Filozofia Podstawy filozofii. Tematy wykładów – zagadnienia do

Dr Tomasz Poller
Filozofia
Pedagogika, rok 1. Rok akademicki 2012/13, semestr 1
Podstawy filozofii. Tematy wykładów – zagadnienia do przygotowania na
kolokwium
1. Czym jest filozofia? Pochodzenie nazwy. Różne pojmowanie filozofii w ciągu wieków.
Dyscypliny filozoficzne
2. Ontologia. Różnorodność koncepcji rzeczywistości. Ontologiczny monizm, dualizm,
pluralizm. Przykłady monizmu ontologicznego oraz wersje dualizmu ontologicznego
3. Epistemologia. Zagadnienie źródeł poznania. Racjonalizm i empiryzm (w wersjach
genetycznej i metodologicznej)
4. Zagadnienie prawdy. Klasyczna koncepcja prawdy oraz koncepcje nieklasyczne
5. Problem arche i początki filozofii greckiej. Pojęcie arche. Problem arche u filozofów
presokratejskich: Tales, Anaksymander, Anaksymenes, Heraklit, Parmenides,
Demokryt, Pitagoras
6. Sokrates. Główny przedmiot zainteresowań Sokratesa. Intelektualizm etyczny.
Metoda maieutyczna i elenktyczna
7. Zarys ontologii i epistemologii Platona. Przypowieść o jaskini. Dualistyczna koncepcja
rzeczywistości. Nauka Platona o stopniach poznania
8. Arystoteles. Charakter jego filozofii. Podstawowe pojęcia. Hylemorfizm. Cztery
rodzaje przyczyn
9. Filozofia grecka w kontekście źródeł kultury europejskiej. Podstawowe źródła
kultury europejskiej. Chrześcijaństwo a filozofia. Ojcowie Kościoła wobec dziedzictwa
greckiego. Tradycja platońska i arystotelesowska w filozofii średniowiecznej
10. Kim jest człowiek? Antropologia filozoficzna. Krótka charakterystyka wybranych
koncepcji człowieka. Problem duszy i ciała. Człowiek jako dusza uwięziona w ciele,
człowiek jako ciało-maszyna, człowiek jako byt psychofizyczny. Skrajnie dualistyczna a
hilemorficzna koncepcja człowieka. Krótkie porównanie koncepcji antropologicznych
(Platon – La Mettrie, św. Augustyn – św. Tomasz z Akwinu)
11. Człowiek jako osoba. Personalizm. Źródła i główni przedstawiciele personalizmu.
Boecjusz i klasyczna definicja osoby. Norma personalistyczna Immanuela Kanta
12. Świat wartości. Aksjologia. Różnorodność stanowisk w zakresie teorii wartości
(aksjologiczny absolutyzm – relatywizm, aksjologiczny subiektywizm – obiektywizm).
Hierarchia wartości. Koncepcja Maxa Schelera
Główne pojęcia:
ontologia, epistemologia, aksjologia, monizm ontologiczny, dualizm ontologiczny (skrajny i
umiarkowany), pluralizm ontologiczny, materializm, spirytualizm, atom, atomizm, reizm,
ewentyzm, racjonalizm genetyczny, racjonalizm metodologiczny, empiryzm genetyczny,
empiryzm metodologiczny, arche (cztery główne znaczenia), intelektualizm etyczny, metoda
maieutyczna, metoda elenktyczna, hilemorfizm, personalizm, osoba (definicja klasyczna),
obiektywizm aksjologiczny, subiektywizm aksjologiczny, absolutyzm aksjologiczny,
relatywizm aksjologiczny