Stres a układ immunologiczny

Stres a układ immunologiczny
To j est
wir
u
s
HI
i e s z na w
ww
.c
d
m.p l
co
4.
Ty
V.
az
iz
cj
dz
naj
lko tu wygl ąd
ab
ni e.
aw
.. Wi ęce j i nf
o
rm
a
S
tres, w powszechnym mniemaniu odbierany jako czynnik negat y wny, jest jednak
koniecznym
towarzyszem
człowieka,
często
st ymulującym
jego
działanie.
Dzieje się tak oczy wiście t ylko w tedy, gdy stres w ystępuje krótko, 'w mał ych dawkach',
ak t y wując organizm do działania. Problem stanowi stres długotr wał y, przewlekł y.
Jego źródłem mogą być czynniki fizyczne ( jak ból, ura z, dyskomfor t fizyczny),
jak
i
psychiczne
(stany
lękowe,
depresja,
traumat yczne
przeżycia).
Konsek wencje zdrowotne stresu dot yczą przede wszystkim układu ner wowego,
ale wpł y wają również na funkcje całego organizmu. W efekcie mogą rozwinąć się takie
zaburzenia, jak na przykład: migrena, wrzody żo łądka i dwunastnicy, nadciśnienie,
astma, zespó ł przewlekłego zmęczenia. Stres nie pozostaje bez wpł y wu na działanie
układu immunologicznego. Jest to spowodowane wieloma powią zaniami między
układem ner wow ym i odpornościow ym. Rolę łączników pe łnią tu hormony produkowane
w nadnerczach – adrenalina ('hormon walki i ucieczki') ora z kor t y zol ('hormon
stresu'). Z jednej strony adrenalina utrzymuje układ immunologiczny w stanie
gotowości, z drugiej - w dłuższej perspek t y wie - może się to wią zać z zaostrzaniem
stanów zapalnych istniejących w organizmie, na przykład w przebiegu reumatoidalnego
zapalenia stawów i innych chorób autoimmunologicznych. Z kolei kor t yzol ma
działanie immunosupresyjne (hamuje reakcje odpornościowe), czyli jego wzrost
zwiększa podatność na zaka żenia bak ter yjne, wirusowe, grzybicze i pasoży tnicze.
S
tałe, długotr wałe w ydzielanie lub podawanie kor t yzolu może jednak powodować,
że układ immunologiczny staje się na niego cora z mniej wra żliw y, co znów
zaostrza
istniejące
w
organizmie
procesy
zapalne.
Immunosupresja,
będąca
w ynikiem działania kor t yzolu może zresztą sprawić, że organizm nie jest w stanie
skutecznie
zwalczać
nie
t ylko
patogenów
zewnętrznych,
ale
tak że
komórek
nowotworow ych. Powstają one w naszych organizmach dość często, ale sprawny
układ immunologiczny jest w stanie je na bieżąco usuwać. Przewlekłe stany stresowe,
upośledzające
funkcje
komórek
odpornościow ych,
utrudniają
jednak
obronę
w w w.cd4.com.pl
Stres a układ immunologiczny
To j est
wir
u
s
HI
i e s z na w
ww
.c
d
m.p l
co
4.
Ty
V.
az
iz
cj
dz
naj
lko tu wygl ąd
ab
ni e.
aw
.. Wi ęce j i nf
o
rm
a
przeciwnowotworową. Dodatkowo kor t yzol negat y wnie wpł y wa na funkcje telomeraz y
–
wa żnego
starzenie
enzymu
się
Długotr wałe
flor y
jelit
komórek
jelit,
bak terie
pokarmow ym
Fizjologiczna
zaburza
w ydzielanie
bak ter yjnej
przez
spowalniającego
również
kor t yzolu
k tóra
w
sy tuacji
ogranicza
(w ystępująca
w
się
funkcje
powoduje
chorobotwórcze,
ora z
starzenie
organizmu.
układu
tak że
prawidłowej
w ygasza
stany
w ystępowanie
prawidłow ych
Przedwczesne
odpornościowego.
zaburzenia
fizjologicznej
uniemożliwia
zasiedlanie
zapalne
w
alergii
pokarmow ych.
warunkach)
flora
przewodzie
bak ter yjna
zasiedlająca nasze jelita odgr y wa bardzo istotną rolę w organizmie
biorąc
udział w odnowie nab łonka jelit, metabolizmie pokarmów ora z w procesach
modulacji działania układu immunologicznego. Długotr wałe w ydzielanie kor t yzolu
w następstwie stresu powoduje zaburzenia w obrębie flor y jelitowej. Pamiętajmy więc, że przewlekł y stres należy do kluczow ych czynników wpł y wających
negat y wnie na nasz organizm, w t ym tak że na nasz układ odpornościow y. Unikajmy
stresu prowadząc możliwie spokojne i harmonijne życie!
opracowanie: dr n. med. Katar zyna Zwolińska
ora z mgr Małgor zata Gajewska
1.
Beszcz yńska B.: Molekularne podstaw y zabur zeń psychicznych w y wo łanych
stresem. PHMD, 2007; 61: 690-701.
2.
Lolo R. W zdrow ym ciele zdrow y duch... cz y też na odwrót - r ze cz o psychoneuroimmunologii. Publikacje BioInfoAr ticles Zakładu Biofiz yk i Obliczeniowej
i Bioinformat yki Wydziału Biochemii, Biof iz yki i Biote chnologii Uniwersy tetu
Jagiellońsk iego 2011. (dostępne na: http://bioinfo.mol.uj.edu.pl/articles/Lolo06; dostęp z dn. 14.11.2014)
PLK AL140326
3.
Lut z
W.,
Tarkowsk i
M.,
Dudek
B.:
Psychoneuroimmunologia. Nowe spojr zenie na funkcjonowanie układu odpornościowego.
Medycyna Pracy, 2001; 52: 203—209.
4. 4. Siewierska-Wasilewska K.: Układ ner wow y a układ odpornościow y – cz yli
wp ł y w emocji na zdrowie (dostępne na:. ht tp://v035221.home.net.pl/pub/pub
centrum/File/kurs_ z y wieniow y/uklad_ ner wow y.pdf; dostęp z dn. 14.11.2014).
w w w.cd4.com.pl