wymagania edukacyjne z historii i społeczeństwa dla klasy v
advertisement
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA KLASY V Na rok szkolny 2014/2015 Temat lekcji, zagadnienia Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI. Temat: Nad Eufratem i Tygrysem. Zagadnienia: 1. kraina między rzekami. 2. Rzeka to życie…i to całkiem wygodne. 3. Potężne mury miast 4. U wrót świątyni. 5. Pismo i inne wynalazki mieszkańc ów Mezopota mii. 6. Co to jest prawo i po co je wymyślon o? Uczeń zna: pojęcie: Kodeks Hammurabiego nazwy: Azja, Tygrys, Eufrat, Mezopotamia, Sumerowie, Babilonia skróty p.n.e. i n.e. Uczeń zna: pojęcia: kanał nawadniająca, pismo, miasto –państwo, świątynia, prawo, kodeks Uczeń zna: pojęcia: starożytność, cywilizacja Uczeń rozumie: znaczenie spisania prawa dla władców starożytnych Uczeń wie: co znaczy w języku polskim słowo „Mezopotamia” że w Mezopotamii powstało najstarsze znane pismo – klinowe że najważniejszymi budowlami w miastach– państwach były świątynie że epoka starożytna zaczęła się około 3500 lat p.n.e. Uczeń potrafi: rozpoznać na materiale ikonograficznym zikkurat, pismo klinowe określić funkcje, jakie spełniały rzeki w życiu ludzi Uczeń wie: dlaczego ludzie osiedlali się w dolinach wielkich rzek że mieszkańcy Mezopotamii pisali na glinianych tabliczkach co spisał król Hammurabi Uczeń rozumie: pojęcia: sieć nawadniająca, prawo Uczeń wie: że Mezopotamia leżała w Azji do czego służyły kanały nawadniające że mieszkańcy Mezopotamii wierzyli w wielu bogów Uczeń rozumie: znaczenie wielkich rzek dla rozwoju cywilizacji Uczeń potrafi: zaznaczyć na osi czasu 3500 rok p.n.e. wskazać na mapie Mezopotamię wymienić wynalazki Sumerów: cegła, pismo, koło, wytop kolorowego Uczeń potrafi: zaznaczyć na mapce konturowej Mezopotamię stosować zamiennie pojęcia: Mezopotamia, Międzyrzecze przytoczyć definicję cywilizacji Ocena bardzo dobra Temat: W Egipcie faraonów. Zagadnienia: 1. O rzece, która żywiła Egipcjan. 2. O ty, czego Egipcjano m nie brakowało i o tym, co musieli sprowadza ć. 3. Państwo, władca i jego lud. 4. Bogowie i kapłani. 5. Pisarze i architekci. 6. Zapisane na zwojach papirusu. Uczeń wie: że Nil jest najdłuższą rzeką na świecie Uczeń rozumie: na czym polegała władza faraona szkła nazwać przyrządy służące mieszkańcom Mezopotamii do pisania Uczeń zna: pojęcia: faraon, kapłan, mumia, piramida nazwy: Nil, Egipt, Afryka cechy charakterystycz ne klimatu panującego w Egipcie Uczeń wie: jakich surowców brakowało w Egipcie że Egipcjanie wierzyli w wielu bogów że bogów przedstawiano jako ludzi z głowami zwierząt że Egipcjanie stworzyli własne pismo jakie było zastosowanie papirusu Uczeń rozumie: pojęcia: piramida, faraon, mumia na czym polegała władza faraona Uczeń wie: że Egipt istniał ponad 3000 lat Uczeń rozumie: pojęcia: wylewy Nilu, kanał nawadniający, „święte obrazki”, cywilizacja, hieroglify Uczeń potrafi: zaznaczyć na mapce konturowej Egipt i Nil rozpoznać na materiale ikonograficznym boga Re, hieroglify rozpoznać pismo egipskie Uczeń rozumie: powiedzenie, że Egipt jest „darem Nilu” Uczeń potrafi: uzupełnić piramidę społeczną w Egipcie Temat: Palestyna i jej mieszkańcy. Zagadnienia: 1. Ziemia Obiecana. 2. Trudna droga do Ziemi Obiecanej. 3. O tym , jak Uczeń wie: że Żydzi wierzyli w jednego Boga dlaczego Egipcjanie mogli zbierać plony dwa razy w roku Uczeń potrafi: wskazać na mapie Afrykę i Egipt, Nil wymienić co uprawiali i co hodowali Egipcjanie: pszenicę, jęczmień, proso, cebulę, ogórki, len, kozy, owce, bydło nazwać zajęcia Egipcjan rozpoznać na materiale ikonograficzn ym faraona, piramidy wymienić wynalazki Egipcjan określić zajęcia kapłanów nazwać egipskie przyrządy do pisania Uczeń zna: nazwy: Palestyna, Jordan, Izraelici, Żydzi postacie: Dawid, Goliat, Salomon. Uczeń wie: że Palestyna Uczeń zna: pojęcia: Ziemia Obiecana, Arka Przymierza, Biblia postacie: Abraham, Mojżesz Uczeń wie: co przechowywano w Arce Uczeń rozumie: znaczenie ochrony zabytków dla udokumentowania działalności człowieka w przeszłości dlaczego Żydzi nazywali Palestynę Ziemią Obiecaną Uczeń potrafi: powstało Królestwo Izraela. 4. Walka Dawida z Goliatem. 5. O wielkich królach Izraela. 6. Wiara w jednego Boga. Uczeń zna: Lekcja powtórzeniowa: pojęcia: faraon, Cywilizacje nad kapłan, wielkimi rzekami. piramida Zagadnienia: nazwy: Azja, 1. Między Mezopotamia, dwiema Babilonia, rzekami. Egipt, Nil, 2. Egipt Afryka, faraonów. Palestyna, 3. W Izraelici, Żydzi, starożytne Jordan j cechy Palestynie. charakterystycz ne klimatu panującego w Egipcie nazwę pisma i materiałów piśmiennych Egipcjan Uczeń wie: położona jest nad Morzem Śródziemnym, nad rzeką Jordan Przymierza że Izraelici nazywani byli także Żydami lub Hebrajczykami Uczeń rozumie: pojęcia: „walka Dawida z Goliatem” Uczeń rozumie: znaczenie nazwy: Kanaan określenie: „salomonowy wyrok”: ze Stary Testament jest częścią Biblii Uczeń potrafi: interpretować krótkie i proste teksty źródłowe rozpoznać na materiale ikonograficznym: Ścianę Płaczu, Arkę Przymierza, „walkę Dawida z Goliatem” Uczeń pamięta: pojęcia: kanał nawadniający, pismo, miastopaństwo, świątynia, prawo, Kodeks Hammurabiego, „wylewy Nilu”, „święte obrazki”, starożytność Uczeń zna: postaci: Dawid, Goliat, Salomon Uczeń wie: że mieszkańcy Mezopotamii wierzyli w wielu bogów Uczeń rozumie: znaczenie wielkich rzek dla rozwoju cywilizacji Uczeń potrafi: rozpoznać na materiale ikonograficzny m, zikkurat, pismo klinowe, Uczeń zna: pojęcia: hieroglify, Ziemia Obiecana, Arka Przymierza, Dziesięcioro Przykazań, Biblia postaci: Abraham, Mojżesz Uczeń wie: opowiedzieć o wędrówce Izraelitów w poszukiwaniu Ziemi Obiecanej opowiedzieć o walce Dawida z Goliatem Uczeń rozumie: powiedzenie, że Egipt jest „darem Nilu” Uczeń potrafi: uzupełnić piramidę społeczną w Egipcie interpretować krótkie i proste teksty źródłowe wyjaśnić, co zawierały Tablice przekazane Mojżeszowi przez Boga że ludzie osiedlali się w dolinach wielkich rzek do czego służyły kanały nawadniające że mieszkańcy Mezopotamii pisali na glinianych tabliczkach co spisał król Hammurabi że Egipt leży w