1. Warunki życia na lądzie znacznie się różnią od warunków w środowisku wodnym ze względu na większe zróżnicowanie niektórych czynników. Zaznacz znakiem „x” trzy czynniki, które wykazują dużą zmienność w zależności od klimatu i pory roku. 3 p. A Zawartość soli mineralnych D Dostępność pokarmu B Zawartość dwutlenku węgla E Temperatura C Wilgotność (opady) F Nasłonecznienie 2. Który z poniższych zestawów zawiera nazwy zwierząt wyłącznie lądowych? Poprawną odpowiedź zaznacz znakiem „x”. 1 p. A. szczupak, stułbia, słoń B. żaba, jaszczurka, bocian C. żmija, jaskółka, niedźwiedź D. padalec, płoć, pantofelek 3. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy podanych kręgowców lądowych. 3 p. jaszczurka, wiewiórka, łabędź Gad Ptak …………………………….. ………………………… Ssak ………………………… 4. Których grup kręgowców lądowych dotyczą poniższe opisy? 3 p. A. Grupę tę dzielimy na gniazdowniki i zagniazdowniki w zależności od tego, czy młode po urodzeniu są samodzielne, czy pozostają pod opieką rodziców. Opis dotyczy ……………………………………………………………… B. Młode osobniki tej grupy są karmione mlekiem matki. Opis dotyczy ……………………………………………………………… C. Do grupy tej zaliczamy węże, krokodyle, żółwie i jaszczurki. Opis dotyczy ……………………………………………………………… 5. Rozpoznaj cechy kręgowców lądowych i wpisz ich numery do odpowiednich kratek. Uwaga! Niektóre cechy mogą się powtórzyć. 4 p. 1. sucha skóra pokryta łuskami lub tarczkami 2. skóra pokryta piórami 3. skóra pokryta włosami 4. zwierzęta zmiennocieplne 5. zwierzęta stałocieplne 6. zwierzęta żyworodne 7. zwierzęta jajorodne Gady Ptaki 6. Korzystając z zadania 5., wykonaj poniższe polecenia. Ssaki 3 p. A. Podaj cechę, która jest wspólna dla gadów i ptaków. ………………………………………………………………………………………… B. Wypisz te cechy, które dotyczą tylko ssaków. ………………………………………………………………………………………… 7. Zaznacz znakiem „x” właściwe pojęcie. 1 p. Możliwość utrzymania temperatury ciała niezależnej od temperatury otoczenia to: A. jajorodność B. żyworodność C. stałocieplność D. zmiennocieplność 8. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli podane przykłady zwierząt. 4 p. padalec, kret, sowa, jaszczurka Zwierzęta stałocieplne Zwierzęta zmiennocieplne ……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… 9. Zaznacz znakiem „x” cechy charakterystyczne żmii zygzakowatej. 3 p. A. ma zygzak na grzbiecie B. jest wężem jadowitym C. ma żółte plamy w tylnej części głowy D. jest wężem niejadowitym E. nie ma kończyn 10. Przyporządkuj rysunkom piór oznaczonych cyframi ich nazwy oznaczone literami. 3 p. A. puchowe B. konturowe C. pokrywowe 1 ……… 2 ……… 3 ……… 11. Wśród ptaków istnieje duże zróżnicowanie ze względu na sposób pobierania pokarmu i środowisko ich życia, co przejawia się w budowie dzioba i kończyn tylnych. Które cechy wpisane w prostokąty są charakterystyczne dla ptaka przedstawionego na rysunku? Połącz je z ilustracją. 3 p. 12. Poniższe zdania dotyczą biologii ssaków. Wstaw literę P przy zdaniu prawdziwym, a literę F przy zdaniu fałszywym. 4 p. A. Ssaki dzielimy na roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne. B. Wytworami skóry ssaków są m.in. kopyta, rogi, paznokcie. C. Zapłodnienie i rozwój ssaków odbywa się poza organizmem samicy. D. Większość ssaków opiekuje się swoim potomstwem. 13. Budowa kończyn ssaków i ich sposób poruszania się zależą od środowiska życia. Napisz, do jakiego sposobu poruszania służą kończyny ssakom przedstawionym na rysunkach. 