2. Normy etyczne i savoir- vivre`u pracownika administracji publicznej.

UNIWERSYTET WARSZAWSKIWYDZIAŁ PRAWA I ADMINISTRACJI
Konspekt wykładu (4 godz.)
Warszawa,16.10.2011
Tema: Nowy wizerunek urzędnika-etyka i kultura zachowania
Prowadząca: prof. nazw. dr Krystyna Kubik
Teza: Nowy wizerunek urzędnika kreuje jego kultura osobista, kompetencje, etyczne
postępowanie, umiejętność zarządzania własnym czasem, korzystanie z nowoczesnych
technik komunikacji, a także profesjonalne wystąpienia publiczne
Cele wykładu: Poznanie podstawowych zasad tworzenia pozytywnego wizerunku
urzędnika.
Poznanie wartości czasu, jako podstawowego kapitału w budowaniu wizerunku urzędnika i
Urzędu.
Zmiana postaw i wizerunku współczesnego urzędnika, kultura zachowania.
Budowanie wiarygodności urzędnika poprzez zewnętrzne atrybuty jego wizerunku.
Poznanie głównych determinant profesjonalnych wystąpień publicznych.
Efekty wykładu:
1. Pozyskanie niezbędnej wiedzy dla tworzenia wizerunku „pracownika administracji z
klasą”
2. Stosowanie zasad etycznych i reguł savoir vivre’u w życiu osobistym, pracy i w
otoczeniu zewnętrznym.
3. Pozyskanie wiedzy z zakresu profesjonalnych wystąpień publicznych.
Tematyka szczegółowa prezentacji multimedialnej wykładu.
1.Istota wizerunku urzędnika
2.Normy etyczne i savoir- vivre pracownika administracji publicznej.
3.Znaczenie Kodeksu etycznego.
4.Etyczne wykonywanie obowiązków pracownika administracji
5.Ubiór pracownika administracji
6.Pożądane wartości i zachowania pracownika administracji.
7.Główne determinanty profesjonalnych wystąpień publicznych.
1
1.Istota wizerunku urzędnika
Wizerunek nie jest pojęciem ostatecznym i trwałym, ulega on ciągłym przeobrażeniom i
modyfikacjom.. Nie jest to obraz rzeczywisty, a raczej mozaika wielu szczegółów
podchwyconych przypadkowo i fragmentarycznie.
Umiejętne budowanie wizerunku ma wartość praktyczną, ekonomiczną, ponieważ wpływa na
lojalność dotychczasowych wyborców (klientów), jak też na wzrost liczby nowych
zwolenników.
Dla osób pełniących funkcje publiczne posiadanie wizerunku, jest oczywiste. Można go
jednak uszczegółowić, ukształtować żywiołowo bądź profesjonalnie.
Wizerunek ukształtowany żywiołowo jest często negatywny ”akceptujcie mnie takim , jakim
jestem” jest nie do przyjęcia. Należy dbać o to ,aby być akceptowanym i podobać się ludziom
z którymi współpracujemy ,czy spotykamy się. Wizerunek powinien być kształtowany w
sposób przemyślany, jest to proces długotrwały i złożony.
Wizerunek = image (wym.: imidż, imaż) powinien wywierać określone wrażenie,
spełniać wyznaczone zadanie, np. znak firmowy, logo. Powinien być wiarygodny, pasywny i
musi przystosować się do rzeczywistości.
Wartość wizerunku urzędnika rzutuje na cały Urząd, jeśli budzi zaufanie, to zyska sympatię
otoczenia.
Pozytywny wizerunek ułatwia działanie, jest ono efektywniejsze,natomiast negatywny
utrudnia zaistnienie i akceptację społeczną. Wizerunek można świadomie kształtować.
2. Normy etyczne i savoir- vivre’u pracownika administracji publicznej.
Normy etyczne pracownika administracji publicznej są normami zawierającymi
nakazy lub zakazy określonego zachowania z punktu widzenia prawa
moralnego, które jest źródłem norm etycznych.
Nakazy etyczne pracownika administracji
1. Służba ludziom ,a nie panowaniem nad nimi.
2. Obowiązek przestrzegania prawa stanowionego i prawa moralnego.
3.Kierowanie się w pracy zasadą dobra wspólnego.
4. Godne zachowanie w pracy i poza nią, a także okazywanie szacunku
2
wszystkim ludziom.
5.Budowanie zaufania obywateli do Urzędu
6. Stosowanie sprawiedliwych opinii wobec wszystkich.
7. Nie rozpowszechniaj nieprawdziwych informacji.
8. Bądź lojalny wobec przełożonych i podwładnych. wykonuj swoje
obowiązki profesjonalnie z należytą uczciwością.
