Logistyka
advertisement
Logistyka Podstawy logistyki 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Pojęcie i istota logistyki Zarys rozwoju Rola logistyki w przedsiębiorstwie Procesy logistyczne Systemy logistyczne Transport w logistyce Spedycja a logistyka Logistyka 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. Magazynowanie i obsługa zapasów Centra logistyczne Zarządzanie łańcuchem dostaw Konfiguracja sieci logistycznej Rynek usług logistycznych Przewozy multimodalne Przewozy kurierskie Logistyka międzynarodowa Eurologistyka Koszty logistyki Transport i logistyka międzynarodowa Literatura podstawowa 1. 2. 3. 4. 5. Logistyka, red. nauk. D. Kisperska-Moroń i S. Krzyżaniak, Biblioteka Logistyka, Poznań 2009 Cz. Skowronek, Z. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 2008 E. Gołembska, Kompendium wiedzy o logistyce, PWN, Warszawa 2006 J. Neider, Transport międzynarodowy, PWE, Warszawa 2008 Usługi logistyczne, pod red. W. Rydzkowskiego, Biblioteka Logistyka, Poznań 2007 Transport i logistyka międzynarodowa Literatura uzupełniająca 1. 2. 3. E. Gołembska, Podstawowe problemy logistyki globalnej, międzynarodowej, eurologistyki, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Kupieckiej, Łódź 2007 Logistyka w biznesie, praca zb. pod red. M. Ciesielskiego, PWE, Warszawa 2006 E. Gołembska, D. Kempny, J. Witkowski, Eurologistyka w zarządzaniu międzynarodowym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 Pojęcie i istota logistyki • • • • Pojęcie logistyki Istota i koncepcje logistyki Zadania logistyki Podstawowe składniki procesów logistycznych • Logistyka mikro- i makroekonomiczna • Piramida logistyki • Powstanie i rozwój logistyki Definicje logistyki • Logistyka to proces - planowania, - realizowania i - kontrolowania sprawnego oraz efektywnego ekonomicznie przepływu i składowania: surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych i usług oraz związanych z tym informacji, z miejsca pochodzenia do miejsca konsumpcji – w celu zaspokojenia wymagań klientów. Definicje logistyki • Logistyka to określona koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem polegająca na: - planowaniu, - organizowaniu i - kontroli przepływu i składowania materiałów oraz związanych z tym informacji. • W zależności od fazy i miejsca realizacji procesu logistycznego pod pojęciem materiały rozumie się: surowce i części, produkcję w toku i wyroby gotowe. Definicje logistyki • Logistyka to działania polegające na dostarczeniu: - właściwemu klientowi, - właściwych materiałów, - we właściwej ilości, - we właściwym miejscu. - we właściwym czasie, - we właściwym stanie, - po właściwych kosztach. Definicje logistyki „Przez logistykę rozumie się z reguły pojęcie oznaczające zarządzanie działaniami przemieszczania i składowania, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji, jak również związaną z nimi informacją w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po rozsądnych kosztach”. Definicje logistyki • Logistyka to proces planowania, realizowania, kontrolowania, sprawnego i efektywnego ekonomicznie przepływu surowców, materiałów do produkcji, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji od punktu ich pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Logistyka dotyczy również procesów przepływów związanych z utylizacją, naprawami gwarancyjnymi i pogwarancyjnymi. Definicje logistyki Logistyka jest procesem zarządzania całym łańcuchem dostaw. Istota logistyki • sprawny przepływ dóbr materialnych i informacji • poszukiwanie oszczędności łącznych kosztów: - zaopatrzenia - produkcji - dystrybucji • jak najlepsze zaspokojenie potrzeb klienta • marketingowa koncepcja zarządzania przedsiębiorstwem Koncepcje logistyki • Jako koncepcja operacyjna sterowanie podstawowymi procesami technicznymi i ekonomicznymi w sferze przepływów towarowych w ramach danych struktur, potencjału i potrzeb oraz racjonalizacja tych procesów • Jako koncepcja zarządzania organizacją zorientowane rynkowo, zintegrowane zarządzanie przedsiębiorstwem jako warunek działania i sukcesu na współczesnym, konkurencyjnym rynku • Jako dziedzina wiedzy ekonomicznej badająca prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr i informacji w gospodarce a także w jej ogniwach Istota logistyki • Logiczne działanie i tworzenie logicznych relacji pomiędzy procesem głównym realizowanym przez przedsiębiorstwo, a procesami go wspierającymi. • Istotę logistyki można ująć na trzech poziomach: - obsługowym, - procesowym, - relacyjno-integracyjnym. Zadania logistyki • koordynacja i usprawnienie przepływów surowców, materiałów i wyrobów gotowych do konsumentów • minimalizacja kosztów tego przepływu, tj. zwiększenie jego efektywności • podporządkowanie działalności logistycznej wymogom obsługi klienta Ujęcia procesu logistycznego • to integracja strumieni rzeczowych i informacyjnych • to patrzenie na procesy gospodarcze przez pryzmat tych strumieni, sprawność ich przepływu i kosztów • to obsługa klienta, jej poziom, jakość, skuteczność i zadowolenie klienta Podstawowe składniki procesów logistycznych • fizyczny przepływ dóbr rzeczowych procesy transportowe • przepływ informacji procesy informacyjne i procesy decyzyjne • tworzenie zapasów przepływ strumieni rzeczowych nie zawsze może być ciągły – ze względów technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych Podstawowe składniki procesów logistycznych • infrastruktura procesów logistycznych budynki i budowle maqazynowe, środki transportu, maszyny i urządzenia zapewniające transport i manipulacje za- i wyładunkowe, pewne rodzaje opakowań • koszty logistyczne przepływ dóbr rzeczowych, utrzymywanie zapasów i funkcjonowanie infrastruktury powodują powstawanie kosztów logistycznych, które wpływają na efektywność ekonomiczną przedsiębiorstw Logistyka mikro- i makroekonomiczna • Przepływ dóbr rzeczowych w przedsiębiorstwie, tj. w podmiocie gospodarującym stanowi ujęcie mikroekonomiczne procesów logistycznych. Mikrologistyka - logistyka w przedsiębiorstwach • Logistyka w ujęciu makro to całokształt przepływu dóbr materialnych w gospodarce, wielkość i struktura utrzymywanych zapasów a także infrastruktura techniczna, warunkująca procesy przepływu i utrzymywania zapasów. Makrologistyka - to logistyka w skali gospodarki kraju Fazy przepływu materiałów w przedsiębiorstwie przemysłowym • faza zaopatrzenia (zakupu) • faza produkcji • faza dystrybucji (zbytu) Piramida logistyki • Mezologistyka obejmuje branże i działy gospodarki narodowej • Eurologistyka to szczególna forma logistyki międzynarodowej w skali kontynentu europejskiego • Logistyka globalna to operacje logistyczne zachodzące między firmami działąjącymi globalnie (na różnych kontynentach) Rozwój logistyki • korzeni logistyki należy upatrywać w wojskowości • do gospodarki pojęcie to wprowadzono w latach 50. XX wieku (w Polsce w latach 80. i 90. ubiegłego wieku) • etapy rozwoju logistyki obrazują ewolucję jej zakresu i funkcji oraz wykorzystania w procesach zarządzania Etapy ewolucji logistyki Etap I – lata 50.XX wieku • niezintegrowane działania logistyczne • brak oparcia na jednolitej koncepcji • brak podporządkowania jednemu celowi • wyodrębnienie fragmentarycznych działań w sferach: zakupu magazynowania dystrybucji Etapy ewolucji logistyki Etap II - lata 60. i początek lat 70. XX w. • fizyczna dystrybucja towarów (jako wsparcie działań marketingowych) • sfera zakupu, manipulacji i magazynowania na wejściu do przedsiębiorstwa (zarządzanie materiałami) Material management • • • • • prognozowanie i planowanie potrzeb materiałowych wybór źródeł zakupu sterowanie zapasami manipulacje i magazynowanie transport zewnętrzny i wewnętrzny oraz dotyczący zaopatrzenia stanowisk Etapy ewolucji logistyki Etap III - koniec lat 70. i lata 80. XX w. • stopniowa integracja działań logistycznych • wszystkie procesy logistyczne skierowane na osiągnięcie strategicznych celów przedsiębiorstwa: maksymalizację zysku umocnienie pozycji na rynku zwiększenie stopnia dostosowania do warunków otoczenia • redukcja kosztów i optymalizacja działań w całym łańcuchu przepływu Etapy ewolucji logistyki Etap IV - lata 90. ubiegłego wieku • całkowita integracja – logistyczny łańcuch dostaw • rozwój logistyki nie tylko w przedsiębiorstwach • pojawiają się nowe koncepcje i sposoby ich wykorzystania: centra usług logistycznych zarządzanie odchudzające (lean management) • doskonalenie elementów infrastruktury logistycznej Resume ewolucji logistyki Działalność logistyczna przeszła drogę: • od działań fragmentarycznych • poprzez fazę fizycznej dystrybucji • do zintegrowanego działania Na bazie zintegrowanych działań powstała koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw. Rozwój logistyki Na rozwój logistyki w najbliższych latach wpływ będą miały następujące megatrendy: • • • • globalizacja gospodarki, indywidualizacja preferencji, wzrost świadomości ekologicznej, rozwój technologii informatycznych. Rola logistyki w przedsiębiorstwie 1. 