Początki Starożytnej Grecji tarożytna Grecja, określana również jakoHellada,obejmowała obszary leżące na południu półwyspu S Bałkańskiego, wyspy Morza Egejskiego oraz wybrzeża Azji Mniejszej (dzisiejsza zachodnia Turcja). Ten region charakteryzował się wyjątkowo rozwiniętą linią brzegową, pełną zatok i półwyspów, co sprzyjało kontaktom handlowym i wymianie kulturowej. W tym zróżnicowanym krajobrazie morze było kluczowym elementem życia codziennego, ułatwiając rozwój żeglugi i handlu między osadami. ellenowie(nazwa Greków wywodzi się od mitycznegoprzodka Hellena), zaczęli osiedlać się na tych terenach H już w neolicie (ok. 6500 p.n.e.), zakładając pierwsze wspólnoty rolnicze. Osady te z czasem przekształciły się w bardziej złożone organizmy polityczne i kulturowe, tworząc podstawy dla powstania starożytnych cywilizacji greckich. 1. Cywilizacja Minojska (3000–1450 p.n.e.) ywilizacja minojska była pierwszą zaawansowaną kulturą na terenie Grecji, rozwijającą się na wyspie Kreta. C Okres ten, nazywany również epoką pałacową, zapoczątkował rozwój architektury, pisma i sztuki. ● C entrum w Knossos: Najważniejsze miejsce cywilizacjiminojskiej stanowił pałac w Knossos, wielki kompleks pałacowy o funkcjach administracyjnych, handlowych i religijnych. W jego dekoracjach dominują freski przedstawiające przyrodę, życie codzienne i ceremonie religijne, np. „skok przez byka” – jeden z symboli kultury minojskiej. ● Religia Minojczyków: W religii minojskiej dominowałkult natury, a szczególnie byka, który miał znaczenie symboliczne. Oprócz tego czczono różne boginie i bóstwa związane z płodnością oraz ochroną ziemi. ● Zanik Cywilizacji: Cywilizacja minojska upadła poserii katastrof naturalnych, m.in. po wybuchu wulkanu na Santorynie oraz z powodu inwazji Mykeńczyków, którzy przejęli wpływy na Krecie. 2. Cywilizacja Mykeńska (1600–1100 p.n.e.) ykeńczycy byli ludem, który przejął część tradycji minojskiej i stworzył na kontynencie pierwsze M państwa-pałace, w tym Mykeny, Tiryns i Pylos. Byli to pierwsi Grecy, którzy posługiwali się językiem greckim i pozostawili po sobie inskrypcje w piśmie linearnym B. ● P aństwa-pałace i architektura: W każdym większym ośrodku,takim jak Mykeny, Tiryns i Pylos, Mykeńczycy zbudowali potężne twierdze otoczone murami cyklopowymi. Najważniejsze odkrycie w Mykenach to tzw. Skarbiec Atreusza, grobowiec kopułowy, oraz groby szybowe pełne bogatych darów grobowych. ● Religia Mykeńczyków: Mykeńczycy czcili bóstwa, któresą znane także z późniejszej mitologii greckiej, np. Zeusa, Atenę, Hermesa, co świadczy o kontynuacji wierzeń w późniejszej Grecji. ● Koniec cywilizacji Mykeńskiej: Cywilizacja ta zanikłaokoło 1100 p.n.e. na skutek wewnętrznych konfliktów oraz najazdów Dorów, co zapoczątkowało tzw. „wieki ciemne”. 3. Wieki Ciemne (ok. 1100–800 p.n.e.) o upadku cywilizacji mykeńskiej Grecja weszła w okres tzw. wieków ciemnych. Był to czas trudności i regresu P – miasta były opuszczane, pismo zanikło, a populacja spadła. Jednak z czasem, ludność grecka zaczęła się organizować na nowo. ● N owe osiedla i społeczności: W wiekach ciemnych Grecyosiedlali się w małych wspólnotach i zaczęli tworzyć lokalne ośrodki, które stały się podwalinami przyszłych miast-państw. ● Powrót pisma: Pod koniec tego okresu Grecy przyjęlialfabet fenicki, który stał się podstawą późniejszego alfabetu greckiego, umożliwiając zapis poezji i historii, w tym eposów Homera. 4. Epoka Archaiczna (800–500 p.n.e.) epoce archaicznej narodziła się kultura i cywilizacja grecka w kształcie, jaki znamy z późniejszych wieków. W Powstawały miasta-państwa, zwanepolis, które byłyod siebie niezależne, a jednocześnie dzieliły wspólne tradycje i religię. ● M iasta-państwa (Polis): Najważniejsze polis to Ateny,Sparta, Korynt, Tebai wiele innych. Każde polis miało swój ustrój polityczny, np. demokratyczne Ateny i militarystyczna Sparta. W epoce archaicznej miasta te rywalizowały między sobą, ale jednocześnie rozwijały handel, architekturę i sztukę. ● Religia: W epoce archaicznej Grecy zaczęli spisywaćswoje mity, które wcześniej były przekazywane ustnie. Kształtowały się wierzenia, które stały się podstawą greckiej mitologii. Czczono wielu bogów, którzy zamieszkiwali Olimp, m.in. Zeusa, Atenę, Apolla, Artemidę, Afrodytę i innych. ● Kolonizacja: Grecy w tym okresie zakładali koloniena wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego. Kolonie te przyczyniły się do rozwoju handlu, rozpowszechniania kultury greckiej oraz wymiany idei i technologii. 5. Wojna Trojańska – Mit czy Historia ojna trojańska, opisana w „Iliadzie” i „Odysei” Homera, miała być konfliktem między Grekami a Troją, W mitycznym miastem w Azji Mniejszej. Choć wojna ta jest często uznawana za mit, istnieją dowody archeologiczne sugerujące, że w Troi mogło dochodzić do konfliktów. ● M it wojny trojańskiej: Według mitu wojna rozpoczęłasię, gdy Parys, książę Troi, porwał Helenę, żonę króla Sparty Menelaosa. Grecy pod wodzą Agamemnona ruszyli na Troję, by ją odzyskać. Po dziesięciu latach walk Troja upadła z powodu podstępu Greków z koniem trojańskim. ● Znaczenie wojny trojańskiej: Wojna trojańska byłasymbolem heroizmu i honoru dla Greków. Eposy Homera, „Iliada” i „Odyseja”, odegrały kluczową rolę w formowaniu greckiej tożsamości kulturowej i stały się częścią edukacji Greków w późniejszych epokach. 6. Dziedzictwo Początków Grecji oczątki starożytnej Grecji – od cywilizacji minojskiej, poprzez mykeńską, wieki ciemne, aż po epokę P archaiczną – miały ogromny wpływ na rozwój greckiej cywilizacji. Grecy stworzyli podstawy filozofii, nauki, sztuki i polityki, które miały później zdominować świat starożytny.