Normy etyczne zależą nie tylko od Urzędu, ale również od norm
obowiązujących w danym kraju. Np. w Niemczech, spóźnianie się do
pracy , czy zmiana harmonogramu zajęć, jest nie do pomyślenia
w Polsce te zasady nie są przestrzegane
Savoir – znaczy : umieć, potrafić, wiedzieć;
vivre – znaczy : żyć.
Savoir- vivre pochodzi z języka francuskiego, określa znajomość obyczajów i form
towarzyskich, reguł grzecznościowych i umiejętności postępowania w. Istnieją określone
zasady postępowania w różnych sytuacjach, które
podlegają
nieustannym zmianom. Są one podporządkowane dynamicznym procesom i
stanowią odbicie systemów wartości obowiązujących w społeczeństwie i kulturze.
Savoir- vivre możemy uczyć się w rodzinie, szkole, zakładzie pracy i otoczeniu w którym
przebywamy. Kulturalne zachowanie urzędnika, jego dobre maniery budzą zaufanie i budują
jego autorytet rzeczywisty.
3.Ogólne zasady , które pomagają urzędnikom w codziennej pracy.
Życzliwość , okazana ludziom wraca bardzo szybko.
Dyskrecja , tacy ludzie to prawdziwy skarb.
Lojalność, jeżeli pracujemy, to należy być lojalnym wobec szefów i firmy.
Uprzejmość: wobec wszystkich niezależnie od stanu społecznego i zasobności portfela.
Punktualność, czas to najcenniejszy kapitał każdego z nas, należy umieć go szanować, tak w
stosunku do siebie, jak i innych.
Powitanie,obowiązują tu proste zasady:
1. Kobieta nie wstaje, gdy wita się z mężczyzną,
3
2.
Jeśli kobieta wita się z kobietą w zbliżonym wieku, wystarczy, że lekko się podniesie,
3.
Mężczyźni przy powitaniu zawsze wstają.
Wystarczające jest powitanie słowne, podanie ręki nie jest obowiązkowe, mimo że jest
popularne.
Jeżeli chodzi o podawanie ręki, obowiązują następujące zasady:
1. Przy podawaniu ręki obowiązują zasady odwrotne niż przy pozdrawianiu, czyli:
kobieta podaje rękę mężczyźnie, starszy młodszemu, przełożony podwładnemu, osoba
o wyższym prestiżu osobie mniej dostojnej,
2. Nie należy podawać ręki przez biurko lub przez stół, zawsze należy wyjść zza biurka,
3. Dłoń do uścisku należy wyciągnąć przed siebie, ścisnąć ją umiarkowanie,
4. Mężczyźni nie powinni podawać ręki na siedząco, powinni wstać,
5. Kobiety zwykle podają rękę siedząc, wstają, witając się ze szczególnie dostojnym
gościem lub kobietą znacznie starszą.
Przedstawianie, przedstawia się mężczyznę – kobiecie, młodszego – starszemu,
młodszego rangą – starszemu rangą, pojedynczą osobę niezależnie od płci przedstawia się
małżeństwu, nowo przybyłego – już obecnym. Jeżeli na spotkaniu nie ma osoby
upoważnionej do prezentacji, to należy przedstawić się samemu. Przy przedstawianiu się
nie podajemy swoich tytułów. Tytuły przedstawianych osób może podawać osoba,
dokonująca prezentacji. Tytułowanie jest wyrazem szacunku i kultury.
Kolejność przechodzenia, starszy przed młodszym, kobieta przed mężczyzną, gość przed
gospodarzem, gość z zagranicy przed gościem w kraju. Okazywanie szacunku osobie
godniejszej często wyraża się
w ustępowaniu jej, czyli przepuszczaniu w wąskich
przejściach, otwieraniu i zamykaniu drzwi, odbieraniu parasola, okrycia wierzchniego czy
przyznawaniu pierwszeństwa w zabieraniu głosu. Dodatkowo obowiązuje tu zasada
prawej strony, czyli przyjmowania pozycji stojącej lub siedzącej, by godniejszy znalazł
się po naszej prawej stronie. Wychodząc z ciasnego pomieszczenia, autobusu, metra ma
pierwszeństwo zawsze osoba , która akurat ma zamiar wyjść. Względy techniczne
przeważają nad elegancją, zwłaszcza w pomieszczeniach takich, jak winda.
Normy etyczne urzędnika uwarunkowane są normami obowiązujących
w danym kraju. Np. w Niemczech, spóźnianie się do pracy , czy
zmiana harmonogramu zajęć, jest nie do pomyślenia w Polsce te
4
zasady nie są przestrzegane
Pracownik administracji publicznej jest przedstawicielem państwa i realizuje
jego obowiązki wobec obywatela. Urzędnik pełniąc swoje obowiązki
powinien przestrzegać zasad moralno –etycznych.
Etyka jest to dział filozofii, który zajmuje się refleksją o moralności.
W etyce możemy wyróżnić trzy typy norm: prawne, etyczne i moralne.
