Co wiemy o środkach uzależniających?

Scenariusz godziny wychowawczej
Temat: Co wiemy o środkach uzależniających?
1. Cele operacyjne:
Uczeń:
 uświadamia, na czym polega uzależnienie
 rozróżnia naturalne i sztuczne sposoby osiągania dobrego samopoczucia
 zna substancje odurzające i mechanizm ich działania
 zna mechanizm uzależnienia
2. Metody pracy:
 wykład
 pogadanka
 praca w grupach równym frontem
3. Środki dydaktyczne:
 kartki papieru
 doświadczenie – mechanizm uzależnienia (owijanie nici wokół przegubów
rąk)
4. Przebieg lekcji:
a) faza przygotowawcza:
1. Sprawy organizacyjno-porządkowe
2. Podanie tematu lekcji – Co wiemy o środkach uzależniających?
3. Nauczyciel pyta: Co robią ludzie, aby poprawić swoje samopoczucie?
4. Odpowiedzi uczniów zapisuje na tablicy w dwóch kolumnach;
 poprawa samopoczucia w sposób naturalny i sposób sztuczny.
Uczniowie zastanawiają się nad przyjętym kryterium podziału.
b) faza realizacyjna:
1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy (z wyznaczeniem lidera). Każda z grup
ma określić definicję słowa „uzależnienie”, zapisać na kartce, a następnie
zaprezentować na forum klasy.
2. Nauczyciel przedstawia klasie mechanizm uzależnienia:
 nić pojedyncza – zerwana, tj. jeden raz zażyta używka
 nić nawinięta na nadgarstek wielokrotnie – nierozerwalna, tj. uzależnienie
3. Wykład – substancje uzależniające i ich działanie na organizm
I. NIKOTYNA
Stymuluje centralny układ nerwowy. Wywołuje przyspieszone bicie serca i nagły
przypływ energii. Daje poczucie trzeźwości i jasności myślenia. Nie stanowi
bezpośrednio zagrożenia życia, ale regularne palenie zwiększa ryzyko raka płuc,
przyczynia się do powstawania rozedmy, astmy, innych chorób oskrzelowych i chorób
serca.
II. ŚRODKI TŁUMIĄCE
Alkohol – wśród środków odurzających to największy „zabójca”. Powoduje
spowolnienie centralnego układu nerwowego, oddziałuje na pracę kory mózgowej,
wywołując stan euforii. Alkohol niszczy komórki. Może być przyczyną wad
wrodzonych, raka piersi, uszkodzenia wątroby. Puszka piwa (330 g), lampka wina
(125 g), kieliszek wódki (20 g) – zawierają taką samą ilość alkoholu. Pijące nastolatki
szybciej uzależniają się niż dorośli.
Środki uspokajające – spowalniające pracę organizmu, tj.: heroina, morfina, opium.
Powodują stan uspokojenia i senności, przynoszą ulgę odczuwającym ból. Powodują,
że ludzie zapominają o swoich problemach. Przedawkowanie spowoduje śmierć.
Inhalanty – kleje, benzyna, nafta, lakiery, rozpuszczalniki, wywabiacze plam, płyny
do czyszczenia oraz środki w aerozolu. Cykliczne wdychanie powoduje uszkodzenie
śluzówki nosa, krtani, płuc, uszkodzenie komórek krwi, zaburzenia łaknienia, utratę
wagi, zaczerwienienie oczu, uszkodzenie wątroby i nerek. W sferze psychicznej
powoduje zaburzenia orientacji przestrzennej, utratę kontroli nad sobą, halucynacje. U
chronicznych „wąchaczy” zauważa się: uczucie zmęczenia, bezsenność, depresję,
drażliwość, agresję i autoagresję.
III. HALUCYNOGENY
Marihuana, tzw. trawa – wywołuje stan euforii. Jej dym zawiera więcej substancji
rakotwórczych niż dym tytoniowy. Marihuana bezpośrednio wpływa na stan
odpornościowy, obniża poziom hormonów u nastolatków, hamując rozwój seksualny.
Osłabia też zdolność koncentracji uwagi i jasnego postrzegania rzeczywistości.
Powoduje syndrom motywacyjny, który objawia się apatią, zobojętnieniem,
zaniedbaniem własnego wyglądu i niemożnością skupienia się na jakichkolwiek
zadaniach.
LSD – znany jako „kwas”. Objawy nazywamy „podróżą”. Człowiek pod jej
działaniem inaczej postrzega zmysłami, gdyż kolor, smak, zapach, dźwięk bywają
bardziej intensywne, a odległość i poczucie czasu ulegają zmianie. Można widzieć
rzeczy, ludzi, sceny, których się nigdy nie widziało. Silniej doświadcza się również
emocje. Wielu osobom w czasie „podróży” towarzyszy lęk.
IV. ŚRODKI POBUDZAJĄCE
Środki pobudzające – stymulanty – pobudzają organizm do aktywniejszego
działania. Używają ich kierowcy będący w długich trasach i sportowcy, którzy chcą
poprawić swoje wyniki. Są one w napojach tj.: cola, kawa, herbata, kakao, papierosy i
wyroby tytoniowe, kokaina, amfetamina. Objawy to: suchość w ustach, przyspieszenie
oddechu i rytmu serca. Przedawkowanie prowadzi do załamania nerwowego.
Amfetamina – „amfa”. Krótkotrwałym skutkiem jest natychmiastowy przypływ
energii w sferze fizycznej i psychicznej. Nadużywanie doprowadza do psychozy,
paranoi, halucynacji i gwałtownych zachowań.
Kokaina – działka kokainy to wałeczek proszku, który wdycha się przez nos.
Przynosi szybkie i mocne uczucie euforii. Używanie jej powoduje nieustanne
występowanie kataru, krwotoki z nosa, chroniczny ból gardła, stan zapalny w
zatokach, dziury w przegrodzie nosowej, zapalenie wątroby i problemy z płucami.
Najniebezpieczniejszy jest „crack” – działający błyskawicznie. W ciągu siedmiu
sekund dociera do mózgu, powodując przypływ energii trwający do dwudziestu minut.
Ma największą moc uzależnienia.
V. OPIATY
Opium. Najpierw z opium uzyskuje się morfinę i kodeinę, a następnie heroinę i inne
środki. Małe dawki wywołują euforię, a duże – zamroczenie. Działaniem ubocznym
prawie zawsze jest zaparcie. Są środkami silnie uzależniającymi.
4. Uczniowie w grupach zastanawiają się „Dlaczego młodzi ludzie sięgają po
używki mimo, iż wiedzą, że nie powinni tego robić?”. Na tablicy zapisują
korzyści i straty związane z używaniem środków uzależniających.
Nauczyciel krótko to komentuje.
c) faza podsumowująca:
1. W grupach uczniowie ustalają listę symptomów eksperymentowania z
używkami, które mogą zauważyć:
 rodzice
 nauczyciele
 koledzy
2. Każdy uczeń kończy następujące zdanie: Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie
było…