2. 3. 4. zadania i cele logistyki logistyka a cele przedsiębiorstwa logistyka a strategia przedsiębiorstwa logistyka a płynność finansowa przedsiębiorstwa 5. logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Logistyka a cele przedsiębiorstwa • Procesy logistyczne mają bezpośredni związek z celami przedsiębiorstwa. • Dotyczy to zarówno celów w ujęciu krótko- jak i długookresowym, a więc: celów operacyjnych celów strategicznych Procesy logistyczne są istotnym narzędziem realizacji celów przedsiębiorstwa. Logistyka a cele przedsiębiorstwa • Procesy logistyczne powinny być podporządkowane celom głównym przedsiębiorstwa jako całości • Procesy logistyczne mają charakter wspomagający realizację tych celów Cele przedsiębiorstwa • mogą być różnie definiowane przez różne strony zainteresowane jego wynikami • przykładowymi celami mogą być: – umocnienie pozycji rynkowej i uzyskanie przewagi konkurencyjnej – maksymalizacja wyniku finansowego w długim horyzoncie czasowym – wzrost potencjału ekonomicznego – zwiększenie wartości przedsiębiorstwa dla akcjonariuszy Logistyka a cele przedsiębiorstwa • Cele operacyjne tworzą podstawę kształtowania celów strategicznych • Zapewnienie właściwego poziomu obsługi klienta realizuje się poprzez strategię marketingową • Redukcja kosztów stanowi podstawowy warunek uzyskania przewagi konkurencyjnej Logistyka a cele przedsiębiorstwa • O wyniku finansowym przedsiębiorstwa decydują dwa czynniki: – maksymalizacja przychodów – minimalizacja kosztów • Te dwa strumienie decydują o: – – – – wyniku finansowym i jego maksymalizacji umocnieniu pozycji rynkowej nadwyżce zwiększającej potencjał ekonomiczny i w ostatecznym rachunku zwiększają wartość przedsiębiorstwa na rynku Logistyka a strategia przedsiębiorstwa • Strategia przedsiębiorstwa to długofalowa koncepcja rozwoju i funkcjonowania na rynku • Przejawia się przede wszystkim w zarządzaniu strategicznym, tj w kierowaniu rozwojem organizacji zorientowanym na wykorzystanie szans i unikaniu zagrożeń występujących w otoczeniu • Formułuje się w niej strategie funkcjonalne obejmujące: – – – – produkcję marketing logistykę finanse Logistyka a strategia przedsiębiorstwa W planowaniu strategicznym należy uwzględnić logistyczny punkt widzenia na: • zaopatrzenie, • produkcję, • sprzedaż produktów. Logistyka a strategia przedsiębiorstwa Strategiczne decyzje logistyczne dotyczą całościowych zamierzeń rozwoju: • • • • • produkcji polityki zapasów procesu zamówień wyboru rodzaju transportu lokalizowania baz magazynowych Logistyka a strategia przedsiębiorstwa Kluczowe problemy logistyczne mogące wspierać strategię rozwoju przedsiębiorstwa: • wybór strategicznych dostawców materiałów • własna czy zewnętrzna obsługa transportowa procesów logistycznych • rozwój własnych magazynów czy korzystanie z usług wyspecjalizowanych logistyków • rozwój własnej sieci dystrybucji czy korzystanie z sieci innych przedsiębiorstw • kształtowanie struktury podmiotowej sprzedaży Logistyka a płynność finansowa przedsiębiorstwa • Płynność finansowa przedsiębiorstwa oznacza bieżącą zdolność do terminowego regulowania zobowiązań. • Rzeczowe procesy logistyczne po stronie zakupów jak i sprzedaży są podstawą kształtowania strumieni pieniężnych. • Procesy logistyczne kształtują płynność finansową, jej poziom i tendencje zmian. Logistyka a płynność finansowa przedsiębiorstwa Procesy logistyczne w sposób szczególny wpływają na takie pozycje aktywów obrotowych i zobowiązań jak: • zapasy • należności z tytułu dostaw • zobowiązania z tytułu dostaw Logistyka a płynność finansowa przedsiębiorstw Kształtowanie terminów i form płatności za dostarczone produkty należy do działalności marketingowej przedsiębiorstwa. Jednak sprawność fizycznej dostawy towarów do odbiorców to efekt działań logistycznych, która może stanowić istotny argument w negocjacjach warunków płatności i wpłynąć pozytywnie na płynność finansową. Logistyka a płynność finansowa przedsiębiorstw Kształtowanie bieżącej płynności finansowej przedsiębiorstwa z punktu widzenia procesów logistycznych dotyczy trzech wymienionych składników aktywów i pasywów, tj.: • zapasów • należności z tytułu dostaw • zobowiązania z tytułu dostaw Logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Pojęcie efektywności w literaturze ekonomicznej definiowane jest w różny sposób. Generalnie rozumie się przez nią relację nakładów i efektów. E = F/N Logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Do pomiaru efektywności działalności