Financial Accounting and Accounting Standards
advertisement
Rachunek kosztów Część 1 - Pojęcie i istota Literatura: 1) 2) 3) 4) 5) 6) Praca zbiorowa pod redakcją G.K. Świderskiej, Controlling kosztów i rachunkowość zarządcza, Difin 2014 Alicja A. Jaruga, Anna Szychta, Rachunkowość zarządcza, Wolters Kluwer 2014 Irena Sobańska – Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, wyd. CH BECK Anna Karmańska (red. nauk.)– Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów w systemie informacyjnym przedsiębiorstwa. - wyd. Difin 2006 Praca zbiorowa pod redakcją G.K. Świderskiej: Rachunkowość zarządcza i rachunek kosztów tom 1 i 2, DIFIN, Warszawa 2002 Wermut J., Rachunkowość zarządcza – rachunek kosztów i wyników w podejmowaniu decyzji, ODDK, Gdańsk 2004 Pojęcie kosztu i jego klasyfikacja Problem poznawczy wykładu: 1) Co to jest koszt, 2) Jaka jest różnica pomiędzy kosztem a wydatkiem 3) Jaka jest różnica pomiędzy kosztem a nakładem 4) Jak należy klasyfikować koszty dla celów sprawozdawczych, decyzyjnych i kontrolnych. Zakres rachunku kosztów Pojęcie kosztu i jego klasyfikacja Problem poznawczy wykładu: 1) Co to jest koszt, 2) Jaka jest różnica pomiędzy kosztem a wydatkiem 3) Jaka jest różnica pomiędzy kosztem a nakładem 4) Jak należy klasyfikować koszty dla celów sprawozdawczych, decyzyjnych i kontrolnych. Problemy poznawcze Pojęcie kosztu Pojęcie kosztu (Definicja kosztów wg Ustawy o rachunkowości art. 3, ust. 1. pkt. 31) korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli. uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie sprawozdawczym inaczej: Koszty – wyrażone w pieniądzu, zużyte w toku normalnej działalności gospodarczej w pewnym okresie czasu rzeczowe składniki majątku, usługi obce oraz włożona praca ludzka pod warunkiem, że zaangażowane składniki przynoszą efekty w postaci wytworzonych wyrobów lub świadczonych usług. To również pozycje nie związane w sposób bezpośredni ze zużywaniem zasobów lecz zaliczane do kosztów działalności na mocy odpowiednich przepisów prawa np.. podatki kosztowe, ubezpieczenia społeczne, majątku, itp. Definicja kosztu Pojęcie kosztu Cztery główne cechy kosztu. 1. Wartościowe ujęcie 2. Zużycie czynników produkcji 3. Przypisanie do okresu 4. Wystąpienie efektu (celowe zużycie) cechy kosztu Pojęcie kosztu Wydatkowanie środków pieniężnych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą określane jest mianem wydatku. Różnice między kosztem a wydatkiem: 1) Ponoszenie wydatków (w przeciwieństwie do kosztów) wiąże się ze zmniejszeniem tylko jednego składnika zasobów majątkowych jednostki którym są środki pieniężne. 1) Nie wszystkie wydatki są kosztami. Możemy więc mówić o wydatkach stanowiących koszty działania jednostki gospodarczej (np. zapłata za usługi prawne, zapłata ze energię elektryczną) i wydatkach, które ze swej istoty kosztów nie stanowią (np. regulacja zobowiązań z tytułu podatku dochodowego, zapłata raty kapitałowej kredytu). 