„Działania profilaktyczne to te,
advertisement
PROGRAM PROFILAKTYCZNY GIMNAZJUM Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 37 W KRAKOWIE Program profilaktyczny stanowi integralną część Programu Wychowawczego Szkoły, wspierającego wszechstronny rozwój ucznia. Działania wychowawcze odnoszą się do wszystkich uczniów, zarówno tych którzy stwarzają problemy wychowawcze, jak i pozostałych. Celem działań profilaktycznych natomiast jest zapobieganie i przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej oraz kształtowanie postaw i zachowań prospołecznych. Powstawaniu owych zachowań ryzykownych sprzyjają niektóre cechy jednostki i jej środowiska (czynniki ryzyka). Istnieją jednak i takie czynniki, które je hamują (czynniki chroniące to cechy, sytuacje, warunki zwiększające odporność na działanie czynników ryzyka). Celem interwencji profilaktycznych jest oddziaływanie zarówno na czynniki ryzyka, jak i na czynniki chroniące. Warunkiem skutecznej profilaktyki jest skoordynowane działanie we wszystkich obszarach funkcjonowania. Oznacza to, że interwencje profilaktyczne powinny być skierowane na najważniejsze czynniki chroniące tkwiące zarówno w samej jednostce, jak i w jej otoczeniu społecznym. Wychowanie i profilaktyka mogą i powinny się zatem wspomagać. Podstawą naszego programu profilaktycznego jest stosowanie przez wszystkich realizatorów psychoaktywnych metod pracy pozwalających na twórcze wykorzystanie wiedzy i doświadczenia uczniów, sprawiając tym samym, iż zagadnienia problemowe są bliższe „prawdziwemu życiu”. Podstawy prawne dla działań profilaktycznych Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – art. 7,2; Konwencja o Prawach Dziecka – art .3, art.19, art.33; Ustawa z dnia 7 X 1991 roku o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 roku Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami;) Rozporządzenie MENiS z dnia 26 II 2002 roku dotyczące kształcenia w poszczególnych typach szkół (Dz. U. Nr 51, poz. 458); Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19 sierpnia 199 4 r. (Dz.U. z 1994 Nr 62, poz. 26); Ustawa o wychowaniu w trzeźwości (Dz. U. Nr 147 z 2002 r., poz. 1231); Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997r o przeciwdziałaniu narkomanii(Dz. U. Nr 75 poz. 468),; nowelizacja z 27 listopada2000r-Dz.U. Nr 103, poz. 1097). Procedura powstania programu: 1 1. Diagnoza potrzeb środowiska szkolnego uczniów. 2. Ustalenie założeń do programu. 3. Określenie celów, struktury i sposobów realizowania programu. 4. Ewaluacja programu. Diagnoza potrzeb środowiska szkolnego uczniów: Program opracowany został w oparciu o diagnozę środowiska szkolnego. Przeanalizowane zostały: problemy uczniów widoczne na terenie szkoły (przejawiane w zachowaniach uczniów), problemy edukacyjne i wychowawcze obserwowane przez wychowawców, pedagoga, psychologa szkolnego, problemy zgłaszane przez rodziców, problemy zdrowotne nasilające się i dostrzegane przez higienistkę szkolną, problemy sygnalizowane przez kuratorów sadowych, pracowników socjalnych oraz współpracujących ze szkołą policjantów, zakres zainteresowań oraz zaangażowanie rodziców w działalność opiekuńczo wychowawczą szkoły, wyniki ankiet: „Analiza sytuacji rodzinnej uczniów”, „Poczucie bezpieczeństwa”, protokoły z posiedzeń Zespołu Problemowo-Zadaniowego, Zespołu Wychowawców, Rad Pedagogicznych; rozmowy z rodzicami, wychowawcami i uczniami; kontrola frekwencji. Wnioski z badań - identyfikacja problemu. Na podstawie diagnozy środowiska szkolnego zauważono występowanie następujących problemów: wagary, drobne kradzieże, używanie przez uczniów środków psychoaktywnych (np.: palenie papierosów), brak motywacji do nauki, problem przemocy i agresji (drobne bójki, zaczepki, wymuszenia), agresja werbalna wobec nauczycieli, agresja werbalna wobec uczniów, uzależnienie od internetu, gier komputerowych, telefonów komórkowych i telewizji, 2 choroby i zaburzenia na tle trudności psychicznych (nerwice, choroby psychosomatyczne, zaburzenia łaknienia- bulimia, anoreksja). Adresaci programu i struktura oddziaływań profilaktycznych Niniejszy program skierowany jest do: 1. uczniów - profilaktyka wśród uczniów. 2. nauczycieli - profilaktyka wśród nauczycieli. 