Afryce jakich surowców brakowało w Egipcie że Egipcjanie wierzyli w wielu bogów, których przedstawiano z głowami zwierząt że Palestyna byłą Ziemią Obiecaną Izraelitom że Żydzi wierzyli w jednego Boga Uczeń rozumie: pojęcia: faraon, mumia, piramida na czym polegała władza faraona Uczeń potrafi: rozpoznać na materiale ikonograficzny m piramidę, boga Re, faraona, hieroglify, Arkę Przymierza co znaczy w języku polskim słowo „Mezopotamia” że mieszkańcy Mezopotamii budowali budowle świątynne nazywane zikkuratami że Egipt istniał ponad 3000 lat czym była Arka Przymierza i co w niej przechowywano Uczeń rozumie: pojęcia: sieć nawadniająca, prawo, świątynia, „święte obrazki”, starożytność pojęcia: hieroglify, Dziesięcioro Przykazań, Biblia, cywilizacja znaczenie spisania prawa dla władców starożytnych na czym polegała różnica w wierze Egipcjan i Izraelitów Uczeń potrafi: przyporządkować datę wiekowi obliczyć upływ czasu pomiędzy wydarzeniami zaznaczyć na mapce konturowej Mezopotamię, Egipt, Nil, Palestynę wymienić funkcje, STAROŻYTNI GRECY I RZYMIANIE. Temat: W starożytnej Grecji. Zagadnienia: 1. Hellada, czyli gdzie leżała starożytna Grecja. 2. W obronie przed wspólnym wrogiem. 3. Wojny Greków z Persami. „walkę Dawida z Goliatem” wskazać na mapie Mezopotamię, Egipt, Nil wymienić wynalazki ludów Mezopotamii i Egipcjan nazwać materiał służący do pisania w Mezopotamii i Egipcie wymienić co uprawiali, a co hodowali Egipcjanie wymienić zajęcia Egipcjan Uczeń zna: nazwy: Grecy, Grecja, Sparta, Spartanie, Maraton, Termopile jakie pełniły rzeki w życiu ludzi opowiedzieć o wędrówce Izraelitów w poszukiwaniu Ziemi Obiecanej Uczeń zna: pojęcia: kolonia, taran zajęcia Greków Uczeń wie: że Grecja jest krajem górzystym, leżącym nad Morzem Śródziemnym że Grecja leży w Europie z kim Grecy prowadzili wojny że wojny Greków z Persami toczyły się na lądzie i na morzu kto ostatecznie wygrał wojny Uczeń zna: Uczeń potrafi: pojęcia: Hellada, opowiedzieć o Hellenowie, warunkach naturalnych hoplita Grecji postać Leonidasa interpretować napis: „Przechodniu, powiedz Uczeń wie: Sparcie, że tu leżymy posłuszni jej prawom na pamiątkę jakiego wydarzenia rozgrywa się „biegi maratońskie” Uczeń rozumie: pojęcia: kolonia, Hellada, Hellenowie, polis współczesne znaczenie „biegu maratońskiego” o co toczyły się wojny Greków z Persami Uczeń potrafi: omówić zajęcia Greków wskazać na mapie Grecję określić wiek i jego połowę rozpoznać na materiale ikonograficzny m wojownika perskiego i greckiego hoplitę Temat: Ateny i Sparta. Zagadnienia: 1. Grecy twórcami demokracj i. 2. Ateny – państwo wolnych obywateli. 3. Sparta – państwem żołnierzy. Uczeń zna: nazwy dwóch największych polis w Grecji: Ateny, Sparta, Ateńczycy, Spartanie postać Peryklesa Uczeń wie: że demokracja ukształtowała się w Atenach że w Polsce panuje ustrój demokratyczny że demokracja ateńska ukształtowała się w V w. p.n.e. Uczeń potrafi: wskazać ma mapie: Ateny, Spartę, przyporządkować wydarzenia omawiane w podręczniku wiekowi (daty: 479, 490, 492) Uczeń zna: pojęcia: demokracja, obywatel, agora Uczeń rozumie: pojęcia: demokracja, obywatel, agora, zgromadzenie ludowe czemu miało służyć „spartańskie wychowanie” Uczeń rozumie: proste różnice pomiędzy demokracją ateńską, a współczesną Uczeń potrafi: omówić zasady demokracji ateńskiej Uczeń potrafi: opowiedzieć o „wychowaniu spartańskim” interpretować proste teksty źródłowe Uczeń rozumie: o czym decydowali obywatele ateńscy Temat: Kultura Uczeń zna: Uczeń potrafi: zaznaczyć na osi czasu V w. p.n.e. Uczeń zna: Uczeń zna: Uczeń rozumie: Greków. Zagadnienia: 1. Na Olimpie. 2. Najtrudnie jsze pytania. 3. W poszukiwa niu dobra. 4. O laur zwycięstw a, czyli coś dla tych, którzy lubią sport. 5. Architekci i rzeźbiarze. Co ma wspólnego kultura grecka z kulturalnym zachowaniem? Ścieżka edukacyjna: edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie; śródziemnomorsk ie korzenie kultury europejskiej. pojęcia: ambrozja, mit, olimpiada nazwy: Ateny, Akropol, Olimp, Olimpia Uczeń potrafi: opisać wędrówkę duszy do Hadesu pojęcia: dobro, wartości, filozofia, kulturalne zachowanie postacie: Sokrates, Arystoteles czego poszukiwali filozofowie że kultura grecka wywarła wielki wpływ na Europę Uczeń potrafi: wyjaśnić za greckimi filozofami, co to jest dobro Uczeń rozumie: pojęcia: mit, filozofia, kultura Uczeń potrafi: rozpoznać wizerunki bogów greckich umieszczonych w podręczniku Uczeń zna: uczeń zna imiona bogów greckich: Zeusa, Hery, Ateny, Posejdona, Apolla, Dionizosa Uczeń wie: że Grecy wierzyli w wielu bogów że Zeus uważany był za władcę bogów i ludzi gdzie mieszkali mityczni bogowie gdzie rozgrywały się olimpiady o co walczyli zawodnicy podczas olimpiad że igrzyska rozgrywano co cztery lata że Grecy byli wspaniałymi budowniczymi i artystami, stworzyli wiele niezwykłych budowli i rzeźb Uczeń wie: czym zajmowali się filozofowie Uczeń rozumie: że kultury się różnią Uczeń potrafi: obliczyć ile lat minęło od pierwszej olimpiady do bieżącego roku rozpoznać na materiale ikonograficznym elementy architektury i sztuki greckiej Uczeń rozumie: że wiele elementów kultury greckiej jest obecnych w naszej kulturze do dziś Uczeń rozumie: co oznacza termin: „kulturalne zachowanie” że sport jest częścią kultury Temat: O wodzu, który był naprawdę wielki. Zagadnienia: 1. Król, który umiał się uczyć od innych. 2. Aleksande r naprawdę Wielki. 3. Co pozostało po imperium Aleksandr a? Lekcja powtórzeniowa: Uczeń zna: pojęcia: tyran, imperium Uczeń potrafi: zaznaczyć na osi czasu datę 776 r. p.n.e. rozpoznać na materiale ikonograficzny m dyscypliny sportowe starożytnych olimpiad Greków Uczeń zna: nazwy: Macedonia, Persja postać Aleksandra Macedońskieg o Uczeń zna: pojęcia: taran Uczeń wie: że Aleksander pokonał potężną Persję że na cześć Aleksandra wiele miast nazwano Aleksandriami Uczeń potrafi: wskazać na mapie Macedonię opowiadać o zasługach Aleksandra Wielkiego Uczeń wie: że w Polsce Uczeń zna: zasługi Filipa II dla Macedonii Uczeń wie: że imperium Aleksandra Wielkiego leżało na trzech kontynentach: Europie, Azji i Afryce że najsłynniejszym miastem była Aleksandria w Egipcie Uczeń rozumie: pojęcia: tyran, imperium, kultura hellenistyczna co łączyła kultura hellenistyczna Uczeń potrafi: zaznaczyć na mapce konturowej Macedonię opowiedzieć o bitwach Aleksandra Uczeń zna: pojęcia: Uczeń rozumie: czego poszukiwali Starożytna Grecja. Zagadnienia: 1. Położenie i klimat starożytne j Grecji. 