, konieczna jest pomoc lekarza, który dożylnie wstrzyknie cukier. KRWOTOKI – szczególnie niebezpieczne dla dzieci chorych na hemofilię. Objawy: krew tryskająca z rany, to krwotok tętniczy. Krew cieknąca, to krwotok żylni. Pomoc: zakładamy opaskę uciskową, np. bandaż, opaskę elastyczną, gumkę. Ranę osłaniamy warstwą ochronną, np. z bandaża. Opaski uciskowej nie stosuje się w pobliżu łokcia, w okolicy kolana i stawów. Nie wolno zdejmować, ani luzować opaski! Zapisać godzinę założenia opaski! Pilnie wezwać lekarza! Jeśli krwotok nie zagraża życiu zakładać tylko opatrunki. Krwotok z nosa: nie należy układać dziecka w pozycji leżącej, tylko półsiedzącej z głową lekko pochyloną do przodu w stronę, z której wystąpiło krwawienie. Należy wydmuchać nos i ucisnąć skrzydełko po krwawiącej stronie. Po krwotoku dziecko nie powinno biegać ani przebywać na słońcu. PADACZKA – Objawy: okresowa utrata przytomności, której często towarzyszą drgawki. Poprzedzona jest bólami lub zawrotami głowy, złym samopoczuciem, zaburzeniami wzrokowymi, słuchowymi i niepokojem. Atak może trwać od 2 do 10 min. Dziecko leży wtedy na wznak z wyprostowanymi kończynami, głowę ma odchyloną do tyłu, szczęki zaciśnięte. Czasem zgrzyta zębami, na ustach pojawia się piana. Pomoc: pod głowę chorego kładziemy poduszkę lub inny miękki przedmiot. Pomiędzy zęby wsuwamy kawałek ręcznika lub chustkę, aby zapobiec zranieniu języka. Po ataku kładziemy choremu chłodny kompres na głowę i zapewniamy warunki, aby mógł się spokojnie wyspać. OMDLENIE – to utrata przytomności wskutek niedostatecznego dopływu krwi do mózgu. Objawy: zblednięcie twarzy, sinica warg, zimny pot na czole. Pomoc: dostarczenie świeżego powietrza /otwarcie okna lub wyniesienie na świeże powietrze/. Dziecko układamy płasko na plecach z nisko ułożoną głową, rozpinamy ubranie i skrapiamy twarz wodą. Dziecko nie powinno od razu wstawać, ale zaczekać aż ustąpi uczucie osłabienia. Jeśli w ciągu kilku minut dziecko nie odzyska przytomności należy wezwać lekarza. Nie należy podawać zemdlonemu lub mdlejącemu wody do picia! 2 INSTRUKCJA FUNKCJONOWANIA PIERWSZEJ POMOCY W PRZEDSZKOLU NR 5 W ANDRYCHOWIE OPARZENIE SKÓRY – u dzieci najczęściej zdarzają się oparzenia cieplne. Oparzenie naskórka jest najlżejsze i nazywa się oparzeniem I stopnia. Objawy: zaczerwienienie skóry, uczucie bólu. Pomoc: odizolować dziecko od czynnika parzącego – źródła gorąca. Okolicę poparzoną zmywać chłodną wodą aż do momentu ustąpienia bólu. Trwa to około 15 minut. Gdy oparzenie jest znaczne zakładamy jałowy opatrunek. Pęcherzy nie wolno przekłuwać ani zrywać! PORAŻENIA PRĄDEM – ludzie mają różną wrażliwość na prąd. Im dziecko młodsze, tym jego organizm gorzej znosi zetknięcie z prądem. Śmierć przy porażeniu następuje wskutek porażenia serca i oddechu. Objawy: utrata przytomności z silnym zaciśnięciem dłoni. W miejscu zetknięcia się z prądem obserwujemy oparzenie skóry. Pomoc: odłączyć porażonego od źródła prądu, tak aby samemu nie ulec porażeniu /wyłączyć korki lub wyjąć wtyczkę z kontaktu/. Jeśli jest to