3. rodziców - profilaktyka wśród rodziców. Kompetencje poszczególnych podmiotów Ad.1 Działania profilaktyczne dot. uczniów: Nadrzędnym celem programu profilaktycznego jest wyposażenie uczniów w wiedzę sprzyjającą podejmowaniu przez nich racjonalnych wyborów w sytuacjach ryzykownych. Ad 2. Profilaktyka wśród nauczycieli: a) Rada Pedagogiczna: b) określa zadania w zakresie profilaktyki; określa zapotrzebowanie na realizację programów profilaktycznych; dokonuje analizy działalności profilaktycznej. Nauczyciele: współpracują z wychowawcami klas w realizacji zadań profilaktycznych; wykonują zalecenia zawarte w orzeczeniach wydanych przez PPP; doskonalą kwalifikacje i zdobywają nowe umiejętności w zakresie działań profilaktycznych. c) Wychowawca klasy: integruje zespół klasowy; dba o poczucie bezpieczeństwa i akceptacji ucznia w klasie; wyposaża uczniów w umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach; realizuje zadania w zakresie profilaktyki we współpracy z rodzicami uczniów; rozpoznaje indywidualne potrzeby uczniów oraz analizuje przyczyny niepowodzeń szkolnych; 3 określa formy i sposoby udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb; organizuje i prowadzi różne formy pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli; podejmuje działania profilaktyczno-wychowawcze wynikające z Programu wychowawczego szkoły i Szkolnego programu profilaktyki w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli; wspiera działania opiekuńczo-wychowawcze nauczycieli, wynikające z Programu profilaktyki szkolnej. d) Dyrektor monitoruje pracę wychowawców klas w zakresie profilaktyki; diagnozuje oczekiwania uczniów i rodziców w zakresie profilaktyki; współpracuje z podmiotami szkoły oraz instytucjami wspomagającymi działania z zakresu profilaktyki; inicjuje i organizuje przedsięwzięcia określone w Szkolnym programie profilaktyki. Ad.3 Działania profilaktyczne dot. rodziców. a) Rada Rodziców opiniuje Szkolny program profilaktyki; analizuje i diagnozuje opinie rodziców na temat profilaktyki; współpracuje z Radą Pedagogiczną, dyrektorem, Samorządem Uczniowskim; b) Rodzice przedstawiają Radzie Rodziców opinie na temat profilaktyki; korzystają z pomocy i wsparcia ze strony pedagoga i szkolnej służby zdrowia w zakresie profilaktyki; wnioskują do odpowiednich organów i instytucji w sprawach kształcenia specjalnego, nauczania indywidualnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. Analizując wyniki analiz przyjęto, że założenia stanowić będą jednocześnie cele strategiczne programu. Są nimi: 1. Ułatwianie poznania samego siebie (autorefleksja). 4 2. Doskonalenie umiejętności interpersonalnych nauczycieli i uczniów, w tym umiejętności wyrażania uczuć. 3. Przygotowanie do podejmowania decyzji i ponoszenia za nie konsekwencji. 4. Upowszechnianie informacji nt. substancji psychoaktywnych. 5. Wskazywanie społecznych, ekonomicznych i zdrowotnych skutków używania substancji uzależniających. 6. Promowanie zdrowego stylu życia. 7. Eliminowanie postaw agresywnych. 8. Organizowanie czasu wolnego uczniów. Sposób realizacji programu Realizacja programu odbywa się poprzez: 1. Zajęcia warsztatowe prowadzone przez psychologów, pedagog ów i nauczycieli z przygotowaniem specjalistycznym: - warsztaty adaptacyjno-integracyjne dla klas I, - warsztaty „Jak żyć z ludźmi”, - warsztaty „Trening Zastępowania Agresji”. 2. Warsztaty zawodoznawcze w klasach trzecich. 3. Warsztaty z zakresu profilaktyki uzależnień (np. Drugi Elementarz). 4. Spektakle teatralne dotyczące zagadnień z zakresu profilaktyki. 5. Realizowanie przez wychowawców na wszystkich poziomach nauczania pakietu edukacyjnego „Moje zdrowie”. 6. Indywidualne spotkania uczniów pro blematycznych z pedagogami i psychologami szkolnymi. 7. Poświęcenie cyklu zajęć na poszczególnych poziomach nauczania tematyce wiodącej: -w klasach pierwszych – zagadnieniom adaptacyjno-integracyjnym, wzmocnieniu poczucia wartości w łasnej, budowaniu pozytywnych relacji w grupie rówieśniczej, w odniesieniu do wychowawcy i pozostałych pracowników Szkoły; -w klasach psychoaktywnych, drugich – umiejętności społecznej dokonywania problematyce substancji racjonalnych wyborów, umiejętności budowania kontaktów z innymi ludźmi; 5 - w klasach trzecich – umiejętności dokonywania wyboru kierunku dalszego kształcenia się, radzenia sobie w ze stresem. Pedagogizację 8. rodziców w ramach spotkań ogólnych i spotkań z wychowawcami. Proponowane tematy: „Relacje w rodzinie z dzieckiem w okresie adolescencji” – klasy II; - „Czynniki warunkujące wybór dalszej drogi kształcenia się” – klasy III. 9. Indywidualną pomoc psychologiczno-pedagogiczną dla rodziców. 10. Mobilizowanie rodziców do udziału w zajęciach „Szkoły dla rodziców”. 11. Organizowanie dla członków Rady Pedagogicznej szkoleń z zakresu komunikacji, pracy z uczniem o specyficznych potrzebach edukacyjnych. Zaangażowanie 12. pracowników obsługi szkoły poprzez udział w szkoleniowych Radach Pedagogicznych. 13. Organizowanie dyżurów nauczycieli i wychowawców. 