TREŚCI PROGRAMOWE PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Historia Kościoła Powszechnego (wybrane zagadnienia) Prowadzący zajęcia Ks. prof. dr hab. Wincenty Myszor Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I zimowy w – 5, ćw. – 5 zaliczenie z oceną Forma zaliczenia Treść zajęć: Struktura i rozwój chrześcijaństwa przedkonstantyńskiego; znaczenie teologii IV i V wieku; Kościół i państwa (w średniowieczu: inkwizycja); rozbicie chrześcijaństwa i powstanie Kościołów Przedchalcedońskich, Wschodnich, Protestanckich; Kościół i rewolucja francuska. Zalecana literatura: D. Olszewski, Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, Kraków 1995; W, Myszor, Europa, pierwotne chrześcijaństwo, Warszawa 1999; M. Żywczyński, Kościół i rewolucja francuska, Kraków 1995; R.G. Roberson, Chrześcijańskie Kościoły Wschodnie, Bydgoszcz 1998; K. Karski, Teologia protestancka XX wieku, Warszawa 1971. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Historia Kościoła w Polsce i na Śląsku (XX wiek) Prowadzący zajęcia Ks. prof. dr hab. Jerzy Myszor Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I letni w – 5, ćw. – 5 zaliczenie z oceną Treść zajęć: Wybrane zagadnienia z najnowszej historii Kościoła Powszechnego: Stolica Apostolska wobec problemu wojny; Konkordaty XX wieku; Kościół a totalitaryzmy - opór czy przystosowanie; Kościół a kwestia narodowościowa na Śląsku, Zalecana literatura: Blet Pierre, Pius XII i druga wojna światowa w tajnych archiwach watykańskich, Katowice 2000; J. Myszor, Historia diecezji katowickiej, Katowice 1999; A. Dudek, R. Gryz, Komuniści i Kościół w Polsce (1945-1989), Kraków 2003. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Katolicka nauka społeczna. Kościół wobec mediów Prowadzący zajęcia Ks. dr Arkadiusz Wuwer Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I zimowy Forma zaliczenia w – 5, ćw. – 5 zaliczenie Treść zajęć: Podczas wykładów zarysowane zostaną następujące pola tematyczne: Ewolucja stosunku Kościoła do mediów w nauczaniu papieskim od Grzegorza XVI do Jana Pawła II. Przekaz społeczny w służbie człowiekowi. Media naruszające dobra człowieka. Ogólne zasady etycznej oceny środków społecznego przekazywania myśli. Kodeksy deontologiczne ludzi mediów. Ćwiczenia skoncentrują się na analizie wybranych myśli z najnowszych dokumentów Magisterium. Zalecana literatura: J. Góral, K. Kluza (opr.), Kościół o środkach komunikowania myśli, Biblioteka „Niedzieli” nr 54, Częstochowa 1997; T. Reroń, Media na usługach moralności chrześcijańskiej, Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław 2002; M. Lis (opr.), Orędzia Papieskie na Światowe Dni Komunikacji Społecznej. 1967 – 2002, Wydawnictwo Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2002; Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu, dokumenty: Etyka w środkach społecznego przekazu, (4.06.2000); Kościół a internet, (22.02.2002) oraz Etyka w internecie, (22.02.2002). PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Wybrane zagadnienia z liturgiki Prowadzący zajęcia Ks. dr Jerzy Paliński Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I letni Forma zaliczenia w – 5, ćw. - 5 zaliczenie Treść zajęć: Celem wykładów jest ukazanie podstawowych pojęć liturgii. Zostaną omówione tematy: natura i znaczenie liturgii, charakter liturgii jako czynności hierarchicznej i społecznej, symbolika liturgiczna, Eucharystia i pozostałe sakramenty oraz rok liturgiczny. Ćwiczenia mają pomóc we właściwym wykorzystaniu tych pojęć przy opisywaniu wydarzeń związanych ze sprawowaniem liturgii. 2 Zalecana literatura: B. Nadolski, Liturgika. I. Liturgika Fundamentalna, Poznań 1989. B. Nadolski, Liturgika. II. Liturgia i czas, Poznań 1991. B. Nadolski, Liturgika. III. Sakramenty. Sakramentalia. Błogosławieństwa, Poznań 1992. B. Nadolski, Liturgika. IV. Eucharystia, Poznań 1992. T. Sinka, Zarys liturgiki, Gościkowo-Paradyż 1988. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Wstęp do Pisma Świętego Prowadzący zajęcia Ks. dr Artur Malina Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady/ ćwiczenia Rok semestr II zimowy Liczba godzin w – 10, ćw. – 5 zaliczenie z oceną Treść zajęć: W sytuacjach kryzysów politycznych i gospodarczych, w okresach gwałtownych zmian i zachwiania tożsamości kulturowej pojawia się potrzeba znalezienia jakiegoś elementu łączącego jednostki w społeczeństwach masowych. Tym wspólnym fundamentem staje się często księga święta (Koran, Tanak, Pismo Święte). Na gruncie przekonania, że sens Biblii jest dostępny dla każdego człowieka, że każdy może i powinien samodzielnie interpretować Pismo Święte, bez konieczności uwzględniania naukowych interpretacji i jej kościelnego środowiska, wykształciły się podejścia wykorzystujące teksty biblijne w celach ideologicznych. W ramach wykładów zostaną zaprezentowane poprawne zasady analizy tekstu biblijnego i przedstawione przykłady nadużyć. Uczestnicy ćwiczeń zajmą się następującymi zagadnieniami: uniwersalność Biblii a totalitaryzm, ewangeliczny radykalizm a fanatyzm, starotestamentalny patriarchalizm a mizoginizm, nowotestamentalna krytyka judaizmu a antysemityzm, chrześcijańska moralność a purytanizm. Zalecana literatura: Z Nowego Testamentu: Ewangelia według św. Mateusza, Dzieje Apostolskie, List św. Pawła Apostoła do Rzymian; Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej: Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej, Instytut Teologii Biblijnej „Verbum”, Kielce 2002; E. Pace, P. Stefani, Współczesny fundamentalizm religijny, WAM, Kraków 2002. 3 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Wybrane aspekty prawa kanonicznego Prowadzący zajęcia Ks. dr Piotr Ryguła Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II letni Forma zaliczenia w – 5, ćw. – 5 zaliczenie Treść zajęć: Zarys kościelnego zjawiska prawnego, począwszy od terminologii i teorii, poprzez jego historyczną postać, a skończywszy na zagadnieniach szczegółowych obejmujących: obowiązki i prawa wiernych, administrację kościelną, zadania Kościoła, sankcje kościelne oraz procesy. Zalecana literatura: Pawluk. T., Prawo Kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, Olsztyn 1990; Sztafrowski, Podręcznik Prawa Kanonicznego, Warszawa 1986; Hemperek, P., Góralski, W., Przytuła, Bakalarz, J., (red.), Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., Lublin 1986. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Wybrane zagadnienia z religiologii Prowadzący zajęcia Ks. prof. UŚ dr hab. Jan Górski Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I zimowy Forma zaliczenia w – 5, ćw. – 5 zaliczenie Treść zajęć: Wykłady i ćwiczenia będą obejmowały najważniejsze zagadnienia religioznawstwa: typologia religii, religie monoteistyczne, wielkie religie światowe, nowe ruchy religijne, dialog Kościoła z religiami, idea Boga w wielkich religiach, dialog a misje. Zalecana literatura: L. Dupre, Inny wymiar, Kraków 1991; M. Malherbere, Religie ludzkości, Kraków 1997; J. Urban, Dialog międzyreligijny w posoborowych dokumentach Kościoła, Opole 1999; A. Szyjewski, Etnologia religii, Kraków 2001. 4 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Wstęp do teologii moralnej Prowadzący zajęcia Ks. dr Antoni Bartoszek Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II letni w – 10, ćw. – 10 zaliczenie z oceną Forma zaliczenia Treść zajęć: Pierwsza część wykładów przedstawia definicję teologii moralnej oraz relacje między teologią moralną a innymi dziedzinami ludzkiej wiedzy takimi jak: psychologia, socjologia, medycyna. Następnie przedstawia utylitaryzm, postmodernizm, sytuacjonizm etyczny jako nurty etycznomoralne rozpowszechnione we współczesnym świecie. Dalsza prezentacja ukazuje całościową wizję osoby ludzkiej, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnienia wolności i sumienia. Z kolei analiza ludzkiego czynu prowadzi do wyjaśnienia dwóch zasad etyczno-moralnych: zasady – „cel nie uświęca środków” oraz zasady – „o podwójnym skutku”. Ćwiczenia dotyczą szczegółowych zagadnień moralnych z zakresu katolickiej etyki seksualnej, ze szczególnym uwzględnieniem problemu czystości przedmałżeńskiej, antykoncepcji, homoseksualizmu oraz z zakresu bioetyki, ze szczególnym uwzględnieniem problemu aborcji i eutanazji. Zalecana literatura: Katechizm Kościoła Katolickiego – cz. III (1691-2557); A. Szostek, Pogadanki z etyki, Częstochowa 1993; S. Olejnik, Teologia moralna fundamentalna; A. Marcol, Etyka życia seksualnego, Opole 1998; W. Bołoz, Życie w ludzkich rękach, Warszawa 1997. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Wybrane zagadnienia z teologii fundamentalnej i dogmatycznej Prowadzący zajęcia Ks. dr Jacek Kempa Czas trwania zajęć Liczba godzin Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady/ ćwiczenia Rok semestr I letni w – 5, ćw. – 5 II zimowy w – 5, ćw. – 10 zaliczenie/zaliczenie z oceną 5 Treść zajęć: Chrześcijaństwo od dawna podkreśla, że „wiara szuka rozumienia”. Także we współczesnym pluralistycznym świecie spotkanie z innymi religiami oraz z rozwijającymi się naukami nie jest dla chrześcijaństwa zagrożeniem, lecz wyzwaniem do pogłębionego rozumienia. Zagrożeniem jest natomiast uproszczony, schematyczny, a stąd nierzadko błędny obraz chrześcijaństwa i treści jego wiary. W ramach zajęć przewidziana jest refleksja nad wybranymi zagadnieniami dotyczącymi chrześcijańskiej wiary, które na szerszym forum zdają się pozostawać niepogłębione lub zniekształcone, a które są bardzo ważne dla rozumienia chrześcijańskiej i katolickiej tożsamości. Omówione zostaną m. in. następujące zagadnienia: język wiary i teologii wobec tajemnicy Boga; pytanie o treści „specyficznie chrześcijańskie” w debacie z „tradycjonalizmem” i „progresizmem”; wiara w stworzenie w ramach współczesnego ewolucyjnego obrazu świata; wiara w Chrystusa jedynego Zbawiciela a dialog międzyreligijny; od socjologicznego do teologicznego rozumienia Kościoła. Zalecana literatura: J. Ratzinger, Wprowadzenie w chrześcijaństwo, Kraków 1994; J. O’Donnell, Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, Kraków 1997; W. Beinert, Teologiczna teoria poznania, Kraków 2000 (zalecana cała seria: Podręcznik teologii dogmatycznej); J. Kulisz, Wprowadzenie do teologii fundamentalnej, Kraków 1995; Katolicki katechizm dorosłych. Wyznanie wiary Kościoła. Wydany przez Niemiecką Konferencję Biskupów, Poznań 1987. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Elementy socjologii Badanie opinii publicznej Prowadzący zajęcia Prof. dr hab. Wojciech Świątkiewicz Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady Liczba godzin Rok semestr I zimowy 5 zaliczenie z oceną Treść zajęć: Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z teoretycznymi i metodologicznymi aspektami socjologicznych analiz kultury masowej i procesów kształtowania się opinii publicznej oraz prezentacja podstawowych technik badania opinii publicznej, jak również sposobów interpretacji wyników badań socjologicznych. Zalecana literatura: P. Sztompka: Socjologia. Analiza społeczeństwa. Wydawnictwo Znak. Kraków 2002; T. Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe. Wydawnictwo Naukowe PWN. WarszawaKraków 2001; Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias: Metody badawcze w naukach społecznych. Zysk i S-ka Wydawnictwo. Poznań 2001; A. Sułek: Sondaż polski: przygarść rozpraw o badaniach ankietowych. IFiS PAN. Warszawa 2001; T. Miczka: O zmianie zachowań komunikacyjnych. Konsumenci w nowych sytuacjach audiowizualnych. Księgarnia św. Jacka. Katowice 2002. 6 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Elementy socjologii Badanie opinii publicznej Prowadzący zajęcia Ks. dr Marek Łuczak Czas trwania zajęć Forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I zimowy Forma zaliczenia 10 zaliczenie Treść zajęć: Podstawy statystyki i zasady uogólniania danych. Techniki badań społecznych. Rodzaje badań opinii publicznej. Graficzne przedstawienie wyników. Interpretacja zmiennych zależnych i niezależnych. Podstawowe błędy badań: dobór próby (reprezentatywność, losowość), założenia metodologiczne. Funkcje badań opinii w mediach: socjalizacja czy manipulacja? Zasady manipulacji i propagandy w badaniach. Zalecana literatura: J. Sztumski, Wstęp do metod i technik badań społecznych, Katowice 1995; B. Dobek-Ostrowska, J. Fras i B. Ociepka, Teoria i praktyka propagandy, Wrocław 1999; R. Dyonizak, Sondaże a manipulowanie społeczeństwem, Kraków 1997; M. Filipiak, Socjologia kultury. Zarys zagadnień, Lublin. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Biografia i kariera dziennikarza - wybitni dziennikarze Prowadzący zajęcia Ks. Adam Boniecki Red. Zbigniew Nosowski Red. Katarzyna Kolenda-Zaleska Red. Kamil Durczok Red. Tomasz Wołek Prof. Krzysztof Zanussi Czas trwania zajęć Forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I i II zimowy i letni Forma zaliczenia ćw. – 5 zaliczenie Treść zajęć: Spotkanie (w formie warsztatów lub panelu), podczas którego prowadzący dzieli się swoim doświadczeniem oraz spostrzeżeniami dotyczącymi warsztatu dziennikarskiego, etyki zawodu dziennikarza itp. 7 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Warsztat agencji informacyjnej Prowadzący zajęcia Red. Marcin Przeciszewski Czas trwania zajęć Forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I letni 10 zaliczenie z oceną Forma zaliczenia Treść zajęć: Przygotowanie i redakcja depesz agencyjnych. Konstrukcja depeszy, reportażu i wywiadu agencyjnego. Źródła informacji dziennikarza agencyjnego. Agencyjna obsługa wydarzenia medialnego. Zalecana literatura: Michel Viatteau Kwiatkowski: „Vademecum dziennikarza informacji radiowej”; Warszawa, PR, 1993, Bogumił Łoziński: „Warsztat dziennikarza agencji informacyjnej”, Warszawa, KAI, 2001. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Język propagandy (Ideologie polityczne) Prowadzący zajęcia mgr Adam Warzecha Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I letni 10 zaliczenie z oceną Treść zajęć: Celem zajęć jest przedstawienie procesu komunikacji na przykładzie oddziaływań politycznych spotykanych we współczesnych systemach demokratycznych. Program obejmuje wprowadzenie do teorii komunikacji, charakterystykę podstawowych systemów i nurtów politycznych, opis polskiego systemu politycznego, prześledzenie relacji zachodzących pomiędzy doktryną polityczną, ideologią, praktyką polityczną a propagandą polityczną i stosowanymi w jej ramach metodami i środkami komunikacji. Pytanie – w jaki sposób ideologia polityczna może wpłynąć na proces komunikacji? – będzie rozpatrywane w odniesieniu do ideologii liberalnych, konserwatywnych, socjaldemokratycznych, a także wobec systemów totalitarnych – nazizmu i komunizmu. Ćwiczenia obejmować będą pracę z materiałami źródłowymi, tak by w praktyczny sposób przedstawić środki oddziaływania charakterystyczne dla poszczególnych nurtów (ugrupowań) politycznych oraz podstawowe techniki manipulacji. Zajęcia pozwolą słuchaczom na klasyfikację wypowiedzi politycznej pod względem identyfikacji nadawcy i zastosowanych technik. 8 Zalecana literatura: Andrzej Sylwestrzak, Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 2002; Skrzydło Wiesław, Ustrój polityczny RP w świetle Konstytucji z 1997 roku, Kraków 2002; Armand i Michele Mattelart, Teoria komunikacji. Krótkie wprowadzenie, Warszawa 2001; Oliver Thomson, Historia propagandy, Warszawa 2001; Krystyna Wojcik, Public Relations, Warszawa 2001. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Komunikacja społeczna Prowadzący zajęcia Prof. dr hab. Tadeusz Sławek Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I zimowy w – 5, ćw. – 10 zaliczenie z oceną Treść zajęć: Kurs przedstawia historyczny zarysu społeczeństwa komunikacyjnego od jego oświeceniowych początków po epokę współczesną. Wypracowywanie form społecznego porozumiewania się związane jest zarówno z procesem komunikowania, jak i wywieraniem wpływu, oddziaływaniem na polityczne, estetyczne i ekonomiczne wybory dokonywane przez jednostkę, kształtowaniem jej świadomości. Informowanie sąsiaduje z propagandą, wybiórczym modelowaniem informacji itp. Problematyka komunikacji społecznej musi odnaleźć swoje korzenie w refleksji etycznej. Już Baudelaire w połowie XIX wieku uskarżał się na charakterystyczną dwudzielność informacji dostępnej w sferze publicznej: „Jaką tylko gazetę weźmie się do ręki ... wypełniona będzie przejawami najokropniejszych ludzkich perwersji, a obok nieprawdopodobnych przechwałek na temat dobroci i miłosierdzia znajdą się tam najbezczelniejsze stwierdzenia na temat postępu i cywilizacji”. Warunkiem refleksji nad komunikacją społeczną jest medytacja nad stanem świata, w którym komunikacja owa odbywa się. Kurs będzie próbą wypracowania takiej diagnozy. Zalecana literatura: S.Grabias, Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1997. S.Black, Public Relations, Warszawa 1999. J.Bralczyk, Musiołek-Kłosińska (red.), Język w mediach masowych, Warszawa 2000. T.Goban-Klas, Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i internetu, Warszawa 1999. P.Lewiński, Retoryka reklamy, Wrocław 1999. 