2 p. 14. Przyjrzyj się ilustracjom i wykonaj polecenia. 6 p. A. Napisz pod każdą ilustracją nazwę przedstawionego na niej zwierzęcia. B. Określ środowisko życia każdego zwierzęcia, korzystając z wyrazów: las, góry, bagna. Nazwa zwierzęcia: ........................................ ................................. ..................................... Środowisko życia: ........................................ ................................. ..................................... 1. Na rozwój organizmów lądowych wpływa wiele czynników, które wykazują dużą zmienność w zależności od stref klimatycznych, pory roku czy doby. Zaznacz znakiem „x” litery przy tych prostokątach, w których podano podstawowe czynniki warunkujące życie na lądzie. 3 p. A Wilgotność (opady) D Nasłonecznienie B Temperatura E Zawartość dwutlenku węgla C Zawartość soli mineralnych F Dostępność pokarmu 2. Który z poniższych zestawów zawiera nazwy zwierząt wyłącznie lądowych? Poprawną odpowiedź zaznacz znakiem „x”. A. żmija, jaskółka, niedźwiedź B. padalec, płoć, pantofelek C. szczupak, stułbia, słoń 1 p. D. żaba, jaszczurka, bocian 3. Wpisz w odpowiednie miejsce tabeli nazwy podanych kręgowców lądowych. padalec, kura, lis Gad Ptak …………………………….. ………………………… 3 p. Ssak ………………………… 4. Których grup kręgowców lądowych dotyczą poniższe opisy? 3 p. A. Do grupy tej zaliczamy węże, krokodyle, żółwie i jaszczurki. Opis dotyczy ………………………………………………………… B. Grupę tę dzielimy na gniazdowniki i zagniazdowniki w zależności od tego, czy młode po urodzeniu są samodzielne, czy pozostają pod opieka rodziców. Opis dotyczy ………………………………………………………… C. Młode osobniki tej grupy są karmione mlekiem matki. Opis dotyczy ………………………………………………………… 5. Rozpoznaj cechy kręgowców lądowych i wpisz ich numery do odpowiednich kratek. Uwaga! Niektóre cechy mogą się powtórzyć. 4 p. 1. skóra pokryta włosami 2. skóra pokryta piórami 3. sucha skóra pokryta łuskami lub tarczkami 4. zwierzęta zmiennocieplne 5. zwierzęta stałocieplne 6. zwierzęta jajorodne 7. zwierzęta żyworodne Gady Ptaki Ssaki 6. Korzystając z zadania 5., wykonaj poniższe polecenia. 3 p. A. Podaj cechę, która jest wspólna dla gadów i ptaków. ………………………………………………………………………………………… B. Wypisz te cechy, które dotyczą tylko ssaków. ………………………………………………………………………………………… 7. Zaznacz znakiem „x” właściwe pojęcie. 1 p. Możliwość utrzymania temperatury ciała niezależnej od temperatury otoczenia to: A. zmiennocieplność B. stałocieplność C. jajorodność D. żyworodność 8. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli podane przykłady zwierząt. zaskroniec, żółw, łabędź, nietoperz 4 p. Zwierzęta stałocieplne Zwierzęta zmiennocieplne ……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… ……………………………………………… 9. Zaznacz znakiem „x” cechy charakterystyczne zaskrońca. A. ma zygzak na grzbiecie B. jest wężem jadowitym C. ma żółte plamy w tylnej części głowy D. jest wężem niejadowitym E. nie ma kończyn 3 p. 10. Przyporządkuj rysunkom piór oznaczonych cyframi ich nazwy oznaczone literami. 3 p. A. puchowe B. konturowe C. pokrywowe 1 ……… 2 ……… 3 ……… 11. Wśród ptaków istnieje duże zróżnicowanie ze względu na sposób pobierania pokarmu i środowisko ich życia, co przejawia się w budowie dzioba i kończyn tylnych. Które cechy wpisane w prostokąty są charakterystyczne dla ptaka przedstawionego na rysunku? Połącz je z ilustracją. 