Ekonomia wykład 2. Rynek – jest to porozumienie kupujących i sprzedających w wyniku którego dochodzi do transakcji kupna/sprzedaży i ustala się cena. Rynki dzielimy na podstawie : 1. Przedmiotu obrotu a) Rynki dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych b) Rynki usług c) Czynników produkcyjnych 2. Zasięg geograficzny a) Lokalny b) Krajowy c) Międzynarodowy 3. Ogniwa kanału a) Zbytu b) Skupu c) Hurtowy d) Detaliczny 4. Stopień sformalizowania rynku a) Rynki formalne (posiadają statut i siedzibę) b) nieformalne 5. Szybkość przepływu informacji a) Doskonałe – postulat przejrzystości i racjonalności. (Kupujący i sprzedający mają dokładne informacje o produkcie oraz podejmują decyzje wyłącznie w oparciu o cenę) b) Niedoskonałe 6. Rynek jednorodny (rynek ropy ) 7. Rynek Heterogeniczny (rynek pracy) Popyt to ilość dóbr i usług jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie i miejscu po określonej cenie. (Popyt efektywny) Popyt potencjalny – ilość dóbr jaką konsumenci chcą kupić Prawo popytu – mówi że wraz ze wzrostem ceny popyt maleje Efekt substytucyjny – zastępowanie dóbr które relatywnie drozejeą dobrami które relatywnie tanieją Efekt dochodowy – Wyraża siłę nabywczą dochodu nominalnego (ilość dóbr jakie możemy nabyć za dochód) Zmiana ceny dobra powoduje zmiany dochodu realnego to znaczy jego wzrost spowoduje jego spadek. Normalne – to takie dobra na które wraz ze wzrostem dochodów wzrasta popyt i odwrotnie. Niższego rzędu – takie na które wraz ze wzrostem dochodu popyt spada i odwrotnie Nietypowe reakcje popytu na zmianę ceny Cena C1 C2 Q1 Popyt Przykład: Trumny Popyt doskonale elastyczny C1 Q1 Paradoksy Paradoks Giffena Q1 Dotyczy dóbr niższego rzędu Możliwy wtedy i tylko wtedy gdy: - Gospodarstwo domowe dysponuje relatywnie niskim dochodem - Gospodarstwo domowe musi przeznaczać relatywnie duża częśc dochodu na dobra niższego rzędu Dobra niższego rzędu na które wraz ze wzrostem ceny rośnie popyt nazywamy dobrami Giffena. Paradoks Veblena (klasa próżniacza) dotyczy dóbr luksusowych inaczej prestiżowych Dobra luksusowe są nabywane przez pewną grupę społeczną nie ze względu na ich walory użytkowe a ze względu na ich rosnącą cenę. Paradox spekulacyjny – Dotyczący zjawisk giełdowych. Rozważamy popyt na dobro normalne jeśli dochód wzrasta krzywa popytu na dobro normalne przesuwa się w prawo to znaczy popyt zwiększa się przy tej samej cenie. Czynniki poza cenowe determinujące popyt. - Zmiana dochodu - Zmiana cen dóbr substycjonalnych i komplementarnych. Dobra komplementarne – Dobra które muszą wystąpić razem (samochód i benzyna). - Moda i zmieniające się gusty - Zmiana rozmiaru bądź struktury populacji. - Oczekiwane zmiany sytuacji rynkowej (zwłaszcza cen). Podaż – jest to ilość dobra lub usługi jaką producenci oferują do sprzedaży w określonym czasie miejscu i Po określonej cenie. Prawo podaży mówi że wraz z wzrostem ceny dobra podaż rośnie Zmiana ceny powoduje wyłącznie ruch po krzywych czynniki. Wzrost kosztów produkcji powoduje przesunięcie krzywej w lewo. Czynniki poza cenowe wpływające na podaż - Zmiany kosztów produkcji, ceny surowców, energii, wody, podatków - Czynniki klimatyczne (sezonowość dóbr) -Liczba producentów w gałęzi Podaż w czasie (tu rysunek) W ultra krótki okresie czasu: - Podaż jest sztywna nie reaguje na zmiany ceny W okresie krótkim podaż staje się bardziej elastyczna dostosowania podaży odbywają się w ramach istniejących mocy produkcyjnych. -W okresie długim podaż staje się najbardziej elastyczna ponieważ w okresie długim możliwe są inwestycje. Or – Ilość równowagi Cr – Cena równowagi