Janusz Bielski

Bielski Janusz
Pułtusk
2
Siecioholizm
„Siecioholizm” przyczyną wielu zaburzeń klinicznych
Słowo „uzależnienie” uzyskuje w ostatnich latach coraz większą popularność., Można
popaść, jak powszechnie wiadomo, w uzależnienie od alkoholu, nikotyny, narkotyków,
leków, także od pracy, a ostatnio coraz częściej mówi i pisze się o uzależnieniach od
komputera, telefonu komórkowego i Internetu. To ostatnie nazywane jest czasem
„siecioholizmem”,
Zaburzenia spowodowane korzystaniem ponad miarę z Internetu prowadzić mogą do
znaczących uszkodzeń lub zaburzeń klinicznych, przejawiających się w występowaniu
pewnych negatywnych objawów. Zdaniem I. Goldberga1 są to najczęściej: stałe dążenie do
przedłużenia czasu połączenia z Internetem w celu osiągnięcia oczekiwanego stopnia
pobudzenia oraz zmniejszanie się efektu oddziaływania czasu poświęconego na surfowanie.
Inne poważne objawy nadmiernego korzystania z Internetu to: zaburzenia lub uszkodzenia w
obszarze społecznym, zawieszanie lub przerywanie ważnych działań społecznych lub
towarzyskich. Jeszcze inne zjawiska to: bezsenność, kłopoty małżeńskie, niepunktualność,
zaniedbywanie obowiązków zawodowych, poczucie opuszczenia i dolegliwości organizmu
spowodowane niedoborem ruchu.
Czas poświęcany nadmiernie na gry komputerowe, a także na surfowanie w Internecie
prowadzi do mało aktywnego fizycznie, siedzącego trybu życia. To może być przyczyną
wielu schorzeń. Jest to zjawisko znane, wielokrotnie poruszane w publikacjach. Z drugiej
strony, dłuższa „abstynencja” osób uzależnionych od Internetu też powodować może:
nadmierne pobudzenie psychomotoryczne, stany lękowe, obsesyjne myśli o Internecie,
fantazje i sny na temat Internetu, mimowolne ruchy palców, jak przy pisaniu na klawiaturze i
inne.
Amerykańska uczona, dr Young, uważana za światowy autorytet w dziedzinie
cyberpsychologii, używając takich określeń jak: „patologiczne nadużywanie Internetu” czy
„uzależnienie internetowe” traktowanych jako zaburzenia o charakterze klinicznym
opracowała kwestionariusz (w załączeniu), który bada czy wystąpiło patologiczne korzystanie
z sieci – uzależnienie od Internetu. Autorka ta wyróżnia następujące formy siecioholizmu:
1) uzależnienie od sieci internetowej – to obsesja śledzenia, co się dzieje w sieci;
2) przeciążenie informacyjne, objawiające się gorączkowym przerzucaniem informacji;
3) socjomanię internetową, czyli uzależnienie od internetowych kontaktów, kosztem
bezpośrednich kontaktów z bliskimi ludźmi;
4) erotomanię internetową (cyberseksual addction), czyli nałogowe poszukiwanie
materiałów o treści pornograficznej, rozmowy o tematyce seksualnej itp.;
5) uzależnienie od komputera (komputer addiction), jest to przymus spędzania czasu
przy włączonym komputerze.
Uzależnienie dotyczy zazwyczaj wielu aspektów osoby ludzkiej i jest zjawiskiem na tyle
złożonym, że nie można go ująć w ramy precyzyjnej definicji. Uzależnienie dotyka człowieka
zazwyczaj na wielu płaszczyznach: na płaszczyźnie behawioralnej objawiającej się poprzez
powtarzanie określonych zachowań. Uzależniony jest tak pochłonięty przedmiotem
I. Goldberg, Internet Addiction Ddisorder, (W:) Guerreschi, Nowe uzależnienia, “Salwator”, Kraków 2005, s.
38
1
1
uzależnienia, że nie może się bez niego obejść i zaniedbuje inne sprawy, od relacji
zawodowych po związki społeczne2. Negatywne skutki takiego zachowania wpływają czasem
na całe życie takiej osoby, stają się źródłem wielu cierpień. Obserwuje się, jak to już
zaznaczyłem, stopniowy rozpad więzi społecznych, rodzinnych i zawodowych, a także
zaburzenia emocjonalne. Problemem jest tu to, że pod pojęciem tych nowych uzależnień
(„New Addictions”) kryją się także wszelkie uzależnienia, których przedmiotem są
zachowania lub działania korzystne i akceptowanie społecznie, np. korzystanie z Internetu,
będącego przedmiotem naszych rozważań3.
