Łódź, 5.09.1994r.

„Rozwój wiedzy o lekach, ich wytwarzaniu i badaniu skuteczności od
czasów najdawniejszych do połowy XX wieku”
1. Jakie rodzaje leków znalazły zastosowanie w medycynie starożytnego
Egiptu.
2. Omów zasługi Galena dla rozwoju wiedzy o postaciach leków i spos obach
ich wytwarzania.
3. Scharakteryzuj zasługi Arabów dla rozwoju farmacji i chemii w okresie
Średniowiecza.
4. W jaki sposób średniowieczni alchemicy przyczynili się do rozwoju
chemii i farmacji.
5. Co wiesz na temat pierwszych badań fitochemicznych w pierwszej
połowie XIX w.
6. Kiedy miał miejsce i czym się charakteryzował „złoty wiek” w dziejach
aptekarstwa.
7. Wymień czynniki warunkujące dynamiczny rozwój badań nad lekami w
drugiej połowie XIX w.
8. Co wiesz na temat pierwszego leku, wyprodukowanego na drodze sy ntezy.
9. W jakim kierunku podążyły badania nad lekami syntetycznymi pod k oniec
XIX w. i czym różniły się od wcześniejszych prac w tym zakr esie.
10. Czyją zasługą było wprowadzenie do lecznictwa leków sulfonamid owych
Ewolucja Środków Farmakologicznych
1. Jakie źródła historyczne dostarczają nam informacji na temat pierwszych leków?
2. Gdzie pojawiły się pierwsze podziały na grupy farmakologiczne leków i jak one
wyglądały?
3. Co to jest „Zbiór Susruty” i co on zawierał?
4. Za sprawą jakiego cesarza wykrystalizowała się i rozwinęła medycyna chińska?
5. Jaki podział ziół wprowadzono w Chinach, i kiedy można było je stosować?
6. Co przyczyniło się do rozwoju zielarstwa w starożytnej Grecji?
7. Wymień czterech encyklopedystów, których działalność przyczyniła się do rozwoju
nauk przyrodniczych.
8. Jakie zasługi dla medycyny ma Avicenna?
9. Kim był H. Kolbe i co odkrył?
10. Kogo nazywamy ojcem chemioterapii i czego dokonał?
11. Pierwszy antybiotyk i pierwszy sulfonamid - kto i kiedy je odkrył?
Ewolucja pojeć zdrowia i choroby na przestrzeni dziejów
1. Opisz poglądy, dotyczące choroby, charakterystyczne dla szamanizmu.
2. Czym była choroba według Hipokratesa?
3. Jakie przyczyny spowodowały epidemię dżumy w XIV w. według poglądów
ówczesnych ludzi?
1
4. Jakie poglądy, dotyczące istoty zdrowia i choroby głosili jatrofizycy, a jakie
jatrochemicy?
5. Jak rozumiano chorobę, a zwłaszcza jej przyczyny, w kulturze starożytnych Chin?
6. Jak przebiegał proces diagnostyczny w świątyniach starożytnej Mezopotamii?
7. Co zawiera tabliczka z Nippur?
8. Opisz najważniejsze papirusy lekarskie, związane z kulturą starożytnego Egiptu.
9. Jakie zasady profilaktyki obowiązywały w starożytnym Egipcie?
10. Jak wyglądała „procedura lecznicza” w świątyniach Asklepiosa w starożytnej Grecji?
Medycyna państw starożytnych na przykładzie Mezopotamii, Egiptu, Chin, Indii, Grecji
i Rzymu
1. Przedstaw przekazy źródłowe informujące o medycynie państw starożytnych.
2. Przedstaw teorie z zakresu patofizjologii znane w starożytnych Chinach, Grecji i
Rzymie.
3. Omów sposoby diagnozowania i prognozowania chorób w krajach starożytnych
dalekiego wschodu.
4. Omów sposoby diagnozowania i prognozowania chorób w starożytnym Egipcie.
5. Przedstaw rodzaje środków leczniczych w starożytnej Grecji i Rzymie.
6. Przedstaw metody profilaktyczno – lecznicze (lecznictwo zachowawcze i operacyjne)
w starożytnej Grecji i Rzymie.