przedsiębiorstwa używa się następujących pojęć i formuł: • • • • produktywność czynników produkcji, kosztochłonność procesów wytwórczych, rentowność efektywność zamierzeń rozwojowych Logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Produktywność wyraża relację, w jakiej pozostaje wartość produkcji (obrotów, przychodów) do zaangażowanych w przedsiębiorstwie zasobów trwałych i obrotowych lub osobowych. Wp=P/M1+M2 lub Wp=P/L Logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Kosztochłonność wyraża relację kosztów ponoszonych dla uzyskania odpowiedniej wartości produkcji (obrotu, przychodów) Wk=K/P Logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Rachunek rentowności można przedstawić na różne sposoby. Rentowność może być wyrażona w kwotach bezwzględnych a miarą jest w tym przypadku wynik finansowy. Wf=P-K Logistyka a efektywność przedsiębiorstwa Rentowność może być też mierzona w wielkościach względnych jako relacja wyniku finansowego do innych wielkości ekonomicznych: – obrotu (przychodów) – aktywów (majątku, zasobów lub zatrudnienia) – kapitałów własnych Planowanie logistyczne • w planowaniu logistycznym każde ogniwo systemu logistycznego jest połączone z planem strategicznym firmy • planowanie logistyczne w przedsiębiorstwie prowadzone jest na trzech poziomach: – strategicznym - co? – taktycznym - kiedy? – operacyjnym - jak? Planowanie logistyczne • Strategiczny plan logistyki umożliwia zintegrowanie 10 kluczowych obszarów przedsiębiorstwa: – – – – – – – – – – systemu informatycznego działalności operacyjnej wyposażenia struktury organizacyjnej operacji magazynowych zarządzania transportem zarządzania zapasami wyboru kanału logistycznego strategii konfiguracji sieci logistycznaj obsługi klienta Strategie logistyczne • • • • • strategia całkowitych kosztów logistycznych strategia zróżnicowania dystrybucji strategia odraczania strategia dostaw zbiorczych strategia standaryzacji Procesy logistyczne Procesy logistyczne w przedsiębiorstwie to między innymi: • • • • • zakup sprzedaż transport magazynowanie kształtowanie zapasów Zarządzanie łańcuchem dostaw • geneza łańcucha dostaw • pojęcie łańcucha dostaw Łańcuch logistyczny to taki łańcuch magazynowotransportowy, który stanowi technologiczne połączenie punktów magazynowych i przeładunkowych drogami przewozu towarów oraz organizacyjne i finansowe skoordynowanie operacji, procesów zamówień i polityki zapasów wszystkich ogniw tego łańcucha. Zarządzanie łańcuchem dostaw Ze względu na to, że funkcjonowanie łańcucha logistycznego uwarunkowane jest jego przestrzennym rozmieszczeniem, przez pojęcie łańcucha dostaw należy rozumieć przepływ produktów logistycznych w ramach ściśle określonej konfiguracji sieci logistycznej. Zarządzanie łańcuchem dostaw Koncepcja zarządzania łańcuchem dostaw obejmuje: • • • • • • • źródła surowców i dostawców politykę zakupu i gromadzenia surowców przepływ materiałów wewnątrz firmy przechowywanie wyrobów gotowych dystrybucję magazynowanie transport Zarządzanie łańcuchem dostaw Określenie łańcuch dostaw jest rozumiane jako działalność związana z przepływem produktów i usług - od jego pierwotnego źródła przez wszystkie formy pośrednie, aż do postaci, w której produkty i usługi są konsumowane przez ostatecznego klienta. Zarządzanie łańcuchem dostaw W ujęciu procesowym łańcuch logistyczny można zdefiniować następująco: Łańcuch logistyczny to dynamiczny proces, jako suma działań w poszczególnych jego etapach, mający na celu skoordynowanie swobodnego przepływu dóbr a wraz z nimi informacji i środków finansowych, od miejsc pozyskania surowców do klienta. Procesy logistyczne Fazy procesów logistycznych w przedsiębiorstwie: • zaopatrzenie • produkcja • dystrybucja Zarządzanie łańcuchem dostaw • • • • Zarządzanie łańcuchem logistycznym to: planowanie, organizowanie, realizowanie i sterowanie przepływem towarów tak w ich fizycznej jak i finansowej postaci, wraz z informacjami dotyczącymi wielkości i struktury popytu na te towary. Zarządzanie relacjami w łańcuchu dostaw Ma na celu zapewnienie: • • • • kooperacji, partnerstwa, integracji, optymalizacji procesów i systemów w działaniach strategicznych, taktycznych i operacyjnych. Zarządzanie relacjami w łańcuchu dostaw Elementy składowe zarządzania relacjami z partnerami: • • • • • • • zarządzanie relacjami z dostawcami wdrażanie nowych produktów zarządzanie kosztami produktu prognozowanie i planowanie zarządzanie zapasami magazynowymi planowanie produkcji reklamacje Proces