3 p. Dziób stożkowaty Palce spięte błoną Dziób zakrzywiony Dziób spłaszczony Ptak blaszkodzioby Ziarnojad Ostre, zakrzywione pazury Ptak drapieżny 12. Poniższe zdania dotyczą biologii ssaków. Wstaw literę P przy zdaniu prawdziwym, a literę F – przy zdaniu fałszywym. 4 p. A. Zapłodnienie i rozwój ssaków odbywa się w organizmie samicy. B. Wytworami skóry ssaków są m.in. kopyta, rogi, paznokcie. C. Ssaki dzielimy na roślinożerne, mięsożerne i wszystkożerne. D. Większość ssaków nie opiekuje się swoim potomstwem. 13. Budowa kończyn ssaków i ich sposób poruszania się zależą od środowiska życia. Napisz, do czego służą kończyny ssakom przedstawionym na rysunkach. A. …………………………………. 2 p. B. …………………………………. 14. Przyjrzyj się ilustracjom i wykonaj polecenia. 6 p. A. Napisz pod każdą ilustracją nazwę przedstawionego na niej. B. Określ środowisko życia każdego zwierzęcia, korzystając z podanych wyrazów: las, łąka, góry. Nazwa zwierzęcia: ………………… …………………… ……………….....………. Środowisko życia: ………………… …………………… ………………….....……. 1. Zaznacz znakiem „x” poprawne dokończenie zdania. 1 p. Bezkręgowce to zwierzęta, które: A. mają kręgosłup. B. nie mają kręgosłupa. C. mają szkielet wewnętrzny. D. ich szkielet jest kostny lub chrzęstny. 2. Który z zestawów zawiera wyłącznie nazwy bezkręgowców? Poprawną odpowiedź zaznacz znakiem „x”. A. szczupak, pszczoła, żaba B. nietoperz, jaszczurka, bocian C. pająk, mucha, ślimak D. wróbel, płoć, skorpion 1 p. 3. Połącz liniami nazwy bezkręgowców z określeniami ich środowisk życia. 5 p. dżdżownica woda topik gleba kleszcz skóra ssaków winniczek kwiaty motyl wilgotne łąki 4. Rozpoznaj grupy, do których należą zwierzęta bezkręgowe przedstawione na rysunkach. Podpisz rysunki, dobierając właściwe nazwy spośród podanych. 4 p. pajęczaki, pierścienice, owady, mięczaki 5. Przeczytaj uważnie zdania dotyczące budowy dżdżownicy. Oceń, czy są prawdziwe, podkreślając TAK lub NIE. A. Ciało dżdżownicy zbudowane jest z pierścieni. B. Pierścienie dżdżownicy mają wyrostki, zwane szczecinkami. C. Śluz pokrywający ciało dżdżownicy chroni przed wysuszeniem i uszkodzeniami. D. Ciało dżdżownicy jest zróżnicowane na głowotułów i odwłok. 4 p. TAK NIE TAK NIE TAK NIE TAK NIE 6. Przyporządkuj podane nazwy narządów ruchu oznaczone cyframi przykładom zwierząt oznaczonym literami. 4 p. 1. odnóża kroczne A. dżdżownica 2. noga B. pająk 3. szczecinki C. ślimak 4. skrzydła i odnóża kroczne D. mucha 1. …… 2. …… 3. …… 4. …… 7. Zaznacz strzałkami i podpisz ten element budowy pająka, który pozwala zaliczyć go do stawonogów. Uzasadnij swoją odpowiedź. 3 p. Pająk należy do stawonogów, ponieważ ……………………………………………… . 8. Poniższe zdania charakteryzują grupę pajęczaków. Wykreśl odpowiednie słowa tak, by zdania te były prawdziwe. A. Pająki, skorpiony i roztocze zaliczamy do skorupiaków / pajęczaków. B. Większość pajęczaków jest drapieżnikami / roślinożercami. C. Ciało pajęczaków pokryte jest pancerzem chitynowym / muszlą. 3 p. 9. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli cyfry oznaczające cechy charakterystyczne pajęczaków i owadów. 