7. Jak przebiegał proces diagnostyczny w świątyniach starożytnej Mezopotamii.
8. Opisz najważniejsze egipskie papirusy lekarskie.
9. Jak wyglądała „procedura lecznicza” w świątyniach Asklepiosa w starozytnej Grecji.
10. Na czym opierała się koncepcja temperamentów wg Hipokratesa i jakie miała
znaczenie?
11. Wskaż największe osiągnięcia na polu medycyny Hipokratesa.
12. Wskaż największe osiągnięcia na polu medycyny Galena.
13. Omów poglądy Galena dotyczące anatomii.
14. Co oznacza pojecie mitrydatyzm i z jaką postacią historyczną jest związane?
15. Omów symbole medycyny i farmacji wywodzące się z antyku.
Medycyna w okresie średniowiecza w Europie Zachodniej i kalifatach arabskich
1. Przedstaw przyczyny upadku medycyny starożytnej w Europie Zachodniej.
2. Przedstaw największe osiągnięcia medycyny w kalifatach arabskich.
3. Przestaw najważniejsze ośrodki szkolnictwa medycznego w średniowiecznej Europie
4. Wymień główne choroby epidemiczne i przedstaw sposoby zapobiegania im (trąd i
dżuma).
5. Wyjaśnij dlaczego medycyną w średniowieczu zajmowali się duchowni.
6. Wymień i scharakteryzuj osiągnięcia czołowych chirurgów średniowiecza.
7. Przedstaw największe osiągnięcia na polu medycyny Awicenny
8. Przedstaw największe osiągnięcia na polu medycyny Razesa
9. Omów metody nauczania medycyny w średniowiecznej Europie.
10. Przedstaw metody profilaktyczno – lecznicze (lecznictwo zachowawcze i operacyjne)
w średniowiecznej Europie
11. Przedstaw metody profilaktyczno – lecznicze (lecznictwo zachowawcze i operacyjne)
w kalifatach arabskich.
2
12. Wyjaśnij kto i dlaczego zajmował się medycyną w średniowieczu.
13. Salerno o Montpellier jako innowacyjne ośrodki nauczania medycyny w okresie
średniowiecza.
Medycyna okresu odrodzenia i baroku
1. Omów przesłanki rozwoju medycyny w okresie odrodzenia.
2. Jakie kierunki w medycynie rozwinęły się w okresie odrodzenia i dlaczego.
3. Omów przesłanki rozwoju anatomii w okresie odrodzenia.
4. Omów osiągnięcia Vesaliusza dla rozwoju anatomii w okresie odrodzenia
5. Omów osiągnięcia Girolamo Fracastoro w dziedzinie epidemiologii w okresie
odrodzenia.
6. Kim był i jakie miał osiągnięcia dla rozwoju chirurgii Ambroży Pare.
7. Jakie zasługi dla rozwoju medycyny miał Wiliam Harley.
8. Jakie kierunki filozoficzno-medyczne rozwinęły się w odrodzeniu i wymień głównych
przedstawicieli.
9. Paracelsus i jego osiągnięcia dla rozwoju medycyny.
10. Kiła jako choroba epidemiczna w epoce odrodzenia.
Oświecenie
1. Jakie poglądy filozoficzne dominowały w okresie oświecenia i jaki miały wpł na
rozwój medycyny?
2. Jakie zmiany nastąpiły w nauczaniu medycyny w oświeceniu?
3. Jakie zmiany dotyczące nauczania medycyny zapoczątkowała rewolucja francuska?
4. Kim był i jakie ma zasługi dla medycyny Albrecht von Haller?
5. Kto zainteresował się problemami zdrowotności robotników i jakie wnioski zostały
wyciągnięte?
6. Na czym polegał rozwój anatomii patologicznej w okresie oświecenia, podaj trzech
czołowych przedstawicieli.
7. Co to jest wariolizacja i co to jest wakcynacja i kto i kiedy wprowadził te metody?
8. Kiedy powstała „starsza wiedeńska szkoła kliniczna” i kto podjął się zorganizowania
jej?
9. Jakie nowe metody diagnostyczne rozwinięto w okresie oświecenia?
XIX wiek
1. Wymień 2 wybitnych przedstawicieli fizjologii francuskiej XIX w. i omów ich
osiągnięcia
2. Wymień 2 wybitnych przedstawicieli fizjologii niemieckiej XIX w. i omów ich
osiągnięcia
3. Wymień 2 wybitnych przedstawicieli fizjologii rosyjskiej XIX w. i omów ich
osiągnięcia
4. Podaj nazwiska 2 największych przedstawicieli mikrobiologii XIX w. i omów ich
osiągnięcia.