2. Dwie największ e polis. 3. kultura Greków. 4. Wielki wódz Aleksande r Macedońs ki. ambrozja, mit, tyran imperium postacie: Perykles, Aleksander Macedoński nazwy: Akropol, Olimpia, Macedonia, Sparta, Ateny zajęcia Greków nazwy dwóch największych polis w Grecji imiona bogów greckich: Zeusa, Hery, Posejdona, Ateny, Apolla, Dionizosa Uczeń wie: że Grecja i Macedonia leżą w Europie kto ostatecznie zwyciężył w wojnach Greków z Persami że demokracja ukształtowała się w Atenach gdzie mieszkali mityczni bogowie o co walczyli zawodnicy podczas olimpiad Uczeń rozumie: o czym decydowali obywatele ateńscy Uczeń potrafi: panuje ustrój demokratyczny Uczeń zna: elementy sztuki i architektury greckiej demokracja, obywatel, agora postacie: Sokrates, Leonidas zasługi Filipa II dla Macedonii Uczeń potrafi: rozpoznać na materiale ikonograficzny m wojownika perskiego i greckiego hoplitę zaznaczyć na osi czasu V w. p.n.e. rozpoznać na materiale ikonograficzny m dyscypliny sportowe starożytnych olimpiad elementy sztuki i architektury greckiej Uczeń wie: na pamiątkę jakiego wydarzenia rozgrywa się biegi maratońskie że imperium Aleksandra Wielkiego leżało na trzech kontynentach: Europie, Azji i Afryce Uczeń rozumie: pojęcia: kolonia, Hellada, Hellenowie, polis, demokracja, obywatel, agora, zgromadzenie ludowe, mit współczesne znaczenie „biegu maratońskiego” jakiemu celowi służyło spartańskie wychowanie Uczeń potrafi: opowiedzieć o warunkach naturalnych Grecji zaznaczyć na mapce konturowej Grecję, Macedonią zaznaczyć na osi czasu rok 776 p.n.e., 334 p.n.e. rozpoznać filozofowie że kultura grecka wywarła wielki wpływ na Europę dlaczego Aleksandra nazwano Wielkim co łączyła kultura hellenistyczna Uczeń potrafi: omówić zasady demokracji ateńskiej interpretować proste teksty źródłowe Temat: Początki Rzymu. Zagadnienia: 1. O mieście na siedmiu wzgórzach. 2. O wilczycy, podróżniku i o tym, jak powstał Rzym 3. O królach i urzędnikach rzymskich. wizerunki bogów omówić zajęcia greckich Greków zamieszczone w określić wiek i podręczniku jego połowę opowiedzieć o wychowaniu spartańskim opowiadać o zasługach Aleksandra Wielkiego Uczeń zna: Uczeń wie: Uczeń zna: • pojęcia: • że Rzym leży na • pojęcia: zgromadzenie siedmiu wzgórzach zgromadzenie ludowe, ludowe, republika, • że Rzymianie też republika, trybun trybun ludowy, stworzyli ludowy, konsul imperium konsul • nazwę „Rzym” • że Rzym leży w Uczeń wie: Europie na Uczeń rozumie: • że Rzym leży nad półwyspie • co to jest Tybrem • że Rzym był „republika” Uczeń potrafi: początkowo • rolę senatorów • wskazać na mapie królestwem rzymskich Rzym Uczeń zna: • rozpoznać symbol • zna nazwę języka, Uczeń potrafi: Rzymu jakim mówili • zaznaczyć na mapce na materiale Rzymianie konturowej Rzym ikonograficznym • zadania konsulów Uczeń rozumie: • rolę trybuna ludowego dla biednych mieszkańców Rzymu Uczeń potrafi: • w kilku zdaniach dokonać charakterystyki warunków naturalnych Rzymu • zaznaczyć na osi czasu VIII w. p.n.e. • zaznaczyć na osi czasu rok 753 p.n.e. • opowiedzieć Uczeń rozumie: • znaczenie zgromadzenia ludowego dla życia mieszkańców Rzymu Temat: Rzym cesarstwem Zagadnienia: 1. Pod znakiem Marsa. 2. Sukcesy wodzów i konie republiki. 3. Juliusz Cezar. 4. Oktawian i początek cesarstwa. Uczeń zna: • pojęcia: republika, legionista, dyktator • nazwy: Rzym, Kartagina • nazwę kontynentu, na którym leży Rzym • postacie: Juliusz Cezar, Oktawian August wybraną legendę związaną z powstaniem miasta Uczeń zna: • imię rzymskiego boga wojny • elementy uzbrojenia legionisty • nazwę słynnych oddziałów armii rzymskiej • imię wodza, który obalił republikę Uczeń wie: • o czym decydował cesarz Uczeń rozumie: • pojęcia: republika, dyktator • słynne słowa „kości zostały rzucone” Uczeń potrafi: Uczeń wie: • wymienić nazwy • że sukcesy najważniejszych wojenne Rzymian urzędów zawdzięczali republiki rzymskiej walecznej i dobrze • wskazać na mapie zorganizowanej granice Cesarstwa armii Rzymskie• że Rzym go prowadził wojny z • omówić okoliczności Kartaginą śmierci Cezara • że Rzymianie • zaznaczyć na osi pokonali Kartaginę, czasu którą następnie 44 r. p.n.e. i określić, zburzyli która to jest połowa • że tereny zajęte wieku przez Cesarstwo Rzymskie leżały na trzech kontynentach Uczeń rozumie: • co oznacza przydomek „August” Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu I w. p.n.e. • rozpoznać na materiale ikonograficznym legionistę rzymskiego Uczeń rozumie: • różnice ustroju republiki i cesarstwa Uczeń potrafi: • rozpoznać na materiale ikonograficznym Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta • dostrzec różnice pomiędzy republiką, a cesarstwem Temat: Kultura Rzymian. Zagadnienia: 1. Prawo rzymskie. 2. Architekci, artyści i inżynierowie. 3. Co Rzymianie robili, gdy nie wojowali? 4. Igrzyska Rzymian. 5. Niewolnicy. 6. Wolność i równość, czyli to, co jest najważniejsze w naszych czasach. Temat: Chrześcijanie. Zagadnienia: 1. Jezus z Nazaretu. 2. Działalność apostołów. 3. Początki chrześcijaństwa 4. Dlaczego warto być tolerancyjnym? Uczeń wie: • że najstarszy zbiór prawa rzymskiego powstał w V w. p.n.e. • gdzie spisano najstarszy zbiór prawa rzymskiego Uczeń zna: • nazwy: Panteon, Koloseum Uczeń zna: • postaci: św. Piotr, św. Paweł • imię cesarza, który przyznał chrześcijanom prawo wyznawania ich religii Uczeń wie: • gdzie urodził się i działał Jezus Uczeń zna: • pojęcia: akwedukt, amfiteatr, gladiator Uczeń zna: • pojęcia: prowincja rzymska, wolność, równość • nazwy elementów architektonicznych stosowanych przez Rzymian Uczeń wie: • że Rzymianie budowali solidne i trwałe drogi • czego uczyły się dzieci w starożytnym Rzymie • kim byli gladiatorzy Uczeń rozumie: • pojęcia: wolność, równość • podziały społeczne w starożytnym Rzymie Uczeń rozumie: • dlaczego w każdym rzymskim domu znajdował się ołtarz ku czci bogini Westy • jak można było w Rzymie stać się niewolnikiem Uczeń potrafi: • rozpoznać na materiale ikonograficznym budowle rzymskie: Koloseum, Panteon, akwedukt • opowiedzieć o igrzyskach rzymskich • zdefiniować pojęcia: wolność i równość Uczeń potrafi: • opowiedzieć o życiu niewolników Uczeń zna: • pojęcia: przypowieści, ewangelie, apostołowie, tolerancja Uczeń rozumie: • pojęcie: tolerancja Uczeń potrafi: • wskazać na osi czasu początek n.e. • opowiedzieć o działalności św. Piotra i św. Pawła • opowiedzieć o Uczeń potrafi: • interpretować proste teksty źródłowe Uczeń rozumie: • dlaczego spisane w Rzymie prawo wystawiono na głównym placu Rzymu Uczeń potrafi: • dostrzec w postaciach bogów rzymskich postać bogów greckich • wskazać różnicę pomiędzy obywatelami Rzymu i mieszkańcami prowincji • porównać igrzyska rzymskie z greckimi Uczeń rozumie: • znaczenie działalności apostołów • powody, dla których Rzymianie prześladowali chrześcijan Temat: Dlaczego upadło Cesarstwo Rzymskie? Zagadnienia: 1. Co złego stało się w imperium? 2. Ludzie z długimi brodami. 3. Z Rzymu do Konstantynopola. 4. Kto pokonał Rzym? Temat: Co zawdzięczamy Grekom i Rzymianom? Zagadnienia: Uczeń zna: • pojęcie: barbarzyńcy życiu pierwszych chrześcijan • zaznaczyć na osi czasu rok 313 • określić wiek i jego połowę Uczeń wie: • że Cesarstwo Rzymskie w IV w. podzielone zostało na dwie części Uczeń zna: • nazwę Konstantynopol • datę upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego • nazwę: Wschodnie Cesarstwo Rzymskie • datę: 476 r. Uczeń potrafi: • wyjaśnić pojęcia: władza ludu, rzecz publiczna Uczeń rozumie: • rozumie współcześnie używane słowo „wandal” Uczeń potrafi: • nazwać i opisać wygląd i sposoby walki plemion barbarzyńskich • wskazać na osi czasu wiek IV i V n.e. • wskazać na osi czasu datę 476 Uczeń zna: • pojęcia: historia, filozofia, demokracja, republika Uczeń rozumie: • pojęcie: wojna domowa • przyczyny i skutki upadku Cesarstwa Rzymskiego Uczeń potrafi: • wymienić przyczyny kryzysu Cesarstwa Rzymskiego • wymienić skutki upadku Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego Uczeń rozumie: • pojęcia: historia, filozofia, demokracja, republika Uczeń zna: • osiągnięcia kulturowe starożytnych Greków • osiągnięcia kulturowe starożytnych Rzymian 1. Kultura Greków. 2. Kultura Rzymian. Ścieżka edukacyjna: dziedzictwo kulturowe w regionie (kultura polska na tle kultury śródziemnomorskiej). • nazwy umieszczonych w podręczniku zabytków starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu Uczeń wie: • że Rzymianom zawdzięczamy system rządów zwany republiką oraz system prawa Uczeń potrafi: • odnaleźć wspólne elementy w sztuce i architekturze starożytnej Grecji i Rzymu • odszukać i wskazać w najbliższej okolicy elementy sztuki i architektury antyku Uczeń rozumie: • wkład Greków do dziedzictwa kulturowego społeczeństw • wkład Rzymian do dziedzictwa kulturowego społeczeństw Uczeń rozumie: • zdanie: „Historia jest nauczycielką życia” Uczeń potrafi: • rozpoznać na materiale ikonograficznym zabytki sztuki i architektury antyku Uczeń wie: • że Rzymianie też stworzyli imperium • że sukcesy wojenne Rzymianie zawdzięczali walecznej i dobrze wyszkolonej armii • że tereny podbite przez Rzymian leżały na trzech kontynentach • o czym decydował cesarz Uczeń zna: Uczeń wie: Lekcja • datę 476 r. • że Rzym był powtórzeniowa: Starożytny Rzym. • pojęcia: początkowo republika, królestwem Zagadnienia: 1. Rzym – miasto legionista, na siedmiu dyktator, Uczeń zna: wzgórzach. przypowieść, • nazwy elementów 2. W Cesarstwie apostołowie, architektonicznych Rzymskim. tolerancja, stosowanych przez 3. Kultura barbarzyńcy, Rzymian Rzymian. akwedukt 4. Wśród • nazwy: Europa, Uczeń rozumie: chrześcijan. Rzym, Tyber, • co to jest „republika” 5. Dokonania Kartagina, • pojęcia: republika, starożytnych Konstantynopol, dyktator, wolność, Greków i Koloseum, Panteon tolerancja, Rzymian. • nazwy: Zachodnie wojny domowe Cesarstwo Uczeń zna: • rolę senatorów Rzymskie , • zadania konsulów rzymskich Wschodnie • nazwy • znaczenie Uczeń zna: • osiągnięcia kulturowe starożytnych Greków • osiągnięcia kulturowe starożytnych Rzymian Uczeń rozumie: • różnice wynikające z ustroju: republiki i cesarstwa • dlaczego spisane w Rzymie prawo wystawiono na głównym placu Rzymu • powody, dla których Rzymianie prześladowali chrześcijan • wkład Greków do dziedzictwa Cesarstwo Rzymskie • postaci: Romulusa, Juliusza Cezara, Oktawiana Augusta, św. Piotra, św. Pawła • nazwę języka, jakim mówili Rzymianie • imię rzymskiego boga wojny • elementy uzbrojenia legionisty • imię cesarza, który przyznał chrześcijanom prawo wyznawania ich religii Uczeń wie: • że starożytny Rzym położony był na siedmiu wzgórzach • że Rzym leży w Europie na półwyspie • że Rzym prowadził wojny z Kartaginą, którą ostatecznie pokonał • że najsłynniejszymi oddziałami armii rzymskiej były legiony • że najstarszy zbiór prawa rzymskiego powstał w V w. p.n.e. • gdzie spisano najstarszy zbiór prawa rzymskiego • że Rzymianie budowali solidne umieszczonych w podręczniku zabytków starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu Uczeń rozumie: • rolę trybuna ludowego dla biednych mieszkańców Rzymu • znaczenie ochrony zabytków dla trwałości i ciągłości historii Uczeń potrafi: • rozpoznać symbol Rzymu na materiale ikonograficznym • wymienić nazwy najważniejszych urzędów republiki rzymskiej • rozpoznać na materiale ikonograficznym legionistę rzymskiego • rozpoznać na materiale ikonograficznym budowle rzymskie: Koloseum, Panteon, akwedukt • rozpoznać na materiale ikonograficznym zabytki sztuki i architektury antyku zgromadzenia kulturowego ludowego dla społeczeństw mieszkańców Rzymu • wkład Rzymian do • co oznacza dziedzictwa przydomek „August” kulturowego • dlaczego społeczeństw zamordowano Juliusza Cezara Uczeń potrafi: •znaczenie • dostrzec różnice działalności apostołów pomiędzy republiką • rozumie i cesarstwem współcześnie używane • wymienić przyczyny