UKŁAD TRZEWNY

UKŁAD TRZEWNY
Żołądek-leży w podżebrzu w lewym i ok.jamy brzusznej na
wys.od 11 kr.piersiowego do 1 kr.lędźw. Na żołądku wyróżnia
się: ścianę przednią i tylnią.Łączą się one krzywiznami.
Żoładek łączy się z przełykiem przez wpust.Oprócz tego w
skład żołądka wchodzi: dno, trzon i odźwiernik, który łączy
żoł. z dwunastnicą.Ściana żoł.składa się z 4 warstw: błony
surowiczej, błony mięśniowej, tkanki podśluzowej i błony
śluzowej.Błona surowicza:stanowi otrzewna, która na
krzywiźnie mniejszej przechodzi w więzadło wątrobowożołądkowe, a na krzywiźnie większej w wiez.żołądkowośledzionowe i żołądkowo-okrężnicze.Więzadła te stanowią
umocowanie żoł.Błona mięśniowa: zb.z mięśniówki gładkiej
ułoż.trójwarstwowo, pasma jej otaczają pierścieniowato cały
żoł.,łącząc się z warstwą okrężną przełyku i dwunastnicy. W
części odźwiernikowej warstwa okrężna grubieje, tworząc
mięsień zwieracz odźwiernika, który reguluje przejście papki
pok. do dwunastn.Tkanka podśluzowa: gruba warstwa tk.
łącznej wiotkiej, zawiera nacz. krw., chłonne i nerwy.Błona
śluzowa żoł.: pokryta nabłonkiem jednowarstwowym
walcowatym.W jej obrębie wyst.:1)gruczoły żoładkowe
właściwe – zawierają kom.główne które wytw.pepsynogen
oraz zaw.kom. okładzinowe, które produk.kwas
solny.2)gruczoły odźwiernikowe- wydzielają śluz, który
pokrywa bł.śluzową chroniącą ją przed strawieniem jej przez
enzymy oraz pomaga w przesuw.papki pok. do
dwunastn.Żoł.wydziela tz.sok żoł. w jego skład wchodzą
enzymy: podpuszczka, pepsyna i lipaza żoł. oraz kwas solny,
sole min. i białka.DwunastnicaBudowa ścian: błona śluzowa
tworzy fałdy okrężne( wyjątek: górna część).Na tylniej
śc.części zstępującej wyst. podłużny fałd dwunastn. zakończ.
brodawką większą, na której leży ujście przewodu
żółc.wspólnego i przewodu trzustk.większego.Na śc.
przyśrodk.wyst.brodawka mniejsza, do której dochodzi
przewód trzustk.mniejszy.Dwunasn.(wyjątek: część górna)
leży zewnątrzotrzewnowo.Jelito GrubeBłona śluzowa
wyścielona jest nabłonkiem cylindrycznym(jelita ślepego i
okrężnicy), a odbytnicę pokrywa nabłonek wielowarstwowy
płaski.Bł.śl.zawiera gruczoły wydzielające śluz. Warstwa
mięśniowa wyst.w 3 taśmach:1)taśma swobodna- ciagnie się
na wolnym brzegu jelita gr., 2)t.krezkowa- wzdłuż przyczepu
jelita cienkiego, 3)t.sieciowa- wzdłuż przyczepu sieci większej
do okrężnicy poprzecznej.W jelicie grubym wyst.małe zraziki
tłuszczu pokryte bł.surowiczą przyczepiające się do tasmy
swobodnej, są to tzw.przyczepki sieciowe.Błonę zewn. stanowi
otrzewna lub luźna tk.łączna.OtrzewnaNarządy leżące
wewnątrzotrzewnowo: wątroba, żołądek, śledziona, górna
część dwunastnicy, jelito czcze, jelito kręte, jelito ślepe z
wyrostkiem robaczkowym, okrężnica poprzeczna i esowata,
macica, jajowód, jajnik. Zewnątrzotrzewnowo: trzustka,
zstepujaca, dolna i wstępująca część dwunastnicy, okrężnica
wstępująca i zstępujaca, odbytnica, pęcherz moczowy,
