Egzamin Zarządzanie, 07/08 dr Maria Świętochowska Podstawy Makroekonomii Grupa I 1. Metoda wydatkowa liczenia PKB - sumowanie wydatków na dobra finalne wszystkich sektorów instytucjonalnych. Y = C + I +/- NX + G ; Y - PKB C - wydatki na dobra konsumpcyjne gospodarstw domowych I - sektor przedsiębiorstw, wydatki inwestycyjne G - wydatki rządowe i pozarządowe NX - saldo eksportu netto NX = X - Q X = Q = NX = 0 X > Q NX>0 X < Q NX<0 2. Stopa procentowa rośnie, efekt substytucyjny = efektowi dochodowemu, wówczas konsumpcja bieżąca nie zmienia się a konsumpcja przyszła rośnie. 3. Kapitałooszczędny typ postępu technicznego - techniczne uzbrojenie pracy rośnie wolniej niż wydajność pracy, Licznik rośnie szybciej niż mianownik Efekty rosną szybciej niż proporcjonalnie do nakładów W miarę zwiększania kapitałochłonności produkcji następuje coraz mniejszy wzrost wydajności pracy; nie zachęca to do podnoszenia kapitałochłonności , gdyż przychody z kapitału maleją Prowadzi do wzrostu udziału wartości środków trwałych w wartości wyrobu przy obniżeniu wielkości nakładów pracy żywej 4. Równanie wyznaczające optymalny, pożądany zasób kapitału. Optimum zależy nie tylko od wartościowej produktywności marginalnej ale także od wartościowych marginalnych kosztów. x (r a Pk ) Pk x – koszt marginalny kapitału a – stopa amortyzacji r – koszt kapitału Pk – inflacyjny wzrost cen dóbr kapitałowych Pk – cena kapitału P y' k Optymalny poziom kapitału, rentowność netto kapitału - r Pk r – koszt kapitału y’ – fizyczny produkt marginalny brutto -1- y’k – produkt marginalny netto P a k - realna wartość amortyzacji P P y' k - przychód marginalny Pk Gdy rentowność > 0 opłaca się podwyższenie kapitału Gdy rentowność < 0 następuje obniżenie wartości kapitału 5. TOT > 1 Terms of trade – rozmiary eksportu i importu zależą od różnych czynników, między innymi od warunków cenowych. TOT = dynamika cen w eksporcie : dynamika cen w imporcie TOT > 1 => ceny w eksporcie rosły szybciej niż w imporcie lub spadały wolniej niż w imporcie, najkorzystniejsza sytuacja 6. Funkcja produkcji Cobb-Douglas i jej dekompozycja wg Solowa. Model Cobb-Douglasa: Y A k N , gdzie A = postęp techniczny k = nakłady kapitałowe N = nakłady czynnika pracy N Y = elastyczność produkcji względem nakładów pracy Y N k Y = elastyczność produkcji względem nakładu kapitału Y k 1 stałe przychody względem skali produkcji 1 rosnące przychody względem skali produkcji 1 malejące przychody względem skali produkcji Model Solowa-model wzrostu zrównoważonego: Wzrost zrównoważony polega na tym, że PKB rośnie przy zachowaniu równowagi na rynku dóbr i rynkach czynników produkcji. Y A k N , gdzie Y A k N A - tempo wzrostu PKB z tytułu postępu technicznego A k - tempo wzrostu nakładów kapitałowych k N - tempo wzrostu zasobów siły roboczej(zatrudnienia) N Solow wyprowadził także z tej funkcji model wzrostu zrównoważonego: a r n - model wzrostu zrównoważonego 1 O wzroście zrównoważonym decydują: tempo postępu technicznego, przyrost zasobów siły roboczej, elastyczność produkcji względem nakładów pracy. Inwestycje potrzebne są aby -2- stworzyć nowe miejsca pracy. Wielkość nakładów inwestycyjnych zależy od tempa przyrostu zasobów siły roboczej i wyjściowej wielkości kapitału. 7. Mnożnik dla podatków niezależnych od dochodu. C c - wydatki na konsumpcję 1 C Mnożnik - mnożnikiem nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych. Mnożnik informuje o tym jak zmienia się produkcja w wyniku zmiany popytu autonomicznego. Wartość mnożnika jest większa od 1 ponieważ każda zmiana autonomicznego popytu inwestycyjnego uruchamia dalsze zmiany popytu konsumpcyjnego. Wysokość mnożnika zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji MPC. 8. Równanie dochodowego obiegu pieniądza. MV y Y P M – wypłaty potrzebne do obsłużenia obiegu (?) Vy - szybkość krążenia pieniądza w obiegu Y - dochód realny P - poziom cen 9. Co to jest krzywa LM i kiedy jest pionowa. Krzywa LM - jest to zbiór punktów ilustrujący równowagę na rynku pieniądza przy różnym poziomie PKB i stopy procentowej. h 1 Y r M k k Wysoki parametr k oznacza, że wzrost dochodu o jednostkę wymaga znacznego wzrostu pieniądza transakcyjnego. Parametr h mówi nam ile musimy uwolnić pieniądza spekulacyjnego w wyniku wzrostu stopy procentowej. LM jest pionowa gdy: h=0 - popyt spekulacyjny nie reaguje na zmianę stopy procentowej 10. Równanie krzywej IS. Krzywa IS – zbiór punktów wyrażających równowagę na rynku dóbr przy różnym poziomie PKB i różnym poziomie stopy procentowej. 