konieczne wykonujemy sztuczne oddychanie /nawet przez 2-3 godziny/. Nie podawać płynów do picia! Jeśli poparzone jest ciało postępujemy jak przy oparzeniach. UDAR SŁONECZNY – jest niebezpieczny, gdyż rozwija się bardzo szybko. Objawy: lekki ból głowy, zawroty, niepokój, nudności; nie zawsze są sygnalizowane przez dzieci i spostrzegane przez otoczenie. To, że z dzieckiem dzieje się coś niedobrego zauważa się najczęściej dość późno, wtedy gdy dziecko traci przytomność lub dostaje drgawek. Pomoc: musi być podjęta bardzo szybko. Zabieramy dziecko w cień, rozbieramy i kładziemy zimny okład na głowę. Ciało masujemy i wachlujemy. W razie zaburzeń oddechowych robimy sztuczne oddychanie. Po odzyskaniu przytomności podajemy chłodne napoje z małym dodatkiem soli. UKĄSZENIA – szczególnie niebezpieczne jest ukąszenie w język, podniebienie, gardło i przełyk. Objawy: w miejscu ukąszenia powstaje zaczerwienienie i obrzęk. Czasami występują nudności, wymioty i obfite pocenie się. Im wcześniej usuniemy żądło, tym mniejsze będą objawy miejscowe i ogólne. Pomoc: żądło wyjmujemy bardzo delikatnie przez potarcie skóry, a nie wyrywając palcami, gdyż w ten sposób opróżniamy zbiornik jadu, a nowa dawka pogarsza jeszcze sytuację. Na miejsce ukąszenia robimy zimne okłady; można też posmarować je roztworem sody oczyszczonej. UNIERUCHOMIANIE KOŃCZYN – jest naczelną zasadą przy złamaniach i zwichnięciach. Nie wolno poprawiać położenia ani kształtu uszkodzonej kończyny! Pomoc: zakładamy opatrunek unieruchamiający wykorzystując do tego deseczki, kawałki drewna, laski. Materiał użyty do opatrunku powinien być wyłożony watą oraz taki długi, aby unieruchomił stawy sąsiadujące ze złamanym. Unieruchomienia powinny dokonywać przynajmniej dwie osoby. Kończyna górna – najprostsze unieruchomienie, to przybandażowanie jej do tułowia. Można wykorzystać także trójkątną chustę. Kończyna dolna – najprościej jest przybandażować nogę chorą do zdrowej. 3 INSTRUKCJA FUNKCJONOWANIA PIERWSZEJ POMOCY W PRZEDSZKOLU NR 5 W ANDRYCHOWIE WSTRZĄS MÓZGU – mocne uderzenie lub okaleczenie głowy może spowodować wstrząs mózgu. Objawy: niepokój, senność, nudności, wymioty lub utrata świadomości. Jeżeli urazowi głowy towarzyszy krwotok z uszu i z nosa, to nasuwa się podejrzenie o pęknięcie podstawy czaszki. Pomoc: ułożyć chorego w pozycji leżącej, najlepiej na boku, nie narażać go na dodatkowe wstrząsy i urazy. WYMIOTY – mogą być objawem wielu chorób, np. niestrawności, porażenia słonecznego, zapalenia wyrostka robaczkowego. Objawy: wymiotom mogą towarzyszyć wolne stolce, co powoduje dodatkowo utratę wody z organizmu. Pomoc: ułożyć dziecko na boku, aby nie zachłysnęło się wymiocinami. Nie podajemy dziecku żadnych pokarmów, jedynie trochę chłodnej wody do wypłukania ust. ZATRUCIE POKARMOWE – powoduje spożywanie potraw, w których znalazły się substancje trujące, tzw. toksyny. Objawy występują po kilku godzinach od chwili spożycia. Objawy: bóle brzucha, głowy, wymioty, wolne stolce. Pomoc: podajemy dużo płynów, dobrze słodkich, a także trochę soli. 4