moczowody, aorta brzuszna, żyła gł.dolna, pnie współczulne
ukł.anatomicznego. Wątroba1500g, składa się z: powierzchni
przedniej przeponowej i trzewnej skierowanej ku
tyłowi.Pow.przednia dzieli się na 2 płaty: większy prawy i
mniejszy lewy.Jest położona wewnątrzotrzewnowo oprócz pola
nagiego(część pow.przeponowej zrośnięta z
przeponą).Powierzchnia trzewna dzieli się na 4 płaty: prawy,
lewy, czworoboczny i ogoniasty.Na wątrobie wyst.wyciski:na
pow.przeponowej-sercowy,a na trzewnej- przełykowy, żoł.,
odźwiernikowy, dwunastniczy, okrężniczy, nerkowy
nadnarczowy.Wątroba pokryta jest błoną surowiczą i torebką
włóknistą. Błonę surow.stanowi otrzewna, która wytwarza
wiązadło wieńcowe wątroby, na którym jest
zawieszona.Posiada również więzadła: sierpowate, obłe,
wątrobowo-dwunastnicze, wątrobowo-żołądkowe, wątrobowoprzełykowe.Torebka włóknista dzieli wątrobę na zraziki,
zbud.z naczynia żylnego i komórek wątrobowych,
doprowadzana jest do nich krew za pomocą rozgałęzień tętnicy
wątrobowej i żyły wrotnej.Występuje krążenie żylno-żylne. W
obrębie miąższu w. wyst.sieć włosowatych kanalików
żółciowych, które łączą się w przewody międzyzrazikowe,
wytwarzając następnie przewód żółciowy prawy i lewy, które
łączą się we wrotach wątr.w przewód wątrobowy
wspólny.TrzustkaBudowa:1)głowa wyst.we wgłębieniu
krzywizny mniejszej dwunastn.Odchodzi od niej wyrostek
haczykowaty,2)trzon-położony poprzecznie do
kręgosłupa,3)ogon-dochodzi do wnęki śledziony.Przez całą
dł.trz.biegnie przewód trzustkowy wyprowadzający sok
trzustkowy.Trz.leży zaotrzewnowo, pokryta jest otrzewną na
dolnej i przedniej pow.Zbudowana z 2 części gruczołowych o
wydzielaniu zewn. i hormonalnym. Funkcje: hormonalnawytw.horm.glikogen i insulinę ,enzymatyczna-sok trzustk
zawiera enz.hydrolizujące białka:trypsyna i erypsyna,
tłuszcze:lipaza trzustk., węglowod.:amylaza trzustk.Trawienie
i wchłanianieJama ustna- trawienie skrobi za pomocą
enz.ptyaliny(w ślinie surowiczej)Żołądek- wstępna faza
trawienia, papka pok.dostaje się do dwunastn.gdzie nastepuje
wymieszanie papki z sokiem trzustk.oraz z żółcią.Końcowe
prod.traw.tzn.cukry proste, aminokwasy, kwasy tłuszcz. I
glicerol dyfucndują przez błonę kosmka jelitowego, gdzie
ulegają wchłonięciu do nacz.krw. i chłonnych. Nie wchłonięta
cz.papki pok.doch.do końcowego odc.jelita
krętego.Nagromadzenie jej powod.wzrost ciśnienia w
jel.krętym i otwarcie zastawki krętniczo-kątniczej i miazga
pok.dochodzi do jelita grubego, gdzie nast.wchłoniecie wody,
niektórych witamin i elektrolitów oraz formowanie
kału.Oskrzela
Tchawica na wys.VI kręgu piers. dzieli się na dwa oskrzela
główne:1)prawe – dzieli się na 3 oskrzela płatowe, a te na
segmwntowe, 2)lewe- dzieli się na 2 oskrz.płatowe a nast.na
segmentowe.Drzewo oskrz.dzieli się również na oskrzeliki
zw.oskrzelami płacikowymi te na oskrzeliki oddechowe od
których odchodzą przewody pęcherzykowe łaczące się z
woreczkami pęcherzyk. od których odchodzą pęcherz.płucne.
