Zagadnienia do opanowania z fizyki po III klasie gimnazjum – Gimnazjum Nr 5 w Krośnie. 1. Uczeń wymienia przewodniki i izolatory prądu elektrycznego oraz potrafi podać przykłady ich zastosowania (uczeń wie, że przewodnikiem elektrycznym jest ciało, które posiada swobodne nośniki ładunku: elektrony swobodne lub jony dodatnie i ujemne). Uczeń opisuje przepływ prądu w przewodnikach jako ruch elektronów swobodnych oraz wymienia formy energii na jakie zamieniana jest energia elektryczna (np. światło, ciepło, praca mechaniczna – wymienia urządzenia, które to robią) Przykłady zadań: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 10.1-10.5 2. Uczeń zna pojęcia natężenie i napięcie elektryczne oraz ich jednostki i przyrządy, którymi mierzymy te wielkości (amperomierz i woltomierz). Zna wzór na natężenie I=q/t oraz napięcie U=W/q elektryczne, potrafi przekształcić te wzory, by wyliczyć występujące w nich wielkości fizyczne. Przykłady zadań: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 10.6-10.12 3. Uczeń zna doświadczenie polegające na wyznaczaniu oporu elektrycznego opornika i potrafi narysować wykres natężenia od napięcia na podstawie podanych wyników (str. 66, doświadczenie 10.1 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3). Uczeń wie, że natężenie jest wprost proporcjonalne do przyłożonego napięcia (zna Prawo Ohma) i wie, że opór jest wielkością stałą dla danego opornika (rozumie, że opór nie zależy od napięcia – mimo, że we wzorze to napięcie się pojawia…). Uczeń zna wzór na opór elektryczny R=U/I i jego przekształcenia oraz zna jednostkę oporu elektrycznego (Ω - om) i rozumie jej znaczenie. Przykład zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.39-40 zad.8;9 2) Zad. 14 z testu na stronie: http://www.cke.edu.pl/files/file/Arkusze-2013/ARKUSZ-GM-P1-132.pdf odpowiedź:http://www.cke.edu.pl/files/file/Arkusze-2013/Gimnazjum-2013/pozostale-odpowiedzi/Rozwiazania-zadan-i-schematy-punktowania-GM-P1-132.pdf 3) Inne przykłady: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 10.15-10.19; 10.22-10.25 4) Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1197-zbadanie-zaleznosci-natezenia-pradu-od-napiecia-miedzy-koncami-opornikawyznaczanie-oporu-elektrycznego-opornika/ 4. Uczeń zna symbole stosowane w schematach elektrycznych (tabela 10.2 str. 58 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3), potrafi narysować schemat obwodu. Uczeń rozróżnia połączenia szeregowe i równoległe (str. 75, doświadczenie 10.2 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3). Uczeń wie, że amperomierz zawsze podłącza się szeregowo, a woltomierz zawsze równolegle – potrafi narysować schemat obwodu, w którym występuje amperomierz, woltomierz, opornik (żarówka), źródło prądu i wyłącznik. Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.36 zad.1,2 2) Zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 10.13-10.14; 10.26a; 10.27b; 10.29; 10.30 3) Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1198-badanie-polaczen-szeregowych-i-rownoleglych-odbiornikow/ 5. Uczeń zna doświadczenie polegające na wyznaczaniu mocy żarówki (str. 95, doświadczenie 10.5 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3). Zna wór na pracę W=U*I*t i moc P=U*I prądu elektrycznego oraz potrafi przekształcić te wzory by wyliczyć dowolną wielkość występującą tych wzorach. Uczeń zna jednostki pracy prądu elektrycznego: kilkowatogodziny i dżule (potrafi przeliczyć kilowatogodziny na dżule - str. 98 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3, a dżule potrafi przeliczyć na watogodziny). Uczeń potrafi policzyć moc urządzenia znając natężenie i napięcie (uczeń wie, że jednostką mocy jest wat). Przykłady zadań: 1) Zad. 15 i 16 z testu na stronie: http://www.cke.edu.pl/images/stories/00000000000000000000gim/przyr/GM-P1-122.pdf odpowiedź: http://www.cke.edu.pl/images/stories/000000000000002012_gimnazjum2012/przyrodnicze/klucz-odpowiedzi-gm-p1-122.pdf 2) 3) 4) 5) 6) 7) Zadanie 17 testu na stronie: http://www.cke.edu.pl/images/files/gimnazjum/przykladowe_zestawy_zadan/nowy_egzamin/przyrodnicze/przyklad.pdf Odpowiedź: http://www.cke.edu.pl/images/files/gimnazjum/przykladowe_zestawy_zadan/nowy_egzamin/przyrodnicze/klucz.pdf Zadanie 14 z arkusza przyrodniczego na stronie: http://www.cke.edu.pl/index.php/egzamin-gimnazjalny-left/2013-07-27-11-39-30/21-egzamingimnazjalny/382-przykladowe-arkusze-2 