logistyczny • Proces logistyczny w łańcuchu dostaw obejmuje czynności, zdarzenia i informacje począwszy od zdefiniowania planu sprzedaży a skończywszy na dostawie do klienta, serwisie posprzedażnym i utylizacji. • Podstawowym elementem procesu i warunkiem koniecznym dla jego efektywnej realizacji jest sterowanie procesem. Proces logistyczny • • • • • • • • • definiowanie prognoz sprzedaży tworzenie planu produkcji definiowanie potrzeb materiałowych zakupy zaopatrzeniowe zarządzanie zapasami magazynowymi magazynowanie transport dostawy do klienta logistyczna obsługa reklamacji klienta Łańcuch logistyczny • ogniwo pozyskiwania surowców • ogniwo dostaw surowców do łańcucha • ogniwo produkcji • ogniwo dystrybucji Podstawowe terminy łańcucha dostaw • bufor – to jeden ściśle określony asortyment towarów, tzn. albo surowców, albo półfabrykatów albo wyrobów gotowych; – bufor wejściowy i bufor wyjściowy • łącze – służy do połączeń buforów; – łącze wewnętrzne i łącze zewnętrzne Cele strategiczne łańcucha dostaw • optymalizowanie wykorzystania aktywów przedsiębiorstwa • zwiększenie zjawiska kompresji czasu wszystkich operacji składowania i transportu wewnątrz łańcucha dostaw • zmniejszenie kosztów transakcyjnych i koncentrowanie się na działaniach tworzących wartość dla klientów Zarządzanie łańcuchem dostaw • w zarządzaniu łańcuchami dostaw wykorzystuje się informatyczne systemy wspomagające • najczęściej wykorzystywaną aplikacją jest SCM (Supply Chain Management) – zarządzanie zapasami przez dostawcę – zarządzanie zamówieniami przez klienta • ECR (Efficient Consumer Response) to strategia efektywnej obsługi klienta • CPFR (Collaborative Planning, Forecasting and Mepelnisment) oznacza współpracę wszystkich partnerów w łańcuchu dostaw Ogniwo produkcji w łańcuchu dostaw • pełni zasadniczą rolę w łańcuchu dostaw: – znajduje się pośrodku łańcucha – funkcjonuje w obrębie systemu logistycznego • system logistyczny to celowo zorganizowany i połączony zespół takich podsystemów jak: – – – – – zaopatrzenie produkcja magazynowanie transport dystrybucja wraz z relacjami pomiędzy nimi Podsystem zaopatrzenie Decyzje zaopatrzeniowe dotyczą: • • • • • procesu zamówień wyboru dostawców źródeł surowców negocjacji cen zakupu wyboru form obsługi transportowej Podsystem zaopatrzenie • Najczęściej wykorzystywaną metodą wyboru dostawców jest metoda punktowa • Zawiera ona takie elementy jak: – rzetelność – terminowość dostaw – lojalność wobec partnera – kondycja finansowa dostawcy Podsystem produkcja Aby zaplanować wielkość i strukturę produkcji stosownie do zgłaszanego popytu, należy uzyskać odpowiedź na takie pytania jak: • co i kiedy wyprodukować? • jakimi zdolnościami produkcyjnymi oraz surowcami i półfabrykatami należy dysponować? • jakimi zapasami produkcji w toku dysponuje firma? • jaka powinna być wielkość i struktura zakupu surowców i półfabrykatów oraz obsługi logistycznej Total Quality Management • działalność logistyczna jest łączona z kompleksowym zarządzaniem jakością • TQM polega na ustawicznym doskonaleniu wszystkich procesów w przedsiębiorstwie Just In Time • metoda dokładnie na czas (JIT) umożliwia zaniechanie gromadzenia zapasów • oznacza: produkuj dokładnie to, czego życzy sobie klient i dostarczaj dokładnie wtedy, kiedy sobie tego życzy • w praktyce JIT oznacza: – skrócenie czasu dostaw – likwidację przestojów materiałów do produkcji – skrócenie czasu trwania procesów produkcji w przedsiębiorstwie System KAN-BAN • jest to udoskonalony system JIT • stanowi system planowania produkcji drogą regulowania wielkości i struktury zapasów • wykorzystuje się w nim dwukolorowe karty: - KAN oznacza miejsca produkcji - BAN oznacza standardową ilość składnika użytego do produkcji • w systemie tym proces produkcji jest dostosowany do planu wydziału montażu System logistyczny przedsiębiorstwa produkcyjnego • przedsiębiorstwo produkcyjne stanowi centralne ogniwo w łańcuchu logistycznym • producent zawsze występuje jako odbiorca produktów i jednocześnie jako dostawca • lokalizując ogniwo produkcji w łańcuchu logistycznym można mówić o rzeczowym strumieniu zasilania (dopływu) i strumieniu odpływu System logistyczny przedsiębiorstwa produkcyjnego • logistyka w przedsiębiorstwie produkcyjnym przeszła kilka faz rozwoju: – od zarządzania materiałami (Material Management) – do zarządzania kanałowego (Channel Management) • zarządzanie kanałowe obejmuje cały przepływ materiałów w przedsiębiorstwie: od etapu wejścia surowca do wyrobu