6 p. 1. ciało zróżnicowane na głowę, tułów, odwłok 2. ciało zróżnicowane na głowotułów, odwłok 3. mają 4 pary odnóży krocznych 4. mają 3 pary odnóży krocznych 5. mają oczy złożone 6. mają kądziołki przędne Pajęczaki Owady 10. Rozpoznaj i podpisz kolejne stadia rozwojowe motyla, wykorzystując podane nazwy. poczwarka, larwa (gąsienica), jajo, postać dorosła 4 p. 11. Określ znaczenie wymienionych owadów w życiu człowieka, korzystając ze słów: owad pożyteczny, szkodnik, pasożyt A. biedronka …………………………………….. B. wesz ………………………………………….. C. jedwabnik ……………………………………. D. pszczoła ……………………………………… E. stonka ………………………………………… F. komar ………………………………………… 6 p. 12. Uzupełnij tabelę. 6 p. Nazwa mięczaka Środowisko życia ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… 1. Zaznacz znakiem „x” poprawne dokończenie zdania. 1 p. Bezkręgowce to zwierzęta, które: A. mają szkielet wewnętrzny. B. mają kręgosłup. C. ich szkielet jest kostny lub chrzęstny. D. nie mają kręgosłupa. 2. Który z zestawów zawiera wyłącznie nazwy bezkręgowców? Poprawną odpowiedź zaznacz znakiem „x”. 1 p. A. pająk, mucha, ślimak B. nietoperz, jaszczurka, bocian C. wróbel, płoć, skorpion D. szczupak, pszczoła, żaba 3. Połącz liniami nazwy bezkręgowców z określeniami ich środowiska życia. 5 p. kleszcz kwiaty dżdżownica gleba topik woda motyl skóra ssaków winniczek wilgotne łąki 4. Rozpoznaj grupy, do których należą zwierzęta bezkręgowe przedstawione na rysunkach. Podpisz rysunki, dobierając właściwe nazwy spośród podanych. 4 p. pajęczaki, pierścienice, owady, mięczaki 5. Przeczytaj uważnie zdania dotyczące budowy dżdżownicy. Oceń, czy są prawdziwe, podkreślając TAK lub NIE. A. Ciało dżdżownicy pokryte jest łuskami i tarczkami. B. Większe segmenty w przedniej części ciała dżdżownicy to siodełko. C. Ciało dżdżownicy pokrywa śluz, który chroni przed wysuszeniem i uszkodzeniami. TAK 4 p. TAK NIE TAK NIE NIE D. Ciało dżdżownicy podzielone jest na pierścienie. TAK NIE 6. Przyporządkuj podane nazwy narządów ruchu oznaczone cyframi przykładom zwierząt oznaczonym literami. 1. noga A. mucha 2. szczecinki B. ślimak 3. odnóża kroczne C. pająk 4. skrzydła i odnóża kroczne D. dżdżownica 1. …… 2. …… 3. …… 4 p. 4. …… 7. Zaznacz strzałkami i podpisz ten element budowy owada, który pozwala zaliczyć go do stawonogów. Uzasadnij swoją odpowiedź. 3 p. Owad należy do stawonogów, ponieważ …………………………………………………… 8. Poniższe zdania charakteryzują grupę pajęczaków. Wykreśl odpowiednie słowa tak, by zdania te były prawdziwe. 3 p. A. Ciało pajęczaków pokryte jest muszlą / pancerzem chitynowym. B. Pająki, skorpiony i roztocze zaliczamy do pajęczaków / skorupiaków. C. Większość pajęczaków jest roślinożercami / drapieżnikami. 9. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli cyfry oznaczające cechy charakterystyczne pajęczaków i owadów. 6 p. 1. mają oczy złożone 2. mają kądziołki przędne 3. ciało jest zróżnicowane na głowotułów, odwłok 4. ciało jest zróżnicowane na głowę, tułów, odwłok 5. mają 4 pary odnóży krocznych 6. mają 3 pary odnóży krocznych Pajęczaki Owady 10. Rozpoznaj i podpisz kolejne stadia rozwojowe motyla, wykorzystując podane nazwy. poczwarka, larwa (gąsienica), jajo, postać dorosła 4 p. 11. Określ znaczenie wymienionych owadów w życiu człowieka, korzystając ze słów: 6 p. owad pożyteczny, szkodnik, pasożyt A. stonka – ……………………………………… B. wesz – ……………………………………….. C. komar – ……………………………………… D. pszczoła – …………………………………… E. biedronka – ………………………………….. F. jedwabnik – ………………………………….. 12. Uzupełnij tabelę. 6 p. Nazwa mięczaka Środowisko życia ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… ………………………… …………………………