5. Podaj nazwiska 2 największych przedstawicieli anatomii patologicznej XIX w.,
rozwiń pojęcia teorii komórkowej i humoralnej w anatomii patologicznej XIX w..
6. Podaj uwarunkowania rozwoju chirurgii w XIX w i wymień co najmniej 3 nazwiska
3
wybitnych chirurgów tego okresu i ich osiągnięcia.
7. Wymień kto i jakie środki znieczulenia ogólnego wprowadził w XIX wieku.
8. Określ pojęcia aseptyki i antyseptyki w XIX w. podaj przedstawicieli tych kierunków
9. Podaj jakie skuteczne środki bakteriobójcze wprowadzono w medycynie XIX i I poł.
XX w. Wymień nazwiska twórców tych środków.
10. Wymień osiągnięcia z dziedziny alergologii, immunologii i serologii XIX w. Wymień
nazwiska przedstawicieli ww. dziedzin.
11. Podaj nazwiska dwóch największych higienistów XIX w i omów ich osiągnięcia.
12. Omów najważniejsze osiągnięcia rewolucji naukowo-technicznej epoki nowożytnej i
ich wpływ na rozwój medycyny.
13. Jakie nowe metody diagnostyczne rozwinęły się w XIX w.
Rozwój medycyny na ziemiach polskich
1. Wykaż rolę ośrodków: Krakowa i Gdańska w nauczaniu medycyny w okresie
Odrodzenia.
2. Omów oświeceniową reformę nauczania na wydziałach medycznych Uniwersytetu
Krakowskiego i Uniwersytetu Wileńskiego.
3. Przestaw kierunki zainteresowań lekarzy okresu Oświecenia: L. Lafontaine, M.
Bergonzoni, L. Perzyna.
4. Na czym polegały próby zreformowania wydziału lekarskiego na Uniwersytecie
Krakowskim i kto się tego podjął.
5. Scharakteryzuj osiągnięcia medycyny na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim.
6. Scharakteryzuj osiągnięcia medycyny na ziemiach polskich pod zaborem pruskim.
7. Scharakteryzuj osiągnięcia medycyny na ziemiach polskich pod zaborem austriackim.
8. Scharakteryzuj osiągnięcia polskich lekarzy i uczonych na obczyźnie w okresie
polskiej niewoli narodowej.
9. Scharakteryzuj model organizacyjny lecznictwa w Polsce w okresie międzywojennym.
10. Przedstaw ośrodki szkolnictwa medycznego oraz ważniejsze instytuty naukowo –
badawcze w Polsce w okresie międzywojennym.
11. Wskaż największe osiągnięcia głównych przedstawicieli polskiego świata medycyny
w okresie międzywojennym.
12. Poglądy na choroby, metody i sposoby walki z chorobami w średniowiecznej Polsce.
13. Powstanie Akademii Krakowskiej i jej rola w nauczaniu medycyny do XVII w.
14. Wymień lekarzy polskiego odrodzenia i ich najważniejsze osiągnięcia.
15. Sebastian Petrycy jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi.
16. Maciej Miechowita jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi.
17. Wojciech Oczko jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi.
18. Józef Struś jako lekarz polskiego odrodzenia – postać i zasługi.
19. Zielniki jako źródła wiedzy medycznej na ziemiach polskich – wymień trzech autorów
zielników i krótko omów rolę zielników.
20. Nauczanie medycyny na ziemiach polskich w XIX w.
21. Medycyna w niemieckich i sowieckich obozach koncentracyjnych.
4
Dzieje szpitalnictwa na przestrzeni wieków
Kształtowanie się instytucji opieki nad chorymi w starożytnym Egipcie i Mezopotamii.
Kształtowanie się opieki szpitalnej w starożytnej Grecji i Rzymie.
Przedstaw średniowieczną koncepcję szpitala według Świętego Bazylego.
Wymień główne ośrodki szpitalne w średniowiecznej Polsce.
Przedstaw nowożytną koncepcję szpitala – idea szpitala generalnego.