gdzie następuje proces odd.płucnego.Budowa: zb. z chrząstek
połączonych mięśniówką gładką. Błona śluzowa pokryta
nabłonkiem wielorzędowym migawkowym.Oskrzeliki
posiadają mięśnie gładkie i włókna sprężyste, a bł. śluzowa jest
wyścielona nabłonkiem jednowarstwowym kostkowym.PłucaPrawe-3 płaty: górne, środkowe i dolne, które dzielą się na
segm. oskrzelowo-płucne:3,2,5.Lewe-2 płaty: górny i dolny:5 i
4 segm.Segmenty dzielą się na płaciki, a te na
grona.NerkiBudowa: powierzchnia przednia, tylna, brzeg
boczny, przyśrodkowy, koniec górny i dolny(bieguny
nerki).Na brzegu przyśr. znajd. się wnęka nerki która
przechodzi w zatokę nerkową.Do nerki wnika tętnica nerkowa,
a z nerki wychodzą żyła nerkowa i moczowód. Część zewn.kora nerki(jasna), a wewn.-rdzeń( ciemniejszy).Kora zb. z
nefronów, nefron-1,5mln(ciałka i kanaliki nerkowe).Rzeń nerki
dzielą słupy nerk.na piramidy nerk.Kanaliki nerk.są drogami
doprowadzającymi mocz pierw.z ciałka nerk.do kanalików
nerk.zbiorczych.Wyróżnia się w nich : kanalik kręty I
rzędu(cz.kręta i prosta),pętlę nefronu(cz.wstępująca i
zstępująca)-Henlego,wstawkę(łączy się z kan.zbiorczym,który
uchodzi do miedniczki nerk.)Tętnica nerk.w zatoce nerk.dzieli
się na tętnice międzypłatowe,a te na tętn.łukowate, od których
uchodzą tętniczki międzyzrazikowe,z którymi łączy się
kłębuszek ciałka nerk.Naczynia kłębuszka tworzą sieć tętniczotętniczą(tętniczka odprowadza i doprowadza
krew).Powstawanie moczu(ciałko nerkowe)- 20%obj.osocza
przesącza się do torebki Bowmana i tworzy mocz pierwotny,
który zagęszczony(do krwi absorbowana jest woda, glukoza i
sole min.)Mocz ostateczny-wyst.w miedniczce nerk.Układ
krwionośny Budowa ścian serca-ściana
wewn:wsierdzie,środkowa:śródsierdzie,zewn:nasierdzie.
Wsierdzie-wyściela wewn.pow.serca.Śródsierdzie-zb.ze
szkieletu serca(zb.z tk.łącznej,czterech pierścieni włóknistych,
z dwóch trójkątów włóknistych) , mięśnia sercowego
właściwego(zb.z włókien mięśniowych poprzecznie
prążkowanych) i ukł.przewodzącego(węzeł zatokowoprzedsionkowy, węzeł przedsionkowo-komorowy i pęczek
przedsionkowo-komorowy).Nasierdzie- okrywa bezpośrednio
serce i jest blaszką trzewną worka osierdziowego.Układ
chłonny i paralimfatyczny-Obejmuje naczynia chłonne,
węzły chłonne i chłonkę.Ukł.paralimf,obejmuje narządy
tworzenia i niszczenia limfocytów:śledzionę, grasicę,
migdałki i grudki chłonne ukł.pokarmowego.Ukł.chłonny
rozwija się łącznie z ukł.krwionośnym, jest
ukł.otwartym(chłonka wypełnia wolne przestrzenie
międzytkankowe w cz.obwodowej a później wyst.w obrebie
nacz.chłonnych).Funkcje ukł-odpornościowa typu
humoralnego(wytworzenie białkowych przeciwciał) i
komórkowego,transporter tłuszczu.Podział naczyń
chłonnych:zbiorcze i włosowate.ŚledzionaLeży w podżebrzu
lewym na wys.od 9 do 11 żebra.Budowa:koniec tylny i
przedni, pow.przeponowa i trzewna, brzeg górny i dolny.Leży
wewnątrzotrz.Okrywa ją bł.włóknista, która leży pod błoną
surowiczą(otrzewną).Zwana jest „cmentarzyskiem czerwonych
ciałek krwi”,bo niszczy starzejące się erytrocyty,uwalniając z
nich hemoglobinę,kontroluje także stan czerw.ciałek krwi, jest
również zbiornikiem krwi, grudki limfatyczne śledziony
wytwarzają limfocyty i ciała odpornościowe.Układ dokrewny
Przysadka mózgowa:płat przedni-somatotropina,
prolaktyna,h.adrenokortykotropowy, h.tyreotropowy,
folikulotropowy, h.luteinizujący, płat środkowy-melanina alfa
i beta, płat tylnywazopresyna,h.antydiuretyczny,oksytocyna.Szyszynkamelatonina,Tarczyca-tyrocyty:tyroksyna,
trójjodotyronina,komórki przypęcherzykowe:
tyreokalcytonina,Gruczoły przytarczyczneparathormon,Grasica-tymozyna,tymopoietyna, THF i
FTS,Trzustkakom.alfa:glukagon,kom.Beta:insulina,Nadnerczaw.kłębkowata:mineralokortykoidy
(aldosteron),w.pasmowata:glikokortykoidy(hydrokortyzon,kor
tykosteron),warstwa siatkowata:androgeny (testosteron,
estradiol), rdzeń nadnerczy:adrenalina i noradrenalina.
Gruczoły płciowe-jajnik:h.estrogenne(estradiol, estron i estrial)
i progesteron.W okresie ciąży łożysko wytw.:gonadotropinę i
łożyskowy laktogen.Jądro: testosteron.Skupiska
kom.chromochłonnych-miejsca wyst.:ciałka
przyaortowe,kłębek szyjny,kłebek guziczny.