Do nowych uzależnień („New Addictions”) możemy także zaliczyć uzależnienia od gier
hazardowych, zakupów, od pracy, seksu, pożywienia. W ostatnich latach obserwuje się
niezwykły wzrost tego rodzaju uzależnień.
Za uzależnionego od Internetu uważa się tego osobnika, któremu komputer wystarcza do
szczęśliwego życia. Taka osoba za pośrednictwem sieci kontaktuje się z innymi ludźmi,
przeżywa uniesienia. Ma wrażenie, że uczestniczy w życiu politycznym, społecznym i
kulturalnym. Obecnie już wiadomo, że nadmierne korzystanie z Internetu ma negatywny
wpływ zarówno na indywidualną sferę społeczną, jak również na związki z najbliższymi.
Tego rodzaju ludzie dla Internetu rezygnują z bezpośrednich kontaktów z innymi, zaniedbują
rodzinę i co także bardzo ważne - prowadzą mało aktywny ruchowo tryb życia, a to, jak
powszechnie wiadomo, może być przyczyną wielu schorzeń i dolegliwości, obniżenia
sprawności fizycznej i zaniedbań w rozwoju fizycznym młodego użytkownika Internetu.
Aby uświadomić sobie, czy i w jakim stopniu jesteśmy my lub nasi bliscy uzależnieni od
komputera i Internetu możemy przeprowadzić prosty test, który załączamy w publikacji.
Test – Uzależnienia internetowego
Odpowiedzi wg następującego klucza:
1 = rzadko
2 = okazjonalnie
3 = często
4 = bardzo często
5 = zawsze (codziennie po kilka godzin)
Zaznacz X w odpowiedniej rubryce
pkt.
Pytania
1. Jak często odkrywasz, że korzystałeś z Internetu dłużej, niż
zamierzałeś?
2. Jak często zaniedbujesz domowe obowiązki, żeby spędzić więcej
czasu w Internecie?
3. Jak często przedkładasz Internet nad intymność ze swoim
partnerem?
4. Jak często wchodzisz w związki z poznanymi w sieci osobami?
5. Jak często inni skarżą się na ilość czasu, jaki spędzasz przy
komputerze?
6. Jak często twoje oceny w szkole cierpią z powodu ilości czasu
spędzonego przed komputerem (w Internecie)?
7. Jak często sprawdzasz pocztę elektroniczną, zanim zajmiesz się
czymś, co musisz zrobić?
8. Jak często twoje osiągnięcia i produktywność w pracy cierpią z
powodu Internetu?
2
3
1
2
3
4
5
C. Geurreschi, Nowe uzależnienia, Salwator, Kraków 2005, s. 19
Tamże, s. 24.
2
9. Jak często stajesz się agresywny, gdy ktoś pyta cię, co robisz w
Internecie?
10. Jak często zastępujesz nieprzyjemne myśli dotyczące twojego życia
kojącymi myślami o Internecie?
11. Jak często odkrywasz, że nie możesz się doczekać, kiedy znowu
wejdziesz do sieci?
12. Jak często myślisz, że życie bez Internetu byłoby nudne, puste i nie
dające radości?
13. Jak często zachowujesz się agresywnie, krzyczysz i jesteś
zdenerwowany, jeśli ktoś przeszkadza ci w surfowaniu?
14. Jak często decydujesz się spać mniej, aby móc późno w nocy
zalogować się do Internetu?
15. Jak często wydaje ci się, że jesteś zajęty Internetem, kiedy jesteś
offline, albo jak często zdarza ci się fantazjować na tematy bycia
online?
16. Jak często łapiesz się na mówieniu „jeszcze tylko kilka minut”,
kiedy jesteś w sieci?
17. Jak często starałeś się zmniejszyć ilość czasu spędzonego w
Internecie i ci się nie udało?
18. Jak często starasz się ukryć to, że za długo korzystałeś z Internetu?
19. Jak często wybierasz dłuższe przebywanie w Internecie niż wyjście
ze znajomymi?
20. Jak często jesteś w depresji, złym nastroju albo zdenerwowany,
kiedy jesteś w offline, co mija, gdy znowu wchodzisz do Internetu?
Jeśli uzyskałeś:
20 – 49 punktów: Jesteś przeciętnym internautą, masz nad tym kontrolę.
50 – 79 punktów: Masz problemy z powodu nadużywania Internetu. Powinieneś zastanowić
się nad swoim życiem.
80 – 100 punktów: Korzystanie z sieci powoduje poważne kłopoty w twoim życiu.
Źródło: I. Goldberg, Internet Addiction Ddisorder, [w:] C. Guerreschi, Nowe Uzależnienia,
Salwator, Kraków 2005, s. 38
3