14. Działania realizowane ponad poziomami nauczania: kółka zainteresowań, zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze, zajęcia reedukacyjne, zajęcia rewalidacyjne, konkursy i olimpiady przedmiotowe, organizowanie różnorodnych form pomocy rodzinie, pomoc psychologiczno -pedagogiczna, wycieczki zawodoznawcze do szkół średnich dla uczniów klas III. W ramach wsparcia uczniów pochodzących ze środowisk dysfunkcyjnych podejmowane 15. są następujące działania: a) rozmowy z wychowawcą, pedagogiem, psychologiem na terenie szkoły; b) kierowanie na badania do Poradni Psychologiczno –Pedagogicznej ; c) kierowanie na zajęcia terapeutyczne indywidualne, grupowe, rodzinne; d) współpraca z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej ( dożywianie, zasiłki); e) pomoc materialna ze strony szkoły (wypożyczenie podręczników, zbiórka odzieży oraz pomocy szkolnych, dofinansowanie do wycieczek); f) współpraca z Radą Dzielnicy XV ( paczki noworoczne); g) współpraca z parafiami i charytatywnymi instytucjami przykościelnymi (finansowanie obiadów, udział uczniów na zajęciach organizowanych w świetlicy terapeutycznej); h) kierowanie uczniów na zajęcia w świetlicach socjoterapeutycznych; i) organizowanie zajęć dodatkowych (zajęcia wyrównawcze z poszczególnych przedmiotów, zajęcia sportowe, kółka zainteresowań, zajęcia rewalidacyjne, zajęcia terapeutyczne, zajęcia reedukacyjne, zajęcia logopedyczne); 6 zorganizowanie przy szkole grupy młodzieży „Razem” działającej w ramach j) europejskiego programu „Młodzież”. W celu zmniejszenia absencji uczniów szkoła podejmuje się następujące działania: 16. a) wnikliwa kontrola absencji przez wychowawcę; b) natychmiastowe zgłaszanie absencji ucznia u rodziców i pedagoga szkolnego; c) indywidualne rozmowy wychowawcy z uczniami i rodzicami, a następnie z pedagogiem, psychologiem i dyrektorem (ustalenie przyczyn, wzbudzanie motywacji do podjęcia proponowanych działań); d) rozmowy profilaktyczno- ostrzegawcze ze specjalistami do spraw nieletnich; e) wysyłanie upomnień o nierealizowaniu obowiązku szkolnego; f) współpraca z kuratorami sądowymi; g) organizowanie zajęć dodatkowych na terenie szkoły; h) indywidualizacja programów nauczania; i) kierowanie do świetlic socjoterapeutycznych, Poradni Psychologiczno–Pedagogicznych, na terapię indywidualną i rodzinną; rozwiązywanie konfliktów przyczyniających się do absencji. j) 17. Wychodząc naprzeciw zagrożeniom cywilizacyjnym szkoła zapoznaje i kształtuje postawy wobec tych zagrożeń poprzez: a) realizowanie tematyki związanej z tymi zagrożeniami na lekcjach wychowawczych oraz lekcjach biologii np. „Internet-szansa czy zagrożenie”; 18. b) organizowanie konkursów np.: „ Wiedza o Aids”; c) przygotowywanie przez uczniów gazetek szkolnych oraz plakatów. Dodatkowo szkoła w ramach zabezpieczania się przed czynnikami działającymi na rzecz patologii: a) posiada system monitoringu zewnętrznego i wewnętrznego, b) współpracuje z firma ochroniarską „EXPERCT SECURITY”, c) likwiduje zagrożenia w szkole i poza nią (np. zaciemnione pomieszczenie, zniszczone ogrodzenie, zarosła ograniczające widoczność), d) dyżury nauczycieli w czasie przerw, e) współpracuje z Policją i Strażą Miejską w celu zwiększenia patroli w okolicach budynku Gimnazjum 37 , 7 f) zapoznanie rodziców z procedurami pracy Policji w przypadku zgłoszenia się na komisariat (prawa ofiary przestępstwa); g) szkoła bierze udział w projekcie „Bezpieczne Gimnazjum – Zintegrowana Polityka Bezpieczeństwa”. Cele operacyjne programu (przewidywane efekty wdrażania programu): 1. Kryterium efektywności podejmowanych działań podczas wychowawczych programu będzie i stopień profilaktycznych opanowania przez uczestników następujących umiejętności : a .Uczeń po ukończeniu poszczególnych cykli zajęć programu potrafi: prawidłowo komunikować się, współdziałać w grupie, nadawać komunikat „ja”, asertywnie odmawiać, umiejętnie wyrażać swoje emocje i uczucia, znać swoje słabe i mocne strony, znać naturalne sposoby uzyskiwania zadowolenia z życia. dokonywać racjonalnych wyborów w sytuacjach ryzykownych, angażować się w bezinteresowne i czerpać satysfakcję z działań na rzecz innych osób – wolontariat·; kreatywne organizować czas wolny; czerpanie satysfakcji z działań na rzecz innych osób, · b. Pedagodzy w ramach realizacji programu : przeprowadzą w klasach I- nie objętych programem integracji, warsztaty adaptacyjno- integracyjne dla uczniów i wychowawców; w klasach integracyjnych powyższe zajęcia prowadzone są przez psychologa szkolnego; zdiagnozują potrzeby indywidualne klas, dostosowując do nich odpowiednie rodzaje oddziaływań profilaktyczno - wychowawczych – w zależności od rozwoju dynamiki grupy zawsze możliwe są, a niekiedy konieczne modyfikacji pierwotnych ustaleń programowych; 8 ustalą harmonogram przeprowadzanych zajęć warsztatowych i informują nauczycieli o terminach; skontrolują przebieg realizacji projektu, uczestniczą w większości zajęć; przeanalizują wyniki bieżących ankiet ewaluacyjnych przeprowadzanych po zakończeniu zajęć warsztatowych; przeprowadzą bieżącą diagnozę problemów wychowawczych; zorganizują indywidualną pomoc psychologiczno - pedagogiczną; zbudują poczucie więzi społecznej śród uczniów poprzez rozbudzanie empatii; rozpropagują akcje wolontarystyczne: „Dobromir”, Domowe H ospicjum dla Dzieci „Alma Spei”, „Szlachetna paczka”, Szkolne Koło Wolontariatu. 9 Tabela 1. Szczegółowe działania ukierunkowane na realizację celów strategicznych programu: 10 Agresja, przemoc: Zajęcia profilaktyczne w ramach godzin Obszar działań: uczniowie Uległość wobec nacisków Wskazanie sposobów radzenia sobie z grupy Niskie poczucie własnej wartości sytuacjami nacisku, zachęty do Zajęcia profilaktyczne oraz psychorozwojowe stosowania przemocy i agresji. prowadzone przez pedagoga i psychologa Rozwijanie umiejętności radzenia sobie Niski poziom empatii z emocjami, frustracją, stresem i Znieczulica społeczna zagrożeniem. Nuda Rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją. Brak celów życiowych. Zaburzona hierarchia Uświadomienie konsekwencji prawnych, psychologicznych i wartości społecznych stosowania przemocy Nieumiejętność radzenia sobie z frustracją wychowawczych Czynniki stresogenne Dostarczenie uczniom informacji czym jest zachowanie agresywne, Praca indywidualna z uczniem mającym trudności z kontrolą złości i zachowaniami agresywnymi Prezentowanie właściwych postaw życiowych oraz pokazywanie pozytywnych wzorców Wychowawcy Pedagog, psycholog Wychowawcy Pedagog, psycholog Dostarczenie wiedzy na temat źródeł szukania pomocy ofiarom przemocy, (np. numer niebieskiej linii –gazetka ścienna informacyjna) System jasnych konsekwencji dla uczniów łamiących zasady współżycia społecznego Współpraca z Policją i Sądem Rejonowym (Wydział N-le przedmiotów (zwłaszcza w środowisku szkolnym Nauka współpracy, Rodzinny i Nieletnich), MOPR, Świetlicą religii, wos-u, i pozaszkolnym Nauka rozwiązywania konfliktów Środowiskową języka metodą negocjacji Brak umiejętności radzenia sobie z trudami życia Rozwijanie umiejętności radzenia Spotkania uczniów klas I-ych z Policją – program – „odpowiedzialność nieletnich za czyny karalne, polskiego), opiekunowie kół sobie z zachowaniami agresywnymi Zajęcia dotyczące komunikacji interpersonalnej, i agend uczniów, Zapoznanie uczniów z zasadami panującymi w szkole, uczniowskich Zapoznanie nauczycieli z aktualnymi Nauka obrony swoich praw, Pedagog, ukierunkowanych na przepisami prawnymi dotyczącymi Program „Saper, czyli jak rozminować agresję”, realizację celów odpowiedzialności nieletnich za czyny Procedury postępowania z uczniem : agresywnym karalne wobec kolegów i pracowników szkoły, nie szanującym Brak akceptowanego społecznie repertuaru zachowań Niewiedza na temat skutków i Informowanie rodziców na temat mienia szkoły, psycholog Dyrekcja, zespół wychowawczy Dyrekcja, Uzależnienia od środków psychoaktywnych (alkohol, nikotyna, leki, narkotyki) : Obszar: uczniowie Moda na branie, palenie i Uświadomienie konsekwencji picie. Uległość wobec nacisków Patologiczne wzorce psychoaktywnych w ramach godzin wychowawczych Wychowawcy prawnych, psychologicznych i oraz zajęć z pedagogiem i psychologiem; Pedagog, społecznych używania środków Praca indywidualna z uczniem zagrożonym psycholog psychoaktywnych grupy Rozwijanie umiejętności radzenia sobie używania środków z emocjami, frustracją, stresem i psychoaktywnych zagrożeniem. Brak umiejętności Zmniejszenie motywacji do picia, asertywnego odmawiania Niskie poczucie własnej wartości opracowanie planu naprawczego, poszukiwanie tzw. zasobów) Gromadzenie i udostępnianie materiałów nt. profilaktyki uzależnień. palenia, „brania” w celu osiągania Spektakle teatru profilaktycznego pożądanych stanów emocjonalnych Przedstawienie oferty zajęć pozalekcyjnych i skutków zdrowotnych używania środków psychoaktywnych środków psychoaktywnych. Rozwijanie umiejętności zachowań sobie z trudami życia. asertywnych Brak celów życiowych Trening umiejętności odmawiania, Nuda Kształtowanie i rozwój poczucia odpowiedzialności za siebie, własnw Potrzeba życie i za innych,, eksperymentowania wynikająca z wieku Budowanie poczucia wartości własnej i Zaburzona hierarchia stymulowanie rozwoju emocjonalnego wartości uzależnieniem, eksperymentującym (analiza problemu, Dostarczenie wiedzy na temat działania Stosowanie konsekwencji wobec uczniów palących na Łatwość dostępu do Brak umiejętności radzenia Prowadzenie zajęć z profilaktyki uzależnień od środków Pedagog, psycholog j.w. terenie szkoły Zatrudnienie pracowników ochrony Współpraca z Policją i Sądem Rejonowym (Wydział Biblioteka Rodzinny i Nieletnich), MOPR, Świetlicą Środowiskową Konsekwentne stosowanie procedur w sytuacji, gdy uczeń znajduje się pod wpływem środków psychoaktywnych Indywidualna