Zadanie 17 z arkusza przyrodniczego na stronie: http://www.cke.edu.pl/index.php/egzamin-gimnazjalny-left/2013-07-27-11-39-30/21-egzamin-gimnazjalny/383przykladowe-arkusze-3 Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.38 zad.5 Inne przykłady: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 10.34-10.41 Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1196-wyznaczanie-mocy-zarowki/ 6. Uczeń zna doświadczenie polegające na wyznaczaniu ciepła właściwego przy pomocy czajnika elektrycznego - str. 97, doświadczenie 10.6 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3. Zna wielkości fizyczne występujące we wzorze cw=Pτ/m(tk-tp). Przykłady zadań 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.37-38 zad.3;4;6;7 2) Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1200-wyznaczanie-ciepla-wlasciwego-wody-za-pomoca-czajnika-elektrycznego/ 7. Uczeń umie oznaczyć nazwać bieguny magnesów trwałych (N -północny i S –południowy) oraz wie, że bieguny jednoimienne odpychają się, a różnoimienne przyciągają. Uczeń potrafi opisać jak zachowa się igła magnetyczna w pobliżu magnesu, potrafi też wyjaśnić przyczynę działania kompasu. Uczeń wie, jak magnes oddziałuje na żelazo i podaje przykłady wykorzystania tego oddziaływania. Uczeń wie, że Ziemia i przewodnik z prądem są źródłem pola magnetycznego. Przykłady zadań: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 11.1-11.8 8. Uczeń umie opisać działanie przewodnika z prądem na igłę magnetyczną (zna doświadczenie 11.2 str. 114 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3). Uczeń wie, że zwojnica, przez którą płynie prąd jest źródłem pola magnetycznego – potrafi określić bieguny magnetyczne na końcach zwojnicy (zna regułę prawej dłoni). Uczeń wie jak działa elektromagnes i wie, że rdzeń w środku zwojnicy elektromagnesu ma za zadanie wzmocnić wytworzone pole magnetyczne – potrafi podać przykłady zastosowania elektromagnesów (dźwig, dzwonek elektryczny, itp.) Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.40-42 zad.1-3 2) Zad. 18 z testu na stronie: http://www.cke.edu.pl/images/files/gimnazjum/arkusze_egzaminacyjne/gimnazjum_2014/ARKUSZ_GM-P1-142_wersja_A.pdf Odpowiedź:http://www.cke.edu.pl/images/files/gimnazjum/Rozwiazania_i_schematy_odp/2014/GM-P1-142_Rozwi%C4%85zania_zada%C5%84_i_schematy_punktowania.pdf 3) zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 11.10-11.17 4) Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1195-badanie-oddzialywania-przewodnika-z-pradem-na-igle-magnetyczna/ 9. Uczeń zna budowę silnika elektrycznego prądu stałego oraz potrafi wyjaśnić jego działanie (str. 121-122 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3). Uczeń wie, że w silniku elektrycznym energia elektryczna zamienia się na pracę (obrót wirnika). Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.44 zad.6 2) zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 11.18-11.19 10. Uczeń potrafi wymienić rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe i rentgenowskie) i podać przykłady ich zastosowania w praktyce (str. 129-130 i następne w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3) . Zna wzór na długość fali λ=V*T oraz λ=V/f (i ich przekształcenia oraz potrafi stosować te wzory do rozwiązywania zadań). Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego”: str.44 zad.4-5 2) Zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 11.22 11. Uczeń potrafi wymienić źródła światła i wie, że światło rozchodzi się po liniach prostych (w oparciu o ten fakt wyjaśnia powstawanie cienia i półcienia). Uczeń wie kiedy światło ulega rozproszeniu (na chropowatych powierzchniach) 12. Uczeń zna prawo odbicia światła. Potrafi narysować promień padający, promień odbity oraz zaznaczyć kąty padania i odbicia. Potrafi wyjaśnić powstawanie obrazów w zwierciadle płaskim – np. odbicie w lustrze - i podać cechy powstałego obrazu (obraz pozorny, prosty, tej samej wielkości co przedmiot i symetryczny względem zwierciadła) Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.44 zad.1 2) Zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 12.7-12.13; 13. Uczeń potrafi podać przykłady zwierciadeł wklęsłych i wypukłych oraz przykłady ich zastosowania. Uczeń umie narysować skupianie promieni świetlnych po odbiciu od zwierciadła wklęsłego. Umie