DZIECI W SIECI Młody odbiorca Internetu jest bombardowany dużą ilością informacji, z których korzysta bez umiejętności krytycznego ich przetwarzania. Komputer i Internet podobnie jak inne media w naszym domu staje się szybko centralnym punktem. Jest włączony bez przerwy. Ważne jest to, jak z niego korzystamy, ale także to, do czego nam służy. Kiedy komputer staje się sposobem na nasze stresy, frustracje, kiedy zastępuje nam przyjaciół i rodzinę lub uciekamy od problemów i chcemy zapomnieć o kłopotach, to w takim kontekście każda czynność związana z komputerem czy Internetem może stać się nałogowa. Uzależnienie rozwija się stopniowo i niezauważalnie. Zalety Internetu Wady Internetu – źródło wiedzy, np. wirtualne słowniki, portale edukacyjne – źródło informacji o współczesnym świecie – źródło rozrywki, np. zasoby muzyczne, filmowe,komunikatory – poczta elektroniczna – portale społecznościowe – możliwość nauki on-line – zbyt duża ilość czasu spędzana przy komputerze – zaniedbywanie obowiązków szkolnych – odcięcie się od rodziny i przyjaciół – uzależnienie od gier komputerowych – uzależnienie od zakupów przez Internet – cyberprzemoc Rodzaje zagrożeń 1. Multimedialne uzależnienia 2. Multimedialna przemoc 3. Uzależnienie od gier 4. Pornografia w multimediach 5. Grooming 1. Multimedialne uzależnienia Osoby uzależnione od multimediów odcinają się od realnego świata. Zaczynają zaniedbywać swoje obowiązki, dzieci nie odrabiają zadań domowych, z czasem zaczynają wagarować, cały wolny czas poświęcają wirtualnemu światu czy spędzają przed telewizorem. Uzależnione dzieci często nie sypiają w nocy, w związku z czym zaburzona zastaje naturalna równowaga i rytm dobowy organizmu. Są wyczerpane, przemęczone i przewrażliwione, z czasem stają się nawet agresywne. Zespół uzależnienia od internetu to postulowany przez niektórych psychiatrów. syndrom uzależnienia się użytkownika internetu od wielogodzinnego obcowania w tym środowisku. Jest porównany do patologicznego hazardu. Obejmuje: - erotomanię internetową polegającą głównie na oglądaniu filmów i zdjęć z materiałami pornograficznymi lub rozmowach na chatach o tematyce seksualnej. Zjawisko to zaczyna być bardzo groźne, gdy na materiały o treści pornograficznej trafiają osoby małoletnie lub z zaburzeniami w sferze emocjonalnej. - socjomanię internetową jest to uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych. Osoba nawiązuje nowe kontakty tylko i wyłącznie poprzez sieć, ma zachwiane relacje człowiek-człowiek w kontaktach poza siecią. Ludzie tacy potrafią godzinami "rozmawiać" z innymi użytkownikami internetu, lecz mają trudności przy kontaktach osobistych, następuje też u takich osób zanik komunikacji niewerbalnej, nie potrafią odczytywać informacji nadawanych na tej płaszczyźnie lub odczytują je błędnie. - uzależnienie od sieci jest bardzo podobne do uzależnienia od komputera, lecz polega na przebywaniu w sieci. Osoby takie są cały czas zalogowane do sieci i obserwują, co się tam dzieje. - przeciążenie informacyjne - uzależnienie od komputera osoba nie musi w tym wypadku przebywać w internecie, wystarczy, że spędza czas przy komputerze. Nie jest dla niej ważne to, co przy nim robi. 2. Multimedialna przemoc Cyber-przemoc to wszelkiego rodzaju zastraszania, groźby, ośmieszenia, dyskryminacje oraz inne formy przemocy godzące w godność drugiego człowieka. Forma takiej przemocy jest popularna zwłaszcza wśród młodych ludzi, którzy traktują to po prostu jako dobra zabawę, nie zdając sobie sprawy z tego, że można w ten sposób zrujnować komuś życie. Cyber- przemoc prowadzi do wielu osobistych tragedii. Osoby słabe psychicznie mogą nawet popełnić samobójstwo i nie jest to przesadzone stwierdzenie, gdyż takie tragedie zdarzają się na co dzień. 3. Uzależnienie od gier Objawy uzależnienia jakie można zauważyć u dziecka: - Pomniejszanie czasu spędzanego na grach. Czy Twoje mówi Ci, że spędziło jedną godzinę na graniu, podczas gdy wiesz, że grało przez 2 godziny lub więcej? - Wykazywanie zachowań obronnych. Czy Twoje dziecko reaguje gniewem lub zupełnie nieadekwatnym zachowaniem, gdy pytasz je o gry komputerowe? - Negatywny wpływ na inne elementy życia dziecka. Inne dzieci, hobby, szkoła, przyjaciele lub sport, mogą stać się zaniedbywane, ponieważ dziecko poświęca coraz więcej czasu na grę. - Ukrywanie uczuć. Dzieci mogą traktować gry komputerowe (wideo) jako ucieczkę, w celu uniknięcia radzenia sobie z przykrymi emocjami. - Na 51 zabójstw z użyciem broni w USA, ponad 40 jest odwzorowaniem konkretnych gier komputerowych. 4. Pornografia w multimediach Dostęp dzieci do pornograficznych materiałów w realnym świecie jest utrudniony. Jednak w Internecie bez najmniejszego problemu mogą je znaleźć. Wystarczy kilka kliknięć myszką. Ochrona dzieci przed pornografią w Internecie ma istotne znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju psychicznego, seksualnego jak i społecznego. Pornografia uderza bowiem we wszystkie te sfery. Aby ochronić dziecko przed pornografią i innymi szkodliwymi treściami w Internecie, warto skorzystać z programów do kontroli rodzicielskiej blokujących dostęp do niecenzuralnych treści. Jednym z takich programów jest Opiekun Dziecka w Internecie – www.opiekun.pl . 5. Grooming Grooming to szczególna kategoria relacji tworzona w Internecie między osobami dorosłymi a dziećmi w celu ich uwiedzenia i wykorzystania seksualnego. Seksuolodzy określają takie zachowania dorosłych jako typowe dla osób o skłonnościach pedofilskich. Zdaniem terapeutów, dla dzieci konsekwencjami groomingu są typowe objawy urazu psychicznego powstałe na skutek wykorzystywania seksualnego. Pedofil nawiązuje relację z dzieckiem w kilku etapach - ważne, by w porę rozpoznać, ze dziecko nawiązało z kimś niebezpieczną znajomość. Powszechna dostępność internetu jest już w naszym kraju normą. Z siecią stykamy się w coraz młodszym wieku. Ma to jednak nie tylko pozytywne skutki. Europejskie badania pokazują, że problemy z nadużywaniem internetu ma co ósmy młody Polak. Do tego dochodzą inne problemy, takie jak zaburzenia uwagi, myślenia czy agresja. Wyniki pozwoliły podzielić respondentów na cztery kategorie: - "wciągnięci w sieć" - osoby nadużywające internetu, zaniedbując tym samym inne ważne kwestie, -"wszystko na raz" - łączy korzystanie z internetu z codziennymi obowiązkami, - "pełny krąg” - polega na tym, że respondenci, których do niej zakwalifikowano, potrafią w porę uciec nałogowi. Przez pewien czas nadużywają internetu, lecz w końcu dochodzą do wniosku, że sobie szkodzą. - osoby "zabijające czas", dla których świat rzeczywisty jest znacznie mniej interesujący niż korzystanie z internetu. Jest on też sposobem na nudę. Czy Twojemu dziecku zdarzyło się kiedykolwiek? - wykres przedstawia odsetki dla odpowiedzi „Zdarzyło się” Źródło: Gemius SA, gemiusAdHoc, „Dzieci online w oczach rodziców”, luty 2008 Nowy problem Odkąd uczniowie przynoszą do szkoły komórki i tablety, rzadziej rozmawiają ze sobą na przerwach, a to oznacza osłabienie więzi - alarmują nauczyciele. Na korytarzach robi się ciszej i spokojniej, bo zamiast grup mamy pojedyncze osoby zajęte grą i SMS-ami. Uczeń z komórką czy tabletem to widok coraz częstszy. Rząd uczniów na ławce, a każdy zajęty swoim tabletem. Obawy rodziców, których dzieci korzystają z Internetu, związane są przede wszystkim z możliwością kontaktu z pornografią. Jednak w Internecie znajduje się też wiele innych treści, które mogą być dla dzieci szkodliwe, a z którymi można zetknąć się zupełnie przypadkowo. Jakie treści mogą być dla dzieci szkodliwe? -Zawierające przemoc, pornografię, wulgaryzmy; - Propagujące rasizm i ksenofobię; - Nawołujące do popełnienia przestępstwa; - Promujące faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa; - Zachęcające do prostytucji, używania narkotyków czy hazardu; - Zawierające elementy psychomanipulacji (np. namawiające do przystąpienia do sekty); Jak chronić dzieci przed szkodliwymi treściami? Zwracaj uwagę na to, czym Twoje dziecko zajmuje się w Internecie. Rozmawiaj z nim o tym. Ustalcie zasady. Wytłumacz dziecku, dlaczego nie chcesz, by odwiedzało określone strony, np. zawierające przemoc czy pornografię. Przygotuj młodsze dzieci na to, że mogą trafić w Internecie na „brzydkie” lub „dziwne” strony i naucz, co mają wtedy robić, tj. nie oglądać i natychmiast powiedzieć dorosłemu. Program filtrujący może być pomocnym narzędziem, zwłaszcza w przypadku młodszego dziecka, starsze – wiedzione ciekawością – najprawdopodobniej odinstaluje go lub ominie bez problemu. Filtr nigdy nie zastąpi czujnego rodzicielskiego oka i szczerej rozmowy. Optymalna sytuacja to taka, w której dziecko rozumie, jakie treści są dla niego szkodliwe i samo nie chce mieć z nimi kontaktu. Strategia ochrony dziecka przed szkodliwymi treściami powinna być dostosowana do jego wieku, dojrzałości i osobowości – uniwersalnych rozwiązań nie ma. Ważne, byś to Ty, a nie Internet, był(a) dla dziecka najważniejszym przewodnikiem po świecie. Jeśli dziecko może porozmawiać z Tobą o swoich problemach, o seksie, przemocy i różnych trudnych sprawach, nie będzie wstydziło się powiedzieć o szkodliwych treściach, na które natknęło się w Internecie. - Wspólnie z dzieckiem surfuj po Internecie. Rozmawiaj, pokazuj, tłumacz, uzmysławiaj dziecku różnice między światem wirtualnym i rzeczywistym, uświadamiaj o zagrożeniach, pokaż wartościowe strony. - Ustal, kiedy i jak długo dziecko może spędzać czas w Internecie. - Postaw komputer w widocznym dla Ciebie miejscu. Zerkaj, kontroluj, co robi Twoje dziecko. Okaż zainteresowanie tym, co dziecko chce Ci pokazać. - Zwróć uwagę dziecku, by nigdy nie podawało swoich danych osobowych, nie wysyłało zdjęć, nie odpowiadało na spam, miało świadomość, że nie jest w sieci anonimowe, aby nie było bezkrytyczne wobec innych użytkowników Internetu, którzy niekoniecznie są kimś, za kogo się podają, aby informowało Cię o niepokojących wiadomościach, które dostaje od nieznanych nadawców i wulgarnych treściach, z którymi przypadkowo się zetknie. - Pamiętaj o programie antywirusowym i zaporze sieciowej, bezpiecznej przeglądarce internetowej (np. Alladyn), używaj filtru antyspamowego i programów wspomagających kontrolę rodzicielską. - Zadbaj o to, by dziecko szanowało innych internautów i wiedziało, jakie mogą być konsekwencje pozornie niewinnych żartów. Co zrobić, gdy dziecko natknęło się na szkodliwe treści? - Nie obwiniaj dziecka - w ten sposób nie rozwiążesz problemu, a ono straci chęć by opowiedzieć Ci o tym, co się stało. Pamiętaj, że dzieci często same czują się winne, nawet wtedy, gdy na niewłaściwe treści trafiły przypadkiem. • • • - Porozmawiajcie spokojnie. Ważne, by dziecko miało do Ciebie zaufanie. - W przypadku, gdy na treści pornograficzne w Internecie trafi dziecko poniżej 15-go roku życia, lub gdy wiesz o istnieniu strony pornograficznej niezabezpieczonej przed dostępem dzieci, zgłoś sprawę do Hotline’u. Możesz to zrobić wysyłając e-mail na adres: [email protected], dzwoniąc pod numer: 0-801-615-005 lub wypełniając formularz internetowy znajdujący się na stronie www.dyzurnet.pl. Do Dyżurnetu można zgłaszać też nielegalne treści. Projekt Wyloguj się do życia chce zwrócić uwagę jak największej liczby osób na zagrożenia wynikające z nieograniczonego korzystania z komputera i zachęcić do szukania zdrowej równowagi między światem wirtualnym a realnym. Nie trzeba przecież całkowicie rezygnować z Internetu, by mieć wolność wyboru. Bibliografia http://fdn.pl/ http://wiadomosci.onet.pl/prasa/uzaleznieni-odlogowania/td2jx http://www.rp.pl/artykul/478370.html http://emaluszki.pl/809_dzieci_w_internecie.html http://www.dziennikwschodni.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/2 0111214/KRAJSWIAT/343253460 http://trojmiasto.gazeta.pl/trojmiasto/1,35636,14924430,No wy_obyczaj_na_szkolnych_przerwach__Solisci_z_iPada mi.html http://pl.wikipedia.org/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_uzale% C5%BCnienia_od_internetu http://www.slideshare.net/guest3b97e2/ochrona-dziecka-wsieci-przed-niebezpiecznymi-treciami DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