końcowego dla klienta System logistyczny przedsiębiorstwa produkcyjnego • system logistyczny przedsiębiorstwa produkcyjnego może być bardzo złożony • zintegrowane zarządzanie przepływami rzeczowymi, strumieniami informacji i strumieniami finansowymi obejmuje trzy sfery działalności przedsiębiorstwa: – zaopatrzenie – produkcję – dystrybucję • w każdej z tych faz mamy do czynienia z takimi elementami jak: zapasy, transport i konfiguracja przestrzenna Logistyka zaopatrzenia • obejmuje: – dostarczenie materiałów niezbędnych do produkcji, – ich składowanie – dostarczenie do pierwszego stanowiska linii produkcyjnej • jest traktowana jako zarządzanie strumieniem dopływu do przedsiębiorstwa Logistyka produkcji • obejmuje zarządzanie przepływem strumieni materiałowych w procesie produkcyjnym • dotyczy: – projektowania kanałów przepływu w procesie produkcji – transportu wewnętrznego – zapasów produkcji w toku Logistyka dystrybucji • obejmuje przemieszczanie wytworzonych materiałów, półproduktów czy wyrobów gotowych do odbiorców • w zależności od rodzaju przedsiębiorstwa i produkowanych wyrobów sieć dystrybucji może być bardziej lub mniej rozwinięta wykazując zróżnicowaną: – szerokość kanałów dystrybucji – długość kanałów dystrybucji System logistyczny przedsiębiorstwa produkcyjnego Poza omówionymi fazami system logistyczny przedsiębiorstw produkcyjnych obejmuje: • przepływ części zamiennych (tzw. usługi posprzedażowe) • obsługę zwrotów (tzw. Reverse Distribution) • gospodarkę odpadami (tzw. logistyka procesów utylizacji) Planowanie i sterowanie produkcją • Bardzo istotnym elementem zarządzania produkcją jest planowanie potrzeb materiałowych • W tym złożonym, wymagającym wielu obliczeń procesie bardzo przydatne są wspierające oprogramowania komputerowe • Określeniu tych potrzeb materiałowych służą systemy planowania potrzeb materiałowych • Systemy te przeszły określoną drogę rozwoju Material Requirements Planning MRP (Planowanie potrzeb materiałowych) dotyczy: • planowania zapotrzebowania materiałów • zamówienia materiałów • opracowania harmonogramu produkcji Podstawą funkcjonowania systemu MRP jest harmonogram (plan) produkcji wyrobów finalnych. Manufacturing Resource Planning MRP II (Planowanie zasobów produkcyjnych) oprócz planowania zaopatrzenia materiałowego produkcji obejmuje: • planowanie sprzedaży zasobów • bilansowanie zdolności produkcyjnych • związane z tym finanse Money Resource Planning MRP III (lub MRP+) - to planowanie zasobów finansowych Enterprise Resource Planning ERP - to planowanie zasobów przedsiębiorstwa Distribution Requirement Planning DRP - to planowanie zapotrzebowania dystrybucji • Ma za zadanie określić zapotrzebowanie na wyrób gotowy • Opracowany na tej podstawie plan dystrybucji determinuje wielkość produkcji Computer Intergrated Manufacturing CIM oznacza metodę zarządzania produkcją przy wsparciu informatycznym. CIM umożliwia kontrolę nad prawidłowym przebiegiem wszystkich systemów zastosowanych w produkcji. Korzyści wdrażania systemów MRP • powiązanie zakupu materiałów z potrzebami • obniżenie poziomu zapasów • zbiorcze fakturowanie powodujące wydłużenie terminu płatności • egzekwowanie indywidualnej odpowiedzialności za każde stanowisko pracy Logistyka dystrybucji • Logistyka w sferze dystrybucji oznacza zintegrowany proces planowania, organizowania i kontroli strumieni towarów i związanych z nim informacji z miejsca produkcji do odbiorcy. • Zadaniem logistyki jest zarządzanie procesem dostarczenia tych towarów z uwzględnieniem 7W, co wiąże się z koniecznością pokonania pięciu luk. Logistyka dystrybucji • luka czasowa • luka przestrzenna • luka ilościowa • luka w asortymencie • luka informacyjna Logistyka dystrybucji • Drogą do pokonywania tych luk jest łączenie się kanałów dystrybucji z kanałem logistycznym. • Kanał dystrybucji to zespół kolejnych ogniw, za pośrednictwem których realizowany jest przepływ dóbr związany z działalnością rynkową. • Wybór rodzaju kanału i liczby pośredników zależy od stopnia intensywności dystrybucji. • W przypadku kanału zintegrowanego pionowo wszyscy uczestnicy realizują wspólną strategię. Magazynowanie i obsługa zapasów • Magazyn stanowi jednostkę organizacyjnofunkcjonalną zajmującą się przechowywaniem dóbr materialnych (zapasów) czasowo wyłączonych z ruchu w kanałach logistycznych. • Do tego celu magazyn dysponuje odpowiednią infrastrukturą magazynową: – przestrzenią składową i manipulacyjną – środkami technicznymi manipulacji i transportu