skonstruować obrazy wytworzone przez zwierciadło wklęsłe. Posługuje się pojęciem ogniska i ogniskowej. Przykłady zadań: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 12.14; 12.16 14. Uczeń zna zjawisko załamania światła. Rysuje bieg promieni przy przejściu światła z ośrodka rzadszego do ośrodka gęstszego optycznie (np. z powietrza do wody) i odwrotnie (np. z wody do powietrza). Umie zaznaczyć na rysunku kąt padania i kąt załamania światła, oraz porównując te kąty potrafi odpowiedzieć, w którym ośrodku światło rozchodzi się z większą prędkością. Uczeń wie, że światło padające prostopadle do granicy ośrodków (wówczas kąt padania α=0!) nie załamuje się. Przykłady zadań: 1) 2) 3) 4) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.45 zad.2 Zad. 16 z testu na stronie: http://www.cke.edu.pl/images/files/gimnazjum/przykladowe_zestawy_zadan/nowy_egzamin/przyrodnicze/przyklad.pdf Odpowiedź: http://www.cke.edu.pl/images/files/gimnazjum/przykladowe_zestawy_zadan/nowy_egzamin/przyrodnicze/klucz.pdf Inne przykłady: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 12.18-12.19 Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1194-badanie-zjawiska-zalamania-swiatla/ 15. Uczeń opisuje zjawisko rozszczepienia światła białego w prymacie (uczeń wie, że światło białe jest mieszaniną światła o różnych barwach i że każdej barwie odpowiada inna długość fali oraz że fale te tylko w próżni mają jednakową szybkość c=300 000 km/s, a w pryzmacie rozchodzą się z różnymi szybkościami i załamują się każda inaczej: najbardziej fioletowa, najmniej czerwona). Uczeń wie, że światło jednobarwne (np. lasera) nie rozszczepia się. Uczeń potrafi wyjaśnić dlaczego widzimy np. czerwony kubek oświetlony światłem białym jako czerwony. Uczeń wie, że szybkość światła w próżni (c=300 000 km/s) jest maksymalną prędkością przepływu informacji. Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.45 zad.3 2) Zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 12.20; 12.28 16. Uczeń zna rodzaje soczewek (skupiające i rozpraszające) i potrafi podać przykłady ich zastosowania. Umie narysować bieg promieni świetlnych (równoległych do osi optycznej) po przejściu przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą – wie co to jest ognisko i ogniskowa soczewki (potrafi je zaznaczyć na rysunku). Uczeń umie konstruować obrazy wytworzone przez soczewki, wie kiedy powstaje obraz rzeczywisty, a kiedy pozorny. Uczeń potrafi określić cechy powstałego obrazu dla danego przypadku (czy powiększony, pomniejszony, odwrócony, prosty). Uczeń zna doświadczenie 12.3 str. 182 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3) Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.46 zad.4 2) Zad. 17 z testu przyrodniczego na stronie: http://www.cke.edu.pl/index.php/egzamin-gimnazjalny-left/2013-07-27-11-39-30/21-egzamingimnazjalny/382-przykladowe-arkusze-2 3) Inne przykłady: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 12.25-12; 4) Film do obejrzenia: http://fizyka.zamkor.pl/artykul/63/1191-otrzymywanie-obrazow-za-pomoca-soczewek/ 17. Uczeń potrafi podać cechy obrazu powstającego na siatkówce oka. Uczeń wie na czym polega krótkowzroczność i daleko wzroczność oraz opisuje jak można te wady korygować (uczeń wie, że dalekowidz musi nosić soczewki skupiające, a krótkowidz rozpraszające - str. 185-186 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3) Przykłady zadań: 1) Zad. 18 z testu na stronie: http://www.cke.edu.pl/images/stories/00000000000000000000gim/przyr/GM-P1-122.pdf Odpowiedź: http://www.cke.edu.pl/images/stories/000000000000002012_gimnazjum2012/przyrodnicze/klucz-odpowiedzi-gm-p1-122.pdf 2) Inne przykłady: zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 12.26-12.27 18. Uczeń porównuje (wymienia cechy wspólne i różnice) rozchodzenia się fal mechanicznych i elektromagnetycznych (str. 188-189 w podręczniku „Świat fizyki” cz. 3) Przykłady zadań: 1) Zadania ze zbioru zadań „Fizyka-szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego: str.47 zad.7;8 2) Zadania ze zbioru zadań „Świat fizyki – zbiór prostych zadań dla gimnazjum”: 9.4-9.20 Przygotowując się do EG należy utrwalać i sprawdzać swoje umiejętności rozwiązując zadania z arkuszy znajdujących się w zbiorze zadań: „Fizyka – szybkie i niezawodne przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego”