Marek Zuber Giełda: fakty i mity Rynek finansowy – rynek na którym dokonywane są transakcje instrumentami finansowymi, ma charakter wirtualny Podział: 1. Rynek papierów wartościowych: Rynek papierów dłużnych (w tym rynek papierów skarbowych Rynek papierów udziałowych (rynek akcji) 2. Rynek walutowy 3. Rynek pieniężny Międzybankowy rynek depozytów i lokat Rynek zbywalnych papierów wartościowych 4. Rynek instrumentów pochodnych Najważniejsze funkcje: - Umożliwiają spotkanie potrzebujących kapitał z posiadającymi kapitał (nie tylko na poziomie przedsiębiorstwa, ale także państwa) - Dają możliwość zamiany jednych aktywów na inne wspomagając w ten sposób aktywność gospodarczą - Umożliwiają ograniczenie ryzyka i intensyfikację wyników działalności gospodarczej (np. zabezpieczanie ryzyka walutowego, czy też stopy procentowej) - Dają szansę wielopłaszczyznowego lokowania swoich oszczędności - Umożliwiają spekulację RYNEK FINANSOWY BANKI KLIENCI INDYWIDUALNI BROKERZY PRZEDSIĘBIORSTWA DUŻE INSTYTUCJE FINANSOWE INNE PODMIOTY Ryzyko inwestycyjne To niebezpieczeństwo tego, że nie zarobimy na naszych inwestycjach lub wręcz poniesiemy straty. W praktyce im większe potencjalne zyski, tym większe ryzyko związane z inwestycją. Najbezpieczniejsze formy inwestowania dadzą nam więc stosunkowo niewielkie zyski. Rynek papierów wartościowych: 1. Rynek papierów dłużnych (w tym rynek papierów skarbowych) – rynek na którym dokonuje się transakcji papierami dłużnymi, a więc takimi, które są emitowane po to, aby zebrać środki na określony cel, a ich wystawca zobowiązuje się do ich wykupienia w określonym terminie, przy czym termin ten jest nie krótszy, niż jeden rok Rynek papierów dłużnych: • Papiery skarbowe • Papiery komercyjne warunek – czas do wykupu (zapadalność) przynajmniej rok! Faktycznie papiery komercyjne to: • Obligacje jednostek samorządu terytorialnego (komunalne) • Obligacje przedsiębiorstw Uwaga: Obligacja też ma cenę! Rynek papierów wartościowych: 2. Rynek papierów udziałowych (rynek akcji) – rynek na którym dokonuje się transakcji papierami udziałowymi (akcjami), a więc takimi, które dają prawo do części majątku danego podmiotu. Inaczej zwany rynkiem kapitałowym. Rynek papierów wartościowych: Akcja – papier wartościowy dający udział w majątku danego podmiotu. Innymi słowy posiadając akcje jakiegoś podmiotu stajemy się jego współwłaścicielami. Jest on emitowany w celu pozyskania środków na określone cele związane z funkcjonowaniem podmiotu. Mamy wiele rodzajów akcji, nie wszystkie dają nam np. takie samo prawo do partycypowania w majątku firmy, czy tez do głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Zyski z posiadania akcji mogą wynikać ze sprzedaży po wyższej cenie, niż cena zakupu lub z otrzymania tzw. dywidendy. Dywidenda jest to część zysku jakie przedsiębiorstwo przeznacza dla swoich akcjonariuszy, czyli posiadaczy akcji. Miejscem obrotu akcjami jest giełda. Tu też mamy rynek pierwotny i wtórny. Tokyo Nowy Jork Londyn Rynek papierów udziałowych Indeks giełdowy – wskaźnik pokazujący tzw. klimat na rynku. Możemy się dzięki niemu dowiedzieć, czy przeważa popyt, czy też podaż. Mamy informacje o zainteresowaniu spółkami giełdowymi. Rynek mocny i słaby Najważniejsze indeksy giełdowe na świecie: DJ Nikkei NASDAQ DAX FTSE Rynek papierów udziałowych Polskie indeksy giełdowe: WIG warszawski indeks giełdowy WIG20 TECHWIG MIDWIG NIF indeks narodowych funduszy inwestycyjnych WIG-TELKOM WIG-INFO WIG-SPOZYW WIG-BUDOW WIG-BANKI WIRR warszawski indeks rynku równoległego Rynek papierów udziałowych Jak się ustala kurs akcji? Zlecenia kupna i sprzedaży z biur maklerskich decydują o cenie akcji w danym momencie Oferty sprzedaży ilość akcji cena 100 23,7 900 23,4 200 21,9 Oferty kupna cena ilość akcji 21,9 100 20,8 3800 19,2 650 Wig Źródło: www.bankier.pl Wig 20 Źródło: www.bankier.pl Techwig Źródło: www.bankier.pl Najważniejsze czynniki wpływające na sytuację rynków finansowych, także na giełdę. - Polityka monetarna - Polityka fiskalna - Otoczenie makroekonomiczne: sytuacja gospodarcza, podstawowe wskaźniki makroekonomiczne takie jak PKB, wskaźniki inflacji, deficyt obrotów bieżących - Sytuacja polityczna - Wpływ sytuacji międzynarodowej (makroekonomicznej i politycznej, a także tzw. „klimat inwestycyjny” na rynkach spokrewnionych) - Działalność kapitału zagranicznego Cel inwestycji na rynkach Cel inwestycji – po co wchodzimy na rynki finansowe, czyli dlaczego decydujemy się na lokowanie własnych oszczędności? Chcemy zarobić, albo przynajmniej nie stracić (inflacja). Inwestycje długoterminowe – nie interesuje nas krótkoterminowy zysk, chodzi nam o osiągnięcie celu w długim terminie. W takim przypadku będziemy najczęściej wybierać inwestycje mniej ryzykowne Inwestycje krótkoterminowe – jeśli chcemy zyskać w krótkim terminie, to musimy wybrać te inwestycje, które nam to umożliwią, a więc inwestycje o wyższym poziomie ryzyka. W takiej sytuacji niezbędna jest jednak większa wiedza i śledzenie na bieżąco tego, co dzieje się z naszymi inwestycjami. Najważniejsze zasady inwestora: 1. dywersyfikuj portfel inwestycyjny 2. im większe ryzyko, tym większy zysk i odwrotnie, czyli im większy zysk, tym większe ryzyko Inwestycje dzielimy zatem według ryzyka i potencjalnych zysków