Magazynowanie i obsługa zapasów • Budowle magazynowe to trwałe konstrukcje inżynierskie służące do magazynowania zapasów • Cechuje je duża różnorodność, elementy techniczne i użytkowe: – rodzaj i wielkość – parametry konstrukcyjne – parametry użytkowe Magazynowanie i obsługa zapasów • Różnorodność budowli magazynowych wynika z: – z rodzaju towarów i ich podatności magazynowej – czasu magazynowania zapasów – rotacji zapasów w magazynie – stopnia ich przystosowania do manipulacji zmechanizowanych – mechanizacji i automatyzacji procesów magazynowych Magazynowanie i obsługa zapasów • Budowle magazynowe można dzielić z punktu widzenia różnych kryteriów: – stanu skupienia i podatności magazynowej ładunku – rozwiązań techniczno-budowlanych i stopnia zabezpieczenia ładunków – stopnia mechanizacji procesów magazynowych – funkcji i przeznaczenia gospodarczego Magazynowanie i obsługa zapasów • W zależności od stanu skupienia i podatności magazynowej ładunków wyróżnia się następujące typy magazynów: – zbiorniki – silosy – magazyny uniwersalne Magazynowanie i obsługa zapasów • Uwzględniając rozwiązania technicznobudowlane i stopień zabezpieczenia ładunków budowle magazynowe dzieli się na: – magazyny otwarte – magazyny półotwarte – magazyny zamknięte – magazyny wysokiego składowania – magazyny specjalne Magazynowanie i obsługa zapasów • W zależności od stopnia mechanizacji procesów magazynowych magazyny dzielą się na: • nie zmechanizowane • zmechanizowane • zautomatyzowane Magazynowanie i obsługa zapasów • W zależności od funkcji i przeznaczenia gospodarczego, jakie spełniają, magazyny dzielą się na: • • • • przemysłowe handlowe transportowe usługowe Magazynowanie i obsługa zapasów Techniczne wyposażenie magazynów uzależnione jest od: – wielkości i funkcji, jaką pełni magazyn – rodzaju magazynowanych zapasów i ich podatności magazynowej – rodzaju opakowania i stosowanych jednostek ładunkowych – metod składowania – sposobu przemieszczania materiałów – rodzaju zabiegów konserwacyjnych i konfekcjonowania Magazynowanie i obsługa zapasów • Do technicznego wyposażenia magazynu zalicza się: – maszyny i urządzenia transportowe – urządzenia do składowania – urządzenia pomocnicze Magazynowanie i obsługa zapasów • Do podstawowych środków transportu w nowoczesnych magazynach zalicza się: – wózki jezdniowe – dźwignice – przenośniki Magazynowanie i obsługa zapasów • Wśród urządzeń do składowania można wyróżnić: – w magazynach otwartych: legary, stojaki, podstawki – w magazynach zamkniętych: regały o różnej konstrukcji (nieruchome, przesuwane), stojaki czy szafki Magazynowanie i obsługa zapasów • System magazynowania można określić jako skoordynowaną działalność w czasie i przestrzeni, polegającą na: – gromadzeniu zapasów – ich składowaniu – wraz z czynnościami manipulacyjnymi, pielęgnacyjnymi i kontrolą Centra logistyczne Do przesłanek rozwoju centrów logistycznych jako nowych form organizacji procesów logistycznych przyczyniły się: – wzrost znaczenia poziomu obsługi klienta – dążenie do skrócenia czasu dostawy – konieczność redukcji kosztów w łańcuchu dostaw – globalizacja działalności gospodarczej zwiększająca zasięg procesów logistycznych Centra logistyczne Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu centrów logistycznych są: • zasada just in time • outsourcing Centra logistyczne Centrum logistyczne to obiekt przestrzenny o określonej funkcjonalności wraz z infrastrukturą i organizacją, w którym realizowane są usługi logistyczne związane z: – – – – – przyjmowaniem magazynowaniem rozdziałem i wydawaniem towarów oraz usługi towarzyszące. Centra logistyczne • Centra logistyczne to punkty węzłowe sieci logistycznych, w których: – następuje łączenie i rozłączanie strumieni ładunków – ma miejsce zmiana środka transportu – świadczone są usługi związane z magazynowaniem, zarządzaniem zapasami i dystrybucją – różne usługi towarzyszące Centra logistyczne Centra logistyczne pełnią trzy funkcje: • funkcje logistyczne • funkcje pomocnicze • funkcje dodatkowe Centra logistyczne Funkcje logistyczne obejmują: – transport – magazynowanie – zarządzanie zapasami – zarządzanie zamówieniami – przeładunki – pakowanie – kompletacja Centra logistyczne Do funkcji pomocniczych zalicza się: – spedycja – obsługa celna – ubezpieczenia – obrót opakowaniami zbiorczymi wielokrotnego użytku – wynajem kontenerów i palet – usługi informatyczne – promocja i marketing Centra logistyczne Funkcje dodatkowe obejmują: – techniczną obsługę pojazdów – sprzedaż