i słowo „wandal” skutki upadku • przyczyny i skutki Zachodniego Cesarstwa upadku Zachodniego Rzymskiego Cesarstwa Rzymskiego Uczeń potrafi: • wskazać na mapce konturowej Rzym • w kilku zdaniach dokonać charakterystyki warunków naturalnych Rzymu • interpretować proste teksty źródłowe i trwałe drogi • czego uczyły się dzieci w starożytnym Rzymie • kim byli gladiatorzy • kim byli niewolnicy • gdzie urodził się i działał Jezus • że Cesarstwo Rzymskie w IV w. podzielone zostało na dwie części Uczeń rozumie: • dlaczego w każdym rzymskim domu znajdował się ołtarz ku czci bogini Westy Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Rzym • zaznaczyć na osi czasu rok 476 • opowiedzieć wybraną legendę związaną z powstaniem miasta • opowiedzieć o życiu codziennym w starożytnym Rzymie • opowiedzieć o życiu niewolników • wskazać na osi czasu początek n.e. Uczeń zna: Uczeń zna: ŚWIAT W • pojęcia: • warunki ŚREDNIOWIEC koczowniczy tryb geograficzne Arabii ZU Uczeń rozumie: • istotę religii muzułmanów Uczeń rozumie: • dlaczego muzułmanie rozpoczęli podboje Temat: W Arabii Mahometa Zagadnienia: 1. Koniec epoki starożytnej. 2. Arabscy koczownicy. 3. Arabowie – wyznawcy islamu. 4. We wnętrzu meczetu. 5. Arabscy zdobywcy. 6. Cyfry i inne osiągnięcia. Temat: Karol Wielki i jego państwo. Zagadnienia: 1. Karol zwany Wielkim. 2. W pałacu cesarza. 3. Szkoła w Akwizgranie. 4. Trzech wnuków Karola. życia, muzułmanie, Koran, islam, meczet, kalif • nazwy: Półwysep Arabski, Arabowie • postać Mahometa • zajęcia Arabów • osiągnięcia Arabów Uczeń rozumie: • pojęcia: islam, koczowniczy tryb życia • dlaczego miasta i osady powstawały na wybrzeżach Półwyspu Arabskiego Uczeń zna: • daty: 476, 800 P • pojęcia: arkady, szkoła pałacowa, poganie, cesarz • postać Karola Wielkiego Uczeń rozumie: • że Arabowie, tak jak Żydzi, wierzyli w jednego Boga Uczeń potrafi: • wskazać na mapie Półwysep Arabski • omówić zajęcia Arabów P • opowiedzieć o wierzeniach Arabów • określić wiek i jego połowę Uczeń zna: • postać Karola Wielkiego • nazwę Akwizgran • pochodzenie słowa „Francja” • osiągnięcia Karola • pochodzenie słowa „król” Uczeń wie: • kto koronował Karola na cesarza • że Karol Wielki uważał za swój obowiązek obronę chrześcijaństwa Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu rok 800, określić wiek i jego połowę • wskazać na mapie państwo Karola Wielkiego • obowiązki wynikające z islamu Uczeń potrafi: • obliczać upływ czasu pomiędzy datami Uczeń wie: • że państwo Karola Wielkiego zostało po jego śmierci podzielone na trzy części Uczeń rozumie: • dlaczego Karol Wielki uważany jest za największego władcę średniowiecznej Europy • znaczenie szkoły pałacowej w Akwizgranie dla rozwoju oświaty i kultury w państwie Franków Uczeń potrafi: • opowiedzieć o dokonaniach Karola Wielkiego • omówić powody wojen prowadzonych przez Karola Wielkiego Uczeń potrafi: • opowiedzieć o osiągnięciach Arabów Uczeń rozumie: • znaczenie koronacji Karola Wielkiego • przyczyny prowadzenia wojen przez Karola Wielkiego • powody, dla których rozpadło się państwo Karola Wielkiego Temat: Wikingowie – wojownicy z Północy. Zagadnienia: 1. „Ludzie z zatok”. 2. Na łodziach groźnych wikingów. 3. Siłacze z kolorowymi tarczami. 4. Wierzenia wikingów. Uczeń zna: • zajęcia wikingów • warunki naturalne pierwotnych siedzib wikingów Uczeń wie: • kim był Odyn Temat: Kościoły i katedry. Zagadnienia: 1. W służbie Bogu i ludziom. 2. Budowle o grubych murach i małych oknach. 3. Strzeliste katedry i rzeźbione ołtarze. 4. Co kryją podziemia średniowiecznych kościołów Ścieżka edukacyjna: Uczeń zna: • pojęcia: zakon, styl romański, styl gotycki, sklepienie • postacie: św. Franciszek, św. Dominik • nazwy: dominikanie, franciszkanie Uczeń rozumie: • powody, dla których wikingów nazywano „ludem Północy” Uczeń rozumie: • przyczyny podejmowanych przez wikingów wypraw morskich • dlaczego wikingowie podczas swoich morskich wypraw pływali blisko brzegów Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu wiek: IX, X • omówić warunki naturalne pierwotnych siedzib wikingów • opowiedzieć o zajęciach wikingów • opisać wojownika wikińskiego • omówić wyprawy wikingów • opowiedzieć o wierzeniach wikingów Uczeń zna: • obowiązki ludzi w średniowieczu Uczeń rozumie: • potrzebę ochrony zabytków Uczeń potrafi: • opowiedzieć o życiu zakonnym • wymienić cechy architektury romańskiej i gotyckiej • analizować prosty tekst źródłowy Uczeń zna: pochodzenie nazw: „wiking”, „Normanowie obszary zamieszkiwane przez wikingów Uczeń rozumie: z czego wynikały zajęcia wikingów przyczyny osiedlania się wikingów na zdobytych terenach Uczeń zna: • cechy stylu romańskiego i gotyckiego Uczeń rozumie: • rolę zakonów w średniowieczu • pojęcie: fundator Uczeń potrafi: • rozpoznać na materiale ikonograficznym budowle w stylu romańskim i w stylu gotyckim Uczeń wie: • że wikingowie stworzyli szlak handlowy: „od Waregów do Greków” wskazać na mapie obszary zamieszkiwane przez wikingów oraz kierunki ich wypraw Uczeń rozumie: • powody, dla których powstawały budowle w stylu romańskim, a potem w stylu gotyckim Uczeń potrafi: • wymienić budowle wznoszone w stylu gotyckim i omówić ich wystrój edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie (kultura polska na tle kultury śródziemnomorsk iej). Temat: Krzyżowcy. Zagadnienia: 1. W obronie Ziemi Świętej. 2. Wyprawa dziecięca. 3. Zakony rycerskie. 4. Skutki wypraw. 5. Znaczenie rycerstwa. Lekcja powtórzeniowa: O średniowiecznych państwach i ich władcach. Zagadnienia: 1. W świecie Arabów. 2. W państwie Karola Wielkiego. 3. Na łodziach wikingów. 4. Kościoły i katedry. 