9 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Retoryka Prowadzący zajęcia dr Zbigniew Kadłubek Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I letni w – 5, ćw. – 10 zaliczenie z oceną Forma zaliczenia Treść zajęć: Retoryka ukształtowała kulturę zachodnią, która wyrasta z antyku grecko-rzymskiego i chrześcijaństwa. Przedmiot RETORYKA ma na celu wprowadzenie słuchacza do ogólnej wiedzy na temat retoryki. Przedmiot ma zapoznać z doniosłym znaczeniem teorii retorycznej w historii kultury oraz z perspektywą współczesną odrodzonej retoryki. Istotnym zagadnieniem poruszanym podczas zajęć będzie AKTUALNOŚĆ RETORYKI w życiu społecznym i kulturalnym dnia dzisiejszego. Zajęcia mają za zadanie ZAZNAJOMIĆ SŁUCHACZA Z ARSENAŁEM ŚRODKÓW RETORYCZNYCH, nauczyć korzystać z tropów i figur w strategii perswazyjnej na różnych polach działalności ludzkiej. Istnieją liczne klasyfikacje figur retorycznych. Zajęcia jednak mają na celu przede wszystkim nauczyć Słuchacza odróżniać podstawowe odmiany figur i tropów w kontekście Jego własnej praktyki perswazyjnej (oratorskiej). Zalecana literatura: Jerzy Ziomek, Retoryka opisowa, Wrocław 1990. Alois Schwarz, Modele budowy skutecznych przemówień (1993), przekł. ks. Sławomir Kawecki i zespół, w: O retoryce. Wybrane zagadnienia z teorii literatury, wyboru dokonał Jakub Z. Lichański, Warszawa 1995, s. 225-232. Mirosław Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny (Wydanie drugie rozszerzone), Warszawa 1998. Jerzy Axer, Trening oratorski jako składnik wychowania obywatelskiego w systemie republikańskim. Przypadek polski, w: Retoryka antyczna i jej dziedzictwo, Warszawa 1996, s. 134-143. Zbigniew Kadłubek, Sapere et fari. Zarys teorii retorycznej (skrypt autorski). PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Kompozycja i stylistyka wypowiedzi publicznej Prowadzący zajęcia dr Elżbieta Dutka Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II zimowy zaliczenie z oceną 10 w – 5, ćw. – 10 Treść zajęć: Program przewiduje zaznajomienie słuchaczy z pojęciem i zakresem retorycznej kompozycji oraz z podstawowymi problemami stylistyki. Podczas wykładów zostanie przedstawiony zarys teorii konstruowania tekstów z punktu widzenia ich komunikatywności, perswazyjnej skuteczności, poprawności stylistycznej oraz walorów estetycznych. Tematyka wykładów obejmie sposoby efektywnego posługiwania się słowami, podstawowe rodzaje sztuki kompozycji ("porządek naturalny", "porządek artystyczny"), schematy kompozycyjne (wariant dedukcyjny, indukcyjny, osiągania kompromisu) oraz zasady budowania różnych rodzajów tekstów pisanych (części składowe wypowiedzi ich funkcje, środki perswazyjne, formy, sposoby argumentowania, formułowania wypowiedzi i ich funkcje, środki perswazyjne, formy sposoby argumentowania, formułowania hipotez i wniosków, budowania logicznego i spójnego wywodu). W ramach ćwiczeń będzie kształcona umiejętność konstruowania tekstów pisanych. Przewidziano "warsztaty redakcyjne" poświęcone przede wszystkim kompozycji tekstów o charakterze publicystycznym, ale także artystycznym, naukowym i użytkowym. Ćwiczenia przeprowadzone zostaną metodami pozwalającymi zapoznać słuchaczy z praktycznym wymiarem retoryki: metodą analizy i twórczego wykorzystania wzorów, metodą norm i instrukcji, szczególnie jednak - metodą praktyki pisarskiej. Zalecana literatura: J. Z. Lichański, Retoryka. Od renesansu do współczesności – tradycja i innowacja, Warszawa 2000, część III, rozdział 8: Współczesne kierunki badań retorycznych, s.122 - 157; część IV, suplement 1: System retoryki, s.161 - 184. W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska, Kraków 2002. E. Sękowska, Praktyczna stylistyka (wybrane zagadnienia), w: Nauka o języku dla polonistów, red. S. Dubisz, Warszawa 1999, s. 412 - 448. Skuteczność słowa w działaniach politycznych i społecznych. Materiały konferencyjne, Bydgoszcz 3 - 5 kwietnia 1997, red. E. Laskowska, Bydgoszcz 1999. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Język wypowiedzi dziennikarskiej Prowadzący zajęcia Dr hab. Piotr Wilczek Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II letni w – 5, ćw. – 10 zaliczenie z oceną Treść zajęć: Celem zajęć jest zwrócenie uwagi słuchaczy na sposoby używania języka w tekstach dziennikarskich, a zwłaszcza na sposoby osiągnięcia komunikatywności tekstu. Będą poruszane problemy takie jak: zróżnicowanie stylowe współczesnej polszczyzny, znaczenie zapożyczeń i popularyzowania przez dziennikarza nowych wyrazów, rodzaje słowników i sposoby korzystania z nich, zróżnicowanie trudności tekstów w różnych grupach czasopism, zasady tworzenia tekstów zrozumiałych dla czytelnika, błędy i ich unikanie, podstawowe zasady wykorzystania języka dla skutecznej perswazji, sposoby wiązania obrazu ze słowem w tekście dziennikarskim, zróżnicowania językowe różnych gatunków dziennikarskich, zagrożenia płynące z wykorzystywania języka dla potrzeb doraźnej propagandy politycznej. 11 Zalecana literatura: Z. Bauer, E. Chudziński (red.), Dziennikarstwo i świat mediów. Kraków 2000. M. Głowiński, Nowomowa po polsku. Warszawa 1991. M. Głowiński, Peereliada. Komentarze do słów 1976-1981. Warszawa 1993. W. Pisarek, Nowa retoryka dziennikarska. Kraków 2002. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Ekonomia i marketing w mediach Prowadzący zajęcia Dr Sebastian Musioł Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady/ ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II letni Forma zaliczenia w – 5, ćw. – 5 zaliczenie Treść zajęć: Podział rynku mediów w Polsce. Rola mediów w gospodarce wolnorynkowej. Wpływ sfer gospodarczej, prawnej, kulturowej na media. Problem finansowania mediów. Reklama w prasie i mediach elektronicznych. Elementy marketingu a rynek mediów. Ekonomika mediów. Zalecana literatura: T. Kowalski, Media i pieniądze. Ekonomiczne aspekty komunikowania masowego, Warszawa 1998. Dziennikarstwo i świat mediów, red. Z. Bauer i E. Chudziński, Warszawa 1999, S. Michalczyk, Media lokalne w systemie komunikowania i współczesne tendencje i uwarunkowania rozwojowe, Katowice 2000; W. Patrzałek, Elementy marketingu na rynku prasy, Wrocław 2001; Internet 2000: prawo, ekonomia, kultura, red. R. Skubisz, Lublin 2000. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Gatunki dziennikarskie Prowadzący zajęcia Red. Anna Sekudewicz Czas trwania zajęć Forma zajęć Forma zaliczenia ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr I zimowy 15 zaliczenie z oceną Treść zajęć: Przedmiot: Reportaż Radiowy Przedmioty poprzedzające: Organizacja pracy stacji radiowych, źródła informacji i serwis informacyjny, zajęcia z mikrofonem, montaż i udźwiękowienie oraz warsztaty form radiowych (wywiady, rozmowy, dyskusje). Cel kursu: Przygotowanie słuchaczy do pracy nad reportażem radiowym, który należy do najważniejszych i najpopularniejszych gatunków we wszystkich radiofoniach świata. 12 Umiejętność komponowania utworu dźwiękowego, który wykracza poza ramy prostej informacji czy publicystyki może okazać się bardzo przydatna w pracy w mediach elektronicznych zarówno publicznych jak i komercyjnych, poszukujących stale, w obecnej dobie nowatorskich form prezentacji swoich programów. Reportaż radiowy przygotowuje także studentów do pracy nad dokumentalnymi formami słuchowiskowymi, zwanymi w świecie features. Rezultat kursu: Umiejętność znajdowania ważnych społecznie tematów i ich rzetelnego dokumentowania. Umiejętność zarejestrowania zgodnie z nowoczesnymi normami materiału dźwiękowego, następnie przekształcania go w zorganizowaną wg określonych kategorii estetycznych zamkniętą całość, w której autor wyraża swój stosunek do rzeczywistości, a co za tym idzie głębiej i pełniej komunikuje się ze słuchaczem. Podstawą zaliczenia i końcowej oceny będzie przygotowanie pracy praktycznej czyli reportażu radiowego, którego autor musi wykazać się pomysłowością w podejściu do tematu, oryginalnością myślenia i sprawnością warsztatową. Zawartość kursu: Historia polskiej „Szkoły