1) W ramach wydatków stanowiących koszt funkcjonowania jednostki możemy zaobserwować rozbieżność czasową pojawiania się tych kategorii ekonomicznych : wydatek > koszt, koszt > wydatek, koszt = wydatek. Istnieje możliwość poniesienia kosztów bez dokonania wydatków w sytuacji zużycia przez jednostkę jej zasobów otrzymanych nieodpłatnie od innych podmiotów. Pojęcie wydatku Pojęcie kosztu Pojęcie nakładu Nakład – kategoria ekonomiczna wyrażająca w zasobów majątkowych przedsiębiorstwa. jednostkach naturalnych zużycie siły roboczej oraz Ze względu na rodzaj czynnika wykorzystywanego w działalności gospodarczej można wyróżnić cztery rodzaje nakładów: nakłady pracy żywej, nakłady środków trwałych, nakłady materiałowe, nakłady pieniężne. Pojęcie nakładu Pojęcie kosztu Przedsiębiorstwo w bieżącym miesiącu zakupiło 500 sztuk materiału A za kwotę 10 000 zł oraz 1000 sztuk materiału B za kwotę 15 000 zł. W ramach działalności operacyjnej zostało wydanych do zużycia 200 sztuk materiału A oraz całość materiału B. W poprzednim miesiącu jednostka nabyła i przyjęła do używania maszynę o wartości 60 000 zł (okres amortyzacji 5 lat). Kolejną maszynę jednostka nabyła i przyjęła do używania w bieżącym miesiącu za kwotę 120 000 zł (okres amortyzacji 5 lat). Określić wartość kosztu, wydatków i nakładów materiałowych za bieżący miesiąc. Odpowiedź: Koszt ……………………………. Wydatek …………………………… Nakład materiałowy …………………………… Przykład 1 Klasyfikacja kosztów • koszty bezpośrednie i koszty pośrednie • koszty stałe i koszty zmienne • koszty produkcyjne i koszty pozaprodukcyjne • koszty kontrolowane i koszty niekontrolowane • koszty istotne i koszty nieistotne • koszty użyteczne i koszty puste • koszty rzeczywiste i koszty normatywne • koszty zapadłe (utopione) • koszty utraconych korzyści Układy klasyfikacyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Struktura kosztów Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Brak narzuconych planów kont pozostawiał zarządom elastyczność w ich tworzeniu, m.in. możliwość stosowania dwóch kręgów kosztowych, znanych z praktyki niemieckiej. W zespołach 0-8 planu kont tworzono informacje dla potrzeb sprawozdań finansowych i podatkowych, w tym koszty w układzie rodzajowym (I krąg kosztowy) do sporządzania rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym. II krąg kosztowy tworzył w planie kont zespół 9, służąc ujmowaniu kosztów i przychodów w różnych przekrojach, w tym podmiotowym (na miejsca powstawania kosztów – MPK) oraz tworzeniu rezerw i ustalaniu wyniku wewnętrznego okresu celem zapewnienia danych analitycznych dla decyzji operacyjnych i kontroli ich wykonania. Jednak wprowadzenie MSR do sporządzania sprawozdań finansowych z wymaganymi atrybutami prospektywności spowodowało przyjęcie angloamerykańskiego modelu rachunkowości obejmującego rachunkowość finansową i zarządczą, skierowanego na wzrost wartości dla właścicieli (inwestorów). Wiązało się to ze zmianami nie tylko w rachunkowości i sprawozdawczości, ale też w planach kont. Niecelowe stało się wydzielanie dwóch kręgów kosztów i sporządzanie dwóch rachunków kosztów i wyników – zewnętrznego i wewnętrznego. Zostało to obwarowane założeniem MSR, że inwestor w sprawozdaniu ma uzyskać informacje oparte na takich samych danych, z jakich korzysta kierownictwo, a dwa kręgi kosztów nie pozwalały spełnić tego wymogu. Likwidacja jednego kręgu, z punktu widzenia potrzeb sterowania zyskiem (czyli de facto kształtowania jego wysokości) oznacza- ła konieczność zasilania rachunkowości zarządczej danymi z rachunkowości finansowej. Od 2005 roku spółki publiczne w UE, sporządzające skonsolidowane sprawozdania finansowe, zobowiązane są do stosowania MSR/MSSF6 . Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ ewidencyjny kosztów produkcji Układ rodzajowy : 1.Amortyzacja - systematyczne zużycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych 2.Usługi obce - usługi transportowe, pocztowe, bankowe, remontowe i inne; outsourcing 3.Zużycie materiałów i energii - materiały do produkcji, materiały pomocnicze, materiały biurowe, prąd, gaz, ciepło, paliwo 4.Wynagrodzenia - pensje brutto pracowników zatrudnionych na umowę o pracę, umowę zlecenia i umowę o dzieło 5.Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - składki na ZUS płacone przez pracodawcę, świadczenia dla pracowników, szkolenia 6.Podatki i opłaty - opłaty skarbowe, podatek od nieruchomości, podatki lokalne, 7.Pozostałe koszty rodzajowe- koszty najmu i dzierżawy, koszty reprezentacji i reklamy, koszty podróży służbowych i inne Układy ewidencyjne Zakres pytań, na które uzyskujemy odpowiedź Jaki koszt poniesiono? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ funkcjonalny (tzw. podmiotowy) Obejmuje koszty związane z określoną sferą działalności (funkcją gospodarczą). W ich grupie wyróżniamy: Koszty fazy zakupu – wiązane z zaopatrzeniem surowcowo- materiałowym (np. transport, ubezpieczenie, wynagrodzenie zaopatrzeniowca, itp..), Koszty fazy produkcji – wiązane z podstawowym celem prowadzonej działalności gospodarczej. Tworzone przez część zwaną kosztami bezpośrednimi wytworzenia produktu usługi i część zwaną pośrednimi kosztami produkcji powstającymi na wydziałach produkcji podstawowej (np. energia elektryczna, amortyzacja maszyn, wynagrodzenie kierownictwa wydziału), Koszty fazy sprzedaży – ponoszone w związku ze sprzedażą produkcji (np. transport, ubezpieczenie, reklama), Koszty zarządu – dotyczące organizacji i obsługi działalności firmy oraz realizacji funkcji zarządzania jednostką. Układy ewidencyjne Gdzie koszt poniesiono, w jakich fazach procesu produkcyjnego, w jakich komórkach organizacyjnych? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Przedsiębiorstwo w bieżącym okresie naliczyło i zaksięgowało wynagrodzenia pracowników produkcyjnych wytwarzających wyrób A : 20 000 PLN, pracowników produkcyjnych wytwarzających wyrób B : 10 000 PLN, pracowników administracyjnych 10 000 PLN dodatkowo wydano do zużycia w produkcji materiały na wyrób A 8 000 PLN a na wyrób B 5000PLN. Ponadto naliczono amortyzację budynku produkcyjnego 20 000PLN. 1) Jakie koszty poniesiono? 1) Gdzie te koszty poniesiono? 1) Na co zostały poniesione koszty? 1) Ustal wartość kosztów bezpośrednich 1) Ustal wartość kosztów pośrednich Przykład Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układy ewidencyjne Przekroje ewidencyjne kosztów Układy ewidencyjne Klasyfikacja kosztów do celów wyceny zapasów i pomiaru wyniku finansowego (do celów sprawozdawczych), Układ kalkulacyjny (tzw. przedmiotowy) Opiera się na podziale kosztów rodzajowych na koszty bezpośrednie i pośrednie. Podział taki wynika z chęci ostatecznego przyporządkowania wszystkich kosztów do jednostki kalkulacyjnej którą może być produkt, usługa, asortyment, zadanie inwestycyjne, itp. Koszty bezpośrednie – to takie, które bez żadnych procedur kalkulacyjnych dadzą się przyporządkować poszczególnym wyrobom (np. materiały bezpośrednia, bezpośrednia) robocizna Koszty pośrednie – kontrolowane wg miejsc ich powstawania (komórek organizacyjnych, funkcji