Zasada moralna jest nakazem dążenia do realizacji wartości, czyli cennego dobra, które
jest przyjmowane przez większość społeczeństwa, np. prawda, sprawiedliwość. Obowiązek
realizowania tych wartości dotyczy nie tylko urzędników, ale wszystkich.
Obowiązki pracownika samorządowego regulują określone przepisy prawne, jak również
opracowane w Urzędach Kodeksy etyczne. Kodeksy etyczne,
to ujęte w formie pisemnej zasady wskazujące na normy pożądanego zachowania i normy
wskazujące na zachowania nieprawidłowe, zakazane w odniesieniu do wykonawców
określonych profesji w celu utrzymania wśród nich wysokich standardów moralnych.
Pracownik samorządowy w wykonywaniu zadań i obowiązków powinien być neutralny
politycznie i wyznaniowo.
Moralność urzędników reguluje etyka urzędnicza, która doprowadza, że każde działanie
podejmowane przez urzędnika powinno być legalne i moralne.
4.Pożądane wartości i zachowania urzędnika
Literatura przedmiotu określa przykłady norm etycznych pracownika administracji
publicznej, formułując takie nakazy, jak[1]:
• pracę na stanowisku publicznym traktuj jako służbę ludziom, nie zaś jako panowanie nad
ludźmi, jest to najwyższy nakaz etyczny;
• przestrzegaj obowiązującego prawa stanowionego i prawa moralnego;
• kieruj się zasadą realizowania na stanowisku publicznym dobra wspólnego;
• szanuj przyrodzoną godność wszystkich ludzi i sam zachowuj się godnie w miejscu pracy i
poza nim;
• nie sprzeniewierzaj się urzędowi, który piastujesz;
• nie demoralizuj innych własnym postępowaniem;
• eliminuj despotyzm i bezwzględność w kontaktach z ludźmi;
• przyczyniaj się do wzrostu zaufania obywateli do państwa;
• traktuj wszystkich sprawiedliwie, nie dyskryminując nikogo;
• chroń życie każdego człowieka, chroń każdego obywatela, jego prawa i wolność;
• okazuj wspólnotę z innymi, wspomagaj zwłaszcza ubogich;
• chroń tradycję, kulturę, dziedzictwo własnego narodu i jego tożsamość;
• w żadnej formie i w żadnych okolicznościach nie nadużywaj piastowanego stanowiska
publicznego dla własnych lub cudzych partykularnych korzyści, bądź bezinteresowny i
bezstronny;
• nie rozpowszechniaj nieprawdziwych informacji;
• bądź lojalny wobec przełożonych i podwładnych;
5
• bądź skromny, unikaj pychy;
• unikaj zachowań, które mogłyby wzbudzić podejrzenie, że wyróżniasz jakąś osobę lub
grupę;
• unikaj zachowań, które mogłyby umożliwić innym ludziom dojście do wniosku o
niemożności uznania twojego charakteru za nieskazitelny;
• zachowaj umiar i oględność w wypowiedziach publicznych, nie plotkuj, bądź dyskretny, nie
demonstruj swojego osobistego stosunku do załatwianych spraw;
• nie reklamuj swej publicznej funkcji, nie pozyskuj poklasku;
• bądź opanowany i taktowny, zachowaj powagę konieczną do sprawowania urzędu
publicznego;
• nie podejmuj zajęć dodatkowych, które kolidowałyby z piastowanym urzędem publicznym,
nie podejmuj żadnej działalności, dla wykonania której mogłyby być wykorzystane przez
Ciebie informacje uzyskane w toku sprawowania urzędu;
• w wypowiedziach publicznych unikaj wyrażeń obraźliwych, nie posługuj się groźbą
ścigania karnego lub dyscyplinarnego;
• powierzony urząd publiczny sprawuj wedle swej najlepszej wiedzy i woli, z należytą
uczciwością, sumiennością i gorliwością.
Literatura:
1. A. Czuchra: Urzędnik jako podmiot kształtujący wizerunek instytucji państwowej. Poznań,
2008, WSUS.
2. M. Bugdol, „Ekonomika i organizacja przedsiębiorstwa”, nr. 11, listopad 2007.
3. M. Bugdol, „Zarządzanie jakością w urzędach administracji publicznej”, wydawnictwo
Difin 2008.
4. B. Gajdzik, „Jakość usług w administracji samorządowej”, Przegląd organizacji numer
7/8, 2004.
5. Ph. Kotler, „Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola”, Wydawnictwo
Gebethner i ska, Warszawa 1994.
6. Ph. Kotler, „Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola”, Wydawnictwo
Gebethner i ska, Warszawa 1994.
7.K.Kubik,Kultura pracy menedżera, Dom Organizatora, Toruń 2001.
8.K.Kubik,Kultura menedżerska, W W S E im. E. Wiszniewskiego, Warszawa 2008.
6
7