1 1 Y A br 1 c 1 c A – wydatki autonomiczne A 1 Y b n (b n) - mnożnik wydatków konsumpcyjnych n - parametr reakcji wydatków inwestycyjnych na zmianę stopy procentowej n - informuje o ile się zmieni NX gdy stopa procentowa zmieni się o 1% r 11. Inflacja indukowana – kolejne wzrosty cen spowodowane zmianą popytu/kolejne wzrosty cen, odpowiedzią na pierwotny wzrost cen. -3- 12. Bezrobocie strukturalne – powstaje na tle strukturalnych rozbieżności między podażą pracy i popytem na pracę/wynika z przemian o charakterze technologicznym. W Polsce bezrobocie strukturalne pojawiło się wraz z restrukturyzacją podstawowych branż przemysłu takich jak górnictwo, hutnictwo, a także na skutek likwidacji PGR-ów. Grupa II 1. Metoda produkcyjna liczenia PKB – sumowanie wartości dodanej brutto. Wartość dodana – przyrost wartości produkcji w ciągu roku. WDN (wartość dodana netto) otrzymujemy odejmując od przychodów ze sprzedaży materialne kosztu produkcji (obejmują one amortyzację, kosztu surowcowe, remontów, energii, ubezpieczenia majątkowe). WDN + amortyzacja = WDB (wartość dodana brutto) WDN = przychody ze sprzedaży – materialne koszty produkcji (amortyzacja, koszty surowcowe remontów, energii, ubezpieczenia majątkowe) 2. Stopa procentowa rośnie efekt substytucyjny większy od efektu dochodowego, wówczas konsumpcja bieżąca maleje a konsumpcja przyszła rośnie. 3. Kapitałochłonny typ postępu technicznego – techniczne uzbrojenie pracy rośnie szybciej niż wydajność pracy Licznik rośnie szybciej niż mianownik Efekty rosną szybciej niż proporcjonalnie do nakładów W miarę zwiększania kapitałochłonności produkcji następuje coraz mniejszy wzrost wydajności pracy; nie zachęca to do podnoszenia kapitałochłonności , gdyż przychody z kapitału maleją Prowadzi do wzrostu udziału wartości środków trwałych w wartości wyrobu przy obniżeniu wielkości nakładów pracy żywej 4. Formuła Kaleckiego – uproszczony model wzrostu y I 1 uy ay y y k y y 1 r i u a k I K y i - stopa inwestycji l – współczynnik efektywności inwestycji k k – współczynnik kapitałochłonności przyrostowej u - współczynnik usprawnień, który mówi o jaki odsetek może wzrosnąć PKB pod wpływem wprowadzenia usprawnień organizacyjnego typu a – parametr amortyzacji mówi nam o ile procent maleje PKB w ciągu roku w wyniku likwidacji stanowisk pracy pod wpływem przyczyn naturalnych lub nadzwyczajnych -4- 5. Optymalny poziom zatrudnienia. W Py ' N P P – poziom cen N – liczba zatrudnionych W – wynagrodzenie 6. Definicja i wzór krzywej LM. Krzywa LM jest to zbiór punktów ilustrujący równowagę na rynku pieniądza przy różnym poziomie PKB i stopy procentowej. h 1 Y r M k k Wysoki parametr k oznacza że wzrost dochodu o jednostkę wymaga znacznego wzrostu pieniądza transakcyjnego. Parametr h mówi nam ile musimy uwolnić pieniądza spekulacyjnego w wyniku wzrostu stopy procentowej. 7. TOT = 1 Terms of trade – rozmiary eksportu i importu zależą od różnych czynników, między innymi od warunków cenowych. TOT = dynamika cen w eksporcie : dynamika cen w imporcie TOT = 1 => ceny w eksporcie rosły lub spadały tak samo jak ceny w imporcie. 8. IS jest pionowa gdy: b = 0 – oznacza to, że inwestycje nie reagują na zmiany stopy procentowej. 9. Obieg transferów pieniężnych. M Vt T P M - ilość pieniądza potrzebna do obsłużenia transakcji kupna-sprzedaży Vt - szybkość obiegu transakcyjnego T - ilość transakcji, które trzeba przeprowadzić w ciągu roku P - wartość przeciętna 1 transakcji 10. Bezrobocie frykcyjne - bezrobocie związane z przerwami w zatrudnieniu z powodu poszukiwania lepszej/innej pracy lub zmianą miejsca zamieszkania. Stan bezrobocia na poziomie frykcyjnym oznacza w praktyce występowanie pełnej równowagi na rynku pracy. 11. Inflacja autonomiczna - pierwszy wzrost cen spowodowany zmianą popytu. 12. Mnożnik dla podatków niezależnych od dochodów. C c - wydatki na konsumpcję 1 C Mnożnik - mnożnikiem nazywamy stosunek zmiany produkcji w punkcie równowagi do powodującej ją zmiany w wydatkach autonomicznych. Mnożnik informuje o tym jak zmienia się produkcja w wyniku zmiany popytu autonomicznego. Wartość mnożnika jest większa od 1 ponieważ każda zmiana autonomicznego popytu inwestycyjnego uruchamia dalsze zmiany popytu konsumpcyjnego. Wysokość mnożnika zależy od krańcowej skłonności do konsumpcji MPC. -5-