realizowanych w przedsiębiorstwie) a rozliczane na produkty za pomocą odpowiednich kluczy (np. koszty amortyzacji budynku, wynagrodzenie kierownika wydziału itp.) Celem tego układu jest jednostkowego produktów. Układy ewidencyjne kalkulacja kosztu wytworzonych Na co zostały poniesione koszty, na wyrób A, B, C, zlecenie X, Y, Z? Klasyfikacja kosztów Kryteria podziału kosztów Rodzaj kosztów Reakcja na zmianę wielkości produkcji Koszty stałe i zmienne Wpływ na decyzję Koszty istotne i nieistotne Stan dokonania Koszty przesądzone i nieprzesądzone Klasyfikacja kosztów do celów decyzyjnych Klasyfikacja kosztów Koszty stałe - niezależne od zmian wielkości produkcji lub stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych, Koszty zmienne - wykazują silna korelację z rozmiarami produkcji lub stopniem wykorzystania zdolności produkcyjnych, a zatem ich wartość zmienia się zgodnie z kierunkiem zmian wielkości produkcji (produkcja rośnie koszty rosną ) Znajomość kosztów stałych i zmiennych pozwala na pozyskanie odpowiedzi na następujące pytania decyzyjne: 3) ile wytworzyć wyrobów by pokryć koszty, 4) ile wytworzyć by wygenerować założony poziom zysku, 5) o ile zwiększyć poziom produkcji by obniżyć koszty jednostkowe i osiągnąć założony poziom zysku 6) inne. czy założony wzrost produkcji wymusza zakup dodatkowych maszyn i urządzeń, i Klasyfikacja kosztów do celów decyzyjnych Klasyfikacja kosztów Wskaż, który koszt jest stały a który zmienny a) amortyzacja samochodu …………………. b) zużycie materiałów produkcyjnych …………………. c) czynsz za wynajem magazynu …………………. Przykład Klasyfikacja kosztów Wskaż, który koszt jest stały, który zmienny a który ma charakter mieszany Koszty w t Koszty w t+1 Produkcja 10 000 szt. 20 000 szt. Koszty 50 000 zł 50 000 zł Koszty 10 000 zł 20 000 zł Koszty 20 000 zł 22 000 zł Przykład Klasyfikacja kosztów Koszty istotne - koszty mające wpływ na wybór określonego wariantu decyzyjnego. Koszty istotne to koszty przyszłe, każda decyzja dotyczy przyszłych wariantów działania, tylko koszty różniące się rodzajem albo/i wielkością w poszczególnych wariantach działania mogą być kosztami istotnymi, te same składniki kosztów o tej samej wartości w różnych wariantach działania nie mają wpływu na podjęcie decyzji, są więc "kosztami nieistotnymi”. Koszty przesądzone - koszty wywołane decyzjami podjętymi w okresach nie można uniknąć zmienić na etapie podejmowania decyzji bieżących. Koszty przyszłe [niezapadłe, nieprzesądzone) - koszty których można pochodną bieżącym. wcześniejszych decyzji. poprzednich, których uniknąć gdyż nie są one Są to koszty zależne od rodzaju podjętej decyzji w okresie Koszty utrąconych korzyści - rodzaj kosztów alternatywnych określający to co podmiot traci na skutek odrzucenia lub ograniczenia alternatywnego wariantu działania. Klasyfikacja kosztów do celów decyzyjnych Klasyfikacja kosztów Koszty kontrolowane - koszty których wysokość i struktura jest pochodną decyzji kierownika danego ośrodka odpowiedzialności. Koszty niekontrolowane - koszty na których wartość i strukturę nie ma wpływu kierownik danego ośrodka odpowiedzialności. „ośrodek odpowiedzialności za koszty" - wyodrębniona organizacyjnie część podmiotu gospodarczego zarządzająca określonymi zasobami, której kierownik jest osobą odpowiedzialną za koszty Klasyfikacja kosztów do celów kontrolnych