pomoc psychologiczna i pedagogiczna Pedagog, psycholog Wychowawcy osobom eksperymentującym Dyrekcja Współpraca ze środowiskiem rodzinnym, pedagogizacja Obszar: rodzice rodziców w ramach rozmów indywidualnych i zebrań rodzicielskich Dostarczanie rodzicom informacji Wychowawcy j.w. 12 Dyrekcja , wychowawcy, Uzależnienia od Internetu, gier komputerowych, telefonów komórkowych i telewizji: Moda na korzystanie z mediów Łatwość dostępu do Internetu i innych mediów Niewłaściwe wzorce korzystania z mediów Nauka bezpiecznego, dostosowanego do realnych potrzeb korzystania z technologii multimedialnych Dostarczanie wiedzy na temat uzależnień od Internetu i form pomocy Nabywanie umiejętności rozpoznawania zagrożenia Instalacja na szkolnych komputerach programu Beniamin Nauczyciele i innych blokujących dostęp do niebezpiecznych stron Zajęcia profilaktyczne z zakresu bezpiecznego informatyki, dyrekcja korzystania z Internetu Zajęcia psychorozwojowe z zarządzania czasem i planowania celów Praca indywidualna z uczniem zagrożonym Nauczyciele informatyki, wychowawcy, Nuda uzależnieniem (analiza problemu, opracowanie planu Psycholog, Brak motywacji do rozwoju, naprawczego) pedagog postawa bierności życiowej Nieumiejętność korzystania z alternatywnych sposobów spędzania czasu wolnego Nieumiejętność zarządzania czasem Przestrzeganie zasady nieużywania telefonów komórkowych podczas zajęć lekcyjnych j.w. Przedstawienie szerokiej oferty zajęć pozalekcyjnych przedmiotowych, jak również promowanie zaangażowania w działalność SU, chóru szkolnego, Wszyscy szkolnego koła Caritas i innych nauczyciele Pedagogizacja rodziców w ramach rozmów indywidualnych i zebrań rodzicielskich Nauczyciele przedmiotów, opiekunowie kół i agend uczniowskich 13 Wychowawcy, psycholog, Demoralizacja (wagary, kradzieże, rozboje itp.) Obszar: uczniowie Patologiczne wzorce Uświadomienie konsekwencji funkcjonowania Przynależność do grup nieformalnych Błędy wychowawcze wychowawcy, społecznych stosowania zachowań resocjalizacyjnymi oraz socjoterapeutycznymi w pedagog, świadczących o demoralizacji porozumieniu z rodzicami psycholog Rozwój zdolności i umiejętności planowania celów życiowych oraz Kierowanie się wartościami w Nuda Obszar: rodzice Niska samoocena Zajęcia socjoterapeutyczne w klasach Wypracowanie stałego i j.w. Praca indywidualna z uczniami zagrożonymi demoralizacją j.w. Wychowanie przez wartości w ramach godzin wychowawczych, promowania pozytywnych wzorów Wychowawcy, postępowania oraz współpracy z parafią pedagog, Działalność organizacji młodzieżowych psycholog Pedagogizacja rodziców w ramach rozmów Wychowawcy, systematycznego kontaktu rodziców Brak umiejętności z wychowawcą klasy, zaspokajania własnych Zwiększenie odpowiedzialności rodziców za sposób informowania i akceptowany społecznie Brak celów życiowych. dokumentowania zwo9lnień dziecka i Brak świadomości usprawiedliwiania nieobecności w indywidualnych i zebrań rodzicielskich Rozmowy indywidualne rodziców i uczniów z pedagogiem szkolnym, Zapoznanie rodziców z prawnymi konsekwencjami szkole, konsekwencji prawnych i poczucie bezkarności poprawy frekwencji) podejmowaniu decyzji Impulsywność potrzeb w sposób Monitorowanie absencji uczniów (patrz: Szkolny program motywacji do ich osiągania Zaburzenia rozwojowe Lenistwo Rodzinny i Nieletnich), MOPR, ośrodkami osiągania lepszych wyników funkcjonowania Dyrekcja, prawnych, psychologicznych i Zwiększenie motywacji do nauki i Brak konsekwencji i jasno ustalonych zasad Współpraca z Policją i Sądem Rejonowym (Wydział niezrealizowania przez dziecko obowiązku szkolnego Zapoznanie rodziców z prawna obowiązku szkolnego, religii oraz innych przedmiotów, zwłaszcza realizujący projekty odpowiedzialnością za niezrealizowanie przez dziecko nauczyciele Ustalenie przez wychowawcę wspólnie z rodzicami sposobu wymiany informacji, międzyprzedmio 14 towe Zagrożenie chorobą zawodową nauczycieli: Długi/krótki staż pracy Niska kultura osobista uczniów-hałas Trudności w zakresie Wskazanie sposobów radzenia sobie w Zajęcia z emisji głosu dla nauczycieli pracy z grupą, jak również czynnikami stresogennymi w środowisku szkolnym Udział w szkoleniach i konferencjach metodycznych Dyrekcja Opiekunowie stażu (hałas, bycie ocenianym, konieczność umiejętności gotowości do profesjonalnego komunikacyjnych reagowania w różnych sytuacjach) Trudności w zakresie umiejętności pracy z grupą Czynniki stresogenne w środowisku szkolnym Wypalenie zawodowe 15 Choroby i zaburzenia na tle trudności psychicznych (napięcia, nerwice, podatność Wczesne rozpoznawanie na terenie Współpraca ze specjalistami różnych dziedzin Pielęgniarka na stres, choroby szkoły objawów chorób i zaburzeń na Zajęcia o charakterze psychorozwojowym szkolna, psychosomatyczne, tle psychicznym Psychoedukacja w zakresie radzenia sobie ze stresem pedagog, Nauka sposobów efektywnego autorelaksu psycholog anoreksja, bulimia): Udzielanie wsparcia uczniom, Czynniki osobowościowe rodzicom i opiekunom w organizacji Brak wsparcia wśród specjalistycznej pomocy najbliższych Czynniki stresogenne w środowisku szkolnym Brak umiejętności radzenia Dostarczanie wiedzy na temat chorób i Pedagogizacja rodziców ramach rozmów indywidualnych i zebrań rodzicielskich Zajęcia integracyjne w zespołach klasowych zaburzeń na tle psychicznym n-ele wychowania fizycznego Rozwijanie umiejętności radzenia sobie Szkoleniowe posiedzenia RP z napięciem i stresem Wychowawcy sobie ze stresem Samotność, izolacja Wychowawcy, Moda pedagog, psycholog Dyrekcja 16 Prowadzenie niezdrowego stylu życia: Brak właściwych nawyków żywieniowych w zakresie regularności i jakości odżywiania Dostępność i popularność chemizowanej żywności (fast-foody, chipsy, kolorowe, gazowane napoje, słodycze) Wyrobienie/ utrwalenie właściwych nawyków dbania o zdrowie Dostarczenie uczniom i rodzicom wiedzy na temat zagrożeń zdrowia, jak również czynników go wspierających Prowadzenie zajęć o tematyce prozdrowotnej w ramach ścieżek przedmiotowych Prowadzenie na terenie szkoły akcji profilaktycznych, m.in. „Dnia bez papierosa” Sprzedaż w sklepiku szkolnym ciepłych napojów i przekąsek oraz kanapek Nauczyciele biologii Nauczyciele chemii Pielęgniarka szkolna Organizacja atrakcyjnych pozalekcyjnych zajęć sportowych (piłka nożna, siatkowa, taniec i. in.) Brak ruchu i aktywności fizycznej (niechęć do zajęć wychowania fizycznego) Ubiór niedostosowany do Nauczyciele warunków pogodowych wychowania Używanie kosmetyków fizycznego niedostosowanych do potrzeb wieku (nadmiar, niska jakość) 17 HIV/AIDS: Ryzykowne zachowania Dostarczenie wiedzy na temat powodujące zagrożenia HIV/AIDS i dróg zakażenia oraz wirusem HIV. innych chorób przenoszonych drogą Wczesna inicjacja seksualna płciową Zajęcia profilaktyczne i psychoedukacyjne dotyczące problematyki HIV/AIDS Pielęgniarka szkolna Zajęcia profilaktyczne i psychoedukacyjne dotyczące odpowiedzialności za własne decyzje, jak również Pedagog, Nieznajomość dróg zakażenia Zapobieganie ryzykownym właściwych zachowań związanych z funkcjonowaniem psycholog Niestosowanie się do zasad jako istota płciowa Nauczyciele higieny Nierealistyczne postrzeganie zagrożenia (poczucie, że „mnie to nie dotyczy”, uciekanie przed prawdą o możliwości zakażenia) Brak umiejętności asertywnego zachowania zachowaniom. Opóźnienie inicjacji seksualnej. Promowanie postaw wierności seksualnej i wartości dziewictwa Promowanie postawy tolerancji wobec osób chorych na AIDS Dostarczanie informacji na temat punktów diagnostyczno- biologii, wos-u, konsultacyjnych na terenie województwa lubelskiego religii, (plakaty promujące Światowy Dzień AIDS, gazetka wychowania do informacyjna, rozmowy indywidualne) życia w rodzinie Realizacja zagadnień w ramach ścieżek przedmiotowych Pielegniarka szkolna, pedagog, psycholog Mity na temat choroby i osób zakażonych/chorych Nauczyciele biologii, religii, wychowania do życia w rodzinie 18 Brak umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrożenia zdrowia i życia: Brak wiedzy na temat czynników ryzyka Brak wyćwiczonych procedur Zapoznanie rodziców, uczniów i nauczycieli z procedurami zachowań uczniów w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia Udział uczniów w pokazach ratownictwa medycznego Nauczyciele Ćwiczenie umiejętności udzielania pierwszej pomocy biologii, techniki przedmedycznej Realizowanie modułu „Wychowanie komunikacyjne” w i przysposobieni a obronnego reagowania w sytuacjach ramach zajęć z techniki- informacja na temat numerów zagrożenia zdrowia i życia alarmowych oraz właściwych zachowań na drodze Nauczyciele i w sytuacji zagrożenia techniki Ćwiczenie właściwych zachowań podczas alarmu przeciwpożarowego Dokształcanie kadry w zakresie umiejętności pierwszej pomocy przedmedycznej Dyrekcja Brak postaw proekologicznych: Niewiedza na temat skutków Uwrażliwienie uczniów na potrzebę Segregacja odpadów na terenie szkoły Nauczyciele Zbiórki makulatury biologii, chemii, nadmiernej ekspansji dbałości o środowisko przyrodnicze – środowiska zwiększenie świadomości ekologicznej Zbiórki puszek Lenistwo, brak odpowiedzialności za przyszłość środowiska naturalnego Dostarczanie wiedzy o zagrożeniach środowiska naturalnego fizyki Akcja „Nowa klasa, nowe drzewko” SU Udział w akcjach : „Sprzątanie świata”, „Dzień Ziemi” Dyrekcja Wskazanie konkretnych sposobów dbania o środowisko przyrodnicze 19 20 Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych Do podejmowania działań interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych w szkole zobowiązuje Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. W myśl tego dokumentu szkoły i placówki podejmują działania interwencyjne polegające na powiadomieniu rodziców i policji w sytuacjach kryzysowych, w szczególności, gdy dzieci i młodzież używają, posiadają lub rozprowadzają środki odurzające. W rozporządzeniu §10 zobowiązuje szkoły i placówki do opracowania, strategii działań wychowawczych i zapobiegawczych oraz interwencyjnych, wobec dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem. Działania interwencyjne I. W przypadku uzyskania informacji, że uczeń który, nie ukończył 18 lat, używa alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia, uprawia nierząd, bądź przejawia inne zachowania świadczące o demoralizacji, 2 nauczyciel powinien podjąć następujące kroki: 1. Przekazać uzyskaną informację wychowawcy klasy. 2. Wychowawca informuje o fakcie pedagoga/psychologa szkolnego i dyrektora szkoły. 3. Wychowawca wzywa do szkoły rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i przekazuje im uzyskaną informację. Przeprowadza rozmowę z rodzicami oraz z uczniem, w ich obecności. W przypadku potwierdzenia informacji, zobowiązuje ucznia do zaniechania negatywnego postępowania, rodziców zaś bezwzględnie do szczególnego nadzoru nad dzieckiem. W toku interwencji profilaktycznej może zaproponować rodzicom skierowanie dziecka do specjalistycznej placówki i udział dziecka w programie terapeutycznym. 4. Jeżeli rodzice odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły, a nadal z wiarygodnych źródeł napływają informacje o przejawach demoralizacji ich dziecka, dyrektor szkoły pisemnie powiadamia o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny lub policję (specjalistę ds. nieletnich). 5. Podobnie, w sytuacji gdy, szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki oddziaływań wychowawczych, (rozmowa z rodzicami, ostrzeżenie ucznia, spotkania z pedagogiem, psychologiem, itp.), a ich zastosowanie nie przynosi oczekiwanych rezultatów, dyrektor szkoły powiadamia sąd rodzinny lub policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tych instytucji. 6. Jeżeli zachowania świadczące o demoralizacji przejawia uczeń który ukończył 18 lat, a nie jest to udział w działalności grup przestępczych czy popełnienie przestępstwa, to postępowanie nauczyciela powinno być określone przez wewnętrzny regulamin szkoły. 7. W przypadku uzyskania informacji o popełnieniu przez ucznia, który ukończył 17 lat, przestępstwa ściganego z urzędu lub jego udziału w działalności grup przestępczych, zgodnie z art. 304 § 2 kodeksu postępowania karnego, dyrektor szkoły jako przedstawiciel instytucji jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub policję. II. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że na terenie szkoły znajduje się uczeń będący pod wpływem alkoholu lub narkotyków powinien podjąć następujące kroki: 1. Powiadamia o swoich przypuszczeniach wychowawcę klasy. 2. Odizolowuje ucznia od reszty klasy, ale ze względów bezpieczeństwa nie pozostawia go samego; stwarza warunki, w których nie będzie zagrożone jego życie ani zdrowie. 3. Wzywa lekarza w celu stwierdzenia stanu trzeźwości lub odurzenia, ewentualnie udzielenia pomocy medycznej. 4. Zawiadamia o tym fakcie dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów, których zobowiązuje do niezwłocznego odebrania ucznia ze szkoły. Gdy rodzice/opiekunowie odmówią odebrania dziecka, o pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia, albo przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji - decyduje lekarz, po ustaleniu aktualnego stanu zdrowia ucznia i w porozumieniu z dyrektorem szkoły/placówki. 5. Dyrektor szkoły zawiadamia najbliższą jednostkę policji, gdy rodzice ucznia będącego pod wpływem alkoholu - odmawiają przyjścia do szkoły, a jest on agresywny, bądź swoim zachowaniem daje powód do zgorszenia albo zagraża życiu lub zdrowiu innych osób. W przypadku stwierdzenia stanu nietrzeźwości, 3 policja ma możliwość przewiezienia ucznia do izby wytrzeźwień, albo do policyjnych pomieszczeń dla osób zatrzymanych - na czas niezbędny do wytrzeźwienia (maksymalnie do 24 godzin). O fakcie umieszczenia zawiadamia się rodziców/opiekunów oraz sąd rodzinny jeśli uczeń nie ukończył 18 lat. 6. Jeżeli powtarzają się przypadki, w których uczeń (przed ukończeniem 18 lat) znajduje się pod wpływem alkoholu lub narkotyków na terenie szkoły, to dyrektor szkoły ma obowiązek powiadomienia o tym policji (specjalisty ds. nieletnich) lub sądu rodzinnego. 7. Spożywanie alkoholu na terenie szkoły przez ucznia, który ukończył 17 lat, stanowi wykroczenie z art. 431 ust. 1 Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Należy o tym fakcie powiadomić policję. Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji. 22 III. W przypadku, gdy nauczyciel znajduje na terenie szkoły substancję przypominającą wyglądem narkotyk powinien podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel zachowując środki ostrożności zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych oraz ewentualnym jej zniszczeniem do czasu przyjazdu policji, próbuje (o ile to jest możliwe w zakresie działań pedagogicznych) ustalić, do kogo znaleziona substancja należy. 2. Powiadamia o zaistniałym zdarzeniu dyrektora szkoły wzywa policję. 3. Po przyjeździe policji niezwłocznie przekazuje zabezpieczoną substancję i przekazuje informacje dotyczące szczegółów zdarzenia. IV. W przypadku, gdy nauczyciel podejrzewa, że uczeń posiada przy sobie substancję przypominającą narkotyk, powinien podjąć następujące kroki: 1. Nauczyciel w obecności innej osoby (wychowawca, pedagog, dyrektor, itp.) ma prawo żądać, aby uczeń przekazał mu tę substancję, pokazał zawartość torby szkolnej oraz kieszeni (we własnej odzieży), ew. innych przedmiotów budzących podejrzenie co do ich związku z poszukiwaną substancją. Nauczyciel nie ma prawa samodzielnie wykonać czynności przeszukania odzieży ani teczki ucznia - jest to czynność zastrzeżona wyłącznie dla policji. 2. O swoich spostrzeżeniach powiadamia dyrektora szkoły oraz rodziców/opiekunów ucznia i wzywa ich do natychmiastowego stawiennictwa. 3. W przypadku, gdy uczeń, mimo wezwania, odmawia przekazania nauczycielowi substancji i pokazania zawartości teczki, dyrektor szkoły wzywa policję, która przeszukuje odzież i przedmioty należące do ucznia oraz zabezpiecza znalezioną substancję i zabiera ją do ekspertyzy. 4. Jeżeli uczeń wyda substancję dobrowolnie, nauczyciel, po odpowiednim zabezpieczeniu, zobowiązany jest bezzwłocznie przekazać ją do jednostki policji. Wcześniej próbuje ustalić, w jaki sposób i od kogo, uczeń nabył substancję. Całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę z ustaleń wraz ze swoimi spostrzeżeniami. Każde z wymienionych zachowań jest czynem karalnym w rozumieniu przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jeśli sprawcą jest uczeń, który ukończył 13 lat a nie ukończył 17 lat. 23 Z przestępstwem mamy do czynienia jeżeli któryś z wymienionych czynów popełni uczeń, po ukończeniu 17 lat. W takiej sytuacji mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego. Jeżeli przestępstwo ma miejsce na terenie szkoły, należy wezwać policję. W każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez ucznia, który nie ukończył 17 lat należy zawiadomić policję lub sąd rodzinny, a w przypadku popełnienia przestępstwa przez ucznia, który ukończył 17 rok życia prokuratora lub policję (art. 4 Upn i art. 304 Kpk). V. Postępowanie wobec ucznia - sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa: - niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, - ustalenie okoliczności czynu i ewentualnych świadków zdarzenia, - przekazanie sprawcy (o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi szkoły, lub pedagogowi szkolnemu pod opiekę, - powiadomienie rodziców ucznia-sprawcy, - niezwłoczne powiadomienie policji w przypadku gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała, itp.), lub sprawca nie jest uczniem szkoły i jego tożsamość nie jest nikomu znana, - zabezpieczenie ewentualnych dowodów przestępstwa, lub przedmiotów pochodzących z przestępstwa i przekazanie ich policji (np. sprawca rozboju na terenie szkoły używa noża i uciekając porzuca go lub porzuca jakiś przedmiot pochodzący z kradzieży). VI. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego - udzielenie pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnienie jej udzielenia poprzez wezwanie lekarza w przypadku kiedy ofiara doznała obrażeń, - niezwłoczne powiadomienie dyrektora szkoły, - powiadomienie rodziców ucznia, - niezwłoczne wezwanie policji w przypadku, kiedy istnieje konieczność profesjonalnego zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków zdarzenia. W przypadku znalezienia na terenie szkoły broni, materiałów wybuchowych, innych niebezpiecznych substancji lub przedmiotów, 24 należy zapewnić bezpieczeństwo przebywającym na terenie szkoły osobom, uniemożliwić dostęp osób postronnych do tych przedmiotów i wezwać policję tel. 997 lub 112. Ewaluacja Oceny efektów realizacji SPP, obok bieżącego monitorowania oraz samooceny przeprowadzanej przez osoby odpowiedzialne za poszczególne elementy programu, dokonuje się w trakcie posiedzeń plenarnych RP. Podstawą do formułowania ocen będą narzędzia stosowane w ramach wewnątrzszkolnego mierzenia jakości pracy szkoły. Narzędzia ewaluacji: ankieta, analiza dokumentacji szkolnej, obserwacja, wywiad, rozmowy, badania wskaźników. Autor: Iwona Marczyńska - Barć 25