paliw, olejów i akcesoriów – naprawę kontenerów i palet – usługi hotelarskie – usługi gastronomiczne – usługi bankowe – usługi telekomunikacyjne – parkowanie pojazdów Centra logistyczne Centra logistyczne a centra dystrybucyjne: – centra logistyczne - niezależne podmioty, świadczące usługi na rzecz wielu różnych klientów – centra dystrybucyjne - podmioty zależne, realizujące usługi logistyczne na rzecz jednego przedsiębiorstwa Centra logistyczne Ze względu na zasięg oddziaływania wyróżnia się centra logistyczne: • międzynarodowe • regionalne • lokalne Centra logistyczne Ze względu na funkcjonalność centra logistyczne dzieli się na: • centra intermodalne • centra nieintermodalne Centra logistyczne Zadania (usługi) wykonywane w centrach logistycznych: – sterowanie dostawami zakupionych towarów – magazynowanie – zawieranie umów z odbiorcami – przygotowywanie zamówień – rozdział wyrobów gotowych według odbiorców – wykonywanie usług na zlecenie odbiorcy Centra logistyczne • Zadania - c.d – konfekcjonowanie towarów – formowanie jednostek ładunkowych – dystrybucja przygotowanych partii towarów – przewóz i spedycja – funkcje handlowe – wykonywanie serwisu regałowego Centra logistyczne Powinny spełniać określone warunki: • posiadanie odpowiedniego wyposażenia • posiadanie odpowiedniego usytuowania • odpowiednia infrastruktura informatyczna Centra logistyczne • Telematyka to technika łączności oparta o bezprzewodowe środki komunikowania, np. GPS, do monitorowania drogi przesyłki. • metoda track and trace Przestrzenna konfiguracja sieci logistycznej • Konfiguracja sieci logistycznej to struktura punktów i dróg, przez które przepływają produkty od źródeł wydobycia surowców do miejsc podaży tych produktów • Konfiguracja sieci wymaga określenia: – – – – – ile będzie tych punktów i dróg gdzie będą zlokalizowane jaki rodzaj transportu będzie użyty jakie magazyny zostaną wykorzystane które produkty będą przemieszczane Przestrzenna konfiguracja sieci logistycznej Celem konfiguracji sieci są: • minimalizacja kosztów logistycznych • maksymalizacja poziomu obsługi klienta • maksymalizacja zysku w ogniwach łańcucha logistycznego 3 PL (third party logistic provider) • Obok usług spedycyjnych oferują: – magazynowanie i obsługę zapasów – transport i obsługę ładunków – różnego rodzaju usługi marketingowe – usługi finansowe związane z realizacją kontraktów 3 PL (third party logistic provider) • Firmy tego typu w większości dysponują: – własną flotą transportową – znacznym potencjałem magazynowym – własnymi sortowniami, przeładowniami i składami – inną infrastrukturą dla szeroko rozumianej obsługi logistycznej towarów 4 PL (fourth party logistic provider) • Oferują usługi wykraczające poza tradycyjną logistykę: – wkraczające w procesy produkcji – polegające na tworzeniu wartości dodanej do produktów w trakcie ich przemieszczania w łd. – bazują na zasobach innych firm, np. 3PL – kompleksowo zarządzają wszystkimi procesami logistycznymi w firmie Usługi logistyczne • • • • • czynności transportowe czynności spedycyjne usługi terminalowe zarządzanie zapasami kompleksowa obsługa dystrybucji cross docking • tranzyt ładunków przez terminal bez składowania • zatrzymanie jedynie na czas niezbędny do kompletacji, zmiany postaci ładunku lub zmiany środka transportu Eurologistyka • To inaczej eurosystemy logistyczne, które należy rozumieć jako systemy logistyczne tworzone: – pomiędzy firmami różnych państw europejskich – pomiędzy firmą zlokalizowaną na terenie Europy i jej filiami Eurologistyka Przynajmniej jedna z funkcji zarządzania logistycznego musi być wspólna: – operacyjna – finansowa lub – marketingowa Eurologistka • to szczególna forma logistyki międzynarodowej • to rozpatrywanie procesów logistycznych w skali kontynentu europejskiego • ma swoje źródła zwłaszcza w procesach integracyjnych Eurologistyka • Cele eurosystemów logistycznych: – konieczność tworzenia zintegrowanych łańcuchów dostaw między ich ogniwami – konieczność redukcji poziomu zapasów w firmach działających w Europie Eurologistyka • Formy organizacyjne eurologistyki: – spółki i korporacje międzynarodowe – filie przedsiębiorstw europejskich – eurologistyka doraźna (short-term) Eurologistyka • Rodzaje kanałów eurologistycznych: – kanały eurologistyczne nieciągłe – kanały eurologistyczne ciągłe – Kanały eurolgistyczne synchroniczne Eurologistyka • Cechy eurokanału: – długość: oznacza liczbę i rodzaje ogniw pośredniczących – szerokość: możliwość (zakres) pokrycia rynku