reportażu”, prezentacja jej najznakomitszych przedstawicieli i ich dzieł. Najważniejsze nazwiska i dokonania reportażystów światowych. Omówienie głównych, krajowych i międzynarodowych festiwali konkursów i konferencji reportażu. Miejsce i pozycja reportażu na antenie Polskiego Radia. Rodzaje reportaży: interwencyjne, publicystyczne, śledcze, społeczne, historyczne, artystyczne itd. Określenie ich cech, omówienie i prezentacja przykładów. Zajęcia warsztatowe, które pozwolą odpowiedzieć na pytanie: jak powstaje reportaż radiowy. Praca indywidualna ze studentami nad konkretnym, nagranym przez nich materiałem dźwiękowym. Omówienie wyboru tematu, różnych sposobów nagrywania i prowadzenia rozmów z bohaterami. Komponowanie tworzywa dźwiękowego (głosów ludzkich, akustycznego tła i muzyki) wg reguł dramaturgii. Reżyseria i realizacja dźwiękowa w studiu jako końcowy etap powstawania reportażu. Sposoby oceniania: Praca praktyczna czyli samodzielne przygotowanie reportażu radiowego, ocenianego wg kryteriów: idea utworu(temat), sposób przedstawienia tematu (dramaturgia), jakość realizacji, wykorzystanie radiowych środków wyrazu, rzetelność dokumentacji, ogólne wrażenie. Zalecana literatura: Album „70 lat Polskiego Radia”- Wydawnictwo Tenten 1995 (Janina Jankowska „Sztuka reportażu radiowego”) Artykuły: Jerzy Tuszewski „O materii dokumentalnej z perspektywy przeobrażeń sztuki radiowej w świecie w ostatnim 50-leciu”. Ryszard Kapuściński „Być reporterem”. Witold Ślusarski „O życiu i twórczości Jacka Stwory” Edward Balcerzan: Kręgi wtajemniczenia; Kraków 1982 Andrzej Magdoń: Reporter i jego warsztat; Kraków 1993 Walery Pisarek: Retoryka dziennikarstwa; Kraków 1975 13 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Media lokalne Prowadzący zajęcia Red. Maciej Siembieda Czas trwania zajęć Forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II zimowy Forma zaliczenia 10 zaliczenie Treść zajęć: 1. Geografia mediów lokalnych w Polsce: właściciele, strategia, strefy wpływów. 2. Rynek współczesnych mediów lokalnych: przychody z reklam i sprzedaży egzemplarzowej, dodatki branżowe, ryzykowne metody podnoszenia sprzedaży (zdrapki, konkursy dla czytelników, kolekcje, prezenty). Prenumerata. 3. Media lokalne i ich środowisko: zależności prywatne, polityczne i gospodarcze. Przychody z reklam a etyka. Metody zdobywania przychylności mediów lokalnych. 4. Portret odbiorcy współczesnych mediów lokalnych: wizerunek socjologiczny, kręgi zainteresowań i oczekiwań, powody kupowania gazet lokalnych. Kryzys czytelnictwa. 5. Jak utrzymać na rynku lokalną rozgłośnię radiową bez przychodów z abonamentów. 6. Nowoczesna gazeta lokalna: sztuka zbudowania reputacji tytułu, jak zdobyć zaufanie i przywiązanie czytelnika, udane i nieudane akcje redakcyjne polskich gazet lokalnych. 7. Interaktywność mediów lokalnych. 8. Kodeks etyczny dziennikarza lokalnego: osobowość, zasady funkcjonowania w środowisku lokalnym, źródła informacji, metody poszukiwania tematów. 9. Warsztat dziennikarza lokalnego: jak pisać by być czytanym. Zalecana literatura: Bauer Z., Chudziński E.: Dziennikarstwo i swiat mediów, Kraków 1996. Bortnowski S.: Warsztaty dziennikarskie, Warszawa 1999. Dziennikarstwo od kuchni (pod red. A. Niczyperowicza), Poznań 2001. Encyklopedia wiedzy o prasie, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976. Siembieda M., Reportaż po polsku, Poznań 2003. Zasady i tajniki dziennikarstwa (pod red. Malcolma F. Mallete), Warszawa 1996. Poradnik dla wydawców i dziennikarzy prasy lokalnej, t.1-3 (pod redakcją Anny Hejman), Warszawa 1998. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Państwo prawa Prawo prasowe i autorskie Prowadzący zajęcia dr Tomasz Naganowski Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady Liczba godzin Rok semestr I letni zaliczenie z oceną Forma zaliczenia 14 10 Treść zajęć: Celem dziesięciogodzinnego wykładu jest: - omówienie przepisów obowiązujących w sferze mediów z zakresu własności intelektualnej sensu largo – prawa: autorskiego (dalej cyt. „PA”), prasowego (dalej cyt. „PP”), radiofonii, telewizji i internetu, reklamy; - prezentacja wybranych zagadnień szczegółowych stanowiących kanon wiedzy dziennikarskiej: przedmiot i podmiot PA treść i ograniczenia PA prawa pokrewne ochrona PA o wolność słowa i dostępu do informacji o podstawowe obowiązki dziennikarskie z PP o ochrona dóbr osobistych o odpowiedzialność prawna dziennikarzy o kryptoreklama i reklama zakazana Zalecana literatura: - ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904, z późn. zm.) - ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. nr 128, poz. 1402 z późn. zm.) - ustawa z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.) - ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (tekst jedn.: Dz. U. 2001 r., nr 101, poz. 1114 z późn. zm.) - Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) - ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. nr 47, poz. 211, z późn. zm.) - ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198, z późn. zm.) - ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji i zadań rzeczników prasowych w urzędach organów administracji rządowej (Dz. U. 2002 r. Nr 4, poz. 3 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Pracownia internetowa Pracownia prasowa Pracownia radiowa Prowadzący zajęcia Ks. mgr Artur Stopka, Red. dr Andrzej Grajewski, Red. Jacek Filus Czas trwania zajęć Forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II zimowy i letni Forma zaliczenia 20 zaliczenie Treść zajęć: Zajęcia będą przybierały formę warsztatów, gdzie studenci będą mieli możliwość zapoznania się z funkcjonowaniem poszczególnych rodzajów mediów. 15 PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Pracownia telewizyjna Prowadzący zajęcia Red. Jerzy Łuczak Czas trwania zajęć Forma zajęć ćwiczenia Liczba godzin Rok semestr II letni Forma zaliczenia 10 zaliczenie Treść zajęć: Dzieło telewizyjne jest zawsze efektem pracy zespołowej dlatego w zajęciach warsztatowych mówić będziemy o tworzeniu programu w zespole. Omówimy role szefa zespołu, redaktora, kierownika produkcji, prezentera i lektora. Zapoznamy uczestników zajęć z narzędziami pracy dziennikarza i realizatora programów telewizyjnych. Studio, wóz transmisyjny, montaż, kamera. Przedyskutujemy i przećwiczymy elementy warsztatu dziennikarskiego: rozmowa w studiu, rozmowa a wywiad, dobór rozmówcy, sposób zadawania pytań, rozmowy w studiu i poza - podobieństwa i różnice. Formy działalności telewizyjnej: informacja, felieton filmowy, program studyjny, transmisja przy użyciu wozu, reportaż, debata studyjna, łączenia z korespondentami. Sprawy ogólne: komunikatywność programów publicystycznych, telemetria jako narzędzie oceny programu, prymat obrazu nad słowem, zgodność między językiem a przedmiotem wypowiedzi, program adresowany do określonej widowni. Zalecana literatura: Stanisław Kuszewski - "Widowisko telewizyjne" Tadeusz Kurek - "Realizacja programu telewizyjnego" Krzysztof Teodor Toeplitz - "Podglądanie na odległość" Andrzej Ziemilski - "American TV - czyli życie fikcją" Wojciech Siesicki - "Telemetria - jak czytać, rozumieć i interpretować wyniki badań widowni telewizyjnej. PODYPLOMOWE STUDIA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ Nazwa przedmiotu Współczesne media w Polsce i na świecie Prowadzący zajęcia Dr Andrzej Grajewski Czas trwania zajęć Forma zajęć Wykłady Liczba godzin Rok semestr II zimowy Forma zaliczenia 10 zaliczenie Treść zajęć: Transformacja polskiego systemu prasowego 19989-2002; Rozwój mediów elektronicznych w Polsce; Problemy mediów katolickich w Europie, ze szczególnym omówieniem rynku mediów katolickich w Polsce; Uwarunkowania koncentracji mediów, społeczne i ekonomiczne skutki tego procesu.. Charakterystyka największych koncernów medialnych w Europie i Polsce; Społeczeństwo informacyjne w Unii Europejskiej. 16 Zalecana literatura: Encyklopedia wiedzy o prasie. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1976; Prasa katolicka między ekonomią a duszpasterstwem. Częstochowa 1997; Polskie media w okresie przemian. Praca zbiorowa pod red. Jerzego Olędzkiego. Warszawa 1991; Tomasz Globan-Klas, Media i komunikowanie masowe. Teorie analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa – Kraków 1999; Media na usługach moralności chrześcijańskiej. Rozprawy naukowe PAT nr 42. Wrocław 2002 17