Przestaw nowatorską ideę holenderskiego szpitala w Lejdzie.
Omów warunki szpitalne w epoce nowożytnej.
Omów proces wykształcenia się szpitali-lecznic jako specjalistycznych ośrodków
medycznych.
9. Wymień kilka łódzkich szpitali XIX stulecia i początku XX wieku oraz przedstaw ich
wkład w rozwój polskiej medycyny.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Kobiety w medycynie
1. Jakie były dwa tradycyjne zawody medyczne dla kobiet?
2. Wymień dwie kobiety które zasłynęły jako uzdrowicielki w okresie Średniowiecza?
3. Która z medycznych szkół w Średniowieczu pozwalała kobietom uczyć i studiować
medycynę?
4. W jaki najczęściej sposób kobiety zdobywały wiedzę/praktykę medyczną zanim mogły
oficjalnie uczęszczać do szkół medycznych?
5. Na czym polegały reformy pielęgniarstwa jako zawodu przeprowadzone przez Florence
Nightingale?
6. W jaki sposób pojawienie się pierwszych lekarzy – położników zagroziło pozycji kobiet
tradycyjnie zajmujących się tą profesją?
7. Wymień jedną z laureatek Nagrody Nobla i omów jej osiągnięcia dla rozwoju medycyny.
8. Wymień pionierki zawodu lekarza w Ameryce i Anglii.
Używki i uzależnienia jako problem medyczny, społeczny i kulturowy na przestrzeni
dziejów
1. Wymień najważniejsze środki psychoaktywne stosowane od czasów najdawniejszych i
powody ich używania w starożytności.
2. Mak lekarski i jego pochodne jako lek i używka od czasów starożytnych do XVII w.
3. Alkohol jako lek i używka od średniowiecza do XVIII w.
4. Medykalizacja pijaństwa i jej skutki dla rozwoju alkohologii w XIX i I p. XX w.
5. Wymień kultury (wg obszarów geograficznych), charakterystyczne dla nich środki
psychoaktywne i przesłanki ich stosowania.
6. Omów różnice pomiędzy nałogiem a uzależnieniem w badaniach lat 50-60. XX w.
7. Zasługi E. Jellinka dla rozwoju wiedzy na temat alkoholizmu.
5
8. Omów przesłanki kwalifikacji alkoholizmu jako choroby społecznej XX w.
9. Odkrycie morfiny i kokainy jako leku i narkotyku.
Choroby psychiczne na przestrzeni dziejów oraz początki i rozwój współczesnej
psychiatrii
1. Omów poglądy na choroby psychiczne w czasach starożytnych i sposoby
leczenia.
2. Omów poglądy na choroby psychiczne od średniowiecza do końca XVIII w.
3. Zasługi F. Pinela dla rozwoju psychiatrii i opieki psychiatrycznej.
4. Zasługi W. Tuke i W. Chiarugi dla opieki psychiatrycznej.
5. Kierunek nozologiczno-kliniczny i psychoanalityczny oraz ich znaczenie dla
rozwoju psychiatrii.
6. Omów zasługi Kahlblauma, Kraepelina i Bleulera dla rozwoju badań nad
schizofrenią.
7. Wymień metody leczenia choroby psychicznych stosowane od połowy XIX w.
do czasu odkrycia leków psychotropowych.
8. Omów przełom w leczeniu chorób psychicznych jaki miał miejsce w poł. XX
wieku
Eutanazja jako problem medyczny na przestrzeni dziejów. Ruch hospicyjny.
Pojęcie eutanazji jako „dobrej śmierci” w czasach starożytnych.
Omów podobieństwa i różnice w poglądach na eutanazję Platona i stoików.
Poglądy Hipokratesa na eutanazję.
Ars moriendi jako średniowieczna alternatywa dla eutanazji.
Omów poglądy wybranych filozofów od XVI do XVIII w. na eutanazję.
Omów poglądy wybranych filozofów na eutanazję w XIX w.
Omów nową etykę medyczną J. H. van der Berga i jej znaczenie dla legalizacji
eutanazji w Holandii.
8. Ruch hospicyjny – rola Jeanne Gardier i Cicely Saunders w rozwoju idei
hospicjum jako współczesnej alternatywy dla eutanazji.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
6