5. Wyprawy krzyżowe. Uczeń zna: • pojęcia: wyprawy krzyżowe, Ziemia Święta, relikwie, zakony rycerskie, krzyżowcy, pielgrzymi • nazwy: Palestyna, Jerozolima • zadania rycerzy wyruszających na wyprawy • kodeks honorowy rycerstwa średniowiecznego Uczeń rozumie: • powody, dla których w jednej z wypraw udział wzięły dzieci • znaczenie pielgrzymek Uczeń potrafi: • wskazać na osi czasu wieki: XI, XII, XIII • omówić zadania zakonów rycerskich • rozpoznać na materiale ikonograficznym rycerza – krzyżowca Uczeń zna: • kierunek wypraw krzyżowych Uczeń rozumie: • przyczyny wypraw krzyżowych • przyczyny powstania zakonów rycerskich Uczeń potrafi: • opowiedzieć o wyprawach krzyżowych • wskazać na mapie kierunki wypraw krzyżowych • wskazać na osi czasu wiek pierwszej i ostatniej wyprawy krzyżowej Uczeń wie: że wyprawy krzyżowe miały miejsce w średeniowieczu Uczeń zna: Uczeń potrafi: Uczeń zna: • daty: 476, 800 • wskazać na mapie • pochodzenie nazw: • pojęcia: Półwysep Arabski, „wiking”, koczowniczy tryb państwo „Normanowie” życia, muzułmanie, Karola Wielkiego • osiągnięcia Karola Koran, islam, • omówić zajęcia Wielkiego meczet, kalif, Arabów • obszary zamieszkane arkady, szkoła • opowiedzieć przez pałacowa, poganie, o wierzeniach wikingów zakon, styl Arabów • cechy stylu romański, styl • wskazać na osi romańskiego i stylu gotycki, sklepienie, czasu wieki: XI, gotyckiego wyprawy krzyżowe, XII, XIII krzyżowcy, Ziemia • omówić warunki Uczeń rozumie: Święta, relikwie, naturalne • istotę religii zakony rycerskie pierwotnych muzułmanów • nazwy: Półwysep siedzib • obowiązki Arabski, wikingów wynikające Uczeń rozumie: • skutki wypraw krzyżowych • znaczenie i rolę rycerstwa średniowiecznego Uczeń potrafi: • odróżnić przyczyny od skutków wypraw krzyżowych • omówić skutki wypraw krzyżowych Uczeń rozumie: wzrost znaczenia rycerstwa od czasów wypraw krzyżowych Uczeń potrafi: wskazać na osi czasu wiek pierwszej i ostatniej wyprawy krzyżowej rozpoznać na materiale ikonograficznym meczet analizować tekst źródłowy Akwizgran, Półwysep Skandynawski, Palestyna, Jerozolima • pochodzenie nazw i słów: „Francja , „król” • postacie: Mahomet, Karol Wielki, św. Dominik, św. Franciszek • zajęcia Arabów • wynalazki i osiągnięcia Arabów • zajęcia wikingów • warunki naturalne pierwotnych siedzib wikingów • obowiązki ludzi w średniowieczu • zadania rycerzy wyruszających na wyprawy • kodeks honorowy rycerstwa średniowiecznego Uczeń wie: • kto koronował Karola na cesarza • kim był Odyn Uczeń rozumie: • że Arabowie, tak jak Żydzi, wierzyli w jednego Boga • dlaczego miasta i osady powstawały na wybrzeżach Półwyspu Arabskiego • pojęcia: islam, koczowniczy tryb życia • dlaczego • opowiedzieć o życiu zakonnym P [B] • wymienić cechy architektury romańskiej i gotyckiej z islamu • pojęcie: fundator • dlaczego muzułmanie rozpoczęli podboje • dlaczego Karol Wielki uważany jest za najwybitniejszego władcę średniowiecznej Europy • przyczyny prowadzenia wojen przez Karola Wielkiego • powody, dla których rozpadło się państwo Karola Wielkiego • z czego wynikały zajęcia wikingów • przyczyny osiedlania się wikingów na zdobytych terenach • rolę zakonów w średniowieczu • przyczyny i skutki wypraw krzyżowych • przyczyny powstania zakonów rycerskich Uczeń potrafi: • obliczyć upływ czasu pomiędzy datami • opowiedzieć o osiągnięciach Arabów • opowiedzieć o dokonaniach Karola Wielkiego • omówić powody wojen prowadzonych przez Karola Wielkiego • opowiedzieć o życiu codziennym cesarza • rozpoznać na wikingowie podczas swoich morskich wypraw pływali blisko brzegów • potrzebę ochrony zabytków Uczeń potrafi: • omówić zajęcia wikingów • omówić wyprawy wikingów • omówić zadania zakonów rycerskich POLSKA W ŚREDNIOWIECZU. Temat: Początki państwa polskiego. Zagadnienia: 1. Wśród pradawnych opowieści. 2. Polanie i Wiślanie. 3. Skąd o tym wiemy? Książę Mieszko I. 4. Co się wydarzyło w roku 966? 5. Ubrani w kolczugi. 6. Zwycięstwa Mieszka. Uczeń zna: • datę: 966 • legendy opowiadające o początkach państwa polskiego • imię pierwszego władcy Polski • postać Mieszka I • pojęcia: kmieć, plemię, danina • nazwę pierwszej polskiej dynastii • nazwę pierwszej stolicy państwa • wiek, w którym Mieszko wraz z dworem przyjął chrzest • imię żony Mieszka Uczeń rozumie: Uczeń rozumie: • rolę grodów obronnych Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu wiek, w którym panował Mieszko I materiale ikonograficznym arkady, postać Karola Wielkiego, woja frankijskiego oraz kaplicę pałacową w Akwizgranie • wskazać na mapie obszar zamieszkany przez wikingów oraz kierunki ich wypraw • rozpoznać na materiale ikonograficznym budowle w stylu romańskim i w stylu gotyckim • opowiedzieć o wyprawach krzyżowych • wskazać na mapie kierunki wypraw krzyżowych • rozpoznać na materiale ikonograficznym rycerza – krzyżowca Uczeń zna: • pojęcie: włościanin • dokonania Mieszka I w dziedzinie budowy państwa polskiego • nazwy plemion: Polanie, Wiślanie • wygląd grodu gnieźnieńskiego • pochodzenie nazwy „Polska” • imiona legendarnych przodków Mieszka I Uczeń wie: • co wydarzyło się w roku 972 Uczeń rozumie: • znaczenie legend dla poznania początków Uczeń rozumie: • przyczyny i skutki przyjęcia chrztu • znaczenie bitwy pod Cedynią Uczeń potrafi: • odróżnić przyczyny od skutków przyjęcia chrztu • wyjaśnić znaczenie sukcesu odniesionego pod Cedynią • uzasadnić tezę twierdzącą, że Mieszko I był budowniczym państwa polskiego • odszukać inne legendy opowiadające o początkach państwa polskiego Ścieżka edukacyjna: edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie (śródziemnomors kie korzenie kultury polskiej). Temat: Bolesław Chrobry – książę i król. Zagadnienia: 1. Co działo się w Gnieźnie w 1000 roku? 2. Królewska korona. 3. Co odczytamy z Drzwi Gnieźnieńskich? Ścieżka edukacyjna: edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie (śródziemnomors kie korzenie kultury polskiej). • pojęcie: danina państwa polskiego • okoliczności podbojów dokonywanych przez Polan • znaczenie drużyny książęcej Uczeń potrafi: • opowiedzieć legendę o Popielu Uczeń zna: • daty: 1000, 1025 • postacie: Bolesława Chrobrego i św. Wojciecha • pojęcia: poganie, diadem Uczeń wie: • że ojcem Bolesława Chrobrego był Mieszko I Uczeń zna: • dokonania Bolesława Chrobrego Uczeń potrafi: • określić wiek i jego połowę • zaznaczyć na osi czasu wiek, w którym panował Bolesław Chrobry • opowiedzieć o okolicznościach zjazdu w Gnieźnie Uczeń potrafi: • wskazać na mapie historycznej obszary zamieszkane przez Polan i Wiślan • wskazać na mapie Gniezno, Poznań, Wielkopolskę i Małopolskę • zaznaczyć na osi czasu wiek i datę chrztu Polski • obliczać upływ czasu pomiędzy datami • analizować tekst źródłowy Uczeń zna: • efekty wojen prowadzonych przez Bolesława Chrobrego • okoliczności zjazdu gnieźnieńskiego Uczeń wie: • dlaczego Bolesław nosił przydomek „Chrobry” Uczeń rozumie: • przyczyny wyprawy św. Wojciecha do Prusów Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu daty: 1000, 1025 • obliczyć upływ czasu pomiędzy datami Uczeń rozumie: • znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla księcia Bolesława i Polski • przyczyny wojen prowadzonych przez Bolesława Chrobrego • znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego dla dalszych dziejów Polski Uczeń potrafi: • opisać materiał ikonograficzny przedstawiający kwatery z Drzwi Gnieźnieńskich • dostrzegać znaczenie wojen prowadzonych przez Bolesława Chrobrego Uczeń zna: Uczeń wie: • postacie: • że Władysław Władysława Łokietek Łokietka zjednoczył państwo i Kazimierza Wielkiego Uczeń rozumie: • pojęcie: ekspansja • znaczenie • nazwę ówczesnej przydomku stolicy Polski Kazimierza – – Krakowa „Wielki” • datę 1320 r. Uczeń potrafi: Uczeń wie: • zaznaczyć na osi • kim byli czasu Krzyżacy wiek: XII, XIII, XIV • wyjaśnić powiedzenie, że król: zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną • rozpoznać na materiale ikonograficznym rycerza krzyżackiego, zamek w Malborku • wymienić insygnia koronacyjne Uczeń zna: Uczeń wie: Lekcja • daty: 966, 1000, • jaką rolę pełniła powtórzeniowa: Dynastia Piastów. 1025, 1320 drużyna książęca • legendy w czasach Mieszka Zagadnienia: 1. Początki opowiadające • że Kazimierz państwa o początkach Wielki przeszedł polskiego. państwa do historii jako 2. Bolesław polskiego budowniczy Chrobry – książę • postacie: Mieszko miast i zamków, i pierwszy król I, Bolesław i dobry gospodarz Polski. Chrobry, św. 4. Władysła Wojciech, Uczeń zna: w Władysław • dokonania Temat: Dwaj królowie – Władysław Łokietek Kazimierz Wielki. Zagadnienia: 1. Następcy Bolesława Chrobrego. 2. Droga do korony. 3. Rycerze krzyżaccy i ich państwo. 4. Rządy króla Kazimierza. • wskazać na materiale ikonograficznym: Szczerbiec i włócznię św. Maurycego Uczeń wie: • kto i w jakim celu sprowadził do Polski Krzyżaków Uczeń rozumie: • znaczenie koronacji Władysława Łokietka • pojęcie: dyplomata Uczeń potrafi: • interpretować teksty źródłowe Uczeń zna: • pojęcia: włościanin, diadem • dokonania Mieszka I w dziedzinie budowy państwa polskiego • pochodzenie nazwy „Polska” • okoliczności zjazdu gnieźnieńskiego Uczeń wie: • co wydarzyło się Uczeń zna: • zasługi króla dla kultury i gospodarki polskiej Uczeń rozumie: • ekspansyjne cele Krzyżaków Uczeń potrafi: • opowiedzieć o zasługach Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego Uczeń rozumie: • przyczyny i skutki przyjęcia chrztu • znaczenie bitwy pod Cedynią • znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego • pojęcie: dyplomata Uczeń potrafi: • wskazać na mapie historycznej ziemie zamieszkane przez Łokietek i Kazimierz Wielki – ostatni władcy z rodu Piastów. Łokietek, Kazimierz Wielki • pojęcia: kmieć, plemię, danina • nazwę pierwszej polskiej dynastii • nazwę pierwszej stolicy państwa • imię żony Mieszka I • nazwy: Polanie, Wiślanie Uczeń wie: • że o początkach państwa polskiego opowiadają nam legendy i kroniki • że w roku 966 Polska przyjęła chrzest i stała się państwem chrześcijańskim • że Bolesław Chrobry był pierwszym królem Polski, a Polska nazywana była królestwem Temat: Królowa Jadwiga i Jagiełło na polskim tronie Uczeń zna: • daty: 1385, 1410 • nazwę: dynastia Jagiellonów Bolesława Chrobrego Uczeń rozumie: • czytane teksty źródłowe Uczeń potrafi: • wskazać na mapie historycznej Gniezno, Poznań, Wielkopolskę i Małopolskę • zaznaczyć na osi czasu wiek panowania Mieszka I, przyjęcia chrztu, koronacji Bolesława Chrobrego, panowania Kazimierza Wielkiego • opowiedzieć o okolicznościach zjazdu w Gnieźnie • wskazać na mapie historycznej Gniezno i granice państwa Mieszka • analizować powiedzenie: król zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną Uczeń zna: • okoliczności bitwy pod Grunwaldem w roku 972 • dlaczego Bolesław nosił przydomek „Chrobry” Uczeń rozumie: • znaczenie legend dla poznania początków państwa polskiego • okoliczności podbojów dokonywanych przez Polan • znaczenie drużyny książęce • przyczyny wyprawy św. Wojciecha do Prusów • znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla księcia Bolesława i Polski • przyczyny prowadzonych przez Bolesława Chrobrego wojen • znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego dla dziejów Polski Polan i Wiślan • opisać materiał ikonograficzny przedstawiający kwatery z Drzwi Gnieźnieńskich • odróżnić przyczyny od skutków przyjęcia chrztu • wymienić trzech władców z dynastii piastowskiej • wskazać granice państwa Kazimierza Wielkiego • uzasadnić tezę, twierdzącą, że Mieszko I był budowniczym państwa polskiego Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu i przyporządkować daty wiekowi: chrztu Mieszka, koronacji Bolesława Chrobrego • wskazać na materiale ikonograficznym: Szczerbiec i włócznię św. Maurycego • analizować tekst źródłowy Uczeń zna: • pojęcia: unia personalna, rada królewska Uczeń rozumie: • znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla państwa Zagadnienia: 1. Król i królewna z Węgier. 2. Litwa i Polska. 3. Unia w Krewie – początek dynastii Jagiellonów. 5. Panowanie Jadwigi i Jagiełły. 6. Wojna z Zakonem Krzyżacki m. • przebieg bitwy pod Grunwaldem • nazwy: Krewo, Litwa, Wilno, Węgry, Malbork Uczeń wie: • że Polska i Litwa zawarły unię personalną w XIV w. • kim byli Krzyżacy Ścieżka edukacyjna: edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie (kultura polska na tle kultury śródziemnomorsk iej). Temat: Akademia w Krakowie. Zagadnienia: 1. Założenie Akademii. 2. Wśród uczniów i studentów. 3. Wśród profesorów. 4. Kto opiekował się nauką i sztuką? 5. W królewskiej stolicy – Krakowie. Ścieżka Uczeń zna: • wiek, w którym założono Akademię Krakowską • imię władcy – założyciela Akademii Krakowskiej • codzienne obowiązki uczniów średniowiecznych szkół Uczeń wie: • kto był najsłynniejszym uczniem Akademii Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi Uczeń rozumie: czasu wiek, • okoliczności wyboru w którym panował Jadwigi na króla Władysław Jagiełło Polski • określić wiek i • pojęcie: unia jego personalna połowę • przyczyny zawarcia • wskazać na mapie unii personalnej Polskę i Grunwald z Litwą • opowiedzieć • postanowienia unii o życiu i zajęciach w Krewie pary królewskiej • przyczyny bitwy pod • opowiedzieć Grunwaldem o przebiegu bitwy pod Uczeń potrafi: Grunwaldem • obliczyć upływ • rozpoznać czasu pomiędzy elementy datami uzbrojenia • wymienić średniowiecznego postanowienia rycerza unii w Krewie • rozpoznać na materiale ikonograficznym postać Jadwigi i Jagiełły • analizować tekst źródłowy w odpowiednim temacie Uczeń zna: • zadania Akademii Krakowskiej Uczeń wie: • kto i w jaki sposób zadbał o odnowienie Akademii Krakowskiej • kto opiekował się sztuką i nauką w średniowieczu Uczeń potrafi: • opowiedzieć o życiu żaków krakowskich • opowiedzieć Uczeń zna: • nazwy przedmiotów wykładanych w Akademii Krakowskiej Uczeń rozumie: • cel założenia i odnowy Akademii Krakowskiej • pojęcia: uniwersytet, wszechnica • znaczenie stołecznej roli Krakowa Uczeń potrafi: • dostrzec cel polsko-litewskiego • że wydarzenia, o których opowiada ten rozdział w podręczniku, działy się w epoce średniowiecza Uczeń potrafi: • omówić przyczyny unii w Krewie • odróżnić przyczyny od skutków omawianych w rozdziale wydarzeń Uczeń rozumie: • przydatność nauczanych przedmiotów dla funkcjonowania średniowiecznego państwa i społeczeństwa • potrzebę opieki nad nauką i sztuką edukacyjna: edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie. Temat: Skąd wzięły się miasta? Zagadnienia: 1. Jak powstały miasta? 2. Wśród ulic średniowiecznego miasta. 3. Kto posiadał miasto, a kto nim zarządzał? 4. Od możnego pana do plebsu. Lekcja powtórzeniowa: Polska w późnym średniowieczu. Zagadnienia: 1. Początek panowania Jagiellonów. 2. Akademia Krakowska. 3. Skąd wzięły się Krakowskiej • że Kraków był stolicą Polski o średniowiecznym Krakowie Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu XIV w., datę 1364 Uczeń zna: • pojęcia: stan mieszczański, patrycjat, pospólstwo, plebs Uczeń wie: • że pierwsze miasta powstały w starożytnej Mezopotamii • gdzie powstawały podgrodzia • jak wykształciły się osady • czym różniły się osady od wsi • kto nadawał prawo organizowania targów Uczeń zna: • pojęcia: stan mieszczański, patrycjat, pospólstwo, plebs • daty: 1385, 1410 • nazwę dynastii Jagiellonów • przebieg bitwy pod Grunwaldem • nazwy: Krewo, Uczeń zna: • elementy zabudowy średniowiecznego miasta Uczeń wie: • kto był właścicielem średniowiecznego miasta Uczeń potrafi: • omówić wygląd średniowiecznego miasta • rozpoznać na materiale ikonograficznym przedstawicieli mieszczaństwa założenia i odnowy Akademii Krakowskiej • wymienić przedmioty wykładane w Akademii Krakowskiej • analizować tekst źródłowy Uczeń zna: • pojęcia: przywilej lokacyjny, rada miejska, burmistrz Uczeń rozumie: • genezę powstania miast średniowiecznych • pojęcia: przywilej lokacyjny, stan mieszczański Uczeń potrafi: • rozpoznać na materiale ikonograficznym średniowieczne miasto • opowiedzieć o zabudowie średniowiecznego Krakowa • omówić obowiązki i zajęcia poszczególnych grup tworzących stan mieszczański Uczeń zna: Uczeń zna: • postacie Jadwigi • pojęcia: unia i Władysława personalna, przywilej Jagiełły lokacyjny, rada • okoliczności bitwy miejska, burmistrz pod Grunwaldem • nazwy przedmiotów wykładanych w Akademii Uczeń wie: Krakowskiej • że Polska i Litwa zawarły unię Uczeń rozumie: Uczeń rozumie: • obowiązki posiadaczy i zarządzających miast • podział społeczny stanu mieszczańskiego Uczeń potrafi: • opowiedzieć o powstaniu średniowiecznych miast Uczeń rozumie: • znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla państwa polsko-litewskiego • przydatność nauczanych przedmiotów dla funkcjonowania średniowiecznego państwa miasta? Litwa, Wilno, personalną w XIV Węgry, Malbork w • wiek, w którym • kto i w jaki sposób założono Akademię zadbał Krakowską o odnowienie • imię władcy – Akademii założyciela Krakowskiej Akademii • jak wykształciły Krakowskiej się osady • codzienne obowiązki uczniów Uczeń potrafi: średniowiecznych • rozpoznać szkół elementy • elementy uzbrojenia zabudowy średniowiecznego średniowiecznego rycerza miasta • omówić wygląd średniowiecznego Uczeń wie: miasta • kim byli Krzyżacy • kto był najsłynniejszym uczniem Akademii Krakowskiej • kto opiekował się sztuką i nauką w średniowieczu • że Kraków był stolicą Polski • kto był właścicielem średniowiecznego miasta Uczeń potrafi: • zaznaczyć na osi czasu wieki, w których panował Władysław Jagiełło • określić wieki i ich połowę • wskazać na mapie Polskę i Grunwald • opowiedzieć o przebiegu bitwy pod Grunwaldem • opowiedzieć o średniowiecznym • okoliczności wyboru Jadwigi na króla Polski • pojęcia: unia personalna, uniwersytet, przywilej lokacyjny, stan mieszczański • postanowienia unii w Krewie • przyczyny bitwy pod Grunwaldem • cel założenia i odnowy Akademii Krakowskiej • potrzebę opieki nad nauką i sztuką • znaczenie stołecznej roli Krakowa • genezę powstania miast średniowiecznych • obowiązki posiadaczy i zarządzających miastami • podział społeczny stanu mieszczańskiego Uczeń potrafi: • obliczyć upływ czasu pomiędzy datami • omówić przyczyny unii w Krewie • wymienić postanowienia unii w Krewie • rozpoznać na materiale ikonograficznym postać Jadwigi i Jagiełły • analizować teksty źródłowe • dostrzec cel założenia i odnowy Akademii Krakowskiej • opowiedzieć o powstaniu i społeczeństwa Uczeń potrafi: • opowiedzieć o życiu żaków krakowskich Krakowie • wskazać na mapie Kraków średniowiecznych miast • rozpoznać na materiale ikonograficznym średniowieczne miasto • opowiedzieć o zabudowie średniowiecznego Krakowa • omówić obowiązki i zajęcia poszczególnych grup tworzących stan mieszczański • rozpoznać na materiale ikonograficznym przedstawicieli mieszczaństwa
